فرادرسUX Writing چیست و چه کاربردی دارد؟ – هر آنچه باید بدانید
اگر جستجو کرده‌اید UX Writing چیست، یعنی کاربر حساسی هستید و تجربه‌ای که در زمان کار با یک نرم‌افزار به دست می‌آورید، برایتان مهم است. آخرین اپلیکیشن یا هر محصول دیجیتال دیگری را که با آن کار کردید به یاد بیاورید. آیا متنهای کوتاهی که در بخشهای مختلف آن به‌کار رفته بودند، توانستند به‌راحتی شما را به بخشهای مختلف برنامه هدایت کنند یا همه‌چیز آنقدر گنگ و پرابهام بود که ترجیح دادید از اپلیکیشن دیگری استفاده کنید؟ اگر به متن‌هایی که روی دکمهها، در منوها و حتی در نوتیفیکیشن‌های هر رابط کاربری نوشته می‌شوند توجه کنید، حتما قبول دارید که این متنها چقدر در خوب یا بد بودن تجربه کاربری آن موثرند. به فرایند نوشتن این متنها برای اپلیکیشن، وب‌سایت یا محصولات دیجیتال دیگر، «یو ایکس رایتینگ» یا «نوشتن تجربه کاربری» (UX Writing) و به‌کسانی که این کار را انجام می‌دهند، «یو ایکس رایتر» (UX Writer) گفته میشود.
در این نوشته از مجله فرادرس ابتدا توضیح می‌دهیم یو ایکس رایتینگ چیست و چند مثال متداول آن را بررسی می‌کنیم. در ادامه، کمی در مورد اهمیت و تأثیر آن در بهبود نحوه تعامل کاربر با محصول بحث می‌کنیم. پس از آن در بخش اصلی مطلب به فرایند یو ایکس رایتینگ و اصول پایه آن می‌پردازیم. در بخش پایانی مطلب هم از دیدگاه شغلی به یو ایکس رایتر نگاه کرده و مهارت‌های نرم و فنی موردنیاز برای تبدیل شدن به نویسنده تجربه کاربری را معرفی می‌کنیم.
UX Writing چیست؟
برای این‌که مفهوم عبارت «یو ایکس رایتینگ» (UX Writing) را به‌درستی درک کنیم، اول باید معنی دو بخش آن را به‌طور کامل یاد بگیریم. «یو ایکس/ یو اکس» یا «تجربه کاربر» (User Experience | UX) همانطور که از نام آن پیداست، به حس و تجربه‌ای گفته میشود که کاربر در زمان کار و تعامل کردن با محصولات و خدمات پیدا میکند. «Writing» هم که به‌معنی نوشتن است. در تعریفی خیلی ساده، «یو ایکس رایتینگ»، «تجربه‌نویسی» یا «نوشتن تجربه کاربری» را میتوان بهصورت علم و هنری تعریف کرد که در آن شخصی به‌نام «یو ایکس رایتر» یا «تجربه‌نویس»، متن به‌کاررفته در بخشهای مختلف محصولات دیجیتال مانند وب‌سایت، اپلیکیشن، چت‌بات یا هر محصول دیجیتال دیگری را می‌نویسد. این متن باید تا حد امکان کوتاه، کاملا دور از ابهام و دقیق باشد تا کاربر به‌راحتی بتواند از محصول استفاده کند.
تجربه‌نویسی در حقیقت طراحی و نوشتن کلمات و عباراتی است که کاربر در زمان کار با محصول با آنها برخورد میکند. این کلمات و عبارات که در اصطلاحِ «طراحی تجربه کاربری» (UX Design) به آنها «میکروکپی» (Macrocopy) یا «ماکروکپی» (Macrocopy) گفته میشود، وظیفه دارند کاربر را راهنمایی و هدایت کنند تا راحت‌تر و آسان‌تر به هدف خود در استفاده از آن محصول برسد. نویسنده تجربه کاربری باید بتواند به‌خوبی بنویسد، در مورد ویژگی‌ها و دغدغه‌های مشتری تحقیق کند و محصول و مشخصات آن را هم به‌خوبی بشناسد.
اگر «تجربه کاربری» (User Experience) را مثل سفری در نظر بگیریم که کاربر از زمان آشنایی با محصول تا تعامل و استفاده از آن طی میکند، میتوان یو ایکس رایتینگ را بخشی از فرایند «طراحی تجربه کاربری» (User Experience Design) در نظر گرفت که در آن روی نوشتن و بهینه‌سازی متنهای داخل رابط کاربری تمرکز میشود. بخش دیگر طراحی تجربه کاربری را هم باید به «طراحی رابط کاربری» (User Interface Design) مرتبط دانست که در آن طراحان روی ساخت بخش‌ها و عناصر گرافیکی UI تمرکز میکنند.
