مدیریت تولید چیست و اهداف مدیریت تولید چه هستند؟ — راهنمای کاربردی

مدیریت تولید، یک فرآیند سازمانی است که به منظور برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، هدایت و نظارت بر تمام مراحل چرخه تولید مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف اصلی این فرآیند، ارائه محصولات یا خدمات باکیفیت با کمترین هزینه ممکن است. البته اهداف و کاربردهای فرآیند مدیریت تولید به این موارد ختم نمی‌شوند. در این مقاله، به معرفی مبانی، اهداف، وظایف، انواع، مراحل، مزایا، منابع یادگیری و نرم‌افزارهای مدیریت تولید می‌پردازیم. در صورت علاقه به یادگیری در رابطه با برنامه‌ریزی تولید، فیلم‌های مجموعه آموزش برنامه ریزی و کنترل تولید – مقدماتی تا پیشرفته در فرادرس را مشاهده کنید.

تولید چیست؟

به فرآیند ساخت محصولات یا روند ارائه خدمات، «تولید» (Production یا Manufacturing) می‌گویند. کسب‌وکارهایی که به تولید محصولات یا خدمات مشغول هستند، با عنوان تولیدکننده شناخته می‌شوند. تولیدکنندگان، با ترکیب مواد اولیه یا چندین ورودی، خروجی قابل استفاده برای مصرف‌کنندگان را به وجود می‌آورند.

تولید چگونه انجام می‌شود؟

تولید محصولات و خدمات، توسط چهار عامل اصلی از جمله محیط، نیروی کار، سرمایه و کارآفرینی انجام می‌شود. صاحبان کسب و کار، با کنار هم قرار دادن این چهار عامل، زمینه تولید محصولات و ارائه خدمات را فراهم می‌کنند.

هدف از تولید چیست؟

از اهداف اصلی تولید، می‌توان به رشد اقتصادی و رفع نیازهای مصرف‌کنندگان اشاره کرد. رشد اقتصادی، کسب سود بیشتر برای تولیدکنندگان و بهره‌مندی از کالا یا خدمات باکیفیت برای مصرف‌کنندگان را به همراه دارد. مدیریت تولید، فرآیندی است که می‌تواند اقتصاد را به این سمت سوق دهد.

مفهوم مدیریت تولید و عملیات چیست ؟

«مدیریت تولید» (Production Management)، به معنای برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل فرآیندهای مرتبط با تولید کالاها یا خدمات است. این فرآیند مدیریتی، با عنوان «سیستم مدیریت تولید» (Production Management System) نیز شناخته می‌شود.

فیلم مجموعه آموزش مدیریت – جامع و کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

صرفنظر از ابعاد یک شرکت، تولید محصولات یا خدمات، روند پیچیده‌ای دارد. افراد، منابع، تجهیزات و متغیرهای متعدد دیگر، دست به دست هم می‌دهند تا مواد اولیه (ورودی‌ها) به محصولات (خروجی‌ها) تبدیل شوند.

فرآیندهای تولید، معمولا دارای چند فعالیت فرعی هستند. مدیریت تولید، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا این فرآیندها را بر اساس برنامه زمانی مشخص و با کیفیت مورد نظر به اتمام برسانند. در رأس امور مدیریت تولید، مدیر تولید قرار دارد. وظیفه اصلی مدیر، حل مسائل تصمیم‌گیری مرتبط با فرآیندهای تولید و رسیدن به اهداف سازمان است.

مدیر تولید کیست؟

مدیر تولید یا مدیر واحد تولید، شخصی است که وظیفه مدیریت فنی، تخصیص منابع، تهیه برنامه زمان‌بندی، نظارت و کنترل فرآیندهای روزانه تولید محصولات یا خدمات را بر عهده دارد. برخی از مهم‌ترین وظایف مدیر تولید عبارت هستند از:

• تهیه برنامه‌های تولید و تعیین استانداردهای کیفیت
• نظارت برنامه زمانبندی تولید و اصلاح آن در صورت رخ دادن مشکل
• مدیریت تیم تولید
• کار با تامین کنندگان مواد اولیه و قطعات
• اطمینان از رسیدن به اهداف مورد نظر و حداقل بودن هدررفت
• نظارت بر روی روند آموزش و توسعه فردی کارکنان
• تهیه گزارش برای مدیران ارشد و مشتریان

مهارت های مورد نیاز برای مدیر تولید چه هستند؟

مدیر تولید، باید شخصی با دانش و مهارت‌های زیر باشد:

• رهبری و مدیریت
• فرآیندهای تولید
• دقیق و جزئی‌نگر
• استفاده، تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و ابزارها
• نوآوری و پیش‌قدم بودن
• روابط عمومی
• تفکر و استدلال
• سازمان‌دهی زمان و بار کاری
• کار با نرم‌افزارهای عمومی

چه کسانی می‌توانند مدیر تولید شوند؟

فارغ التحصیلان رشته‌های مدیریتی، مخصوصا مدیریت صنعتی می‌توانند به عنوان مدیر تولید مشغول به کار شوند. رشته مدیریت صنعتی در مقطع کارشناسی ارشد، دارای گرایش مدیریت تولید و تحقیق در عملیات است. در این گرایش، مباحث و مهارت‌های مورد نیاز مدیران تولید آموزش داده می‌شوند. البته در صورت گذران دوره‌های مدیریت تولید، امکان اشتغال در این پست برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط به صنعت‌های مختلف نیز وجود دارد.

اهداف مدیریت تولید چیست ؟

کاهش قیمت تمام شده، توسعه محصولات جدید، باقی‌ماندن در رقابت، دستیابی به اهداف سازمانی، توسعه کسب و کار، افزایش شهرت برند، استفاده بهینه از منابع و بهبود عملکرد واحدهای دیگر، به عنوان اهداف اصلی مدیریت تولید شناخته می‌شوند. در این بخش، به توضیح هر یک از این موارد می‌پردازیم.

کاهش قیمت تمام شده

اهمیت اصلی مدیریت تولید، قابلیت آن در به حداقل رساندن هزینه تولید است. سیستم مدیریتی مناسب، تمام فعالیت‌های مرتبط با ساخت محصول یا خدمت را به طور پیوسته زیر نظر می‌گیرد. سپس، با اطمینان از مناسب بودن بازدهی اجرای فعالیت‌ها، کمترین ورودی ممکن را به بیشترین خروجی ممکن تبدیل می‌کند.

توسعه محصولات یا خدمات جدید

مدیریت تولید، نقش موثری در معرفی محصولات یا خدمات جدید به بازار دارد. این فرآیند باعث سهولت روند تحقیق و توسعه در یک سازمان می‌شود و امکان تولید محصولات جدید یا تولید محصولات قبلی با کیفیت بهتر را فراهم می‌کند. نکته بسیار مهم در معرفی یا بهبود محصولات طی فرآیند مدیریت تولید، احتمال بالای موفقیت محصولات جدید در بازار و پذیرش آن‌ها توسط مصرف‌کنندگان است چراکه خروجی مدیریت مناسب تولید، یک محصول یا خدمت باکیفیت خواهد بود.

