نتورک مارکتینگ چیست؟ – توضیح بازاریابی شبکه ای به زبان ساده

نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای یکی از پرحرف و حدیث‌ترین مباحث بازاریابی است که همواره افراد برای فعالیت در آن دچار شک و تردید می‌شوند. در این مطلب به طور دقیق توضیح می‌دهیم که نتورک مارکتینگ چیست و به تعریف معایب و مزایای آن می‌پردازیم. همچنین مراحل کار در این حوزه را به صورت گام به گام آموزش می‌دهیم.

نتورک مارکتینگ چیست؟

«نتورک مارکتینگ» (Network Marketing) یا بازاریابی شبکه‌ای یا بازاریابی چندسطحی مدلی از بازاریابی است که شبکه‌ای از فروشندگان را دربردارد. این افراد همگی به صورت مستقیم و بسته به مقدار فروش خود از طریق دریافت کمیسیون درآمد کسب می‌کنند. نحوه فعالیت در این نوع بازاریابی انعطاف‌پذیر است و به فروشندگان اجازه می‌دهد که به صورت آنلاین فعالیت کنند. این روش کسب درآمد استراتژی خاصی دارد و با اضافه کردن فروشندگان تکامل می‌یابد.

البته برخی از استراتژی‌های نتورک مارکتینگ طرح‌های هرمی دارند که با فروش دوره‌های آموزشی گران‌قیمت به اعضای جدید شبکه درآمد اصلی خود را به دست می‌آورند و روی فروش محصولات تمرکز کمتری دارند. افرادی که به این شکل از بازاریابی علاقه‌مند هستند باید بدانند که شیوه‌های کلاهبرداری در نتورک مارکتینگ چیست و پیش از عضویت، درباره آن‌ها به‌خوبی تحقیق کنند.

شما نیز اگر آماده شروع فعالیت در نتورک مارکتینگ هستید حتما پیش از آن باید به برخی موضوعات توجه کنید. می‌دانید که برای رشد در این کسب و کار و رسیدن به سود باید اعضای خانواده و دوستان خود را به خرید محصول یا عضویت در این شرکت ترغیب کنید. بنابراین آن‌ها نیز باید بدانند که نتورک مارکتینگ چیست. توجه کنید که شما برای نزدیکان خود ارزشمند هستید پس برای فروش بیشتر این ارزش‌ها را زیر پا نگذارید و صرفا محصولاتی را بفروشید که از مرغوب بودن آن‌ها اطمینان دارید.

سوالات اساسی در نتورک مارکتینگ

در ادامه ۶ سوال مطرح شده‌اند که پاسخ به آن‌ها مسیر شما را در این نوع بازاریابی روشن می‌کند.

1. این شرکت چند سال قدمت دارد؟
2. چه محصول یا خدماتی عرضه می‌کنند؟ آیا از نظر شما این محصولات یا خدمات ارزشمند هستند؟
3. آیا قیمت کالا یا خدمات شرکت منصفانه تعیین شده است؟
4. شرکت در چه زمینه‌ای یکپارچه عمل می‌کند؟
5. آیا شرکت زمان‌بندی خوبی دارد؟
6. چه پشتیبانی یا آموزشی را برای شما در نظر گرفته‌اند؟

مانند هر شغل دیگری باید مطمئن شوید که خود و مشتریانتان در امنیت کامل هستید. در این نوع بازاریابی فرصت‌های زیادی برای کلاهبرداری وجود دارند. بنابراین چک لیستی از پرسش‌های بالا تهیه کنید و برای شروع و برای این‌که بدانید نتورک مارکتینگ چیست در هر شرکتی این نکات را بررسی کنید تا انتخاب مناسبی کرده باشید.

به خاطر داشته باشید که این شغلی است که خود شما رئیس و کارمند آن هستید. بنابراین باید آمادگی رویارویی با شکست و تلاش مجدد برای رسیدن به موفقیت را داشته باشید. همچنین در نظر بگیرید که همه نمی‌توانند از شما حمایت کنند و همواره افرادی وجود دارند که ماهیت شغل شما را زیر سوال می‌برند.

علاوه بر این‌ها، درک روشنی از درآمدها و هزینه‌ها داشته باشید. اگر توانایی محاسبه دقیق را ندارید و کسب و کارتان روز به روز گسترده‌تر می‌شود حتما از یک حسابدار کمک بگیرید. در حال حاضر افراد زیادی وجود دارند که به صورت دورکار این قبیل فعالیت‌ها را انجام می‌دهند.

