آموزش زبان ترکی استانبولی – رایگان و گام به گام
در این مطلب، آموزش زبان ترکی استانبولی همراه با ارائه مثال به صورت رایگان و گام به گام ارائه شده است. این مطلب صفر تا صد آموزش زبان ترکی استانبولی نیست و هدف از آن، ارائه آموزش زبان ترکی استانبولی به صورت مقدماتی و آمادهسازی کاربر برای فراگیری مباحث پیشرفتهتر است.
مقدمهای بر آموزش زبان ترکی استانبولی
زبانهای ترکیتبار (Turkic Languages) یک خانواده از زبانها شامل بالغ بر ۳۵ زبان است. زبانهای ترکی که جمعیت گویشوران آنها بیش از ۱۷۰ میلیون نفر است، در کشورهای گوناگونی تکلم میشوند. ابتدا، برخی از زبانشناسان، زبانهای ترکیتبار را در طبقه «زبانهای آلتایی» (Altaic Languages) قرار میدادند. پس از آن و با متمایز کردن انواع زبانهای قرار گرفته در دسته زبانهای آلتایی، زبانهای ترکی جزو خانواده «زبانهای اورال آلتایی» (Ural-Altaic Languages) محسوب شدند. هرچند که به باور برخی از زبانشناسان، این دستهبندی نیز در حال حاضر منسوخ شده است. موضوع دستهبندی زبانهای زنده جهان همواره محل اختلاف زبانشناسان و کارشناسان این حوزه بوده است و پرداختن به آن در حیطه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی نیست.
زبانهای اوغوز (Oghuz Languages)، یکی از شاخههای خانوادههای زبانهای ترکی به شمار میآیند که بیشتر متکلمان ترک زبان از این دسته هستند. زبان ترکی آذربایجانی، ترکی استانبولی (آناتولی) و ترکمنی از خانواده زبانهای اوغوز محسوب میشوند. چنانکه بیان شد زبان «ترکی آذربایجانی» (Azerbaijani | Azeri | Azeri Turkish) که به ترکی به آن «آذربایجان تورکجهسی» گفته میشود، از خانواده زبانهای ترکی است. این زبان، توسط آذربایجانیها که از اقوام ترکزبان هستند و بیشتر در آذربایجان ایران، جمهوری آذربایجان و برخی از استانهای ترکیه، گرجستان و روسیه (داغستان) سکونت دارند، تکلم میشود. زبان ترکی استانبولی (Turkish language | Türkçe) که به ترکی به آن آنادولو تورکجهسی (Anadolu Türkçe)، استانبول تورکجهسی (Istanbul Turkish) و تورکیه تورکجهسی (Türkiye Türkçesi) نیز گفته میشود، بیشتر در ترکیه، اروپای شرقی و برخی از مناطق غرب آسیا تکلم میشود.
زبان ترکی آذربایجانی با ترکی استانبولی متفاوت اما بسیار نزدیک به آن است. تفاوتهای این دو زبان ترکی در الفبا، آواها، کلمات، دستور زبان و دیگر موارد است. همچنین، در حال حاضر در ایران از خط عربی یا فارسی برای نگارش زبان ترکی آذربایجانی استفاده میشود و در کشورهایی مانند ترکیه از خط لاتین استفاده میکنند. پرداختن به تفاوتهای این دو زبان این مطلب را از مسیر اصلی خود خارج میکند و بنابراین تمرکز این مطلب بر آموزش زبان ترکی استانبولی است.
در مطلب پیشِ رو، آموزش زبان ترکی استانبولی یا ترکی آناتولی ارائه شده است. در این آموزش زبان ترکی استانبولی مباحث مقدماتی پیرامون آموزش زبان ترکی استانبولی، الفبا، دستور زبان، افعال، اسامی، صفتها، قیدها، حروف تعریف، اعداد و شمارش، مکالمه، جملات کاربردی در سفر و دیگر مباحث برای علاقمندان به یادگیری این زبان ارائه شده است. آنچه در این مطلب بیان میشود، چشماندازی کلی از زبان ترکی استانبولی ارائه میکند و قطعا فراگیری کامل این زبان نیازمند محتوای آموزشی بیشتری است. در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به این پرسش پاسخ داده میشود که این زبان در کدام کشورها و مناطق تکلم میشود.
چه کشورهایی به زبان ترکی سخن میگویند؟
زبان ترکی استانبولی یا ترکی آناتولی زبان رسمی کشور ترکیه با بیش از ۷۰ میلیون نفر جمعیت است. این زبان همچنین در جمهوری ترک قبرس شمالی و قبرس نیز استفاده میشود. گروهی از اقوام ترک در عراق، یونان، بلغارستان، مقدونیه شمالی (جمهوری مقدونیه شمالی)، جمهوری کوزوو و جمهوری آلبانی نیز به زبان ترکی استانبولی سخن میگویند. در عین حال، در مناطقی از شرق اروپا، آلمان، هلند، بلژیک، استرالیا، سوئیس و فرانسه نیز مهاجران ترکزبان زیادی وجود دارد که به زبان ترکی استانبولی تکلم میکنند.
در جمهوری آذربایجان و کشورهای اتحاد شوروی سابق نیز سخنورانی به زبان ترکی وجود دارد که به زبان ترکی استانبولی سخن میرانند، هرچند که بیشتر مردم در این مناطق، به ترکی آذربایجاین یا همان آذربایجان تورکجهسی تکلم میکنند. در ایران، استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان از اصلیترین استانهایی هستند که زبان ترکی تکلم میکنند، هرچند که ترکی این مناطق ترکی آذربایجانی است که تفاوتهای ظریفی را با ترکی جمهوری آذربایجان دارد.
تاثیرگذاری و تاثیرپذیری زبان ترکی استانبولی
زبان ترکی استانبولی یا آناتولی نیز مانند دیگر زبانها، هم از زبانهای دیگر تاثیر پذیرفته و هم بر آنها اثر گذاشته است. زبانهای ترکی در طول تاریخ از جهت زبانشناسی از زبانهای کشورهای همسایه و همچنین، از زبانهای اروپایی تاثیر پذیرفتهاند. در زبان ترکی آناتولی کلمات فارسی، عربی، یونانی، فرانسوی و انگلیسی وجود دارند. این کلمات عمدا مربوط به مد، پزشکی، موضوعات سیاسی و عقیدتی هستند. شایان توجه است که بخش قابل توجهی از لغات فرانسوی وارد شده در زبان ترکی در حوزه مالی هستند و به شیوه فرانسوی تلفظ میشوند. کلمات انگلیسی موجود در زبان ترکی نیز بیشتر مربوط به فناوری هستند. مثالهایی از این موارد در ادامه آمده است:
مثال اول:
- انگلیسی: Television
- ترکی: Televizyon
- فارسی: تلویزیون
مثال دوم:
- انگلیسی: Inflation
- ترکی: Enflasyon
- فارسی: تورم
پس از آگاهی از جمعیت سخنوران زبان ترکی و گستردگی مناطقی که سخنورانی به این زبان را دارد، احتمالا افراد تا حدی پاسخ پرسش «آیا ترکی یاد بگیرم» را داشته باشند. اما در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به طور دقیق و کامل به این پرسش پاسخ داده شده است.
لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با زبان ترکی استانبولی میتوانید از مجموعه آموزش زبان ترکی مقدماتی تا پیشرفته فرادرس استفاده کنید.
آیا ترکی استانبولی یاد بگیرم؟
یادگیری یک زبان جدید چیزی فراتر از یادگیری تعدادی کلمه و قوانینی برای کنار هم قرار دادن این کلمات است. یادگیری یک زبان جدید، ورود به یک دنیای جدید است. زبان ترکی نیز از این قاعده مستثنی نیست. سخن گفتن به زبان ترکی به فرد امکان آن را میدهد که به جهانی با بیش از ۷۰ میلیون نفر که زبان مادری آنها ترکی است در سرتاسر اروپای شرقی و غرب آسیا دسترسی داشته باشند. اغلب این افراد در ترکیه زندگی میکنند، اما چنانکه پیشتر نیز بیان شد، جمعیت زیادی از سخنوران زبان ترکی در قبرس، یونان، آلمان و بسیاری از کشورهای در حاشیه ترکیه زندگی میکنند. ترکی استانبولی یا آناتولی در میان زبانهای ترکی، پراستفاده ترین زبان است. در ادامه، برخی از دلایل یادگیری و آموزش زبان ترکی استانبولی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
کسب و کار: چندزبانه بودن صرفا یک مهارت برای نوشتن در رزومه نیست. بلکه یک مهارت کاربردی است و به طور خاص در مورد زبان ترکی، برای افرادی که تمایل دارند به تجارت با شرکتهای ترکیهای بپردازند و یا در آنها مشغول به کار شوند، بسیار مفید است. نباید فراموش کرد که ترکیه در سال ۲۰۲۱ میلادی هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان بوده و این در حالی است که در سالهای اخیر نیز در جایگاه نسبتا مشابهی قرار داشته است.