باقی ماندن در رقابت

مدیریت تولید، یک ابزار بسیار کارآمد برای باقی ماندن در بازار و مواجهه با رقبای سرسخت است. تکنیک‌های مدیریتی، به تولیدکنندگان این توانایی را می‌دهند تا محصولات باکیفیت را در قیمت مناسب، تعداد مناسب و زمان مناسب به بازار عرضه کنند. این ویژگی، باعث جذب راحت‌تر مشتری‌های بزرگ و جلب رضایت تمام مشتری‌ها می‌شود.

دستیابی به اهداف شرکت

یکی از روش‌های تسهیل فرآیند دستیابی به اهداف یک شرکت، اجرای صحیح مدیریت تولید است. در این فرآیند، ابتدا تحلیل مناسب بر روی نیازهای مصرف‌کننده صورت می‌گیرد. سپس، با کنترل مداوم فعالیت‌ها، محصولی مطابق با این نیازها تولید می‌شود. این رویکرد، برطرف کردن نیازهای مشتری با بازدهی عملیاتی بالا را به همراه دارد. در نتیجه، فروش کلی افزایش می‌یابد و مسیر دستیابی به اهداف شرکت هموار می‌شود.

توسعه کسب و کار

بهره‌وری بالا، زمینه توسعه کسب و کار را فراهم می‌کند. مدیریت مناسب تولید در گذر زمان، کیفیت کلی محصول را بهبود می‌بخشد. با این وجود، قیمت تمام شده کاهش می‌یابد. این دو ویژگی در کنار یکدیگر، حاشیه سود بیشتر را به همراه دارند. هر چه سود شرکت بالاتر باشد، زمینه افزایش تولید محصول یا افزایش ارائه خدمات، توسعه شرکت و راه‌اندازی شعبه‌های بیشتر فراهم می‌شود.

شهرت برند

مدیریت تولید، به کسب رضایت مشتری کمک می‌کند. رضایت بیشتر، تصور مشتری از شرکت را بهبود می‌بخشد. این موضع، باعث شهرت برند و افزایش مشتریان بیشتر می‌شود.

استفاده بهینه از منابع

به‌کارگیری کامل منابع موجود، یکی از ضروریات هر سازمانی است. این مسئله، تاثیر قابل توجهی بر روی نرخ بازگشت سرمایه و دستیابی به سودآوری دارد. مدیریت تولید، نحوه استفاده از تمام منابع موجود در سازمان را کنترل می‌کند تا هدررفت آن‌ها به حداقل میزان ممکن برسد. با بهینه کردن نحوه به‌کارگیری منابع از جمله مواد اولیه، تجهیزات و نیروی انسانی، رسیدن به اهداف مورد نظر ساده می‌شود.

بهبود عملکرد واحدهای دیگر

واحدهای بازاریابی، مالی و منابع انسانی، ارتباط بسیار نزدیکی با خروجی فرآیندهای مدیریت تولید دارند. هر چه کیفیت محصول تولیدی بیشتر باشد، فروش آن توسط واحد بازاریابی ساده‌تر می‌شود. فروش بیشتر، منابع مالی مورد نیاز برای گرفتن وام، سرمایه‌گذاری برای توسعه شرکت و اختصاص بودجه جهت به‌روز کردن فرآیندها را در اختیار واحد مالی قرار می‌دهد. در نهایت، واحد منابع انسانی می‌تواند عملکرد و اختصاص کارکنان را به خوبی مدیریت کند.

وظایف مدیریت تولید چه هستند؟

پیش‌بینی، انتخاب و طراحی محصول، انتخاب فرآیند تولید، تخمین ظرفیت مناسب تولید، برنامه‌ریزی تولید، کنترل تولید، کنترل کیفیت و هزینه، کنترل انبار، نگهداری ماشین‌آلات و تهیه برنامه زمانبندی، از مهم‌ترین وظایف مدیریت تولید هستند. در ادامه به توضیح هر یک از این وظایف می‌پردازیم.

پیش بینی

«پیش‌بینی» (Forecasting)، اطلاعات مورد نیاز برای اطمینان از کافی بودن منابع را فراهم می‌کند. توسعه و اجرای استراتژی‌های تولید در یک شرکت، معمولا با استفاده از روش‌های پیش‌بینی بازار انجام می‌شود. یکی از وظایف مدیران تولید، استفاده از این پیش‌بینی‌ها در فرآیندهای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی است. پیش‌بینی‌های بازار، معمولا برای سه افق زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت انجام می‌گیرند.

پیش‌بینی‌ها به سه نوع پیش‌بینی اقتصادی، فنی و تقاضا تقسیم می‌شوند. پیش‌بینی قضاوتی (کیفی)، پیش‌بینی سری زمانی (کمی) و پیش‌بینی ترکیبی (کمی)، سه مدل اصلی برای پیش‌بینی بازار هستند. به خاطر داشته باشید که پیش‌بینی‌های کوتاه مدت، دقت بیشتری نسبت به گزینه‌های دیگر دارند. با این وجود، تمام پیش‌بینی‌ها، دارای عدم قطعیت و مقداری خطا هستند.

فیلم آموزش تحلیل و پیش بینی سری های زمانی در فرادرس

کلیک کنید

نتایج حاصل از پیش‌بینی‌ها، اغلب در تهیه برنامه زمانبندی و برنامه‌ریزی مواد اولیه به کار برده می‌شوند. این نتایج، داده‌های ارزشمندی هستند که موفقیت محصول و شرکت را تحت تاثیر قرار می‌دهند. تصمیم‌های مدیران تولید و عملیات، بر اساس شرایط فعلی بازار و پیش‌بینی‌های صورت گرفته از روند بازار اتخاذ می‌شوند. ابزارهای پیش‌بینی، به شرکت‌ها این اجازه را می‌دهند تا به جای نشان دادن عکس‌العمل به بازار، به صورت فعال عمل کرده و اصطلاحا پیش‌دستی کنند.

انتخاب و طراحی

شرکتی که به دنبال موفقیت و پیشرفت است، با ارائه محصولات یا خدمات ارزشمند و اقتصادی، بازار یا بخشی از آن را به دست می‌گیرد. انتخاب محصول، تاثیر بسزایی بر روی برطرف کردن نیازهای بازار دارد. طراحی مناسب نیز با کسب رضایت مشتری، موفقیت شرکت را تضمین می‌کند. اجرای اصولی این دو فرآیند (انتخاب و طراحی محصول)، با توجه به پیش‌بینی بازار و توسط کارشناسان متبحر انجام می‌شود.

