فرادرسضمایر ملکی در ترکی استانبولی — توضیح به زبان ساده + مثال و تمرین
برای بیان مالکیت از ضمایر ملکی استفاده می‌شود. ضمایر ملکی در ترکی استانبولی از دو بخش تشکیل می‌شود، ضمیرهای ملکی جدا و ضمیرهای ملکی متصل که در این مطلب نحوه انتخاب و ساخت جمله با وجود ضمایر ملکی را توضیح می‌دهیم. برای یادگیری بهتر این قاعده باید پسوندهای ضمایر ملکی را حفظ کرد.
ضمایر ملکی در ترکی استانبولی چیست؟
ضمایر ملکی در ترکی استانبولی برای شش شخص قابل صرف است. هر کدام از شش شخص هم ضمیر ملکی جدا (منفصل) و هم ضمیر ملکی متصل دارند. اضافه شدن این پسوندها به اسم‌ها، تعلق به کسی یا چیزی را مشخص می‌کند. ضمایر ملکی متصل، متناسب با آخرین حرف صدادار کلمهای که به آن متصل میشوند، قابلیت تغییر دارند.
چگونه پسوند ضمایر ملکی مناسب را انتخاب کنیم؟
نحوه انتخاب این پسوندها متناسب با کلمهای است که به آن متصل میشوند. اگر کلمهای که به ضمایر ملکی متصل میشوند با حرف صدادار تمام شده باشند، پسوندهایی را انتخاب میکنیم که با حرف بیصدا شروع شده باشند. اگر کلمه با حرف بیصدا تمام شده باشد، آنگاه پسوندهایی را انتخاب میکنیم که با حرف صدادار شروع میشوند. جدول زیر، پسوندهای ضمایر ملکی برای کلمه‌هایی را نشان می‌دهد که با حرف صدادار تمام شده‌اند.
| ضمایر ملکی در ترکی استانبولی | |
| پسوندهای ملکی (ضمایر ملکی متصل) | ضمایر ملکی (منفصل) |
| m | Benim (مال من) |
| n | Senin (مال تو) |
| sı / si / su / sü | Onun (مال او) |
| mız / miz / muz / müz | Bizim (مال ما) |
| nız / niz / nuz / nüz | Sizin (مال شما) |
| ları / leri | Onların (مال آن‌ها) |
در انتخاب پسوندهای مناسب، به رعایت قانون هماهنگی حروف در زبان ترکی استانبولی توجه کنید.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «a» یا «ı» باشد، پسوندی انتخاب میکنیم که حرف صدادار آن «ı» باشد. به عنوان مثال در این گرامر، پسوندهای «sı»، «mız»، «nız» و «ları» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «e» یا «i» باشد، پسوندی انتخاب میکنیم که حرف صدادار آن «i» باشد. به عنوان مثال در این گرامر، پسوندهای «si»، «miz»، «niz» و «leri» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «o» یا «u» باشد، پسوندی انتخاب میکنیم که حرف صدادار آن «u» باشد. به عنوان مثال در این گرامر، پسوندهای «su»، «muz»، «nuz» و «ları» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «ö» یا «ü» باشد، پسوندی انتخاب میکنیم که حرف صدادار آن «ü» باشد. به عنوان مثال در این گرامر، پسوندهای «sü»، «müz»، «nüz» و «leri» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
نکته: اول‌شخص مفرد «Benim» و دومشخص مفرد «Senin» در این حالت تنها شامل یک نوع پسوند «m» و «n» هستند و با هر کلمهای که با حرف صدادار تمام شده باشد، به همین شکل استفاده میشوند.
پسوندهای ضمایر ملکی در جدول زیر، برای زمانی است که پسوندها به کلمه‌هایی متصل میشوند که با حرف بیصدا تمام شده باشند.
| ضمایر ملکی در ترکی استانبولی | |
| پسوندهای ملکی (ضمایر ملکی متصل) | ضمایر ملکی (منفصل) |
| ım / im / um / üm | Benim (مال من) |
| ın / in / un / ün | Senin (مال تو) |
| ı / i / u / ü | Onun (مال او) |
| ımız / imiz / umuz / ümüz | Bizim (مال ما) |
| ınız / iniz / unuz / ünüz | Sizin (مال شما) |
| ları / leri | Onların (مال آن‌ها) |
همانند جدول قبل، پسوندهای ضمایر ملکی مناسب برای هر ضمیر، متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «a» یا «ı» باشد، پسوندهای «ım» ،«ın» ،«ı» ،«ımız» ،«ınız» و «ları» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «e» یا «i» باشد، پسوندهای «im» ،«in» ،«i» ،«imiz» ،«iniz» و «leri» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «o» یا «u» باشد، پسوندهای «um» ،«un» ،«u» ،«umuz» ،«unuz» و «ları» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه «ö» یا «ü» باشد، پسوندهای «ün» ،«üm» ،«ü» ،«ümüz» ،«ünüz» و «leri» برای ضمیرهای مختلف انتخاب می‌شود.
