سرمایه چیست؟ – از تعریف تا انواع به زبان ساده

برای اینکه افراد بتوانند فعالیت اقتصادی انجام دهند، به سرمایه نیاز دارند. سرمایه همانند سوخت باعث حرکت فعالیت‌های اقتصادی می‌شود. هنگامی که درباره سرمایه صحبت می‌شود معمولا تصویری از مقدار زیادی دارایی یا اعتبار مالی در ذهن مجسم می‌شود. اما سرمایه تنها به دارایی‌های ملموس یا اعتبار بانکی محدود نمی‌شود. برای مثال میزان تجربه و مهارت کارکنان یک مجموعه اقتصادی نوعی سرمایه برای شرکت محسوب می‌شود. بنابراین لزوم شناخت انواع سرمایه و نحوه مدیریت درست آن می‌تواند باعث افزایش کارآیی و سودآوری شرکت شود. بنابراین این موضوع در کنار نحوه تامین سرمایه برای شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که سرمایه چیست. برای این منظور پس از ارائه تعریفی از سرمایه، انواع سرمایه از قبیل سرمایه فیزیکی، انسانی، اجتماعی و مالی را شرح می‌دهیم. سپس به بررسی ساختار سرمایه در شرکت‌ها می‌پردازیم و در پایان نیز بازار سرمایه را توضیح می‌دهیم.

سرمایه چیست؟

سرمایه در تعریفی کلی به‌معنای دارایی‌های مالی و دیگر منابع برای تولید ثروت و انجام فعالیت‌های اقتصادی است. در معنایی وسیع‌تر سرمایه می‌تواند به اشکال متنوعی باشد که نقشی اساسی در تولید و گسترش محصولات و خدمات در اقتصاد دارد. سرمایه دارای انواع مختلفی است که در ادامه توضیح می‌دهیم.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

انواع سرمایه چیست؟

همان‌طور که از تعریف سرمایه می‌توان متوجه شد، کلیه منابعی که به‌نحوی باعث تولید ثروت می‌شوند و فعالیت اقتصادی را رونق می‌دهند، می‌توانند به‌عنوان سرمایه محسوب شوند. بنابراین سرمایه می‌تواند طیف وسیعی از منابع و دارایی‌های مادی و معنوی را شامل شود. برای مثال روابط سازنده و سالم کاری در بین کارکنان یک مجموعه که می‌تواند باعث رشد و رونق اقتصادی مجموعه شود، یکی از انواع سرمایه به‌حساب می‌آید. در فهرست زیر برخی از انواع سرمایه را مشاهده می‌کنید که در ادامه این مطلب هرکدام را به‌طور جداگانه شرح می‌‌دهیم.

• سرمایه فیزیکی
• سرمایه انسانی
• سرمایه اجتماعی
• سرمایه مالی

سرمایه فیزیکی چیست؟

به دارایی‌های فیزیکی و ملموس در شرکت‌ها همانند ساختمان، تجهیزات و زیرساخت‌های موردنیاز سرمایه فیزیکی می‌گویند. سرمایه فیزیکی به‌عنوان یکی از انواع سرمایه به دارایی‌های بادوام و غیرمالی گفته می‌شود که در فرآیند تولید کالا و خدمات استفاده می‌شوند. در ادامه این مطلب برخی از انواع سرمایه فیزیکی را شرح می‌دهیم.

فیلم آموزش درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی در فرادرس

کلیک کنید

• تجهیزات و ماشین‌الات: انواع تجهیزات و ماشین‌الاتی که در فرآیند تولید یا ارائه خدمات در شرکت موردنظر استفاده می‌شوند، در گروه سرمایه‌های فیزیکی قرار دارند. برای مثال می‌توان به انواع تجهیزات و ماشین‌الات در خط تولید و تجهیزات کامپیوتری شرکت اشاره کرد.
• زمین و ساختمان: تجهیزات شرکت می‌بایست در مکانی مستقر شوند که این محل می‌تواند زمین یا ساختمان باشد که هرکدام از این موارد جزو دارایی‌های فیزیکی محسوب می‌شوند.
• تجهیزات حمل و نقلی: وسائل حمل و نقلی که در شرکت‌ها استفاده می‌شوند نیز جزو سرمایه فیزیکی شرکت مربوطه هستند. برخی از این وسائل حمل و نقل برای جابجایی افراد و برخی دیگر برای جابجایی کالا استفاده می‌شوند که در مجموع در زیرمجموعه سرمایه فیزیکی شرکت قرار دارند.