انتخاب فرآیند تولید

زمان مناسب برای برنامه‌ریزی فرآیند تولید، بسیار قبل‌تر از شروع واقعی این فرآیند است. پس از انتخاب و طراحی محصول، نوبت به انتخاب فرآیند تولید می‌رسد. این انتخاب، از مهم‌ترین وظایف مدیریت تولید به شمار می‌رود. تولید پروژه‌ای، سفارشی، دسته‌ای، انبوه و پیوسته از متداول‌ترین فرآیندهای تولید هستند.

از فعالیت‌های مرتبط با این وظیفه می‌توان به مواد زیر اشاره کرد:

• انتخاب سیستم تولید مناسب
• تخمین نیروی انسانی مورد نیاز برای فرآیند تولید و جذب آن‌ها
• انتخاب تکنولوژی و تجهیزات مورد نیاز
• تعیین میزان سرمایه مورد نیاز
• انتخاب ماشین‌آلات و سیستم جابجایی مواد

تخمین ظرفیت مناسب برای تولید

انتخاب بهترین ظرفیت برای تولید محصول، نقش بسزایی را در مدیریت تولید بازی می‌کند. برای تعیین ظرفیت مناسب، باید میزان تقاضای بازار را تخمین زد و تغییرات احتمالی آن را پیش‌بینی کرد. اگر تخمین ظرفیت با خطای بالا همراه باشد، میزان تولید بسیار کم یا بسیار زیاد خواهد بود. این مسئله باعث ایجاد مشکل برای شرکت می‌شود. نتایج حاصل از تحلیل نقطه سر به سر (BEP) و نقطه بی تفاوتی، از داده‌های حیاتی برای اجرای این مرحله هستند. تیم مدیریت تولید باید با یک طرح برنامه‌ریزی‌شده، آماده تولید کوتاه مدت و بلند مدت باشند.

در رابطه با مباحث اقتصاد مهندسی از جمله تحلیل‌های مورد نیاز برای تخمین ظرفیت تولید، فرادرس، یک فیلم آموزشی مفید و کاربردی را تهیه کرده است که می‌تواند در یادگیری این مبحث به شما کمک کند.

• فیلم آموزش اقتصاد مهندسی - مقدماتی

برنامه ریزی تولید

برنامه‌ریزی تولید، از وظایف عمده تیم مدیریت تولید محسوب می‌شود. در این فرآیند، کارشناسان باید راجع به مسیریابی و زمانبندی تولید تصمیم بگیرند. مسیریابی، انتخاب بهترین مسیر ممکن برای فرآیند تولید (بهترین ترتیب عملیاتی) است. در حالی که زمانبندی، برنامه‌ریزی زمانی کل فرآیند تولید (شروع تا پایان) را نمایش می‌دهد.

آموزش‌های مرتبط فرادرس، با این مبحث عبارت هستند از:

• فیلم آموزش برنامه ریزی تولید
• فیلم آموزش تئوری توالی عملیات و زمان‌بندی در برنامه‌ریزی تولید

کنترل تولید

پس از برنامه‌ریزی و شروع تولید، نوبت به کنترل فرآیند تولید می‌رسد. میزان تولید باید همواره با برنامه مطابقت داده شود. در صورت وجود هر گونه اختلافی بین اعداد واقعی و برنامه‌ریزی شده، باید تصمیمات لازم برای اصلاح عملیات‌ها و فرآیندها را اتخاذ کرد.

کنترل کیفیت و هزینه

کنترل کیفیت و هزینه، از وظایف موثر بر روی ارتقای شرکت است. مشتریان انتظار خرید محصولی با بهترین کیفیت ممکن در قیمت‌های مناسب یا حتی پایین را دارند. از این‌رو، مدیر تولید باید بر روی حفظ کیفیت محصول و کاهش هزینه تولید تمرکز کند. این کار، قیمت تمام شده برای مشتری را نیز کاهش می‌دهد.

در رابطه با کنترل مطابقت کیفیت محصول در فرآیند تولید، فرادرس یه آموزش جامع و کاربردی را تهیه کرده است.

• فیلم آموزش کنترل کیفیت آماری

کنترل موجودی

کنترل موجودی نیز از وظایف مدیریت تولید محسوب می‌شود. تیم تولید باید سطح موجودی‌ها را به صورت دوره‌ای مورد ارزیابی قرار دهند. انبار کردن بیش از حد یا کمبود موجودی، نشان دهنده مشکل است. زیاد بودن موجودی مواد اولیه، باعث توقف سرمایه در گردش می‌شود و احتمال خراب شدن، هدر رفت یا گم شدن آن‌ها را افزایش می‌دهد. کم بودن موجودی، تاخیر در فرآیند تولید و اخلال در فرآیند تحویل را به همراه دارد.

از آموزش‌های مفید فرادرس در رابطه با این مبحث می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فیلم آموزش برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودی‌ها
• فیلم آموزش برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودی‌ها ۱
• فیلم آموزش برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها ۲
• فیلم آموزش حل سوالات برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودی‌ها

نگهداری و تعمیر ماشین آلات

تیم مدیریت تولید، وظیفه اطمینان از نگهداری مناسب ماشین‌آلات و تجهیزات را بر عهده دارد. طراحی نحوه استقرار ماشین‌آلات و کارگاه‌ها نیز توسط کارشناسان تولید انجام می‌گیرد. تمام تجهیزات، قبل از استفاده در خط تولید باید مورد ارزیابی قرار گیرند. مدیر تولید، باید سیستمی را برای بازرسی، گریس‌کاری، شستشو، تعویض و تعمیر منظم ماشین‌آلات، تجهیزات و قطعات یدگی تهیه کند. این کار باعث جلوگیری از رخ دادن نقص‌های فنی و توقف تولید می‌شود.

آموزش‌های مرتبط فرادرس در این رابطه عبارت هستند از:

• فیلم آموزش مدیریت نگهداری و تعمیر تجهیزات
• فیلم آموزش سیستم نگهداری و تعمیرات - تحلیل آماری و نت بهره‌ور (TPM)
• فیلم آموزش برنامه‌ریزی سیستماتیک نظام نگهداری و تعمیرات در بخش صنایع و خدمات

زمانبندی تولید

هنگام اجرای فرآیندهای مختلف تولید و رفتن به مراحل بعدی، برنامه زمان‌بندی، اهمیت بالایی پیدا می‌کند. اختصاص مواد اولیه، نیروی کار (منابع) و فرآیندها برای تولید محصولات، با عنوان «زمانبندی تولید» (Production Scheduling) شناخته می‌شود. هدف از تهیه برنامه زمانبندی تولید، اجرای راحت، پیوسته و به صرفه فرآیندهای مختلف، با توجه به الزامات تولید و منابع در دسترس است.

