فرادرسضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی — توضیح به زبان ساده + مثال و تمرین
به تمام کلمه‌هایی ضمیر گفته میشود که در جمله به جای اسم جاندار، بی‌جان و حتی مفهومی دیگر می‌نشینند. شش ضمیر در زبان ترکی استانبولی وجود دارد که برای هر شخص، پسوندهای مخصوص خود را دارد. ضمایر انعکاسی نوعی ضمیر شخصی در نظر گرفته میشود. در این مطلب، تعریف ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی، کاربرد این ضمایر، ویژگی‌ها و نحوه صرف را با مثال‌های کاربردی توضیح می‌دهیم.
ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی
ضمیر یا ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی که به آن «Dönüşlülük Zamirleri» می‌گویند از کلمه «خود» (Kendi) ساخته میشوند. در واقع در زبان ترکی استانبولی فقط یک ضمیر انعکاسی وجود دارد و متناسب با فاعل جمله، پسوندهایی دریافت می‌کند و به این شکل به شش شخص مختلف صرف میشود. ضمایر انعکاسی برای تاکید در جمله استفاده میشوند.
کاربرد ضمایر انعکاسی چیست؟
ضمایر انعکاسی در زبان ترکی استانبولی دو کاربرد دارد. کاربرد اول، برای تاکید روی مفهوم و قدرتمند کردن ضمیر است. کاربرد دوم، برای نشان دادن یکسانی فعل و فاعل جمله، استفاده میشود. به مثال زیر، توجه کنید.
Sen, kendin yanına gitmeliydin.
تو خودت باید پیش (نزد) او میرفتی.
در این جمله، بر روی ضمیر تاکید شده است.
O bütün bulaşıkları kendisi yıkamış.
او خودش تمام ظرف‌ها را شسته است.
در این جمله، فاعل و مفعول یکسان است.
چه زمانی از ضمایر انعکاسی استفاده میشود؟
از ضمایر انعکاسی در جملههایی که فاعل و مفعول جمله یکسان باشد، برای تاکید بیشتر روی انجامدهنده کار، استفاده میشود. به همین دلیل، ضمایر انعکاسی، نوع قوی و تاکیدی ضمایر شخصی محسوب میشوند. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Ben benimle konuşuyorum. (نادرست)
من با من صحبت می‌کنم.
Ben kendimle konuşuyorum. (درست)
من با خودم صحبت می‌کنم.
اگر به دو جمله بالا توجه کنید، استفاده از کلمه «Kendimle» به‌جای «Benimle» در جمله بهتر خواهد بود. زیرا، کلمه «Kendimle» به جمله مفهوم تاکید اضافه می‌کند. علاوه‌بر این، جمله دوم از لحاظ ساختار و معنا در مقایسه با جمله اول صحیح است.
صرف ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی
برای ساخت ضمایر انعکاسی، به کلمه «Kendi»، پسوندهای ملکی را اضافه می‌کنیم. در جدول زیر، به نحوه ساخت و ترجمه هر کدام در فارسی توجه کنید.
| ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی | |
| ضمایر انعکاسی در فارسی | ضمایر انعکاسی در ترکی |
| خودم | kendim |
| خودت | kendin |
| خودش | kendisi / kendi |
| خودمان | Kendimiz |
| خودتان | Kendiniz |
| خودشان | Kendileri |
به مثال‌های زیر، جهت درک بهتر این موضوع توجه کنید.
Aylin yemeğini kendisi pişiriyor.
آیلین غذایش را خودش می‌پزد.
Evi kendim temizliyorum.
خانه را خودم تمیز می‌کنم.
Sen ödevlerini kendin yap.
تو تکالیفت را خودت انجام بده.
Siz alışverişleri kendiniz mi yapıyorsunuz?
شما خرید‌ها را خودتان انجام می‌دهید؟
Biz kendimiz oda renginin mavi olmasını istedik.
ما خودمان خواستیم که رنگ اتاق آبی باشد.
Onlar kendileri yemek yemek istemediler.
آن‌ها خودشان نخواستند که غذا بخورند.
نکته: ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی، می‌توانند در نقش فاعل جمله نیز استفاده شوند. به مثال‌های زیر، دقت کنید.
Kendisi buraya gelip açıklama yaptı.
خودش به اینجا آمد و توضیح داد.
نکته: اگر کلمه «Kendi»، پسوندهای ملکی را دریافت نکند و به همان شکل در جمله استفاده شود، در جمله نقش مضافالیه خواهد داشت.