انواع نتورک مارکتینگ

برای این‌که بهتر درک کنید که نتورک مارکتینگ چیست ابتدا این نکته را بدانید که به طور کلی بازاریابی شبکه‌ای سه نوع لایه‌بندی دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

۱. بازاریابی تک لایه

این روش معتبرترین نوع بازاریابی است که در آن افراد پس از فروش به صورت مستقیم کمیسیون خود را دریافت می‌کنند. در این حالت فروشندگان ملزم به اضافه کردن فروشندگان دیگر نیستند و برای فروش بیشتر از روش‌های مرسوم در بازاریابی اشتراکی استفاده می‌کنند.

 

۲. بازاریابی دولایه

در این حالت نیز فروشندگان به صورت مستقیم کمیسیون دریافت می‌کنند اما کمیسیون‌های غیرمستقیمی برای اضافه کردن افراد دیگر دریافت خواهند کرد. کسب کمیسیون غیرمستقیم در این حالت معمولا به دو سطح از فروشندگان محدود می‌شود.

۳. بازاریابی چند لایه

این متد بیش از دو طبقه فروشنده دارد و افراد معمولا کمیسیون‌های مستقیم و غیر مستقیم حاصل از ۵ تا ۶ سطح از فروشندگان بعدی را دریافت می‌کنند. برخی از شرکت‌ها برای ترغیب فروشندگان سطوح اولیه مشوق‌هایی تعیین می‌کنند تا این افراد بدانند که نتورک مارکتینگ چیست و دست از افزودن فروشندگان نکشند و به راه خود ادامه دهند.

با توجه به این‌که بازاریابی دولایه و چندلایه از طرح‌های تشویقی استفاده می‌کنند در بیشتر مواقع به طرح‌های هرمی و با اعتبار کمتر تبدیل می‌شوند.

علاوه‌ بر لایه‌ها می‌توانیم بازاریابی شبکه‌ای را به سه دسته دیگر نیز تقسیم کنیم. هر سه این دسته‌ها از افراد می‌خواهند که از روابط شخصی و اقوام خود برای فروش محصولات شرکت استفاده کنند. در این حالت‌ها نیز افراد یا خودشان فروش می‌کنند یا فروشندگان دیگری را عضو می‌کنند تا آن‌‌ها محصولات را بفروشند و کمیسیونی به همه برسد. البته در نظر داشته باشید که نتورک مارکتینگ با اینفلوئنسر مارکتینگ یکسان نیست و تفاوت‌های زیادی با آن دارد. در ادامه به معرفی و توضیح این سه دسته می‌پردازیم.

۱. بازاریابی مستقیم

در این سیستم تک لایه نیاز است که شخصی در شرکت عضو شود تا محصول یا خدماتی را بفروشد. افرادی که عضو می‌شوند نیازی به عضو کردن فروشندگان دیگر ندارند و فقط هزینه خرید محصولات را به صورت مستقیم پرداخت می‌کنند. روش فروش مستقیم یکی از متداول‌ترین روش‌های فروش است. فقط کافی است از میان محصولات شرکت کالاهای مورد علاقه خود را بیابید و به دوستان و اقوام خود بفروشید.

۲. بازاریابی اشتراکی

یکی از جدیدترین روش‌های نتورک مارکتینگ استفاده از بازاریابی اشتراکی آنلاین است. بلاگرها و صاحبان سایت‌های معروف لینک یک سری محصولات خاص را در سایت یا شبکه اجتماعی خود به اشتراک می‌گذارند. وقتی مردم روی این لینک‌ها کلیک می‌کنند و محصولی را می‌خرند از طرف شرکت تولیدکننده یا عرضه‌کننده آن محصول به صاحب آن سایت مبلغ مشخصی مطابق قراردادشان پرداخت می‌شود.

به طور مثال اگر وب‌سایتی دارید که در آن محصولات مختلف را معرفی می‌کنید و با فروش هرکدام از محصولات از تولیدکننده آن به سود می‌رسید در این حالت از روش بازاریابی اشتراکی برای کسب درآمد استفاده می‌کنید. برای این‌که در این حالت درآمد خوبی داشته باشید حتما به طور کامل درباره نحوه قیمت‌گذاری‌ها و درصدهای متداول تحقیق کنید.