دستیابی به بهترین خروجی ممکن، نیازمند مدیریت شفاف و قاطع به همراه استفاده از تکنیک‌های برنامه‌ریزی و زمان‌بندی است. نبودن این ابزارهای مدیریتی می‌تواند ساده‌ترین تجارت‌ها را نیز از رقابت خارج کند.

انواع مدیریت تولید چه هستند ؟

روش مدیریت تولید با سیستم تولید محصول ارتباط مستقیم دارد. بر این اساس می‌توان انواع مدیریت تولید را به دو سیستم کلی ناپیوسته و پیوسته تقسیم‌بندی کرد. در این بخش، به معرفی سیستم‌های مختلف تولید می‌پردازیم.

سیستم تولید متناوب یا ناپیوسته

«تولید متناوب» (Intermittent Production)، سیستمی است که در بازه‌های بازه‌های زمانی نامنظم اجرا می‌شود. به عبارت دیگر، زمان شروع و پایان تولید، ثابت و از پیش تعیین شده نیست. تولید محصولات در سیستم متناوب، بر اساس سفارش مشتری و در مقیاس کوچک انجام می‌گیرد. سیستم تولید متناوب، با عناوین دیگری نظیر سیستم تولید منقطع، سیستم تولید غیر تکراری، سیستم تولید ناپیوسته و سیستم تولید سفارشی نیز شناخته می‌شود.

تولید متناوب، انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارد. در این سیستم، محصولات بسیار متنوع (از نظر ابعاد و طراحی)، سخته می‌شوند. جریان فرآیندهای تولید متناوب، با توجه به تقاضای مشتری تغییر می‌کند. به عنوان مثال، طلاسازی یکی از مشاغل مبتنی بر سیستم تولید متناوب است. طلاساز، همیشه مشغول به ساخت زیورآلات نیست. به علاوه، زیورآلات ساخته شده توسط او، معمولا یکسان نیستند. جریان کار طلاساز، به طور کامل به تعداد مشتری‌ها و نوع سفارشات بستگی دارد.

تولید پروژه‌ای

تولید پروژه‌ای را می‌توان به عنوان سیستم کارفرما-پیمانکار معرفی کرد. در این سیستم، یک شرکت، با اختصاص بودجه و تعیین بازه زمانی مشخص، وظیفه تولید محصول را به یک شرکت دیگر واگذار می‌کند. راه‌سازی، کشتی‌سازی، سدسازی و پروژه‌های مشابه، از این سیستم استفاده می‌کنند. کمیت تولید در این سیستم معمولا زیاد نیست اما نیازمند صرف هزینه، نیروی کار، تجهیزات و منابع قابل توجه است.

تولید دسته ای

تولید دسته‌ای، سیستمی است که برنامه زمانبندی آن، بر اساس تقاضای مورد انتظار یا سفارشات بخصوص تعیین می‌شود. در تولید محصول در تعداد زیاد صورت می‌گیرد. تولیدکنندگان، محصولات را انبار می‌کنند تا در زمان افزایش تقاضا، ذخیره کافی برای عرضه به مشتریان وجود داشته باشد.

فیلم آموزش برنامه ریزی تولید – جامع و با نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

فرآیندهای تولید در سیستم دسته‌ای، به چندین فعالیت مجزا تقسیم می‌شوند. شروع تولید دسته جدید محصولات، به تکمیل تمام فعالیت‌های قبلی بستگی دارد. ساخت ماشین آلات متوسط، ماشین آلات سنگین، داروها و محصولات این چنینی توسط سیستم دسته‌ای صورت می‌گیرد.

تولید کار

در سیستم تولید کار یا تولید تکی، محصولات، دقیقا مطابق با الزامات مشتری ساخته می‌شوند. فرآیند تولید با یک هزینه ثابت و در یک بازه زمانی مشخص صورت می‌گیرد. تعمیرگاه‌ها، لباس فروشی‌ها، تولیدکنندگان دستگاه‌های مخصوص و غیره از مثال‌های سیستم تولید کار هستند.

سیستم تولید پیوسته

«تولید پیوسته» (Continuous Production)، سیستمی است که بدون توقف و در بازه‌های زمانی منظم اجرا می‌شود. مقیاس تولید محصولات در سیستم پیوسته بزرگ است. در این سیستم، مشتری، تاثیری بر روی فعالیت‌های تولیدی ندارد.

تولید انبوه

در سیستم تولید انبوه، شرکت‌ها، محصولات خود را در تعداد بالا تولید و انبار می‌کنند. بسیاری از محصولات مصرفی ما با استفاده از سیستم تولید انبوه ساخته می‌شوند. نحوه اجرای این سیستم می‌تواند به صورت یک عملیات تکی یا مجموعه‌ای از چندین عملیات باشد.

تولید فرآیندی

تولید فرآیندی، سیستمی است که به منظور ساخت یک محصول در مقیاس بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارخانه‌های تولید فرآیندی، انعطاف‌پذیری زیادی از نظر روند تولید ندارند؛ چراکه فقط یک محصول در این کارخانه‌ها تولید می‌شود. به عنوان مثال، تولید کاغذ، شکر، سیمان، فولاد و غیره، یک سیستم فرآیندی است.

عملیات چیست؟

«عملیات» (Operations)، یکی از عملکردهای اصلی سازمان‌ها است که به منظور مدیریت روزانه یا استراتژیک تولید اجرا می‌شود. به این عملکرد، «مدیریت عملیات» (Operations Management) نیز می‌گویند. بسیاری از فعالیت‌های مرتبط با مدیریت عملیات به مدیریت تولید شباهت دارند.

فیلم آموزش مدیریت تولید و عملیات در فرادرس

کلیک کنید

مدیریت عملیات چیست ؟

«مدیریت عملیات» (Operation Management)، فرآیندی است که به منظور سهولت روند اجرای فعالیت‌های مختلف و افزایش بهره‌وری آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه مدیر عملیات، بهره‌گیری از اصول تحقیق در عملیات برای دستیابی به بیشترین خروجی ممکن است. طراحی و کنترل، ار فعالیت‌های اصلی مدیریت عملیات به شمار می‌روند. بسیاری از منابع و کتاب‌ها، مدیریت تولید و مدیریت عملیات را به همراه یکدیگر مورد بررسی قرار می‌دهند.

تفاوت مدیریت تولید و مدیریت عملیات در چیست؟

هدف اصلی مدیریت تولید و عملیات، کنترل و استفاده درست از منابع موجود برای تولید محصولات و خدمات است. مدیریت تولید، به هدایت فعالیت‌های مرتبط با ساخت یک محصول یا خدمت اشاره دارد. از طرفی، مدیریت عملیات، تمام عملیات‌های موجود در شرکت را مورد کنترل قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، مدیریت تولید، بخشی از مدیریت عملیات است. جدول زیر، برخی از تفاوت‌های مدیریت تولید و عملیات را بر اساس معیارهای مختلف نمایش می‌دهد.