سفر: ترکیه یکی از مقاصد گردشگری برای مردمانی از سراسر جهان و به ویژه کشورهای خاورمیانه و ایران است. سواحل زیبا و توریستی، دریای آرام، معماری ویژه، موزهها و مراکز باستانی، مراکز خرید متنوع و متعدد و دیگر موارد، همه و همه از دلایل سفر توریستها به این کشور است. تسلط به زبان ترکی موجب میشود تا افرادی که به این کشور سفر میکنند، با جلوههای عمیقتری از این کشور آشنا شوند و تجربه جذابتری را از سفر به این کشور داشته باشند. در عین حال افرادی که به زبان ترکی استانبولی تسلط دارند، میتوانند با مردمان دیگر کشورهای ترکزبان نیز تعامل کنند و طی سفر به آنها، تجربه جذابتری را برای خود به یادگار بگذارند.
مهاجرت: افرادی از سراسر جهان و به ویژه خاورمیانه، به دلایل گوناگون، به کشور ترکیه مهاجرت میکنند. برای زندگی در این کشور حقیقتا نیاز به تسلط بر زبان ترکی است و باید توجه داشت که برای اشتغال به کار در این کشور نیز، تسلط بر زبان ترکی یک ضرورت محسوب میشود.
تقویت ذهن: حتی اگر فرد تصمیم بگیرد که ترکی را به عنوان یک مهارت جدید و به صورت سرگرمی بیاموزد، دانستن چند زبان به طور همزمان مغز فرد را حتی در سنین کهنسالی سلامت و فعال نگه میدارد. دلیل این امر آن است که دانستن زبانهای دیگر شبکهای از اتصالات را در میان نورونهای مغز فرد میسازد. هرچه ارتباطات متقابل بین نورونهای مغز بیشتر باشد، حافظه و مهارتهای حل مسئله فرد قویتر است.
فرهنگ ترکیه: ترکیه کشوری است که در بیش از یک قاره (آسیا و اروپا) قرار دارد. همین امر موجب میشود تا ردپایی هم از فرهنگ آسیا و هم از فرهنگ اروپا در آن وجود داشته باشد. موسیقی ترکیه، حرکات موزون ترکی، معماری عثمانی، شیرینیها و غذاهای ترکی، همه و همه در کنار بسیاری از دیگر موارد، از جاذبههای ترکیه هستند که ضمن آشنایی با زبان ترکی، میتوان بهتر، بیشتر و عمیقتر با آنها آشنا شد.
کمک به فراگیری دیگر زبانها: افرادی که زبان ترکی استانبولی را میآموزند، میتوانند دیگر زبانهای خانواده زبانهای ترکی مانند اویغوری، تاتاری، قزاقی، ازبکی و قرقیزی را نیز بیاموزند. یادگیری این زبانها از این جهت اهمیت بیشتری پیدا کرده است که در مناطق استراتژیکی مانند اتحاد جماهیر شوروی سابق، چین، بالکان و قفقاز تکلم میشوند.
یکی از موضوعاتی که افراد پیش از یادگیری یک زبان دغدغه آن را دارند، سطح دشواری یادگیری یک زبان است. در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی با در نظر داشتن معیارهایی مانند نزدیک بودن به زبان مادری افراد، مدت زمان لازم برای فراگیری، منابع موجود برای یادگیری و دیگر موارد به این پرسش که دشواری یادگیری و آموزش زبان ترکی استانبولی چقدر است پاسخ داده شده است.
دشواری یادگیری زبان ترکی استانبولی چقدر است؟
از سال ۱۹۲۸ میلادی تاکنون، زبان ترکی استانبولی به تدریج به الفبای لاتین نوشته شد و در حال حاضر در ترکیه و توسط سخنوران زبان ترکی استانبولی با این الفبا نوشته میشود. البته، واژههای دخیل بر اساس هجاهای ترکی استانبولی تنظیم میشوند. این موضوع به نوبه خود موجب شده است که آموزش زبان ترکی استانبولی برای افرادی که با زبان انگلیسی یا دیگر زبانهای دارای ریشه لاتین آشنا هستند، سادهتر شود.
عدم وجود جنسیت برای اسامی و صفات در زبان ترکی و در واقع، نبود کلمات ویژه مونث و مذکر، آموزش زبان ترکی استانبولی را نسبت به بسیاری از دیگر زبانها، به مراتب سادهتر کرده است. اما باید توجه داشت که درست مانند زبان فرانسه، در زبان ترکی استانبولی نیز دو شکل رسمی و غیررسمی برای کلمات وجود دارد. فعلها که همیشه در انتهای جمله میآیند، متناسب با سطح رسمی بودن جمله، نیاز به پسوند دارند. در وهله اول ممکن است چنین به نظر برسد که بحث افزودن پسوندها برای رسمی و غیررسمی کردن جملات، موجب سختی آموزش زبان ترکی استانبولی میشود، اما هنگامی که فرد منطق کلی صرف افعال را فراگرفت، به سادگی میتواند این کار را انجام دهد و طبعا این کار نسبتا به دیگر زبانها سختتر نیست.
به طور کلی، زبان ترکی استانبولی در فهرست سختترین زبانها برای یادگیری قرار نمیگیرد. هر چند که در فهرست سادهترین زبانها برای یادگیری نیست. اما یادگیری آن از بسیاری از زبانها به مراتب آسانتر است و به طور خاص، فراگیری این زبان به دلایل متعدد، برای فارسیزبانان آسانتر است. افرادی که علاقهمند به یادگیری زبان ترکی هستند و پس از مطالعه بخشهای پیشین همچنان تمایل به یادگیری این زبان دارند، در بخش بعد از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی با روشهای یادگیری زبان ترکی آشنا میشوند.
روشهای یادگیری زبان ترکی چیست؟
روشهای گوناگونی برای فراگیری یک زبان جدید و به طور خاص، زبان ترکی، وجود دارد. این موارد در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به طور اجمالی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
کلاس درس
کلاسهای درس زبان ترکی در آموزشگاههای اختصاصی زبان ترکی یا آموزشگاههایی برگزار میشود که کلاس درس زبان ترکی استانبولی نیز دارند. در این کلاسها با حضور اساتید و دانشجویان علاقهمند به فراگیری زبان ترکی، افراد میتوانند زبان ترکی را بیاموزند. برخی از سفارتهای کشورها نیز در برهههایی اقدام به برگزاری کلاسهای آموزش زبان کشور خود میکنند که ترکیه نیز از جمله این موارد است.
آموزش خصوصی
برخی از افراد به دلایل گوناگونی مانند ضیق وقت و تمایل به فراگیری سریعتر زبان ترکی، به دنبال روشهای به جز کلاسهای عمومی زبان ترکی هستند. اساتید شناخته شدهای در حوزه زبان ترکی آموزش خصوصی این زبان را به صورت فرد به فرد برگزار میکنند. همچنین، آموزشگاههای زبان نیز دورههای تمام خصوصی و نیمه خصوصی زبان ترکی دارند که فرد متناسب با بودجه و نیاز خود، میتواند در هر یک از این موارد شرکت کند.
دورههای آموزشی صوتی و تصویری
برای افرادی که علاقهمند به فراگیری زبان ترکی هستند اما زمان کافی یا سایر شرایط لازم (موقعیت جغرافیایی، بودجه و دیگر موارد) برای دنبال کردن این زبان به روشهای سنتی مانند کلاسهای درس را ندارند، استفاده از محتوای چند رسانهای موجود مانند پادکستها و یا فیلمهای آموزشی توصیه میشود. استفاده از چنین دورههایی معمولا نیاز به بودجه کمتری نیز دارد. فرادرس نیز فیلمهای آموزشی را برای فراگیری زبان ترکی دارد که در انتهای این مطلب معرفی شدهاند.
کلاسهای آنلاین
کلاسهای آنلاین در سالهای اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کردهاند. شیوع بیماری همهگیر کووید-۱۹ موجب افزایش رونق و محبوبیت این نوع از کلاسها شده است. آموزشگاهها و اشخاص شناخته شده در حوزه آموزش زبان ترکی اقدام به برگزاری کلاسهای آنلاین میکنند. شرکت در این کلاسها به دلیل حذف موانع جغرافیایی و دیگر موارد سادهتر از کلاسهای حضوری است و در عین حال، نسبت به دورههای آموزشی صوتی، تعاملیتر هستند. هزینه چنین دورههایی معمولا نسبت به دورههای حضوری کمتر است.
در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به مدارکی که برای تایید مهارت افراد در زبان ترکی استانبولی صادر میشود پرداخته شده است.
- برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی (A1 و A2) + اینجا کلیک کنید.