اگر از بالا به فرایند UX رایتینگ نگاه کنیم، میتوان وظایف آن را در سه مرحله زیر خلاصه کرد:
- قبل از اقدام توسط کاربر و زمانی که تازه به محصول وارد شده و باید او را در مورد نحوه انجام کار راهنمایی کند.
- در حین اقدام توسط کاربر به کاربر کمک میکند فعالیت خود را تکمیل کند و پیشنهادات و به‌روزرسانی‌های مهم را به او نشان می‌دهد.
- بعد از اقدام توسط کاربر برای تایید نهایی رویداد و توضیح گام‌‌های بعدی (در صورت لزوم)
به بیان دقیق‌تر، متن‌هایی که در یو ایکس رایتینگ نوشته می‌شوند کاربر را در تمام مراحل استفاده از محصول هدایت میکنند. اما منظور از متن در اینجا چیست و تجربه‌نویس دقیقا چه نوع متن‌هایی را برای محصول می‌نویسد؟ برای پاسخ بهتر به این سوال باید دقیق‌تر با مفهوم میکروکپی و ماکروکپی آشنا شویم.
تعریف میکروکپی و ماکروکپی
برای این‌که پاسخ کاملی به سوال «UX Writing چیست» بدهیم، باید با دو مفهوم میکروکپی و ماکروکپی آشنا شویم. در فرایند یو ایکس رایتینگ، دو دسته از متنها نوشته می‌شوند: «میکروکپی» (Microcopy) و «ماکروکپی» (Macrocopy). این دو نوع متن فقط از نظر طول با یکدیگر تفاوت دارند.
«میکروکپی» یا «ریزمتن» را بهصورت قطعه متنهای اطلاعاتی کوتاهی تعریف کرد که کاربران در زمان استفاده از محصولات دیجیتال با آنها سروکار دارند. در مقابل، ماکروکپی شامل انواع طولانی‌تر و توصیفی‌تر محتوای موجود محصول دیجیتال است. نویسندگان تجربه کاربری اغلب روی نوشتن میکروکپی تمرکز میکنند اما چون فرایند تجربه‌نویسی ممکن است شامل نوشتن ماکروکپی هم بشود، لازم است که تفاوت بین این دو متن را دقیقا بدانیم. در جدول زیر، متداول‌ترین انواع میکرو و ماکروکپی را ذکر کرده‌ایم:
| میکروکپی | ماکروکپی |
| متن روی دکمهها | مقاله‌ها |
| متن فرم و پرسشنامه | متن دستورالعمل‌ها |
| متن خطا | توضیحات محصول |
| متن تاییدیه انجام فرایند | توضیحات دسته‌بندی |
| متن لینک | متن بیانیه مطبوعاتی |
| گزینههای منو | متن صفحات فرود |
یو ایکس رایتینگ به‌عنوان یکی از بخشهای «طراحی تجربه کاربری» (UX Design) شناخته میشود و چون با نوشتن محتوای متنی، شناخت پرسونای کاربر و دغدغه‌های او در استفاده از محصول همراه است، آن را با استراتژی کانتنت مارکتینگ کاملا مرتبط در نظر می‌گیرند. UX Writing همچنین با «لحن برند» (Tone of Voice) ارتباط تنگاتنگی دارد و باید کاملا با آن هماهنگ باشد.
مثال های یو ایکس رایتینگ
در بخش قبلی یاد گرفتیم UX Writing چیست و نویسنده تجربه کاربری وظیفه نوشتن چه نوع متن‌هایی را برعهده دارد. در این بخش قصد داریم چند مثال متداول از UX رایتینگ را بررسی کنیم. برای آشنایی با این مثال‌ها، به موارد فهرست زیر توجه کنید که از اپلیکیشن‌‌ها و وب‌سایت‌های مختلف ایرانی و غیرایرانی انتخاب شده‌اند:
- پیام خوش‌آمدگویی و «آشناسازی» (Onboarding) ورود به وب‌سایت یا اپلیکیشن:
- متن انواع دکمه‌های تعاملی مانند دکمه‌های ورود یا فراخوان به اقدام (CTA):
- «پیغامهای بروز خطا» (Error Messages):
- متن «پوش نوتیفیکیشنها» (Push Notifications):
- متن فرم‌های تماس، ثبت‌نام و پرسشنامه‌ها:
- طراحی و متن منوها:
- «رابط‌های کاربری گفتگومحور» (Conversational UIs):
- و هر نوع متن دیگری که کاربر برای استفاده از محصول دیجیتال با آن در ارتباط است.