سرمایه انسانی چیست؟

سرمایه انسانی به دانش، مهارت، تجربه و توانایی افراد شاغل در یک شرکت اشاره می‌کند. هر کدام از کارکنان شرکت توانایی‌ها و مهارت خاصی دارند که به بهبود وضعیت شرکت و سودآوری آن کمک می‌کند. این توانایی‌ها همانند سرمایه‌ای هستند که باعث رونق شرکت می‌شوند.

فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه در فرادرس

کلیک کنید

سرمایه انسانی شرکت‌ها تاثیر زیادی در افزایش راندمان و سودآوری شرکت‌ها دارند. همان‌طور که شرکت‌ها برای سودآوری بیشتر، تجهیزات و مواد لازم برای گسترش تولیدات و خدمات خود را با سرمایه‌گذاری در این موارد تامین می‌کنند، شرکت‌های پیش‌رو معمولا با سرمایه‌گذاری بر روی ارتقای آموزش و مهارت کارکنان خود، راندمان و سودآوری شرکت را بیشتر می‌کنند. برخی از مواردی که باعث افزایش سرمایه انسانی شرکت می‌شوند را در ادامه این مطلب شرح می‌دهیم.

نقش آموزش در سرمایه‌ انسانی

آموزش نقش مهمی در افزایش سرمایه انسانی سازمان یا مجموعه موردنظر دارد. آموزش می‌تواند شامل آموزش‌های رسمی و آکادمیک، آموزش‌های ارائه شده برای کسب دانش در حوزه‌ای خاص، آموزش‌های ضمن خدمت و هرگونه آموزش دیگری را شامل شود. با توجه به انواع آموزش‌هایی که افراد می‌توانند برای ارتقای سطح علمی خود از آنها استفاده کنند، هر اندازه تعداد افرادی که از سطح بالایی از این اموزش‌ها برخوردار هستند، در شرکت مربوطه افزایش پیدا کند،‌ به همان نسبت سرمایه انسانی شرکت بالاتر می‌رود.

نقش تجربه و مهارت در سرمایه انسانی

کسب تجربه و مهارت در حین کار از دیگر موارد مهمی است که نقش مهمی در ارتقای سرمایه انسانی شرکت مربوطه دارد. برخی از مهارت‌ها تنها طی سالیان دراز و با کسب تجربه در کار حاصل می‌شوند. این‌گونه مهارت‌ها را نمی‌توان در کلاس‌های آموزشی به‌دست آورد و تنها راه کسب آن فعالیت در حوزه مربوطه و کسب تجربه است.

برای مثال فروشنده‌ای را درنظر بگیرید که برای شرکتی بازرگانی کار می‌کند. این فرد با توجه به شناختی که از مشتریان شرکت در طی سال‌های فعالیت خود در مجموعه مربوطه به‌دست آورده است، درک مناسبی از مشتریان خود پیدا کرده است. این موضوع باعث می‌شود تا بتواند ارتباط مناسبی با مشتریان شرکت برقرار کند و در نتیجه در حوزه کاری خود موفق‌تر شود.

از سویی دیگر مشتریان شرکت مربوطه که خود ممکن است در قالب مجموعه‌هایی اقتصادی فعالیت کنند، فرد موردنظر را بهتر می‌شناسند و از نحوه کار او اطلاع دارند. بنابراین این فرد که به‌عنوان فروشنده در شرکت موردنظر مشغول به فعالیت است با شناخت و تجربه‌ای که دارد، بهتر و بیشتر از افراد تازه‌کار می‌تواند امور مربوطه را انجام دهد.