مدارک زبان ترکی استانبولی چه هستند؟
افراد برای تحصیل یا اشتغال به کار در بسیاری از کشورهای جهان، ملزم به داشتن گواهینامهای هستند که مهارت زبانی آنها را در زبان رسمی آن کشور تایید کند. این مهارت زبانی در بسیاری از کشورهای جهان برای زبان انگلیسی ملاک است و در برخی از دیگر کشورها، برای زبانهای رسمی همان کشورها است. برای کشور ترکیه، افرادی که قصد دارند در دانشگاههای غیر انگلیسیزبان آن که تدریس در آنها به زبان ترکی انجام میشود مشغول به تحصیل شوند و یا در این کشور مشغول به کار شوند، داشتن مدرک زبان ترکی الزامی است. مهارت هایی که در اغلب این آزمونها سنجیده میشوند شامل خواندن (Okuma)، نوشتن (Yazma)، گوش کردن (Dinleme) و صحبت کردن (Konuşma) هستند. مدارک زبان ترکی در جدول زیر از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی آمدهاند.
جدول ۱: مدارک زبان ترکی استانبولی
نام آزمون / گواهینامه | موسسه برگزار کننده | سطوح آزمون | نمره قبولی | مهارت مورد سنجش | کتاب منبع |
Türkçe Yeterlik Sınavı (TYS) | مرکز آزمون موسسه یونس امره (Yunus Emre Institute Exam Center) |
|
|
| منبع اختصاصی ندارد. |
Uzaktan Türkçe Sınavı (Distance Turkish Test | UTS ) | مرکز تحقیقات و کاربردشناسی زبانهای خارجی و ترکی دانشگاه آنکارا |
|
| منبع اختصاصی ندارد. | |
TÖMER | مرکز تحقیقات و کاربردشناسی زبانهای خارجی و ترکی دانشگاه آنکارا |
| امتیاز کل: ٪۵۵ و حداقل امتیاز ٪۵۰ در کلیه آزمونها |
| New Hitit |
The European Language Certificates (TELC) | telc GmbH |
|
| منبع اختصاصی ندارد. | |
Official ACTFL Oral Proficiency Interview (OPI) | شورای آمریکایی آموزش زبانهای خارجی (American Council on the Teaching of Foreign Languages) |
| منبع اختصاصی ندارد. |
از میان آزمونهای معرفی شده در بالا، دو آزمون تومر (TÖMER) و TYS از محبوبیت، اهمیت و مقبولیت بیشتری برخوردار هستند. هر یک از این مدارک برای ارائه به دانشگاهها یا مراکز شغلی خاصی مناسب هستند، بنابراین فرد باید متناسب با دلیل شرکت در آزمون، اقدام به دریافت مدرک کند. هر یک از این آزمونها حدنصاب خاصی را برای قبولی فرد دارند. اما صرفا قبولی فرد در آزمون کافی نیست و برخی از مراکز آموزشی، پژوهشی و کسب و کارها، قبولی با نمره خاصی را معیار پذیرش قرار میدهند. بنابراین، فرد پیش از شرکت در آزمون، باید به خوبی هدف از دریافت مدرک را بررسی کرده و تصمیم بگیرد کدام مدرک را اتخاذ کند و خود را برای کسب نمرهای آماده کند که از او انتظار میرود داشته باشد. در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی الفبای این زبان مورد بررسی قرار گرفتهاند.
الفبای زبان ترکی استانبولی و تلفظ الفبا در ترکی
الفبای زبان ترکی ۲۹ حرف دارد. الفبای ترکی نسخه ویرایش شده از الفبای لاتین است که نسبت به آن، شش حرف اضافهتر دارد و البته، سه حرف از الفبای لاتین را ندارد. این موارد در ادامه بیان شدهاند.
- حروف الفبای ترکی که در الفبای لاتین نیستند: ç ،ğ ،ı ،ö ،ş ،ü
- حروف الفبای لاتین که در الفبای ترکی نیستند: q ،w ،x
الفبای ترکی دارای ۸ مصوت و ۲۱ صامت است. این موارد در ادامه آورده شدهاند.
- حروف صدادار در زبان ترکی استانبولی: a e ı i o ö u ü
- حروف صامت در زبان ترکی استانبولی: b c ç d f g ğ h j k l m n p r s ş t v y z
تلفظ اغلب حروف ترکی شبیه به تلفظ همتای انگلیسی آنها است. هرچند که تلفظ برخی از حروف نیز مختص زبان ترکی است. در ادامه، الفبای ترکی استانبولی و چگونگی تلفظ آنها در زبان ترکی استانبولی ارائه شده است.
جدول ۲: الفبای زبان ترکی استانبولی
حرف | نام | تلفظ | کلمه مثال در ترکی استانبولی |
Aa | a | sun | kalem (قلم) |
Bb | be | bus | balık (ماهی) |
Cc | ce | jar | cep (جیب) |
Çç | çe | chat | çay (چای) |
Dd | de | door | deve (شتر) |
Ee | e | egg | ev (خانه) |
Ff | fe | face | fil (فیل) |
Gg | ge | garden | gemi (کشتی) |
Ğğ | Ğğyumuşak ge (ge نرم) | مصوت کشیده (بعد از a,ı,o,u) و yellow (بعد از e,i,ö,ü) | yağmur (باران) و eğitim (آموزش) |
Hh | he | hat | havlu (حوله) |
Iı | ı | cousin | ıspanak (اسفناج) |
İi | i | internet | İngilizce (انگلیسی) |
Jj | je | pleasure | jimnastik (ژیمناستیک) |
Kk | ke | kite | kitap (کتاب) |
Ll | le | lamb | limon (لیمو) |
Mm | me | mother | masa (میز) |
Nn | ne | nest | Namaz (عبادتگر) |
Oo | o | orange | okul (مدرسه) |
Öö | ö | cure | ördek (اردک) |
Pp | pe | pen | parmak (انگشت) |
Rr | re | rose | resim (تصویر) |
Ss | se | soccer | su (آب) |
Şş | şe | shoe | şeker (شکر) |
Tt | te | train | top (توپ) |
Uu | u | book | uçak (هواپیما) |
Üü | ü | cute | ülke (کشور) |
Vv | ve | window | vazo (گلدان) |
Yy | ye | yellow | yemek (غذا) |
Zz | ze | zebra | zambak (زنبق) |
در بحث تلفظها در زبان ترکی باید به بحث تکیه نیز توجه داشت. تکیه، تاکید در تلفظ یک هجای خاص از کلمه، با شدیدتر تلفظ کردن آن است. در زبان ترکی در کلمات تکواجی تکیه روی هجای آخر است. اما در جملات، محل قرارگیری تکیه متغیر است. در ادامه مطلب آموزش ترکی استانبولی به طور اجمالی به بحث تکیه در زبان ترکی پرداخته شده است.
دستور زبان ترکی استانبولی چگونه است؟
در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی دستور زبان آن به طور اجمالی مورد بررسی قرار گرفته است. باید توجه داشت که منظور از دستور زبان ترکی (Türkçe Dilbilgisi) که در این مطلب نیز به آن پرداخته شده، دستور زبان استاندارد زبان ترکی استانبولی است که توسط افراد با سواد در ترکیه مورد استفاده قرار میگیرد.
ترکی استانبولی، یک زبان التصاقی
زبان ترکی از جمله زبانهای «پیوندی» یا «التصاقی» (Agglutinative) است و این یعنی بخش عمده دستور زبان به وسیله پسوندهایی بیان میشود که به اسامی و افعال اضافه میشوند. در زبانهای التصاقی از جمله ترکی، واژگان به شکل گستردهای از چسباندن تکواژها به یکدیگر ایجاد میشوند. در زبانهای التصاقی مانند ترکی استانبولی، کلمهسازی صرفا با افزودن پسوند و پیشوند اتفاق میافتد. البته در ترکی، اغلب (نزدیک به همه) پیوندها به صورت پسوندی است. حتی حروف اضافه در ترکی (مانند از، به، با، را، در، برای و ...) با پسوند ساخته میشوند. مثالی از این موارد در ادامه آمده است:
evlerden (از خانهها) = ev (خانه) + -ler (پسوند جمع) + den (حالت ازسویی به معنای از)
gidiyorum (بازمیگردم) = git (رفتن) + -iyor (پسوند حال استمراری) + -um (پسوند اول شخص مفرد)
قاعده تطبیق آوایی در ترکی استانبولی
قاعده هماهنگی مصوتها (Vowel Harmony) یا تطبیق آوایی که در ترکی به آن قاعده اینجه-قالیٌن (kalınlık-incelik kuralı | Büyük ünlü uyumu) گفته میشود یک اصل اساسی در زبان ترکی است. این قاعده به طور خاص در زمانی کاربرد دارد که چسباندن پسوند به کلمات (با توجه به اصل التصاقی بودن این زبان) انجام میشود. اغلب پسوندها دارای دو یا چهار شکل متفاوت هستند. انتخاب یکی از این اشکال برای چسباندن به کلمه بستگی به مصوت ریشه کلمه یا پسوند پیشین دارد.