در مجموع می‌توان گفت که تفاوت اصلی مدیریت تولید و عملیات در این است که مدیریت تولید، بر روی ساخت محصولات و خدمات تمرکز می‌کند اما مدیریت تولید، وظیفه نظارت، برنامه‌ریزی و طراحی فعالیت‌ها را بر عهده دارد.

مراحل مدیریت تولید

برای تولید محصولات و خدمات عالی، به چیزی بیشتر از یک ایده خوب نیاز دارید. گرفتن ایده‌ها و تبدیل آن‌ها به محصولات واقعی، طی فرآیند مدیریت تولید انجام می‌شود. مدیریت تولید، با نظم بخشیدن به روند اجرای فعالیت‌های مختلف، زمینه تولید محصولات و ارائه آن‌ها به بازار را فراهم می‌کند. به طور کلی، دستورالعمل یکسانی برای اجرای فرآیند مدیریت تولید وجود ندارد. با این وجود، ترتیب اجرای عملیات‌های مرتبط با این فرآیند در اغلب سازمان‌ها مشابه یکدیگر است.

مدیریت تولید، یک مسیر طولانی است که با مشارکت ذی‌نفعان و واحدهای مختلف انجام می‌گیرد. البته، وظیفه کنترل و هدایت فعالیت‌های مرتبط با این فرآیند، بر عهده مدیر تولید و زیردستان آن است. در این بخش، به معرفی هفت مرحله اصلی مدیریت تولید می‌پردازیم. امکان تفاوت عنوان این مراحل در شرکت‌های متفاوت وجود دارد. با این حال، تقریبا تمام محصولات و خدمات، روند یکسانی را برای رسیدن به دست مشتری تجربه می‌کنند.

مرحله اول: مدیریت ایده

مطرح ایده‌های جدید، کار دشواری نیست. هر شخصی در هر لحظه‌ای ممکن است یک ایده جدید به ذهنش برسد. با این وجود، نکته اصلی در مدیریت تولید، جدا کردن ایده‌های عملی و اولویت‌بندی‌ها آن‌ها برای اجرا است. مدیر تولید، باید این ایده‌ها را به طور اصولی سازماندهی و برچسب‌گذاری کند. ارزیابی ایده‌ها در هنگام تکمیل کارهای باقی‌مانده می‌تواند راه‌گشای بسیاری از موانع تولید باشد. از این‌رو، ایجاد یک سیستم شفاف برای جمع‌آوری، مرتب‌سازی و بایگانی کردن ایده‌ها، از وظایف اصلی مدیریت تولید به شمار می‌رود.

ارتباط مدام با ذی‌نفعان داخلی، مشتریان، مدیران بالادستی و حتی سرمایه‌گذاران می‌تواند به دریافت ایده‌های جدید در مورد امکانات و بهبودهای احتمالی محصولات و خدمات کمک کند. البته به نمایش گذاشتن تمام ایده‌های بررسی شده می‌تواند به ذی‌‌نفعان نشان دهد که ایده‌های آن‌ها، تنها گزینه‌های موجود برای اجرا نیستند.

مرحله دوم: تهیه مشخصات

پس از جمع‌آوری و دسته‌بندی ایده‌ها، نوبت به تهیه مشخصات مورد نیاز برای تولید محصول یا خدمت مورد نظر می‌رسد. این مرحله، تاثیر بسزایی بر روی موفقیت‌آمیز بودن فرآیند مدیریت تولید در مراحل بعدی دارد. مشخصات محصول باید خلاصه بوده و هیچ تداخلی با مستندات فنی نداشته باشد. برای شروع این مرحله، مدیر تولید و کارکنان بخش مرتبط با او باید به سوالات زیر پاسخ دهند:

1. محصول یا خدمت مورد نظر و دلیل انتخاب آن چیست؟
2. محصول انتخابی، چه هدفی را دنبال می‌کند و قرار است چه نیازی را برطرف کند؟
3. معیار تعیین موفقیت یا عدم موفقیت در تولید محصول انتخابی چیست؟

میزان دقیق جزئیات محصول در این مرحله، به روند مرسوم توسعه محصول در هر شرکت بستگی دارد. به عنوان مثال، در توسعه با روش آبشاری، تمام جزئیات تولید با دقت بالا در اختیار مهندسان قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، در روش توسعه چابک، وظیفه تعیین مشخصات محصول بر عهده تیم توسعه است. جدول زیر، موارد قابل توجه در مشخصات محصول را نمایش می‌دهد.

یکی از اهداف دیگر اجرای مرحله تعیین مشخصات محصول، درک میزان بزرگی پروژه است. درک این قضیه می‌تواند به تخمین نیروی مورد نیاز و ترسیم نقشه راه مناسب برای تولید محصول در یک بازه زمانی مشخص کمک کند.

مرحله سوم: ترسیم نقشه راه

مرحله بعدی مدیریت تولید، ترسیم نقشه راه محصول و تدوین اهداف اصلی در مسیر تولید است. این کار، پیش از اولویت‌بندی قابلیت‌ها و ویژگی‌های محصول صورت می‌گیرد. احتمالا برایتان این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان بدون اولویت‌بندی قابلیت‌ها و بهبودهای مورد نیاز، مسیر دستیابی به آن‌ها را تعیین کرد.

فیلم آموزش مدیریت تولید و عملیات پیشرفته در فرادرس

کلیک کنید

هدف اصلی از ترسیم نقشه راه، نمایش اهداف سطح بالا و تم محصول است. تم محصول، مجموعه‌ای از قابلیت‌های مورد نیاز برای رسیدن به اهداف کلی را مشخص می‌کند. به عبارت دیگر، در این مرحله، نیازی به تمرکز بر روی هر یک از قابلیت‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر نیست.

در فرآیند ترسیم نقشه راه، به جای پیشرفت‌های فردی، بر روی خروجی‌های معنادار نظیر سنجش ستاره شمالی، شاخص کلیدی عملکرد (KPI) و اهداف استراتژیک تمرکز می‌شود. انتخاب تم‌های سطح بالای محصول در بازه‌های زمانی متفاوت، امکان انتخاب پارامترهای موثر بر نرخ بازگشت سرمایه را فراهم می‌کند.

مرحله چهارم: اولویت بندی

مرحله بعدی در مدیریت تولید، تعیین فعالیت‌های اولویت‌دار و قرار دادن آن‌ها در فهرست انجام کار است. روش‌های درخت محصول (BOM) و مدل رایس (RICE)، به عنوان متداول و محبوب گزینه‌های اولویت‌بندی فعالیت‌ها در مدیریت تولید شناخته می‌شوند. این روش‌ها، انتخاب فعالیت‌ها بر اساس تاثیر آن‌ها بر روی هدف، استراتژی و شاخص عملکرد انجام می‌گیرد. مشارکت ذی‌نفعان و در نظر گرفتن نقطه نظرهای مختلف، امری ضروری در مرحله اولویت‌بندی است.