نکته: سوم‌شخص جمع شامل دو نوع پسوند «leri» و «ları» است و نحوه انتخاب پسوندهای این ضمیر، متناسب با قانون هماهنگی حروف است. اگر آخرین حرف صدادار کلمه جزو حروف ضخیم «کالین» باشد، پسوند «ları» اگر آخرین حرف صدادار کلمه جزو حروف نازک «اینجه» باشد، پسوند «leri» را انتخاب میکنیم.
نکته: پسوندهای ضمیر سوم‌شخص مفرد را نباید با پسوندهای حرف اضافه «را» اشتباه گرفت. هر دو با پسوندهای «ı / i / u / ü» نشان داده میشوند، اما در جمله معنی های مختلفی دارند. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Okulu bu sokağın sonundaymış.
مدرسه‌اش (مدرسه او) انتهای این کوچه بوده است.
پسوند «u» پسوند ملکی سوم‌شخص مفرد است.
∗∗∗
Okulu üç günde boyayabildiler.
توانستند مدرسه را در سه روز رنگ کنند.
پسوند «u» حرف اضافه «را» است.
برای درک بهتر این موضوع برای هر کدام از ضمیرها مثال‌هایی نوشته شده‌اند. مثال‌های زیر، برای اول‌شخص مفرد نوشته شده‌اند.
Annem kazağımı yıkamış.
مادرم پلیورم را شسته است.
Niçin kalemimi vermiyorsun?
چرا مدادم را نمی‌دهی؟
O kadar çabaya rağmen soruma cevap almadım.
با آن همه تلاش، جوابی برای سوالم نگرفتم.
Sabahtan beri başım ağrıyor.
از صبح سردرد دارم.
Türkçe sınavımdan doksan aldım.
از امتحان ترکی‌ام نود گرفتم.
Yanlışlıkla bana çarpınca dondurmam yere düştü.
وقتی که ناخواسته با من برخورد کرد، بستنی من روی زمین افتاد.
مثال‌های زیر، برای دومشخص مفرد نوشته شده‌اند.
Otobüse yetişebilmek için zamanın yok.
برای رسیدن به اتوبوس وقت نداری.
Dün başladığın ödevini bitirdin mi?
آیا تکلیفی که دیروز شروع کرده بودی را تمام کردی؟
Bence saçlarını sarıya boyatmalısın.
بنظر من موهایت را باید زرد رنگ کنی.
Niçin saatin kolunda değil?
چرا ساعتت در دستت نیست؟
Ayakkabıların çok güzel, nereden aldın?
کفش‌هایت خیلی زیباست، از کجا خریدی؟
Müzik zevkine hayranım.
من شیفته سلیقه موسیقی تو هستم.
Konu hakkındaki düşünceni bilmek istiyorum.
تفکرات تو درباره این موضوع را می‌خواهم بدانم.
مثال‌های زیر، برای سوم‌شخص مفرد نوشته شده‌اند.
Alarmı çalmadığı için geç kalımış.
بخاطر این‌که آلارم [ساعتش] زنگ نزده، دیر آمده است.
Bu konu hakkındaki kararı bizi hiç ilgilendirmez.
تصمیماتش درباره این موضوع به ما ربطی ندارد.
Hiç gitmek istemiyorum, evi çok uzak.
اصلا دوست ندارم که بروم، خانه‌اش خیلی دور است.
Bisikletten düşünce omzu kırılmış.
وقتی‌که از دوچرخه افتاده، شانه‌اش شکسته است.
Yolda düşürdüğü kolyesini arıyor.
دنبال گردبندی می‌گردد که در راه گم کرده است.
Yarın babası okula gelecekmiş.
فردا قرار هست پدرش به مدرسه بیاید.
مثال‌های زیر، برای اول‌شخص جمع نوشته شده‌اند.
Yeni aldığımız evimizi görmeye gelmişler.
آمده‌اند تا خانه‌ای که جدید خریدیم را ببینند.
Sorularımızla başa çıkmayı öğrenmeliyiz.
باید یاد بگیریم که با سوال‌های خود کنار بیاییم.
Yemek yedikten sonra çayımızı içip bavulumuzu hazırlamalıyız.
بعد از خوردن غذا، چای بنوشیم و چمدانمان را آماده کنیم.
Ahmet ile dostluğumuz çok eskilere dayanır.
دوستی ما با احمد به خیلی قدیم برمی‌گردد.
Çevremizi özellikle doğayı temiz tutalım.
محیطمان را به خصوص طبیعت را باید تمیز نگه‌داریم.
