فرادرسکاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی — نکته + مثال
قید مدت (دوره زمانی)، یکی از قواعد مهم در زبان ترکی استانبولی است. دو پسوند «DAn beri» و «DIr» قید مدت هستند که هر کدام حالتهای مختلفی دارند. قید مدت، برای بیان زمان انجام شدن فعل است که از زمانی در گذشته شروع شده و تا اکنون ادامه دارد. در ادامه، نحوه ساخت جملهها و کاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی را توضیح میدهیم.
قید مدت
برای ساخت جملههایی که تعیینکننده مبدا زمانی برای فعل هستند، از قید مدت استفاده میشود. پسوندهای «DAn beri» و «DIr» که به معنی «از...تاکنون» است کمی با هم متفاوت هستند.
کاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی
در این قسمت، ابتدا حالتهای مختلف پسوندهای «DAn beri» و «DIr» را بیان میکنیم و سپس کاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی را در جملهها بررسی میکنیم.
- dan / den / tan / ten + beri
- dır / dir / dur / dür / tır / tir / tur / tür
متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه و حرفی که کلمه به آن ختم میشود، یکی از این پسوندها را انتخاب میکنیم. در جدول زیر، به نحوه انتخاب پسوندهای «DAn beri» دقت کنید.
| پسوند انتخابی | آخرین حرف صدادار کلمه |
| dan / tan + beri | a / ı / o / u |
| den / ten + beri | e / i / ö / ü |
نکته: اگر کلمه به یکی از حروف «ç / s / p / t / h / k / f / ş» ختم شود، در پسوند «DAn beri»، حرف «d» به «t» تبدیل میشود.
مثالهای زیر، جهت فهم بهتر این موضوع آورده شدهاند.
Sabahtan beri kitap okuyorum.
از صبح کتاب میخوانم.
Fatih’ten beri yürüyorum.
از فاتیح (منطقهای در استانبول) راه میروم.
Ocak’tan beri İstanbul’dayım.
از ماه ژانویه در استانبول هستم.
Saat üçten beri ofisteyiz.
از ساعت سه در اداره هستیم.
Kardeşim Ankara’dan beri uyuyor.
خواهر (برادر) کوچکترم از آنکارا خوابیده است.
در جدول زیر، نحوه انتخاب پسوندهای «DIr» آورده شده است.
| پسوند انتخابی | آخرین حرف صدادار کلمه |
| dır / tır | a / ı |
| dir / tir | e / i |
| dur / tur | o / u |
| dür / tür | ö / ü |
نکته: اگر کلمه به یکی از حروف «ç / s / p / t / h / k / f / ş» ختم شود، در پسوند «DIr»، حرف «d» به «t» تبدیل میشود.
به مثالهای زیر توجه کنید.
Beş saattir kitap okuyorum.
پنج ساعت است که کتاب میخوانم.
(ترجمه محاورهای: ۵ ساعته که کتاب میخونم.)
Bir saattir yürüyorum.
یک ساعت است که راه میروم.
Üç aydır İstanbul’dayım.
سه ماه است که در استانبول هستم.
On dakikadır ofisteyiz.
ده دقیقه است که در اداره هستیم.
Kardeşim üç saattir uyuyor.
خواهر کوچکترم (برادر کوچکترم) سه ساعت است که خوابیده است.
کابرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی کمی با هم متفاوت است. اگر زمان یا مکان شروع انجام کاری در جمله بیان شود از پسوند «DAn beri» و اگر مدت زمان طول کشیدن کاری بیان شود از پسوند «DIr» استفاده میشود. به مثالهای زیر، دقت کنید.
Ne zaman geliyorsun? Seni iki saattir bekliyorum.
چه زمانی میآیی؟ دو ساعت است که منتظر تو هستم.
(مدت زمان انتظار بیان شده، زمان شروع مشخص نیست بنابراین از پسوند «DIr» استفاده میشود. )
Uzun zamandır onu görmek istiyorum.
خیلی وقت هست که میخواهم او را ببینم.
(مدت زمان)
Sabahtan beri evdeyiz. Çok sıkıldık.
از صبح در خانه هستیم. خیلی خسته (کسل) شدیم.
(زمان شروع بیان شده که «صبح» است. بنابراین از پسوند «DAn beri» استفاده میشود.)
Sekiz aydır ailemden uzaktayım.
هشت ماه است که از خانوادهام دور هستم.
(مدت زمان)
Yolda kaza var. Saat yediden beri trafikteyiz.
در راه تصادف شده است. از ساعت هفت در ترافیک هستیم.
(زمان شروع)
Otobüsteyim ve yanımdaki kadın çok geveze. İstanbuldan beri konuşuyor.
در اتوبوس هستم و خانمی که کنارم نشسته خیلی پرحرف هست. از استانبول داره صحبت میکنه.
(مبدا شروع، بیان شده بنابراین «DAn beri»)
Anneannem geçen salıdan beri bizde kalıyor.
مادربزرگم از سه شنبه گذشته در خانه ما میماند.
(زمان شروع)
Kaç senedir bu işte çalışıyorsun?
چند سال هست که در این شغل، مشغول هستی؟
(مدت زمان)
Geçen haftadan beri hastayım.
از هفته پیش مریض هستم.
(زمان شروع)
Nergiz 23 Ekim’den beri İzmir’de.
نرگس از ۲۳ آبان در ازمیر (اسم شهری در ترکیه) است.
(زمان شروع)
در کاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی، چند نکته وجود دارد که به ترتیب توضیح میدهیم.
نکته: پسوند «DAn beri» میتواند به جای پسوند «DIr» به کار رود. ولی برعکس این موضوع صحیح نیست. به مثالهای زیر، توجه کنید.
Beş saattir kitap okuyorum.
پنج ساعت است که کتاب میخوانم.
Beş saatten beri kitap okuyorum.
پنج ساعت است که کتاب میخوانم.
نکته: با اضافه کردن پسوند جمع «lar / ler» به کلمات زیر، میتوانیم از هر دو پسوند «DAn beri» و «DIr» برای این کلمات استفاده کنیم. مفهوم جملهها در هر دو حالت یکسان خواهد بود.
- «روز» (Gün)
- «هفته» (Hafta)
- «ماه» (Ay)
- «سال» (Yıl)
Günlerden beri ders çalışıyor. / Günlerdir ders çalışıyor.
روزها است که درس میخواند.
Yıllardan beri onunla arkadaşız. / Yıllardır onunla arkadaşız.
سالها است که با او دوست هستیم.
جمعبندی کاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی
از موضوعهایی که در اول یادگیری زبان، به زبانآموزان آموخته میشود، پسوندهای DAn beri و DIr در ترکی استانبولی است که به آنها قید مدت (süreç zarf) هم گفته میشود. این پسوندها هر کدام حالتها و شکلهای مختلفی دارند که در این مقاله، کاربرد DAn beri و DIr در ترکی استانبولی، ساختار جملهها و نکتههای مربوطه با مثالهای کاربردی توضیح داده شد.
بسیار عالی و مفید. ممنونم
کاملا مفید بود