به بیان سادهتر، بر اساس قاعده هماهنگی مصوتها، در یک کلمه همه مصوتها باید از یک نوع باشند؛ یا قالین (ضخیم) و یا اینجه (ظریف). برخی پسوندها در زبان ترکی، یک حالتهاند. یعنی برای همه انواع مصوتها، به صورت یکسان استفاده میشوند. گروهی دیگر، دو حالتهاند؛ یعنی برای صداهای ضخیم و ظریف، دو حالت جدا دارند. گروه سوم پسوندها نیز، برای ضخیم/ظریف و بیلب/بالب، چهار حالت جداگانه دارند. انتخاب اینکه کدام حالت از یک پسوند برای یک کلمه خاص استفاده شود، کاملا وابسته به هماهنگی مصوتها است.
آنچه بیان شد ممکن است در نگاه اول، پیچیده به نظر برسد؛ ولی به خاطر قاعدهمند بودن، اتفاقا برای افرادی که ذهن ریاضی دارند، آموختن زبان ترکی استانبولی بسیار آسان خواهد بود. برای درک بهتر مطلب، دو مثال زیر قابل توجه است.
evlerden (از خانهها) = ev (خانه) + -ler (پسوند جمع) + den (حالت ازسویی به معنای از)
başlar = baş (سر) + lar (پسوند جمع) + dan (حالت ازسویی به معنای از)
در مثال بالا، انتخاب از میان دو حالت پسوند جمع یعنی ler و lar و از میان دو حالت مربوط به پسوند حالت از سویی یعنی den و dan، بر اساس مصوتهای موجود در کلمه، برای هر کلمه یک حالت مشخص انتخاب شده است. این انتخاب با توجه به قاعده هماهنگی مصوتها صورت پذیرفته است.
جنسیت
زبان ترکی از نظر جنسیت یک زبان خنثی است. ضمیر سوم شخص نیز برای مونث و مذکر یکسان است (مانند فارسی که «او» هم برای مرد و هم برای زن به کار میرود). این یکی از ویژگیهای کلیدی زبان ترکی است که یادگیری آن را نسبت به زبانهایی مانند آلمانی آسانتر میکند. شایان توجه است که اغلب اسامی نیز در زبان ترکی فاقد جنسیت هستند. البته، استثناهایی پیرامون چند کلمه خاص ویژه جنسیت وجود دارد.
اجزای گفتار در زبان ترکی استانبولی
در دستور زبان، «اجزای کلام» یا «اجزای گفتار» (Part of Speech) دستههایی از واحدهای واژگانی (کلمه، بخشی از یک کلمه یا زنجیرهای از کلمات) هستند که دارای خصوصیات گرامری یکسانی هستند. واژگانی که در جز گفتاری مشابهی قرار میگیرند، معمولا رفتار نحوی مشابهی دارند و در ساختار دستوری جملات نقش مشابهی بازی میکنند. اجزای کلام در زبان ترکی عبارتند از:
- اسم (isim)
- ضمیر (zamir)
- صفت (sifat یا önad)
- فعل (fill یا eylem)
- قیدها (zarf یا belirteç)
- حروف اضافه (ilgeç)
- حروف ربط (bağlaç)
- حرف یا وَند (edat یا ilgeç)
- حروف ندا (nidâ یا ünlem)
در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به مهمترین این موارد که برای کسب دانش مقدماتی پیرامون زبان ترکی ضروری محسوب میشوند، پرداخته شده است.
اسامی در زبان ترکی چگونه هستند؟
اسامی در زبان ترکی جنسیت ندارند. از اسامی در زبان ترکی برای نامگذاری افراد، حیوانات، مکانها، چیزها یا ایدههای انتزاعی استفاده میشود. اسامی معمولا مهمترین بخش از واژگان یک زبان هستند. در زبان ترکی شش حالت دستوری (Grammatical Cases) برای کلمات وجود دارد که عبارتند از:
- نهادی
- مفعولی (مفعولی مستقیم)
- برایی (مفعولی غیرمستقیم)
- مکانی
- مفعول به
- اضافه (صفت و موصوف و مضاف و مضافالیه)
شمار نیز به دو صورت جمع و مفرد است. اسامی در ترکی به دو شکل ساخته میشوند.
- ساخت اسامی از اسامی و صفتها
- ساخت اسامی از افعال
در ادامه، مثالهایی از اسامی در زبان ترکی ارائه شده است.
جدول ۳: مثالهایی از اسامی در زبان ترکی استانبولی
isimler, adlar | اسامی | Nouns |
araba | اتومبیل (خودرو) | car |
arabam | اتومبیل من (خودروی من) | my car |
yeşil araba | اتومبیل سبز (خودروی سبز) | green car |
üç araba | سه اتومبیل (سه خودرو) | three cars |
araba garajı | گاراژ اتومبیل (گاراژ خودرو) | car garage |
araç dışında | بیرون خودرو | outside the car |
در ادامه، فهرستی از برخی اسامی پرکاربرد در زبان ترکی ارائه شده است.
جدول ۴: اسامی پرکاربرد در زبان ترکی استانبولی
ismler | اسامی | Nouns |
kol | دست (از شانه تا مچ) | arm |
geri | پشت | back |
yanaklar | گونه | cheeks |
göğüs | قفسه سینه | chest |
çene | چانه | chin |
kulak | گوش | ear |
dirsek | بازو | elbow |
göz | چشم | eye |
yüz | صورت | face |
parmak | انگشت | finger |
parmaklar | انگشتها | fingers |
ayak | پا | foot |
saç | مو | hair |
el | دست (از مچ به پایین شامل پنج انگشت) | hand |
kafa | سر | head |
kalp | قلب | heart |
diz | زانو | knee |
bacak | پا | leg |
dudak | لب | lip |
ağız | دهان | mouth |
boyun | گردن | neck |
burun | بینی | nose |
omuz | شانه | shoulder |
mide | شکم | stomach |
dişler | دندان | teeth |
uyluk | ران | thigh |
boğaz | گلو | throat |
başparmak | شست | thumb |
ayak parmağı | پنجه پا | toe |
dil | زبان | tongue |
diş | دندان | tooth |
در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به ضمایر در این زبان پرداخته شده است.
ضمایر زبان ترکی استانبولی چه هستند؟
در این بخش از مطلب زبان ترکی استانبولی برخی از ضمایر این زبان بیان شدهاند.
جدول ۵: ضمایر فاعلی
Zamirler | ضمایر فاعلی | Pronouns |
Ben | من | I |
Sen | تو | You |
O | او | He/She |
Biz | ما | We |
Siz | شما | You |
Onlar | آنها | They |
جدول ۶: ضمایر مفعولی
Nesnel Zamirler | ضمایر مفعولی | Object Pronouns |
beni, bana | من را، به من | Me |
seni, sana | تو را، به تو | You |
onu, ona | او را، به او | Him/Her |
bizi, bize | ما را، به ما | Us |
Sizi, size | شما را، به شما | You |
onları, onlara | آنها را، به آنها | Them |
در ترکی، ضمایر مالکیت و پسوندهای ملکی برای مالکیت مورد استفاده قرار میگیرند. پسوندی که با هر کلمه استفاده میشود، بر اساس اصل هماهنگی مصوتها از میان همه گزینههای موجود انتخاب میشود. در ادامه، پسوندهای ملکی زبان ترکی استانبولی ارائه شدهاند.
جدول ۷: ضمایر ملکی در زبان ترکی (با اسامی استفاده میشوند)
İyelik Ekleri | ضمایر ملکی | Possessive Pronouns |
Benim | برای من | My |
Senin | برای تو | Your |
Onun | برای او | His / Her |
Bizim | برای ما | Our |
Sizin | برای شما | Your |
Onların | برای آنها | Their |
جدول ۸: ضمایر ملکی (مستقل) در زبان ترکی
İyelik Ekleri | ضمایر ملکی مستقل | Independent Possessive Pronouns |
benimki | مال من | Mine |
seninki | مال تو | Yours |
onunki | مال او | His / Hers |
bizimki(ler) | مال ما | Ours |
Sizinki(ler) | مال شما | Yours |
onlarınki(ler) | مال آنها | Theirs |
جدول ۹: پسوندهای ملکی در زبان ترکی (انتخاب پسوند، بر اساس آخرین حرف صدادار کلمه انجام میشود)
پسوند ملکی | ضمیر فاعلی |
-ım/ -im/ -um/ -üm | Ben |
-ın/-in/-un/-ün | Sen |
-ı/-i/-u/-ü | O |
-ımız/ -imiz/-umuz/-ümüz | Biz |
-ınız/-iniz/unuz/ünüz | Siz |
-ları/-leri | Onlar |
در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به صفتها در این زبان پرداخته شده است.