همانطور که در مثال‌های بالا دیدید، UX Writing فرایند نوشتن متنهای کوتاه موجود در رابط‌های کاربری به‌نحوی است که کاربر از طریق آن درک کند چطور باید از بخشهای مختلف محصول استفاده کند. بنابراین کاربر مرکز اصلی این فرایند است و هر کلمه‌ای که در این فرایند نوشته میشود در بهبود یا آسیب به تجربه او در استفاده از محصول کاملا تأثیرگذار است. به‌همین دلیل است که در توصیف فعالیت‌های یو ایکس رایتینگ همیشه به «کاربرمحور بودن» (User-centered) بودن آن اشاره میکنند.
UX Writing چرا مهم است؟
تا این بخش به‌خوبی می‌دانید UX Writing چیست و به چه متن‌هایی میکروکپی گفته میشود. بنابراین احتمالا حدس‌هایی هم در مورد اهمیت نوشتن تجربه کاربری زده‌اید. یو ایکس رایتینگ به‌عنوان بخشی از فرایند طراحی کاربری، به تجربه کلی کاربر در استفاده از محصول دیجیتال شکل می‌دهد. هرچه کاربر تجربه بهتری داشته باشد، یعنی از محصول و کسب و کار راضی‌تر است.
دلایل اهمیت یو ایکس رایتینگ را میتوان در موارد فهرست زیر خلاصه کرد:
- برقراری ارتباط بهتر و عمیق‌تر با کاربر: استفاده از محتوای درست در محصول دیجیتال، بین شما و مشتری ارتباط عمیق‌تر و موثرتری برقرار میکند. بخشی از یو ایکس رایتینگ به اضافه کردن احساسات انسانی به محصول اختصاص پیدا کرده این پیوند را تقویت میکند.
- متمایز شدن برند و محصول در بین رقیبان: استفاده کردن از متنهای خلاقانه و منحصربه‌فرد در رابط کاربری کمک میکند در بین رقیبان متمایز و برجسته شده و بیشتر در ذهن کاربر بمانید.
- افزایش «نرخ نگهداری» (Retention Rate) مشتری: برقراری ارتباط عمیق‌تر با مشتری باعث میشود استفاده از وب‌سایت یا اپلیکیشن شما را ادامه دهد. این موضوع در حفظ و نگهداری هرچه بیشتر مشتریان و کاهش هزینه‌های کمپین‌های بازگشتی تأثیرگذار است.
- کسب نتایج بهتر برای کسب و کار: با نوشتن پیام‌های دقیق و مرتبط برای کاربر، به او کمک می‌کنید راحت‌تر از محصول استفاده کند که این موضوع باعث انجام سریع‌تر اقدام موردنظر کسب و کار توسط او میشود. این موضوع در نهایت به افزایش فروش محصولات و خدمات برند کمک زیادی میکند.
در حقیقت هر زمان که نیاز به تعامل کاربر با محصول باشد، تجربه‌نویسی وارد میدان میشود تا او را سریع‌تر به هدفش برساند. هرچه کاربر راحت‌تر بتواند از محصول استفاده و با آن تعامل کند، تجربه کاربری بهتری از آن به ذهن می‌سپارد که این موضوع به‌طور مستقیم روی تصمیم او در ادامه استفاده از محصول تأثیرگذار است. متنهای تجربه کاربری، دروازه ارتباطی محصول شما با کاربر هستند و کاربر از طریق آنها با محصول شما ارتباط برقرار میکند. هدف از انجام این فرایند را میتوان در تلاش برای ساخت تجربه روان، قابل‌درک، موثر و سرگرم‌کننده با کاربران خلاصه کرد. به نمونه زیر از وب‌سایت LEGO توجه کنید که پیغام خطای ۴۰۴ چگونه به ساده‌ترین و جذاب‌ترین شکل ممکن به کاربر نشان داده شده است:
تا این بخش به‌خوبی یاد گرفته‌اید UX Writing چیست و چه نمونه‌ها و اهمیتی در بازاریابی محصولات و خدمات دارد. در ادامه در مورد اصول مهم و پایه در تجربه نویسی بحث و مثال‌هایی را در مورد هرکدام بررسی می‌کنیم.
اصول مهم در تجربه نویسی