۳. بازاریابی چند سطحی

پیش از این در بخش لایه‌ها گفتیم که در این حالت ماهیت نتورک مارکتینگ چیست. در بازاریابی چند سطحی (MLM) علاوه بر فروش محصولات لازم است مدام فروشندگان دیگری را عضو کنید تا بتوانید به اصل پول خرید محصوات و در نهایت سود حاصل از فروش آن‌ها برسید. این کسب و کارهای خانگی به علت شباهتی که با طرح‌های هرمی دارند از نظر بیشتر مردم دروغین هستند. اما واقعیت این است که این نوع بازاریابی یک تفاوت کلیدی با طرح‌های هرمی دارد. در طرح‌های هرمی مردم با توهم رسیدن به ثروتی هنگفت در مدتی کوتاه فریب می‌خوردند و اصل موضوع عضوگیری است. در حالی که در MLM محصولات و خدمات واقعی به فروش می‌رسند.

نتورک مارکتینگ معمولا با یک تیم فروش اصلی شکل می‌گیرد که این افراد متخصص فروش هستند. سپس افراد داخل تیم یک لایه از فروشندگان مشتاق به چشم‌انداز فروش را به گروه اضافه می‌کنند. لایه دوم اعضای لایه سوم را به شبکه اضافه می‌کنند و این کار تا انتها ادامه دارد. در نهایت فروشندگان (اعضای شبکه) که می‌دانند نتورک مارکتینگ چیست و چه منافعی دارد با توجه به تعداد محصولاتی که می‌فروشند پورسانت دریافت می‌کنند.

اما آنچه استراتژی این نوع بازاریابی را جذاب می‌کند این است که فروشندگان سطح بالاتر نیز از فروشندگان خود حق کمیسیون دریافت می‌کنند. برای مثال یک شرکت، محصولات مراقبت پوستی را عرضه می‌کند. تیم اصلی این شرکت A و B و C هستند و این فروشندگان گروه D و E و F را اضافه می‌کنند. این افراد نیز فروشندگان G و H و I را به عضویت گروه درمی‌آورند و این روال ادامه دارد. شخص A با فروش محصولات کمیسیون خودش را برمی‌دارد. او همچنین بخشی از کمیسیون فروش محصولات توسط D و G و همچنین افراد اضافه شده بعدی را دریافت می‌کند.

با همه‌‌گیری کرونا این استراتژی بیش از پیش محبوب شد. زیرا افراد می‌توانستند در منزل و با عضوگیری در شبکه‌های اجتماعی به درآمد برسند. فروشندگان این شبکه‌ها ترغیب شدند که با انواع ابزار شبکه‌های اجتماعی نظیر پست و استوری و استاتوس، محصولات این شرکت‌ها را عرضه کنند.

البته این مسئله باعث بیشتر شدن کلاهبرداری‌ها شد زیرا شیادانی وجود داشتند که افراد جویای کار را مجبور به پرداخت هزینه برای دریافت آموزش‌ می‌کردند. هدف آن‌ها این بود که در قالب بازاریابی از دیگران پول بگیرند و تمرکزشان روی مشتریان نبود. بلکه فروشندگان را هدف قرار داده بودند و از این راه درآمد کسب می‌کردند.

مراحل شغل نتورک مارکتینگ

نتورک مارکتینگ نوعی کسب و کار شبکه‌ای است که متقاضی این حرفه معمولا باید مطابق مراحل زیر پیش برود.

۱. بررسی شرکت‌ها

انتخاب شرکت خوب کلیدی‌ترین اقدام برای موفقیت در این حوزه است. جستجویی ساده و سریع در اینترنت می‌تواند کمک‌کننده باشد. برای رسیدن به پاسخی درست از سوال‌هایی که پیش از این برای این مواقع مطرح کردیم استفاده کنید.

۲. جمع‌آوری اطلاعات مدیران

با همان هدفی که برای یافتن شرکت به جستجو پرداخته بودید درباره رهبران این شرکت‌ها اطلاعات به دست بیاورید. اگر مدیران این سازمان دارای پرونده‌های حقوقی هستند و قوانین کشور آن‌ها را تایید نمی‌کنند باید این شرکت را از گزینه‌های خود خط بزنید.