صفت در زبان ترکی استانبولی چگونه است؟
در زبان ترکی، کلمهای که پیرامون یک اسم توضیحاتی مانند تعداد، شکل، رنگ و دیگر موارد را میدهد، به عنوان صفت در نظر گرفته میشود. مثال زیر در این راستا قابل توجه است.
Kırmızı kalem: قلم قرمز
Kırmızı: (صفت) قرمز
Kalem: (اسم) مداد
در این مثال، «kırmızı» رنگ مداد یا همان kalem را مشخص میکند. با توجه به آنکه مداد یک اسم است، kırmızı یک صفت برای اسم kalem است. مثال دیگری در همین رابطه در ادامه آمده است.
Uzun bir yol: راهی طولانی
Uzun: (صفت) طولانی
Bir: (در انگلیسی a معادل با) .به معنای یک است؛ البته، حرف تعریف نامعین در زبان ترکی نیز هست و در اینجا در نقش عدد و برای اشاره به تعداد استفاده شده است
در مثال بالا، bir و uzun هر دو صفت هستند؛ زیرا uzun فاصله و bir تعداد اسم را توصیف میکند.
نکته: نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که صفتها توضیحات بیشتری را پیرامون اسم میدهند، در حالی که قید توضیحات بیشتری را پیرامون فعل میدهد. در ادامه، مثالهای دیگری از صفتها در زبان ترکی ارائه شده است.
جدول ۱۰: مثالهایی از صفتها در زبان ترکی استانبولی
sıfatlar | صفتها | Adjectives |
yeşil bir ağaç | درخت سبز | a green tree |
yüksek bir bina | ساختمان بلند | a tall building |
çok yaşlı bir adam | مردی بسیار پیر | a very old man |
eski kırmızı ev | خانه قرمز قدیمی | the old red house |
çok hoş bir arkadaş | دوست خیلی خوب | a very nice friend |
Kırmızı kalem | مداد قرمز | Red Pencil |
در مثالهای داده شده در جدول، توجه به ساختار صفتها در زبان ترکی استانبولی قابل توجه است. در ادامه، فهرستی از صفتهایی پیرامون رنگ، شکل، اندازه و دیگر موارد در جدول آمده است.
جدول ۱۱: صفات مربوط به رنگ
Renkler | رنگها | Colors |
siyah | مشکی | black |
mavi | آبی | blue |
kahverengi | قهوهای | brown |
gri | خاکستری | gray |
yeşil | سبز | green |
portakal rengi | نارنجی | orange |
mor | ارغوانی | purple |
kırmızı | قرمز | red |
beyaz | سفید | white |
sarı | زرد | yellow |
جدول ۱۲: صفات مربوط به اندازهها
Boyutlar | اندازهها | Sizes |
büyük | بزرگ | big |
derin | عمیق | deep |
uzun | طویل (طولانی | بلند) | long |
dar | باریک | narrow |
kısa | کوتاه | short |
küçük | کوچک | small |
uzun, yüksek | بلند | tall |
kalın | ضخیم | thick |
ince | لاغر | thin |
geniş | وسیع | wide |
جدول 13: صفات مربوط به اشکال
şekiller | اشکال | Shapes |
dairesel, yuvarlak | دایرهای | circular |
düz | مستقیم | straight |
kare | مربعی | square |
üçgen şeklinde | مثلثی | triangular |
جدول ۱۴: صفات مربوط به طعمها
Tatlar | طعمها | Tastes |
acı | تلخ | bitter |
taze | تازه | fresh |
tuzlu | شور | salty |
ekşi | ترش | sour |
baharatlı | تند | ادویهای | spicy |
tatlı | شیرین | sweet |
جدول ۱۵: صفات کمی
Miktarlar | کمیتها | Quantities |
az | کمی | few |
küçük | کمی | little |
çok | بسیار | many |
çok | بسیار | much |
bölüm | بخشی | part |
bazı | مقداری | some |
birkaç | تعداد کمی | a few |
bütün | تمام (همه، کل) | whole |
جدول ۱۶: صفات کیفی
Nitelikler | کیفیت | Qualities |
kötü | بد | bad |
temiz | تمییز | clean |
karanlık | تاریک | dark |
zor | سخت | difficult |
kirli | کثیف | dirty |
kuru | خشک | dry |
kolay | آسان | easy |
boş | خالی | empty |
pahalı | گران | expensive |
hızlı | سریع | fast |
yabancı | خارجی | foreign |
tam, noksansız, dolu | پر | full |
iyi | خوب | good |
sert | سخت | hard |
ağır | سنگین | heavy |
ucuz | ارزان | inexpensive |
hafif | سبک | light |
yerel | محلی | local |
yeni | جدید | new |
gürültülü | پر سر و صدا | noisy |
eski | قدیمی | old |
güçlü | قدرتمند | powerful |
sessiz | ساکت | quiet |
doğru | صحیح | correct |
yavaş | آرام | slow |
yumuşak | نرم | soft |
çok | خیلی | very |
zayıf | ضعیف | weak |
ıslak | مرطوب | wet |
yanlış | اشتباه | wrong |
genç | جوان | young |
در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به افعال در این زبان پرداخته شده است.
افعال در زبان ترکی استانبولی و انواع آنها چیست؟
در زبان ترکی، افعال در شمار و حالت با فاعل مطابقت دارند و این درست مانند زبان فارسی است. ساختار کلی فعل در زبان ترکی به صورت زیر است.
- ریشه فعل + نشانه زمانی + پسوند فاعلی
زبان ترکی شش شخص دستور زبانی دارد که سه شخص مفرد و سه شخص جمع هستند. این اشخاص عبارتند از:
- اول شخص مفرد (من)
- دوم شخص مفرد (تو)
- سوم شخص مفرد (او)
- اول شخص جمع (ما)
- دوم شخص جمع (شما)
- سوم شخص جمع (آنها)
همچنین، افعال در زبان ترکی دارای پنج جهت فعلی (Voice) هستند. این جهتهای فعلی عبارتند از:
- معلوم (Active)
- مجهول (Passive)
- انعکاسی (Reflexive)
- دوسویه (Reciprocal)
- سببی (Causative)
مواردی مانند «not» ،«be able» ،«should» و «if» که در اغلب زبانهای اروپایی به عنوان کلمات جدایی بیان میشوند، در زبان ترکی استانبولی به صورت پسوندهای کلامی بیان میشوند. در زبان ترکی استانبولی، زمانهای دستوری گوناگونی نیز برای صرف فعل وجود دارد که در ادامه بیان شدهاند.
- حال ساده
- حال استمراری
- گذشته ساده
- گذشته کامل
- گذشته در گذشته
- آینده
- آینده در گذشته
افعال در زبان ترکی دارای وجههای وصفی گوناگونی نیز هستند که کاربرهای زیادی نیز در زبان ترکی دارد. عباراتی که با «Who» یا «Because» در انگلیسی شروع میشوند، عموما به وسیله عبارات وصفی در ترکی ترجمه میشوند. در زبان ترکی استانبولی فاعل، مفعول و فعل در ساختار جمله وجود دارد. اما چینش این موارد تفاوتهایی را با زبان فارسی دارد. در ترکی، افعال عموما در پایان جمله یا بند میآیند. صفت و مضافالیه پیش از اسمی میآیند که آن را توصیف میکنند و مواردی مانند «behind»، «for»، «like/similar to» و دیگر موارد به عنوان حروف اضافهای بیان میشوند که به دنبال اسامی به صورت پسوند میآیند، نه به صورت یک کلمه پیش از اسم مانند آنچه که در بسیاری از زبانهای دیگر متداول است. یک شکل غیرمتداول نیز که گاهی به وقوع میپیوندد آن است که عبارت حرف اضافه دارای دو بخش باشد؛ یک بخش آن پیش از کلمه و بخش دیگر پس از کلمه قرار میگیرد.
منفی کردن در زبان ترکی بسته به اینکه جمله اسنادی است یا فعل اصلی دارد، به صورتهای متفاوتی انجام میشود. در جملات اسنادی، منفیسازی فعل (و به طبع جمله) با استفاده از فعل «değil» انجام میپذیرد. فعل değil مانند سایر افعال صرف میشود و پس از مسند قرار میگیرد. در جملاتی که دارای فعل اصلی هستند (جملات غیر اسنادی) از پسوند «me-» استفاده میشود.
جملات پرسشی در زبان ترکی به دو شکل ساخته میشوند. بسته به اینکه فرد قصد دارد جمله پرسشی بله/خیر بسازد یا جمله پرسشی معمولی، میتواند از یکی از این دو روش استفاده کند. برای ساخت جملات پرسشی بله/خیر در زبان ترکی استانبولی از پسوند «me-» برای افعال استفاده میشود. برای ساخت جملات پرسشی معمول، در زبان ترکی نیز مانند زبانهای فارسی و انگلیسی، از کلمات پرسشی استفاده میشود. در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به قیدها در این زبان پرداخته شده است.
