فرادرسگذشته استمراری در ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال
زمان گذشته استمراری در ترکی استانبولی برای بیان کارهایی است که در گذشته، مدتی به صورت مداوم انجام شده است. زمان گذشته استمراری از ترکیب دو زمان گذشته ساده و حال استمراری ساخته می‌شود. زمان گذشته استمراری را می‌توان در حالت‌های خبری و سوالی مثبت و منفی ساخت که در ادامه، همه این حالت‌ها با مثال و نکته بررسی می‌شوند.
زمان گذشته استمراری در ترکی استانبولی
به کارهایی که در گذشته مدتی انجام شده باشد زمان گذشته استمراری گفته می‌شود. ساختار این زمان، نتیجه ترکیب دو زمان گذشته در ترکی استانبولی و حال استمراری است و بنابراین نکات هر دو زمان در زمان گذشته استمراری نیز صدق می‌کنند. در ادامه، نحوه ساخت جمله خبری مثبت برای زمان گذشته استمراری را توضیح می‌دهیم.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- اگر ریشه با حرف صدادار تمام شده باشد، حرف صدادار از آخر ریشه حذف می‌شود. (اگر حرف آخر بی‌صدا باشد به همان شکل باقی می‌ماند.)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، یک حرف صدادار انتخاب می‌کنیم (طبق قانون هماهنگی حروف صدادار در ترکی استانبولی). جدول زیر برای یادآوری نحوه انتخاب حروف صدادار آورده شده است.
| حرف صدادار انتخابی | آخرین حرف صدادار ریشه |
| ı | a - ı |
| i | e - i |
| u | o - u |
| ü | ö - ü |
- پسوند «yor» را به عبارت به‌دست آمده اضافه می‌کنیم.
- پسوند «du» را به عبارت حاصل وصل می‌کنیم.
- در آخر، پسوند شخصی ضمیرها را متناسب با فاعل جمله انتخاب می‌کنیم.
در جدول زیر ترتیب قرارگیری اجزای جمله نشان داده شده است.
| پسوند شخصی | du | yor | حرف صدادار | ریشه فعل | ضمیر جدا |
به مثال‌های زیر جهت تمرین بیشتر توجه کنید.
Ben çocukken piyano kursuna gidiyordum.
من وقتی بچه بودم به کلاس پیانو می‌رفتم.
Sen eski zamanlarda her sabah spor yapıyordun şimdi neden yapmıyorsun?
تو در زمان‌های قدیم ورزش می‌کردی الان چرا نمی‌کنی؟
O hergün işe gelirken bana kahve alıyordu.
او هر روز موقع آمدن به محل کار برای من قهوه می‌خرید.
Biz on yıl önce başka şehirde yaşıyorduk sonra buraya taşındık.
ما ده سال قبل در شهر دیگری زندگی می‌کردیم. بعدا به اینجا اسباب‌کشی کردیم.
Siz her tatil Tebrize ailenizi ziyarete gidiyordunuz.
شما هر تعطیلات به تبریز به دیدن خانواده‌تان می‌رفتید.
(شما برای دیدن خانواده‌تان، هر تعطیلات به تبریز می‌رفتید.)
Onlar bu tür polisiye kitapları okumayı seviyorlardı.
آن‌ها خواندن این نوع کتاب‌های پلیسی را دوست می‌داشتند.
نکته: ریشه فعل‌های «چشیدن» (Tatmak)، «رفتن» (Gitmek) و «انجام دادن / کردن» (Etmek) که به حرف «t» ختم می‌شوند، به هنگام اضافه شدن حرف صدادار، حرف «t» به «d» تبدیل می‌شود.
Ben çocukken her olayı önceden hissediyordum.
من وقتی بچه بودم هر اتفاقی را زودتر حس می‌کردم.
∗∗∗
Ben bir kaç yıl önce her hafta arkadaşlarımı görmeye gidiyordum.
من چند سال قبل هر هفته به دیدن دوستانم می‌رفتم.
∗∗∗
Sen gurmeyken her yemeyi tadıyordun şimdiyse sadece sağlıklı yemekleri tadıyorsun.
تو وقتی متخصص غذا (شخصی که طعم غذاها را بررسی می‌کند) بودی هر غذایی را می‌چشیدی اما الآن فقط غذاهای سالم را می‌چشی.
نکته: در ساختار گذشته استمراری، ضمیر متصل (پسوند شخصی) سوم‌شخص جمع قبل از پسوند «du» به ساختار اضافه می‌شود و به همین دلیل پسوند «du» هم به پسوند «dı» تبدیل می‌شود.
Onlar bu konuda sessiz kalmayı tercih ediyorlardı.
آن‌ها ترجیح می‌دادند درباره این موضوع ساکت بمانند.
حالت منفی زمان گذشته استمراری در ترکی
ساختار جمله خبری منفی در زمان گذشته استمراری، با ساختار خبری مثبت تفاوت دارد. از این زمان برای بیان کاری استفاده می‌شود که در گذشته انجام نمی‌شده است. نحوه ساخت در ادامه به صورت مرحله‌ای نوشته شده است.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، یکی از پسوندهای منفی‌ساز زمان حال استمراری را به ریشه اضافه می‌کنیم.
- پسوند «yor» را به عبارت به دست آمده اضافه می‌کنیم.
- پسوند «du» را به عبارت حاصل وصل می‌کنیم.