۳. محصول یا خدمات شرکت را بررسی کنید

محصول این نوع کسب و کارها باید مصرفی باشد تا مشتری مجدد برای خرید آن‌ها مراجعه کند. بررسی کنید که آیا محصول یا خدمات این شرکت مصرفی هستند یا خیر. اگر این طور نبود از انتخاب آن کسب و کار اجتناب کنید. همچنین مطمئن شوید که این محصولات آسیبی به مصرف‌کننده وارد نمی‌کنند.

۴. از مسئول استخدام خود بپرسید نتورک مارکتینگ چیست

وقتی شرکتی را پیدا کردید که تمامی ویژگی‌های بالا را داشت وقت آن است که با استخدام‌کننده آن شرکت ارتباط برقرار کنید. در طول فرایند استخدام شکاک باشید. به خاطر داشته باشید که این شخص با استخدام شما به منافع بیشتری می‌رسد به همین علت احتمالا همه چیز را به صورت شفاف بیان نکند. به هیچ عنوان حواس خود را با اعداد ارقام و قول درآمدهای نجومی پرت نکنید و به صورت کاملا متمرکز به این موضوع بیندیشید که باید چه کارهایی در این شبکه انجام دهید.

سوالات کاملا مستقیم بپرسید و اگر احساس کردید پاسخ‌های طرف مقابل گنگ است از او بخواهید که موضوع را شفاف‌تر توضیح بدهد. مثلا بپرسید که شرکت دقیقا از شما چه کاری می‌خواهد و شما طی همکاری با آن‌ها چه مقدار محصول را باید بفروشید. همچنین چند نفر را لازم است به شبکه اضافه کنید و آیا باید هزینه‌ای برای آموزش پرداخت کنید یا خیر.

۵. قرارداد را با دقت مطالعه کنید

هیچ کاغذی را سریع امضا نکنید. زمان بگذارید و مطالب موجود در قرارداد را با دقت بخوانید و درک کنید. حتی در صورت لزوم از یک وکیل در این زمینه کمک بگیرید تا مطمئن شوید که قراردادی صحیح و منصفانه‌ می‌بندید.

۶. مراقب نشانه‌های منفی باشید

واقعیت این است که برخی از شرکت‌های نتورک مارکتینگ در واقع از نوع شرکت‌های هرمی هستند و به بهانه بازاریابی از اعضای خود کلاهبرداری می‌کنند. این افراد معمولا پیش از آنکه کسی شک کند با مبالغ جمع‌آوری شده اقدام به فرار می‌کنند. برخی از مواردی که باید برای تشخیص این شرکت‌ها به آن‌ها توجه کنید در زیر آمده‌اند:

• اگر شرکت نسبت به دیگر شرکت‌ها سود بیشتری از توزیع‌کنندگان دریافت کند.
• اگر شرکت از جذب اعضا به درآمد بیشتری برسد تا از فروش محصولات.
• در مجموع اگر هرچیزی به نظرتان مشکوک بود قرارداد را امضا نکنید.

۷. طرح کسب و کار تهیه کنید

اگر با توجه به نکات گفته شده چند شرکت را در نظر داشتید طرحی برای موفقیت در کسب و کار خود ایجاد کنید.

این طرح حتی پیش از عضو شدن در یک شرکت باعث می‌شود که مشکلات احتمالی را پیش از موعد متوجه شوید.

آموزش گام به گام نتورک مارکتینگ

حال که شرکت و محصولات آن را تایید کردید وقت آن است که به عنوان نتورک مارکتر شروع به فعالیت کنید. برای این‌که فعالیت موفقی داشته باشید گام‌های زیر را به دقت پیش ببرید.

۱. مربی مناسبی را انتخاب کنید

مربی یا منتور شخصی است که در ابتدای راه بازاریابی شبکه‌ای با شما همراه می‌شود و می‌آموزد که نتورک مارکتینگ چیست. در بیشتر مواقع کسی که شما را به شرکت معرفی می‌کند مربی شما نیز می‌شود. این مربی مسیر را برایتان شرح می‌دهد و با کمک او به سرعت فرایند کار را آغاز می‌کنید. معمولا در این سیستم هرچه شما به موفقیت بیشتری برسید سود بیشتری به مربی می‌رسد و همین امر بیشترین انگیزه او برای راهنمایی درست شما است. آنچه از مربی خود باید انتظار داشته باشید در زیر آمده است.