قید در زبان ترکی استانبولی چگونه است؟
قیدها در زبان ترکی استانبولی از اجزا گفتار محسوب میشوند. قیدها کلماتی هستند که توضیحاتی را پیرامون بخشهای دیگر جمله (به جز اسم) و به طور خاص فعل، ارائه میکنند. قیدها میتوانند توضیحاتی را پیرامون افعال، صفتها (شامل اعداد)، بندها، جملات و دیگر قیدها ارائه کنند. در حالی که در زبان انگلیسی قیدها به وسیله افزودن ly- به صفتها شکل میگیرند، در زبان ترکی، قیدها با افزودن پسوند ce– به صفتها یا با استفاده از کلمه bir şekilde (به طور | به شکل | به صورت) همراه با قید ساخته میشوند. مثالهایی از این موارد در ادامه این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی آمده است.
Yavaş + ce = yavaşça (به آهستگی | به آرامی)
که در انگلیسی به صورت زیر است:
Slow + ly = Slowly
در اینجا باید به پسوند ce– دقت کرد؛ زیرا چنانکه مشهود هست، پسوند به ça– تغییر میکند. دلیل این موضوع نیز ساده است. e به خاطر آخرین مصوت به a تبدیل میشود. به طور مشابه، c به ç تبدیل میشود. به طور کلی اگر کلمه با یکی از حروف s ،t ،k ،ç ،ş ،h ،p و f پایان بپذیرد، پسوند ce– به çe- تغییر میکند. شایان توجه است که به جای yavaşça میتوان از Yavaş bir şekilde استفاده کرد. در زبان ترکی استانبولی میتوان برخی از کلمات را بدون استفاده از پسوند به عنوان قید استفاده کرد. مثال زیر در این راستا قابل توجه است.
Eve çok geç geldi. .او) خیلی دیر به خانه آمد)
در مثال بالا، قید جمله geç است که معنای «دیر» میدهد. این کلمه، در واقع قید زمان است. سادهترین راهکار برای تصمیمگیری پیرامون اینکه یک کلمه قید است یا نه، توجه به کلماتی است که پس از آن میآید. اگر کلمه بعدی فعل باشد، پس کلمه مورد نظر قید است. مثال زیر در این راستا مورد توجه است.
Jack güzel bir şarkı söyledi. .جک ترانه زیبایی را خواند
در این مثال، güzel یک صفت است زیرا کلمه şarkı که به دنبال آن میآید، فعل نیست؛ بلکه اسم «şarkı» به معنای ترانه (song) است. در این رابطه، مثال دیگری در ادامه آمده است.
Jack şarkıyı güzel söyledi. .جک ترانه را به زیبایی خواند
در این مثال، کلمه güzel به معنای «زیبا» قید است، زیرا قبل از فعل آمده و در واقع، اطلاعاتی را پیرامون فعل «söyledi» (به معنای خواندن) ارائه میکند. در ادامه، مثالهای بیشتری پیرامون قیدها در زبان ترکی آمده است.
جدول ۱۷: مثالهایی از قیدها در زبان ترکی استانبولی
Zarflar | قیدها | Adverbs |
Bazen kitap okurum | من گاهی کتاب میخوانم. | I read a book sometimes |
Asla sigara içmeyeceğim | من هرگز سیگار نمیکشم. | I will never smoke |
Yalnız mısın? | تنها هستی؟ | are you alone? |
در مثالهای بالا، باید به ساختار قید در ترکی استانبولی توجه شود. در ادامه، لیستی از قیدهای زمان، مکان و تکرار در زبان ترکی استانبولی آمده است.
جدول ۱۸: قیدهای زمان در زبان ترکی استانبولی
Zaman Zarfları | قید زمان | Adverbs of time |
dün | دیروز | yesterday |
bugün | امروز | today |
yarın | فردا | tomorrow |
şimdi | هماکنون | now |
o zaman | سپس | then |
sonra | بعد | later |
bu gece | امشب | tonight |
hemen şimdi | همین الان (هماکنون) | right now |
dün gece | شب قبل | last night |
bu sabah | امروز صبح | this morning |
önümüzdeki hafta | هفته بعد | next week |
zaten | قبلا، پیش از این | already |
geçenlerde | اخیرا | recently |
son zamanlarda | در این اواخر، اخیرا | lately |
yakında | به زودی | soon |
hemen | فورا | immediately |
hala | همچنان | still |
henüz | هنوز | yet |
önce | پیش | ago |
جدول ۱۹: قید مکان در زبان ترکی استانبولی
Yer Zarfları | قید مکان | Adverbs of place |
burada | اینجا | here |
orada | آنجا | there |
karşıda | در آنجا | over there |
her yerde | همه جا | everywhere |
herhangi bir yerde | هر کجا | anywhere |
hiçbir yerde | هیچ کجا | nowhere |
ev | خانه | home |
uzakta | دور | away |
dışarıda | بیرون | out |
جدول ۲۰: قید تکرار در زبان ترکی استانبولی
Sıklık Zarfları | قید تکرار | Adverbs of frequency |
her zaman | همیشه | always |
sık sık | مکررا | frequently |
genellikle | معمولا | usually |
bazen | گاهی | sometimes |
bazen، ara sıra | گاه و بیگاه | occasionally |
nadiren | به ندرت (خیلی کم) | seldom |
nadiren | به ندرت | rarely |
asla | هرگز | never |
جدول ۲۱: قید حالت در زبان ترکی استانبولی
Durum Zarfları | قیدهای حالت | Adverbs of Manner |
çok | بسیار | very |
tamamen | کاملا | quite |
oldukça | تا حدی | pretty |
gerçekten | واقعا | really |
hızlı | سریع | fast |
iyi | خوب | well |
sert | سخت | hard |
hızlı, hızlıca | به سرعت | quickly |
yavaşça | به آهستگی | به آرامی | slowly |
dikkatlice | به دقت | carefully |
güçlükle | به سختی | hardly |
zar zor | به سختی | barely |
çoğunlukla | اغلب | mostly |
neredeyse | تقریبا | almost |
kesinlikle | کاملا | absolutely |
birlikte | با هم | together |
tek başına | تنها | alone |
در بخش بعدی از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به قیدها در این زبان پرداخته شده است.
حروف اضافه در زبان ترکی استانبولی و کاربرد آنها چیست؟
حروف اضافه در زبان ترکی چنانکه پیشتر نیز بیان شد، به صورت پسوند هستند و بعد از اسم میآیند. حروف اضافه متعددی در زبان ترکی وجود دارند که افزودن هر یک از آنها به کلمه، معنای خاصی را به آن میبخشد. پرداختن به مبحث حروف اضافه در ترکی مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی را از هدف اصلی آن که ارائه دانش مقدماتی پیرامون این زبان است دور میکند. در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی حروف تعریف این زبان مورد بررسی قرار گرفتهاند.
حرف تعریف در زبان ترکی استانبولی چیست؟
حروف تعریف در زبان ترکی کلماتی هستند که با اسم ترکیب میشوند تا نوع مرجع اسم را نشان دهند. عموما، حروف اضافه برای مشخص کردن دستوری اسم مورد استفاده قرار میگیرند. در زبان ترکی «bir» به عنوان حرف تعریف نامعین مورد استفاده قرار میگیرد و کاربرد آن در واقع مانند a یا an در زبان انگلیسی است. مثالهایی برای شفافیت بیشتر موضوع در ادامه در این رابطه آمده است.
Sınavdan sadece bir öğrenci geçebildi. .تنها یک دانشآموز میتواند در امتحانات موفق شود
در مثال بالا، bir به عنوان یک حرف تعریف نامعین مورد استفاده قرار نگرفته است. بلکه برای اشاره به تعداد دانشآموزانی مورد استفاده قرار گرفته است که میتوانند در امتحانات قبول شوند. اکنون، مثال زیر قابل توجه است.
Bir öğrenci daima derslerine çalışmalıdır. .دانشآموز همواره باید درسهایش را بخواند
در این مثال، bir یک حرف تعریف نامعین است، زیرا برای اشاره به هر دانشآموزی به کار رفته است. در جدول زیر، حروف تعریف زبان ترکی ارائه شدهاند.
جدول ۲۲: حروف تعریف در زبان ترکی استانبولی
Tanımlıklar | حروف تعریف | Articles |
the | ||
bir | یک | a |
bir | یک | one |
bazı | برخی | مقداری | some |
az | کمی | few |
در جدول زیر، مثالهایی دیگر از حرف تعریف در زبان ترکی ارائه شده است.
جدول ۲۳: مثالهایی از کاربرد حرف تعریف در زبان ترکی استانبولی
kitap | کتاب | the book |
kitaplar | کتابها | the books |
bir kitap | یک کتاب | a book |
bir kitap | یک کتاب | one book |
bazı kitaplar | برخی از کتابها | some books |
birkaç kitap | چند کتاب | few books |
در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به مبحث مهم اعداد و شمارش در این زبان پرداخته شده است.