- در آخر، پسوند شخصی ضمیرها را متناسب با فاعل جمله انتخاب می‌کنیم.
در جدول زیر ترتیب قرارگیری اجزای جمله خبری منفی برای زمان گذشته استمراری آورده شده است.
| پسوند شخصی | du | yor | mı / mi / mu / mü | ریشه فعل | ضمیر جدا |
در مثال‌های زیر به نحوه انتخاب پسوندهای منفی‌ساز دقت کنید.
Sen birkaç yıl önce tenis yarışmalarına gitmiyordun.
تو چند سال قبل به مسابقات تنیس نمی‌رفتی.
Ben eski kitaplarımı başkasına vermeyi sevmiyordum ama şimdi rahatlıkla kitaplarımı paylaşıyorum.
من دوست نداشتم کتاب‌های قدیمی‌ام را به فرد دیگری بدهم اما الآن به راحتی کتاب‌هایم را به اشتراک می‌گذارم.
O kızdığında kendisini kontrol etmiyordu ve kolyalıkla bağırıyordu.
او هنگام گرسنگی خودش را کنترل نمی‌کرد و به‌راحتی داد می‌زد.
Biz her yaz köye anneannemi ziyarete gitmiyorduk ama o bize geliyordu.
ما هر تابستان به دیدن مادربزرگم نمی‌رفتیم اما او به خانه ما می‌آمد.
Siz o konuyu kapatmak istiyordunuz ama Ali yeniden açıyordu.
شما می‌خواستید آن موضوع را ببندید اما علی دوباره شروع می‌کرد.
Onlar birbirleriyle konuşmuyorlardı ama hep yan yanaydılar.
آن‌ها با هم صحبت نمی‌کردند اما همیشه در کنار هم بودند.
جمله سوالی مثبت در زمان گذشته استمراری
برای ساخت جمله سوالی مثبت در زمان گذشته استمراری به پسوندهای پرسشی نیاز داریم. نحوه ساخت این نوع از جمله‌ها در ادامه به صورت گام به گام نوشته شده است.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- اگر ریشه با حرف صدادار تمام شده باشد، از آخر ریشه حذف می‌شود. (اگر حرف آخر بی‌صدا باشد به همان شکل باقی می‌ماند.)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، یک حرف صدادار انتخاب می‌کنیم. (طبق قانون هماهنگی حروف صدادار)
- پسوند «yor» را به عبارت به‌دست آمده اضافه می‌کنیم.
- پسوند پرسشی «mu» را بدون وصل کردن به عبارت قبل در جمله قرار می‌دهیم.
- حرف میانجی «y» را به پسوند پرسشی اضافه می‌کنیم.
- پسوند «du» را به عبارت حاصل وصل می‌کنیم.
- در آخر، پسوند شخصی ضمیرها را متناسب با فاعل جمله انتخاب می‌کنیم.
- دقت کنید که پسوند پرسشی را به عبارت قبل خود وصل نکنید.
در جدول زیر ترتیب قرارگیری اجزای جمله سوالی مثبت در زمان گذشته استمراری نوشته شده است.
| پسوند شخصی | du | y | mu | yor | ı/i/u/ü | ریشه فعل | ضمیر جدا |
در مثال‌های زیر به نحوه انتخاب حرف صدادار دقت کنید.
Sen öğrenciyken yarışmalara katılıyor muydun?
آیا تو وقتی دانش‌آموز بودی در مسابقات شرکت می‌کردی؟
Ben çocukken çok ağlıyor muydum?
آیا من وقتی بچه بودم خیلی گریه می‌کردم؟
O her gün televizyon izliyor muydu? çünkü sınav puanları çok kötü.
آیا او هر روز تلویزیون تماشا می‌کرد؟ چون‌که نمره‌های امتحاناتش خیلی بد هستند.
Kazadan sonra hiç birşey hatırlamıyorum. biz birbirimizi seviyor muyduk?
بعد از تصادف هیچ چیزی به یاد نمی‌آورم. ما همدیگر را دوست می‌داشتیم؟
Siz her konu hakkında birlikte karar veriyor muydunuz?
شما درباره هر چیزی با هم تصمیم می‌گرفتید؟
Onlar ablalarını hatırladıkça ağlıyorlar mıydı?
آن‌ها هر وقت خواهر بزرگشان را به یاد می‌آوردند گریه می‌کردند.
نکته: ریشه فعل‌های زیر که به حرف «t» ختم می‌شوند، به هنگام اضافه شدن حرف صدادار، حرف «t» به «d» تبدیل می‌شود.
- «چشیدن» (Tatmak)
- «رفتن» (Gitmek)
- «انجام دادن / کردن» (Etmek)
نکته: هنگام سوالی کردن جمله‌های شامل سوم‌شخص جمع دو حالت برای زمان گذشته استمراری در ترکی استانبولی وجود دارد.
- پسوند «lar» بعد از پسوند «yor» استفاده شود که در این حالت پسوند سوالی از «mu» به «mı» و پسوند زمان گذشته از «du» به «dı» تغییر می‌کند.
- پسوند «lar» در آخر ساختار استفاده شود که در این زمان هیچ پسوندی عوض نمی‌شود.
Her yıl tatile Türkiye’ye gidiyorlar mıydı?
هر سال برای تعطیلات به ترکیه می‌رفتند؟
∗∗∗
Her yıl tatile Türkiye’ye gidiyor muydular?
هر سال برای تعطیلات به ترکیه می‌رفتند؟