نکته‌ای که در این مثال وجود دارد درباره اهمیت توجه به این تجارب و مهارت‌ها در شرکت‌ها است که از آنها به‌عنوان سرمایه انسانی می‌توان نام برد. بدیهی است هراندازه میزان تجربه و مهارت این افراد در حوزه کاری خود بیشتر شود، سرمایه انسانی شرکت مربوطه افزایش پیدا می‌کند.

نقش کارکنان خلاق در سرمایه انسانی

از دیگر مواردی که به‌عنوان سرمایه انسانی در شرکت‌ها از آن یاد می‌شود، میزان خلاقیت و نواوری کارکنان شرکت است. خلاقیت کارکنان شرکت باعث می‌شود تا با سطح یکسانی از مهارت و آموزش که برای حوزه کاری مربوطه درنظر گرفته شده است، فرد بتواند راه‌حل‌های بهتر و مناسب‌تری را برای مشکلات پیدا کند. علاوه بر این خلاقیت تنها به حل مشکلات محدود نمی‌شود. افراد خلاق با نوآوری‌هایی که در حوزه کاری خود ایجاد می‌کنند، قادر هستند با کاهش هزینه‌های شرکت، سودآوری مجموعه را افزایش دهند. بنابراین کارکنان خلاق سرمایه‌های انسانی با ارزشی برای شرکت‌ها محسوب می‌شوند.

نقش سلامت کارکنان در سرمایه انسانی

سلامت جسمی و روانی کارمندان شرکت از موارد مهمی است که به‌عنوان سرمایه انسانی مجموعه درنظر گرفته می‌شود. این موضوع از ‌آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که کارمندانی که از نظر جسمی و روحی از سلامت بیشتری برخوردار هستند، راندمان کاری بالاتری دارند.

بنابراین یکی از مواردی که شرکت‌های کارآمد همواره درنظر دارند، ایجاد شرایطی است تا کارمندان بتوانند سلامت جسمی و روحی خود را حفظ کنند. علاوه بر این شرکت‌ها سعی می‌کنند تا حد امکان به درمان مشکلات جسمی و روحی نیروی انسانی خود کمک کنند. این موضوع باعث برخورداری از نیروی کاری سالم‌تر در مجموعه می‌شود که درنهایت به افزایش کارآیی و سودآوری شرکت کمک می‌کند.

برای مثال در محیط‌های صنعتی به‌‌دلیل آلودگی‌هایی که وجود دارد، احتمال بروز بیماری‌های جسمی و روحی وجود دارد. این شرکت‌ها برنامه‌هایی برای انجام آزمایشات دوره‌ای برای کارمندان مربوطه دارند تا از سطح سلامت آنها مطلع شوند. در این حالت با انجام این آزمایشات دوره‌ای شرکت‌ها می‌توانند افرادی که آسیب‌پذیرتر هستند را شناسایی و اقداماتی را برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی انجام دهند.

نقش نیروی کار انعطاف‌‌پذیر در سرمایه انسانی

نیروی کار انعطاف‌پذیر نقش مهمی در بالا بردن سرمایه انسانی در شرکت مربوطه ایفا می‌کنند. در شرکت‌هایی که از منابع انسانی کارآمدی برخوردار هستند، این واحد میزان انعطاف‌پذیری کارمندان مجموعه را درنظر می‌گیرد و از آنها برای انجام کارهایی موازی با حوزه کاری فعلی آنها استفاده می‌کند.

این موضوع از جوانب مختلفی برای شرکت اهمیت دارد. کارمندانی که این قابلیت را دارند تا در حوزه‌های متنوعی در شرکت مربوطه فعالیت کنند، افراد ارزشمندتری برای شرکت محسوب می‌شوند. این موضوع به این دلیل است که شرکت‌ها می‌‌توانند از یک فرد در قسمت‌های مختلفی استفاده کنند.