Kendi sorumluluğunu bize yüklüyordu.
مسئولیت خود را به دوش ما می‌گذاشت.
Kendi arabanla işe gitmelisin.
با ماشین خودت باید به محل کار بروی.
Evi kendi arsamızın üzerine inşa etmiştik.
خانه را بر روی زمین خودمان ساخته بودیم.
نکته: اگر در جمله‌ای، همزمان ضمیر شخصی و ضمیر انعکاسی استفاده شود، صرفا برای تاکید بیشتر روی ضمیر است.
Ben kendim aldım bu arabayı.
من خودم این ماشین را خریدم.
Siz kendiniz olayları buraya taşıdınız.
شما خودتان حوادث را به اینجا کشاندید.
نکته: اگر در جمله‌ای بخواهیم مالکیت چیزی را با کلمه «Kendi» بیان کنیم، پسوندهای ملکی را به «Kendi» متصل نمی‌کنیم و به اسم مورد نظر (اسمی که مالکیت می‌دهیم) اضافه می‌کنیم. به مثال‌های زیر، توجه کنید.
Düğünü kendi evimizde yapmak istiyoruz.
جشن عروسی را می‌خواهیم در خانه خودمان برگزار کنیم.
Tatile kendi arabanızla gidin.
با ماشین خودتان به مسافرت بروید.
ضمایر انعکاسی در ترکی چه پسوندهایی را دریافت می‌کنند؟
ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی می‌توانند پسوندهای حالت اسمی را دریافت کنند. این ضمیرها می‌توانند برخی از حروف اضافه در ترکی استانبولی «از، به، در، را و پسوندهای مضاف و مضافالیه در ترکی استانبولی» را دریافت کنند و در ساخت جمله‌های بیشتر نقش داشته باشند.
- حرف اضافه جایگاهی «در» (da / de / ta / te)
- حرف اضافه «از» (dan / den / tan / ten)
- حرف اضافه جهتی «به» (a / e)
- حرف اضافه مضاف و مصاف‌الیه (nın / nin / nun / nün / ın / in / un / ün)
- حرف اضافه مفعولی «را» (ı / i / u / ü)
این حروف اضافه، متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه «Kendi» انتخاب و به آن اضافه میشوند. گاهی اوقات متناسب با جمله، چند پسوند پشت سر هم به کلمه «Kendi» متصل میشوند و مفهوم را می‌رسانند. در ادامه، در حالت‌های مختلف با پسوندهای گفته شده در قسمت بالا، مثال‌هایی نوشته شده است. برای تمرین بیشتر مثال‌ها را بررسی کنید.
Bütün evi kendi temizlemiş.
کل خانه را خودش تمیز کرده است.
Ne söylediğinden kendisinin bile haberi yok.
خودش هم خبر ندارد که چه می‌گوید.
Suçunu kendi kendine itiraf etti.
اشتباهش را خودش اعتراف کرد.
(ترجمه کلمه‌به‌کلمه: اشتباهش را خود‌به‌خودی اعتراف کرد.)
Bu yaz kendi başıma bir tatil planlıyorum.
امسال برای یک مسافرت تنهایی برنامه‌ریزی می‌کنم.
Sorunun kaynağını biraz kendinizde aramalısınız.
منشآ مشکل را کمی در خودتان باید جستجو کنید.
Bu konuda kendinize güveniyor musunuz?
درباره این موضوع به خودتان اعتماد دارید؟
Bu şekilde davranmaya devam ederse, kendine zarar verecek.
اگر به این شکل با خودش رفتار کند، به خودش آسیب خواهد رساند.
Hediyelerin en güzelini kendime ayırdım.
زیباترین هدیه‌ها را برای خودم جدا کردم.
Kendine nasıl bir zarar verdiğinin farkında değilsin.
متوجه نیستی که چطور به خودت آسیب می‌رسانی.
Çocuğum kendi kendine yazmayı öğrendi.
فرزندم خودش نوشتن را یاد گرفت.
Böyle olmasını siz kendiniz istediniz.
شما خودتان خواستید که این اتفاق‌ها بیوفتد.
Ürünü mağazadan ben kendim alacağım.
محصول را خودم از مغازه خواهم خرید.
Kendi sorunların zaten sana yetmiyor mu?
مشکلاتت برای خودت کم نیست؟
(کنایه از این‌‌که مشکلات بقیه را هم به دوش نگیر.)