صرفنظر از تکنیک مورد استفاده، اولویت‌بندی باید به منظور ایجاد تعادل بین رفع دغدغه‌های اصلی ذی‌نفعان و اجرای هر چه سریع‌تر فعالیت‌های ضروری انجام گیرد. انتخاب آیتم‌های اصلی و اجرای آن‌ها، نسبت به آیتم‌های مرتبط با استراتژی میان/بلند مدت محصول و شرکت، اولویت بیشتری دارد.

دقت داشته باشید در فرآیند اولویت‌بندی، همه افراد به تمام خواسته‌هایشان نمی‌‌رسند. تصمیم‌گیری‌های این مرحله،نیازمند موشکافی و بررسی‌های دقیق است. به همین دلیل، مدیر تولید برای گرفتن تصمیم درست، در اغلب موارد باید به مشتریان، فروشندگان و حتی مدیران، پاسخ منفی بدهد.

مرحله پنجم: ارائه

پس از اجرای مراحل قبل، زمان ساخت محصول و تحویل آن فرا می‌رسد. در این مرحله، واحد مدیریت تولید، در نقش مشاور ظاهر شده و وظیفه هدایت فعالیت‌های بعدی به مهندسان و مدیران پروژه سپرده می‌شود.

نحوه تحویل محصول از شرکتی به شرکت دیگر فرق می‌کند. در مدل آبشاری، تحویل محصول در تعداد محدود و با فاصله‌های زمانی زیاد انجام می‌شود. در واقع، زمان تحویل در این مدل به تکمیل چندین عملکرد بزرگ و آزمایش آن‌ها بستگی دارد.

در مدیریت به روش چابک، بازه‌های زمانی تحویل محصول بسیار نزدیک به هم هستند. به عبارت دیگر، تحویل محصول با تکمیل مجموعه کوچکی از عملکردها انجام می‌گیرد. از این‌رو، محصول به طور مداوم بهبود می‌یابد. البته در این روش، نمی‌توان زمان دقیقی را برای تحویل یک آیتم مشخص تعیین کرد.

در برخی از موارد، مخصوصا در حوزه توسعه محصولات نرم‌افزاری، تحویل محصول به صورت پیوسته انجام می‌شود. تحویل پیوسته، به محض اضافه کردن قابلیت‌های جدید، رفع اشکالات قبلی و اعمال هر گونه تغییری بر روی محصول صورت می‌گیرد. صرفنظر از رویکرد مورد استفاده یک سازمان برای تحویل محصول، مدیر تولید باید از مطابقت ویژگی‌های محصول ساخته شده با الزامات و انتظارات مشتریان و ذی‌نفعان اطمینان حاصل کند.

مرحله ششم: تجزیه و تحلیل

پس از ارائه محصول به کاربران، تجزیه و تحلیل عملکرد محصول شروع می‌شود. اطلاعات حاصل از این تحلیل‌ها (رابطه، علیت و همبستگی بین پارامترها)، به منظور شناخت بیشتر نقاط ضعف و قوت مورد استفاده قرار می‌گیرند. مدیریت تولید، وظایف مهمی را در این مرحله ایفا می‌کند.

شناسایی رفتارهای منطبق با شاخص‌های اساسی شرکت، یکی از وظایف مدیریت تولید در مرحله تجزیه و تحلیل است. به عنوان مثال، در صورت اهمیت بالای نرخ تبدیل برای شرکت، رفتار مشتری قبل از خرید مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر سازگاری کابر و میزان استفاده آن از محصول برای شرکت اهمیت داشته باشد، اشتراکات بین گروه‌های سازگار و پرمصرف ارزیابی می‌شوند.

بر اساس اطلاعات حاصل از رفتار کاربران می‌توان اقدامات مورد نیاز برای تبدیل کاربران موقت به کاربران وفادار را اولویت‌بندی کرد. این اقدامات می‌توانند شامل بهبود تجربه کاربری، آموزش، آنبوردینگ یا ارسال پیام‌های مرتبط باشد. شناسایی کاربران پربازده نیز در تشخیص حوزه‌های سرمایه‌گذاری برای توسعه عملکرد محصول و تقویت عملکرد واحد بازاریابی تاثیر دارد.

تجزیه و تحلیل محصول، امکان اجرای آزمایش‌های مختلف را فراهم می‌کند. تیم‌های مختلف می‌توانند سناریوهای مختلف برای بخش‌های متفاوت محصول را مورد آزمایش قرار دهند و تغییرات بازدهی را اندازه‌گیری کنند. نتایج به دست آمده، به منظور تکمیل نقشه راه و بهینه کردن تجربه کاربری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مرحله هفتم: بازخورد مشتریان

محصولی که به مرحله فروش می‌رسد، مشتریان و بازخوردهای آن‌ها را به همراه دارد. جمع‌آوری و بررسی بازخورد مشتریان، به طور هم‌زمان هیجان‌انگیز و دلهره‌آور است. ایده‌ها و نظرات سازنده کاربران معمولا با انتقادها و درخواست‌های غیر معقول همراه می‌شوند. این وضعیت، به مدیران نشان می‌دهد که کیفیت محصول از سطح انتظارات کاربران پایین‌تر بوده است.

مدیران تولید باید با روی باز از پیشنهادات و انتقادات استقبال کرده و یک فرآیند بهینه برای جمع‌آوری و سازماندهی آن‌ها تعریف کنند. این رویکرد باعث ایجاد یک حلقه بازخورد می‌شود. بازخورد مشتریان، ایده‌های بسیار زیادی را برای مدیریت تولید به ارمغان می‌آورد. این ایده‌ها به عنوان مبنای بسیاری از فرآیندهای مورد استفاده برای بهبودها محصولات قبلی یا تولید محصولات جدید در نظر گرفته می‌شوند.

روش‌های مختلفی برای جمع‌آوری بازخورد مشتریان وجود دارند. روش‌هایی مانند نظرات ارائه شده به خدمات مشتری یا تعاملات مشتریان با واحد فروش، به عنوان گزینه‌های منفعل در نظر گرفته می‌شوند. با وجود ارزشمند بودن بازخوردهای حاصل از این روش‌ها، مدیر تولید باید به صورت فعال به دنبال دریافت بازخوردهای کاربران باشد.

از روش‌های فعال متداول برای دریافت بازخورد مشتریان می‌توان به ارائه نظرسنجی، مشاوره، گروه تمرکز، مصاحبه و تست کاربردپذیری اشاره کرد. علاوه بر این، دریافت بازخورد مشتریان قبلی و بررسی دلیل عدم استفاده آن‌ها از محصول نیز اطلاعات بسیار مفیدی را در اختیار مدیر تولید قرار می‌دهد.