این موضوع باعث می‌شود تا شرکت از تجربه و مهارت افراد برای انجام کارهای مشابهی در شرکت استفاده کند و علاوه بر عدم نیاز به استخدام نیروی جدید که باعث تحمیل هزینه به شرکت است، از تجربه و مهارت کارمندان قدیمی شرکت نیز برای انجام بهینه کارها استفاده کند. تمامی این موارد به این موضوع بستگی دارد که فرد موردنظر انعطاف‌پذیری لازم را برای قبول مسئولیت‌های جدید در شرکت داشته باشد. افراد انعطاف‌پذیر از موارد دیگری نیز برای شرکت اهمیت دارد.

برای مثال شرکتی را درنظر بگیرید که قصد دارد در حوزه‌ای جدید فعالیت کند، در این حالت کارمندان شرکت نیاز دارند تا سطح دانش و توانایی‌های خود را در حوزه مربوطه افزایش دهند. بنابراین افرادی که این انعطاف‌پذیری را داشته باشند که قابلیت‌ها و توانایی‌های جدیدی به‌دست بیاورند، بهتر می‌توانند با تغییرات شرکت خود را سازگار کنند. این موضوع نیز باعث افزایش راندمان و کارآیی بیشتر مجموعه موردنظر می‌شود که در نهایت سودآوری بیشتری را برای شرکت ایجاد می‌کند.

سرمایه اجتماعی چیست؟

سرمایه اجتماعی یکی دیگر از انواع سرمایه است که از اهمیت بالایی در موفقیت شرکت‌ها برخوردار است. سرمایه اجتماعی به روابط و تعامل اجتماعی بین افراد داخل شرکت و زیرمجموعه‌های مربوطه اشاره می‌کند. سرمایه اجتماعی با ارتباط شخصی و کاری که در شرکت‌ها به‌وجود می‌آید در بین کارمندان شکل می‌گیرد. سرمایه اجتماعی باعث کارکرد بهتر افراد و در نتیجه افزایش کارآیی شرکت و میزان سودآوری آن می‌شود. سرمایه اجتماعی همانند یک چسب اجزای مختلف شرکت را در کنار هم نگه می‌دارد و باعث افزایش راندمان مجموعه می‌شود.

فیلم آموزش مبانی مدیریت سرمایه گذاری در فرادرس

کلیک کنید

بنابراین شرکت‌ها همواره سعی می‌کنند سرمایه اجتماعی شرکت را با بهبود تعامل و روابط بین کارکنان شرکت افزایش دهند. برای روشن‌تر شدن این موضوع در ادامه این مطلب مواردی که باعث تعامل بهتر بین کارمندان و در نتیجه ارتقای سرمایه اجتماعی شرکت‌ها می‌شوند را به‌طور جداگانه شرح می‌دهیم.

نقش کارکنان در سرمایه اجتماعی شرکت چیست؟

هر شرکتی دارای واحدهای مختلفی است که بر حسب حوزه فعالیت مربوطه از تعداد مشخصی نیروی کار تشکیل می‌شود. این افراد که در یک مجموعه در کنار هم فعالیت می‌کنند، پس از مدتی نحوه تعامل صحیح با یکدیگر را برای افزایش کارآیی مجموعه یاد می‌گیرند. از سویی دیگر فعالیت‌های مشابه برای رسیدن به هدفی مشترک به‌تدریج باعث افزایش روابط صمیمانه‌تر در میان آنها می‌شود. این موضوع باعث می‌شود تا کارکنان موردنظر برای حل مشکلات احتمالی با هم متحد شوند. در این حالت با توجه به اینکه پیشرفت واحد برای همه اعضای آن اهمیت دارد، بنابراین این افراد سعی می‌کنند همدیگر را در انجام کارهای موردنظر کمک کنند. این تعامل بین کارکنان شرکت همان سرمایه اجتماعی است که از روابط مثبت بین همکاران مجموعه حاصل می‌شود و درنهایت موجب کارکرد بهتر مجموعه و افزایش سودآوری شرکت می‌شود.

نقش صداقت در افزایش سرمایه اجتماعی چیست؟