• در صورت بروز مشکل و نیاز به کمک در دسترس باشد.
• در حین کار بتوانید او را ببینید.
• با شما صادق باشد و اگر نکته مهمی وجود دارد آن را به شما بگوید تا روند کار خود را بهبود دهید.

۲. درباره محصولات خود تحقیق کنید

وظیفه شما در این شغل این است که محصولاتی را بفروشید. بنابراین باید اطلاعات کاملی درباره آن‌ها داشته باشید و برنامه‌ای برای معرفی این محصولات به مشتریان بالقوه ترتیب دهید و همچنین توانایی پاسخگویی به سوالات آن‌ها را داشته باشید. بهتر است از هر محصول بیش از یک عدد تهیه کنید زیرا ممکن است تقاضای مشتریان بیشتر باشد.

یادتان باشد که پیش از فروش درباره تمام ویژگی‌ها و مزیت‌های محصول تحقیق کنید تا خودتان هم به خوب بودن آن ایمان بیاورید و در حین استفاده از تکنیک های متقاعد سازی، موفق‌تر عمل کنید.

۳. در جلسات سازمانی و کلاس‌های آموزشی شرکت کنید

اگر در این کلاس‌ها و جلسات شرکت کنید با کمک مهارت‌های ارتباط کلامی و غیرکلامی با افراد جدیدی آشنا می‌شوید و برای این‌که بهتر درک کنید نتورک مارکتینگ چیست مهارت‌های جدیدی را می‌آموزید.

این اطلاعات و مهارت‌های جدید به شما در ساخت کسب و کاری بهتر کمک خواهد کرد.

۴. سرنخ‌های جدید بسازید

در نتورک مارکتینگ سرنخ یا مخاطبان راغب همان مشتریان بالقوه‌ هستند و اگر می‌خواهید درآمد بیشتری کسب کنید باید لیدهای بیشتری را بیابید. راه‌های زیادی وجود دارند که از طریق آن‌ها می‌توانید این افراد را پیدا کنید که در ادامه به چند روش آن اشاره می‌کنیم.

• شبکه‌های اجتماعی فضاهایی ارزان و ساده برای معرفی شما و محصولاتتان هستند. بنابراین صفحه‌ای مخصوص کسب و کار خود در تمامی شبکه‌های پرمخاطب بسازید و در دوره‌های زمانی مختلف اطلاعات موجود در آن‌ها را به‌روزرسانی کنید.
• تبلیغات آفلاین و آنلاین انجام دهید. وب سایت‌ها و فضاهای آفلاین می‌توانند به دیده شدن کسب و کار شما کمک کنند.
  

  

• برقراری تماس برای فروش تلفنی نیز اگرچه به نظر متدی قدیمی است اما هنوز هم برای یافتن مشتریان بالقوه کاربرد دارد.
• تعاملات شخصی نیز یکی از روش‌های یافتن مخاطب راغب است. بنابراین همواره کارت ویزیتی به همراه داشته باشید و در معاشرت با دیگران و پس از تعامل با آن‌ها این کارت‌ها را عرضه کنید و درباره شرکت و محصولات خود توضیح دهید.

5. همه سرنخ‌ها را پیگیری کنید

برای این‌که این لیدها به مشتری تبدیل شوند و شما را به درآمد مناسبی برسانند باید بدانید که سرنخ در نتورک مارکتینگ چیست و تمامی سرنخ‌ها را پیگیری کنید. برخی از اقداماتی که در زیر آمده‌اند به شما در این امر کمک خواهند کرد.

• در صفحه سایت خود یک پاسخگوی خودکار طراحی کنید تا با افرادی که وارد سایت می‌شوند ارتباط برقرار کند.
• اطلاعات تمام کاربران را جمع‌آوری کنید و این فایل را همیشه در دسترس خود داشته باشید.
• همواره در مواجهه با لیدها آماده فروش باشید.
• بیش از یک بار برای تبدیل مخاطب راغب به مشتری تلاش کنید و با اولین مقاومت او عقب نکشید. زیرا اگر شخصی یک بار از محصولات شما استقبال نکرد ممکن است دفعه بعدی از آن خوشش بیاید.