اعداد و شمارش در زبان ترکی چگونه است؟
اعداد همواره یکی از اولین مواردی است که افراد ضمن یادگیری یک زبان جدید میآموزند. در ادامه این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی اعداد در زبان ترکی ارائه شدهاند.
جدول ۲۴: اعداد در زبان ترکی استانبولی
Numaralar | اعداد | Numbers |
bir | یک | one |
iki | دو | two |
üç | سه | three |
dört | چهار | four |
beş | پنج | five |
altı | شش | six |
yedi | هفت | seven |
sekiz | هشت | eight |
dokuz | نه | nine |
on | ده | ten |
on bir | یازده | eleven |
on iki | دوازده | twelve |
on üç | سیزده | thirteen |
در زبان ترکی استانبولی برای اعداد دو رقمی، همواره رقم دهگان در ابتدا گفته میشود و سپس، رقم یکان بیان میشود. دهگانها در زبان ترکی به صورت زیر هستند.
جدول ۲۵: اعداد دورقمی در زبان ترکی استانبولی
Numaralar | اعداد | Numbers |
on | ده | ten |
yirmi | بیست | twenty |
otuz | سی | thirty |
kırk | چهل | forty |
elli | پنجاه | fifty |
atmış | شصت | sixty |
yetmiş | هفتاد | seventy |
seksen | هشتاد | eighty |
doksan | نود | ninety |
مثالهایی از اعداد دو رقمی در ادامه این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی آمده است.
- otuz bir : سی و یک
- kırk beş: چهل و پنج
- elli yedi: پنجاه و هفت
اعداد ترتیبی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر هستند.
جدول ۲۶: اعداد ترتیبی در زبان ترکی استانبولی
Sıra Sayıları | اعداد ترتیبی | Ordinal Numbers |
birinci, ilk | اول | first |
ikinci | دوم | second |
üçüncü | سوم | third |
dördüncü | چهارم | fourth |
beşinci | پنجم | fifth |
altıncı | ششم | sixth |
yedinci | هفم | seventh |
sekizinci | هشتم | eighth |
dokuzuncu | نهم | ninth |
onuncu | دهم | tenth |
on birinci | یازدهم | eleventh |
on ikinci | دوازدهم | twelfth |
on üçüncü | سیزدهم | thirteenth |
on dördüncü | چهاردهم | fourteenth |
on beşinci | پانزدهم | fifteenth |
on altıncı | شانزدهم | sixteenth |
on yedinci | هفدهم | seventeenth |
on sekizinci | هجدهم | eighteenth |
on dokuzuncu | نوزدهم | nineteenth |
yirminci | بیستم | twentieth |
bir kere | یکبار | once |
iki kere | دوبار | twice |
مکالمه ساده در زبان ترکی استانبولی به چه صورت است؟
در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی، نمونهای از متنهای مورد استفاده در مکالمههای ساده و متداول و نمونههایی از جملات پرکاربرد در مکالمههای زبان ترکی استانبولی ارائه شده است.
جدول ۲۷: جملات کاربردی برای مکالمه ساده در زبان ترکی استانبولی
ترکی | فارسی | انگلیسی |
evet | بله | Yes |
hayır | خیر | No |
lütfen / rica ederim | لطفا / قابلی ندارد. | Please / you’re welcome. |
bir şey değil | اصلا قابلی ندارد. | You’re very welcome. |
teşekkürler | سپاسگزارم. | Thank you. |
çok teşekkürler | بسیار سپاسگزارم. | Thank you very much. |
teşekkürler | از شما سپاسگزارم. | Thanks. |
Afedersiniz! | ببخشید! | Excuse me! |
جدول ۲۸: جملات کاربردی در ارتباطات روزمره
ترکی | فارسی | انگلیسی |
Anlıyorum. | متوجهم. | میفهمم | I understand. |
Seni anlamıyorum. | متوجه نمیشم. | نمیفهمم. | I don’t understand. |
Selam. | سلام. | Seni anlamıyorum. |
Bu ne anlama geliyor? | این یعنی چی؟ | What does that mean? |
Bilmiyorum. | نمیدونم. | I don’t know. |
Lehçe konuşmuyorum. | من لهستانی صحبت نمیکنم. | I don’t speak Polish. |
Biraz lehçe konuşabiliyorum. | من کمی لهستانی بلدم (صحبت میکنم). | I speak a little Polish. |
İngilizce konuşabilir misin? | آیا شما انگلیسی صحبت میکنید؟ (بلد هستید صحبت کنید؟) | Do you speak English? |
Evet, İngilizce konuşuyorum. | بله؛ من انگلیسی صحبت میکنم. | Yes, I do speak English. |
Hayır, İngilizce konuşmuyorum. | خیر؛ من انگلیسی صحبت نمیکنم. | No, I don't speak English. |
جدول ۲۹: جملات کاربردی در آشنایی اولیه
ترکی | فارسی | انگلیسی |
Lütfen biraz daha yavaş konuşun! | لطفا آهستهتر صحبت کنید. | Please talk more slowly! |
Seninle tanışmak güzel. | از دیدن شما خوشوقتم (خوشحالم). | Nice to meet you! |
Nasılsın? | حالتان چطور است؟ | How are you? |
Güzel, teşekkürler. | خوبم؛ خیلی ممنون. | Good, thank you! |
İyiyim, teşekkür ederim! | من خوبم؛ خیلی ممنون. | I’m well, thanks! |
Fena değil, teşekkürler! | بد نیستم؛ مرسی. | Not bad, thanks! |
çok kötü | خیلی بدم. | very bad |
İsminiz nedir? | نام شما چیست؟ | What’s your name? |
Benim ismim […]. | اسم من هست .... | My name is [...]. |
İsmin nedir? | اسم کوچک شما چیست؟ | What’s your first name? |
İsmim […]. | اسم من هست .... | My first name is [...] |
Kaç yaşındasın? | چند سالتان است؟ | چند سال دارید؟ | How old are you? |
[…] yaşındayım. | من ... سال دارم. | من ... ساله هستم. | I’m [...] years old. |
Hobilen nelerdir? | سرگرمیهای شما چیست؟ | What are your hobbies? |
Neler yapmayı seversin? | به انجام چه کارهایی علاقه داری؟ | What do you like doing? |
Şu an napıyorsun? | چه کار میکنید (در حال حاضر)؟ | What are you doing (at the moment)? |
Nerede ikamet ediyorsunuz? | کجا زندگی میکنید؟ | Where do you live? |
[…] ikamet ediyorum. | من در ... زندگی میکنم. | I live in [...]. |
İngiltere'den geliyorum. | من اهل انگلستان هستم. | من از انگلستان هستم. | İngiltere'den geliyorum. |
İngilizim. | من انگلیسی هستم. | İngilizim. |
جدول ۳۰: معرفی خود و مکالمه اولیه به زبان ترکی استانبولی
فارسی | ترکی |
سلام (رسمی) | Merhaba |
سلام (غیر رسمی) | Selam |
صبح به خیر | Günaydın |
عصر به خیر | Tünaydın |
خداحافظ. | hoşça kal |
خداحافظ. | Güle güle |
به زودی میبینمت. | Yakında görüşmek üzere! |
مبارک باشد. | tebrikler |
چطوری؟ | حالت چطوره؟ | Nasılsın? |
خیلی ممنون؛ شما چطور؟ | İyi, teşekkürler. Siz? |
من الهام اوزدمیر هستم. | ben Elham Özdemir. | Benim adim Elham. |
از دیدن شما خیلی خوشحال شدم. / از آشنایی با شما خوشحال شدم. | Taniştiğimiza çok memnun oldum. | Tanıştığıma memnun oldum. |
من رو میشناسید؟ | beni tanıyor musunuz? |
اسم شما چیست؟ | senin adın ne? |
کجا زندگی میکنید؟ | nerede yaşıyorsun? |
عذر میخوام. | من متاسفم. | Özür dilerim |
متاسفم / ببخشید | üzgünüm |
واقعا | gerçekten |
آشنایی با کلمات و جملات کاربردی ضمن سفر به یک کشور، مسئله بسیار مهمی است. در ادامه مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی به این موارد پرداخته شده است.
کلمات و جملات کاربردی ترکی استانبولی در سفر
در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی برخی از کلمات و جملات کاربردی ترکی استانبولی در سفر بیان شدهاند.