مزیت مدیریت تولید برای مصرف کننده

مزیت‌ها و اهمیت‌های مدیریت تولید، فقط شامل حال شرکت‌ها نمی‌شود. اگر محصولات و خدمات شرکت‌ها بر اساس اصول‌های مدیریتی تولید شوند، مشتریان و مصرف‌کنندگان نیز از مزیت‌های زیر بهره می‌برند:

• اشتفال‌زایی
  • فعالیت‌های تولیدی، یکی از منابع اصلی ایجاد مستقیم یا غیر مستقیم شغل هستند. کار در واحد تولید به عنوان اثر مستقیم اشتغال‌زایی و کار در واحدهای دیگر نظیر بازاریابی، مالی، پشتیبانی و غیره به عنوان اثر غیر مستقیم اشتغال‌زایی مدیریت تولید در نظر گرفته می‌شوند.
• کیفیت بهتر با هزینه کمتر
  • مزیت‌های تولید انبوه بر اساس اصول مدیریت تولید، قیمت تمام شده برای شرکت را کاهش می‌دهد. به این ترتیب، یک محصول ارزان و باکیفیت به دست مشتری می‌رسد.
• افزایش رفاه
  • ارائه محصولات و خدمات جدیدتر یا بهبود قابلیت‌های محصولات یا خدمات قبلی، باعث افزایش رفاه مشتریان و تجربه کاربری بهتر می‌شود.
• توسعه حوزه‌های مرتبط با تولید
  • توسعه تولید، بر روی توسعه دیگر بخش‌های مرتبط نظیر عملیات‌های بانکی، ترابری، ارتباطات، بیمه، برون‌سپاری و غیره تاثیر می‌گذارد. این به معنای ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و رشد اقتصادی است.
• مطلوبیت
  • مدیریت تولید، مطلوبیت کالا و خدمات را از نظر شکل، اندازه و طراحی برای مشتریان بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، به دلیل دسترسی بالا به محصولات یا خدمات، مصرف‌کنندگان از مطلوبیت زمانی نیز بهره می‌برند.
• رشد اقتصادی
  • اطمینان از به‌کارگیری بهینه منابع مالی و انسانی برای تولید محصولات و خدمات مطلوب، سرعت رشد اقتصادی و رفاه حال مردم یک کشور را افزایش می‌دهد.

ابزارها و نرم افزارهای مدیریت تولید

ابزارهای کامپیوتری متعددی در زمینه مدیریت تولید وجود دارند که می‌توانند روند اجرای این فرآیند را برای مدیران و کارشناسان تولید ساده‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر کنند. نرم‌افزارهای موجود در این حوزه، معمولا بر روی یک یا چند فعالیت اصلی مدیریت تولید تمرکز می‌کنند. در ادامه به معرفی این نرم‌افزارها و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.

نرم‌ فزارهای عمومی برای مدیریت تولید

مدیران تولید، باید با کاربردهای نرم‌افزارهای عمومی نظیر مجموعه نرم‌افزارهای آفیس آشنا باشند. به عنوان مثال، اکسل، محبوب‌ترین نرم‌افزار صفحه گسترده است که به منظور تهیه گزارش‌های مختلف در واحدهای تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته قابلیت‌های این نرم‌افزار به گزارش‌نویسی محدود نمی‌شود. کاربران مسلط به اکسل می‌توانند از این ابزار برای مدیریت پروژه، تهیه برنامه زمانبندی، تخصیص منابع و بسیاری از فعالیت‌های دیگر استفاده کنند.

نرم‌افزارهای دیگر مجموعه آفیس نظیر ورد و پاورپوینت نیز کاربردهای زیادی در فعالیت‌های مختلف مدیریت تولید دارند. فرادرس، چندین فیلم آموزشی کاربردی در زمینه یادگیری این نرم‌افزارها تهیه کرده است که لینک مشاهده آن‌ها را در ادامه آورده‌ایم:

• مجموعه فیلم‌های آموزش نرم‌افزارهای آفیس
• مجموعه فیلم‌های آموزش نرم‌افزار اکسل
• مجموعه فیلم‌های آموزش ورد

تحلیل و ردیابی

نرم‌افزارهای تحلیل و ردیابی، ابزارهای ارزشمندی برای درک نحوه تعامل کاربر با محصول هستند. در واقع این ابزارها، رفتار کاربر را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. از بهترین نرم‌افزارهای تحلیل و ردیابی رفتار کاربران نرم‌افزارها و وب‌سایت‌ها می‌توان به Pendo و Amplitude اشاره کرد.

ترسیم نقشه راه

یکی از ضروری‌ترین ابزارهای مدیریت تولید، نرم‌افزار ترسیم نقشه راه است. نرم‌افزارهایی نظیر Wrike و ProductPlan می‌توانند بسیاری از قابلیت‌های مورد نیاز یک مدیر تولید برای به انجام رساندن این کار را فراهم کنند. توجه داشته باشید که نرم‌افزارهای صفحه گسترده و ارائه، گزینه مناسبی برای نقشه راه نیستند.

نظرسنجی از مشتریان

ابزارهایی نظیر SurveyMonkey و Typeform، از بهترین نرم‌افزارهای موجود برای تهیه فرم‌های نظرسنجی هستند. این نرم‌افزارها از قابلیت‌های متعددی نظیر ساخت فرم با سوالات چند گزینه‌ای، لیست‌وار یا کادرهای پاسخ‌دهی را فراهم می‌کنند.

ضبط تماس با مشتری

هنگام مصاحبه با مشتری یا حتی تماس برای پرسیدن یک سوال ساده، بهتر است مکالمه خود را ضبط کنید. نرم‌افزارهای متعددی برای انجام این کار وجود دارند. اگر قصد ضبط مکالمه‌های تصویری خود را دارید، Zoom و GoToMeeting می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. ضبط مکالمات، امکان مرور آن‌ها و حتی گرفتن ایده‌های ارزشمند را فراهم می‌کند.

تحقیق بازار

یکی از ابزارهایی که کمتر از باقی ابزارهای مدیریت تولید به آن توجه می‌شود، همکاری با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات تحلیل کلان‌داده‌های بازار است. بسته به صنعت و مشتری هدف، در نظر گرفتن این گزینه می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار مدیران تولید قرار دهد. اطلاعات آماری و گزارش‌های صنعتی، دقیقا بر روی داده‌های مورد نیاز یک شرکت تمرکز می‌کنند. شرکت‌های Gartner و Sirius Decisions، از معروف‌ترین شرکت‌های ارائه دهنده خدمات تحقیق بازار هستند.

ارسال پیام به کارکنان

اعضای تیم مدیریت تولید باید قادر به برقراری ارتباط سریع با یکدیگر باشند. خوشبختانه، امروزه ابزارهای متعددی در این زمینه وجود دارد و معمولا نیازی به معرفی گزینه‌های تخصصی نیست. با این وجود، نرم‌افزارهای تحت وب Slack و Confluence از شناخته شده‌ترین ابزارهای تخصصی ارسال پیام بین کارکنان یک تیم به شمار می‌روند.

ارائه

نمایش استراتژی، چشم‌انداز و برنامه‌های شرکت برای مخاطبان داخل یا خارج از سازمان، نقش بسزایی را بر روی برقراری ارتباط با ذی‌نفعان و جلب نظر آن‌ها دارد. PowerPoint و Keynote از شناخته شده‌ترین و محبوب‌ترین ابزارها در این زمینه هستند.

در رابطه با یادگیری کار با نرم‌افزارهای ارائه، فرادرس، مجموعه‌ای از چندین فیلم آموزشی جامع و کاربردی را تهیه کرده است که می‌توانند در کسب این مهارت مدیریت تولید به شما کمک کنند.

• فیلم مجموعه آموزش مهارت های ارائه و ساخت اسلاید

مدیریت پروژه

ابزارهای مدیریت پروژه، امکان نظارت بر روی روند فعالیت‌های مدیریت تولید و مدیریت زمان آن‌ها را فراهم می‌کنند. نرم‌افزارهایی نظیر مایکروسافت پراجکت، پریماورا، ترلو و جیرا، از پرکاربردترین ابزارهای مدیریت و ردیابی پروژه به شمار می‌روند.

در رابطه با یادگیری نرم‌افزارهای محبوب مدیریت پروژه، فرادرس، چندین فیلم آموزشی تخصصی را تهیه کرده است که می‌توانند در کسب این مهارت به شما کمک کنند.

• فیلم آموزش نرم‌افزار Microsoft Project 2019
• معرفی فیلم آموزش مقدماتی نرم‌افزار Primavera برای برنامه ریزی و کنترل پروژه
• معرفی فیلم آموزش تکمیلی نرم‌افزار Primavera برای برنامه ریزی و کنترل پروژه
• فیلم آموزش سرویس Trello برای مدیریت پروژه و وظایف
• فیلم آموزش مقدماتی نرم‌افزار جیرا برای مدیریت و کنترل پروژه

رسم فلوچارت

نرم‌افزارهای رسم فلوچارت نظیر Visio، ابزارهای مفیدی هستند که امکان ترسیم نقشه سفر مشتری را فراهم می‌کند. نقشه سفر مشتری، به منظور نمایش تجربه کامل مشتری از محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در رابطه با ساخت فلوچارت توسط نرم‌افزار مایکروسافت ویزیو، فرادرس، یک فیلم آموزشی جامع و کاربردی را تهیه کرده است که می‌تواند در یادگیری این مهارت به شما کمک کند.

• آموزش ویزیو Microsoft Visio 2016 برای طراحی انواع نمودار و دیاگرام

ثبت ایده‌ها

آخرین موردی که در این بخش معرفی می‌کنیم، ابزارهای ثبت ایده نظیر نرم‌افزار Evernote است. البته برای ثبت ایده‌ها، کاغذ و قلم نیز کفایت می‌کند. مرور و به اشتراک گذاشتن ایده‌ها نیز بر روی توسعه و عملی شدن آن‌ها تاثیر می‌گذارد. ثبت ایده‌ها می‌تواند در هنگام اجرای فعالیت‌های مختلف یا مواجهه با مشکلات به کمک مدیر تولید بیاید.

فرآیندهای مدیریتی مرتبط با مدیریت تولید

مدیریت تولید، ارتباط بسیار نزدیکی با دیگر فرآیندهای مدیریتی یک سازمان نظیر مدیریت چرخه عمر محصول، مدیریت منابع انسانی و مدیریت منابع دارد. در این بخش، به معرفی اجمالی این موارد می‌پردازیم.

مدیریت چرخه عمر محصول چیست ؟

مجموعه مراحلی که یک محصول پس از تولید و معرفی به بازار طی می‌کند، با عنوان چرخه عمر محصول شناخته می‌شود. این مراحل عبارت هستند از:

1. توسعه یا تولید محصول
2. معرفی به بازار
3. رشد
4. بلوغ
5. افول

«مدیریت چرخه عمر محصول» (Product Lifecycle Management) یا به اختصار «PLM»، فرآیند نظارت و هدایت یک محصول در طی چرخه عمر آن است. این فرآیند، از شروع ایده تا توقف تولید محصول ادامه می‌یابد.

مدیریت یا برنامه ریزی منابع سازمانی چیست ؟

«برنامه ریزی منابع سازمانی» (Enterprise Resource Planning) یا به اختصار «ERP»، فرآیندی است که به منظور مدیریت و یکپارچگی فرآیندهای اصلی سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ERP معمولا به کمک ابزارهای کامپیوتری و به صورت زنده اجرا می‌شود. این فرآیند مانند یک چسب، تمام سیستم‌های کامپیوتری سازمان را به یکدیگر متصل می‌کند. کامپیوترهای هر واحد، دارای ابزارهای تخصصی مرتبط با فعالیت‌های خود هستند. با این وجود، امکان دسترسی به کامپیوترهای تمام واحدها توسط یک رابطه کاربری واحد وجود دارد.

مدیریت یا برنامه ریزی منابع تولید چیست ؟

«برنامه ریزی منابع تولید» (Manufacturing Resource Planning) یا به اختصار «MRP II»، یک سیستم اطلاعاتی یکپارچه است که در کسب و کارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم، با متمرکز کردن، یکپارچه کردن و پردازش اطلاعات، زمینه تصمیم‌گیری موثر در هنگام تهیه برنامه زمانبندی، طراحی، مدیریت موجودی و کنترل هزینه‌ها را فراهم می‌کند.

سوالات متداول در رابطه با مدیریت تولید

در این بخش، به برخی از سوالات پرتکرار در رابطه با مدیریت تولید و مفاهیم مرتبط با آن، به طور خلاصه پاسخ می‌دهیم.

فیلم مجموعه آموزش مدیریت – جامع و کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

مفهوم مدیریت تولید چیست ؟

مدیریت تولید، فرآیند برنامه‌ریزی و هدایت موثر عملیات‌های مرتبط با تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی است.

مراحل مدیریت تولید چه هستند ؟

ایده‌پردازی، تعیین مشخصات محصول، ترسیم نقشه راه، اولویت‌بندی فعالیت‌ها، ساخت محصول، تحلیل بازار و دریافت بازخورد، از مراحل اصلی در مدیریت تولید به شمار می‌روند.

هدف از مدیریت تولید چیست؟

هدف اصلی مدیریت تولید، ساخت محصولات یا ارائه خدمات با کیفیت مناسب، به میزان کافی، در بهترین زمان و با صرف کمترین هزینه ممکن است.

انواع تولید چه هستند؟

سیستم‌های تولید محصول به دو دسته اصلی تولید ناپیوسته (پروژه‌ای، دسته‌ای، تکی) و تولید پیوسته (انبوه و فرآیندی) تقسیم می‌شوند.