جدول ۳۱: کلمات و اصطلاحات کاربردی ترکی استانبولی در سفر (در خیابان)
فارسی | ترکی |
میخواهید کمکتون کنم؟ | میتونم کمکتون کنم؟ | Sana yardım edebilir miyim? |
میتوانید کمکم کنید؟ | Bana yardımcı olabilir misiniz? |
به انگلیسی صحبت میکنید؟ / میتونید به انگلیسی صحبت کنید؟ | ingilizce konuşuyor musunuz? |
چقدر دوره؟ | (bu) ne kadar uzak? |
ساعت چنده؟ | saat kaç? |
قیمت این چقدره؟ | bu ne kadar?, kaç para? |
پرداخت را به چه صورت انجام میدهید؟ | nasıl ödemek istersiniz? |
این چیه؟ | bu nedir? |
چطور؟ | nasıl? |
چی؟ / چه چیز؟ | nasıl? |
چه کسی؟ | kim? |
چرا؟ | neden? |
داروخانه | eczane |
بانک | Banka |
ایستگاه اتوبوس | Otobüs Durağı |
پارک | Park |
کلیسای جامع | Katedral |
کلیسا | Kilise |
کتابخانه | Kütüphane |
موزه | Müze |
تئاتر | Tiyatro |
دفتر پست | Postane |
بیمارستان | Hastane |
ایستگاه پلیس | Karakol |
مدرسه | Okul |
ایستگاه اتوبوس | Itfaiye |
ایستگاه قطار | Tren Istasyonu |
صرافی | döviz bürosu |
پل | Köprü |
قلعه | Kale |
اتوشویی | Çamaşırhane |
بازار | Pazar |
بازار روز خیابانی | Bitpazarı |
جدول ۳۲: کلمات و اصطلاحات کاربردی ترکی استانبولی در سفر (در رستوران)
فارسی | ترکی |
رستوران | restoran |
گوشت | et |
مرغ | tavuk |
ماهی | balık |
ساندویچ | sandviç |
سالاد | salata |
میوه | meyve |
غذا | gıda |
نان | ekmek |
پنیر | peynir |
دسر | Tatlı |
سسها | Soslar |
غذای خیابانی | Sokak Yemeği |
انعام | Bahşiş |
صورتحساب | Fatura |
منو غذاها | Yemek Menüsü |
میتوانم منو را ببینم؟ | Menüyü görebilir miyim? |
چه چیزی میل دارید بخورید؟ | Ne yemek istersiniz? |
ترکیبات آن چیست؟ (منظور ترکیبات خوراکی موجود در منو است) | Neler dahil? |
سوپ روز چیست؟ | Günün çorbası nedir? |
آیا این غذا همراه با سالاد است؟ | Salatayla beraber mi geliyor? |
پیشنهاد شما چیست؟ (چه خوراکی را پیشنهاد میکنید؟) | Ne tavsiye edersiniz? |
میخواهم یک غذای محلی را امتحان کنم (بخورم). | Yöresel bir yemek denemek istiyorum |
غذای مخصوص امروز چیست؟ | Bugünün spesiyalleri neler? |
دسر روز | Günün tatlısı |
چه نوع گوشتی دارید؟ | Ne tür etiniz var? |
میتوانید نمکپاش را به من بدهید؟ | Tuzu uzatır mısınız? |
میتوانید کمی آب به من بدهید؟ | Bana biraz daha su verebilir misiniz? |
میتوانید میوه برای من بیاورید؟ | Meyve getirebilir misiniz? |
ما به میزی برای ۴ نفر نیاز داریم. | Bize dört kişilik bir masa lazım |
میخواهم برای دو نفر میز رزرو کنم. | İki kişilik bir masa ayırtmak istiyorum |
فنجان | fincan |
چنگال | çatal |
چاقو | bıçak |
بطری | Şişe |
دستمال | Peçete |
سفره رومیزی | Masa Örtüsü |
خلال دندان | Kürdan |
سینی | Tepsi |
جدول ۳۳: کلمات و اصطلاحات کاربردی ترکی استانبولی در سفر (در هتل و سوئیت)
فارسی | ترکی |
خانه | ev |
اتاق | oda |
دستشویی | banyo |
توالت | tuvalet |
اتاق خواب | yatak odası |
آشپزخانه | mutfak |
شامپو | şampuan |
صابون | sabun |
مسواک | diş fırçası |
خمیر دندان | diş macunu |
هتل | Otel |
محل اقامت | Konaklama |
کلید در | Anahtar Kartı |
خدمات اتاق (سرویس اتاق) | Oda Servisi |
امن | Kasa |
دوش | Duş |
اتاق | Oda |
تهویه کننده هوا | Klima |
مسافر | Misafir |
کلید | Anahtar |
آسانسور | Asansör |
پذیرش | Resepsiyon |
نمونه یک متن ساده در زبان ترکی استانبولی به همراه ترجمه آن
در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی یک متن ترکی استانبولی ساده به همراه ترجمه فارسی آن آورده شده است.
ALi, Ayşe ve Asli eve doğru yürüyorkardi.
علی، عایشه و آصلی به خانه میرفتند.
Ali Kirmizi bir top gördu.
علی یک توپ قرمز دید.
Ayşe küçük bir kedi yavrusunun sesini duydu.
عایشه صدای یک بچه گربه کوچک را شنید.
Asli ise çiçekleri kokladi.
از سوی دیگر، آصلی بوی گلها را میشنید.
Ali Topu Ayşe'ye verdi.
علی توپ را به عایشه داد.
Ayşe yavru kediyi sevdi.
عایشه بچه گربه را نوازش کرد.
Asli ise eve doğru koştu.
از سوی دیگر، آصلی به سمت خانه دوید.
Ali ve Ayşe top oynarak eve geldiler.
علی و عایشه در حال بازی فوتبال به خانه آمدند.
معرفی فیلم آموزش زبان ترکی فرادرس
تاکنون، آموزشهایی در زمینه زبان ترکی در فرادرس منتشر شده است که در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی معرفی شدهاند.
معرفی فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی (A1 و A2)
طول مدت این آموزش شش ساعت و پانزده دقیقه و مدرس آن دکتر سیدمصطفی کلامی هریس است. این آموزش زبان ترکی که در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی معرفی شده، برای سطح مقدماتی (A1 و A۲) ارائه شده است. تمرکز این آموزش روی زبان ترکی آذربایجانی است، هرچند در بخشهایی از آن، به تفاوتهای ترکی آذربایجانی با ترکی استانبولی اشاره شده است. این آموزش برای افرادی مناسب است که قصد دارند زبان ترکی آذربایجانی را از پایه بیاموزند. شایان توجه است که زبانی که آموزش با آن ارائه شده فارسی است.
از جمله سرفصلهای مورد بررسی در این آموزش میتوان به آشنایی با زبان ترکی، الفبا و ویژگی های آن، ضمایر و صرف فعل بودن در زبان ترکی، قاعده اینجه - قالین (هماهنگی مصوت ها) در ترکی و گفتگوی ساده، جمع بستن، ادوات پرسش، اعداد و شمارش، تقویم و زمان، فعل مضارع ساده، زمان حال استمراری، زمان ماضی ساده، زمان آینده ساده، پسوندهای معادل حروف اضافه، کلمات مربوط به خانواده و نسبتها، کلمات مربوط به اعضای بدن و لباسها، رنگها و افعال رنگی، کلمات مربوط به اندازه و مکان، کلمات مربوط به دما و وضعیت آب و هوا، منفی کردن افعال، میوه ها، سبزیجات و حیوانات و خواندن و بررسی شعر «یار قاصدی» از شهریار به زبان ترکی اشاره کرد.
- برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی (A1 و A2) + اینجا کلیک کنید.
معرفی فیلم آموزش زبان ترکی (ویژه ترکزبانان)
طول مدت این دوره آموزشی هفت ساعت و هشت دقیقه و مدرس آن دکتر سیدمصطفی کلامی هریس است. این آموزش که در این بخش از مطلب آموزش زبان ترکی استانبولی معرفی شده، به زبان ترکی و برای ترکزبانان یا افراد آشنا به زبان ترکی که تمایل به آشنایی بیشتر با دستور زبان و ساختار این زبان دارند ارائه شده است. از جمله سرفصلهای مورد بررسی در این آموزش میتوان به مقدمهای بر زبان ترکی، الفبا و آواها، ضمیرها، صرف فعل «ایمک» (بودن یا to be)، قواعد جمع بستن، ادوات پرسشی، اعداد و شمارش، مصدر، بُن و زمان حال ساده، زمان حال استمراری، زمان گذشته ساده، زمان آینده ساده، حروف اضافه، رنگها، افعال رنگی و صفات تأکیدی، برخی از واژههای پرکاربرد، منفیسازی افعال، پسوندهای پرکاربرد، گذشته استمراری، ماضی بعید و ماضی بعید استمراری، زمانهای گذشته وسیع عادی و نقلی، افعال التزامی، ایجابی، لیاقت و امری، آینده در گذشته، افعال شرطی، افعال متعدی، مجهول و مقابلهای و خوانش بندهای منتخبی از منظومه «حیدر بابایا سلام» اثر استاد شهریار اشاره کرد.
- برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی (ویژه ترکزبانان) + اینجا کلیک کنید.