البته دقت کنید که بیش از حد او را در منگنه قرار ندهید و کاری نکنید که به دنبال راهی برای فرار از شما باشد. زیرا این اتفاق ضربه سنگینی به کسب و کارتان وارد می‌کند.

منتور در نتورک مارکتینگ

وقتی به عضویت شرکت‌‌های بازاریابی شبکه‌ای درمی‌آیید در ابتدا هیچ اطلاعاتی درباره نحوه کار در آن شرکت‌ها ندارید و نمی‌دانید نتورک مارکتینگ چیست. بنابراین نیاز است که کسی را برای آموزش به شما در نظر بگیرند که به او منتور یا مربی می‌گویند. این شخص معمولا مدت‌ها قبل از شما وارد سیستم شده است و باید تا زمانی که روی پای خود می‌ایستید مربی شما بماند.

به نفع مربی است که شما در این کسب و کار موفق شوید بنابراین تمامی نکات را به بهترین شکل ممکن توضیح خواهد داد. شما نیز باید خوب به او و نکات گفته شده توجه کنید. همچنین با یادگیری صحیح، هنگامی که خودتان مربی شدید افراد را بهتر راهنمایی می‌کنید و به نتایج بهتری می‌رسید. یادآوری می‌کنیم که برای موفقیت در نتورک مارکتینگ باید روابط طولانی‌مدتی بسازید.

آموزش شبکه سازی در نتورک مارکتینگ

شبکه‌سازی یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در نتورک مارکتینگ است که اگر به خوبی آن را انجام دهید درآمد مناسبی از این طریق به دست خواهید آورد. در ادامه به آموزش نحوه انجام این کار می‌پردازیم.

۱. اعضای جدید را استخدام کنید

دقیقا همان‌طور که خودتان در این شرکت استخدام شدید باید برای موفقیت در این شبکه اعضای جدیدی را به تیم اضافه کنید. همواره به دنبال موقعیت‌های جدیدی باشید که بتوانید اعضای جدیدی را به تیم اضافه کنید. البته بهتر است که این فرایند را همراه با شخص دیگری انجام دهید. این فرد باید موجه، فروشنده‌ای متبحر و دارای مهارت‌های نرم مختلفی باشد که روند عضوگیری را برایتان ساده‌تر کند.

۲. برای اعضای خود مربی اثربخشی باشید

اگر عضوگیری با موفقیت انجام شود به درآمد خوبی دست می‌یابید. بنابراین به بهترین نحو این اعضای جدید را آموزش دهید. این کار ممکن است زمان‌بر باشد و حتی گاهی باید چند هفته برای این افراد وقت بگذارید. اما از این زاویه به مسئله نگاه کنید که در حال ساخت تیم خودتان هستید و باید بیشترین انگیزه را برای صرف زمان و کمک به اعضا داشته باشید. زیرا هرچه این افراد در کسب و کار خود موفق‌تر عمل کنند درآمد شما بیشتر می‌شود.

۳. کمیسیون خوبی به اعضای تیم خود بدهید

با پرداخت کمیسیون مناسب به نیروهای استخدام شده مطمئن می‌شوید که آن‌ها انگیزه لازم برای فروش را به دست آورده‌اند. به این ترتیب آن‌ها پول بیشتری برای شما و خودشان به دست می‌آورند و درمی‌یابید که به معنای واقعی نتورک مارکتینگ چیست. این کار همچنین کمک می‌کند که مدت زمان بیشتری این افراد را حفظ کنید. اگر اعضای جدید استعداد فروش بهتری داشته باشند نگه داشتن آن‌ها در تیم به نفع شما است.

۴. درباره کسب و کار خود با افراد حرفه‌ای مشورت کنید

یادتان باشد که شما مسئول همه جنبه‌های کسب و کار خود هستید و باید به قوانین مختلفی ازجمله مالیات پایبند باشید. از این رو می‌توانید برای بهبود روند کار از افراد متخصص یا وکیلی حرفه‌ای کمک بگیرید.

عوامل موفقیت در نتورک مارکتینگ

«رابرت کیوساکی» (Robert Kiyosaki) در کتاب «کسب و کار قرن ۲۱» (The Business of the 21st Century) توضیح داده است که نتورک مارکتینگ چیست و اگر کسی می‌خواهد به صورت مستقل کسب و کاری راه‌اندازی کند مدل نتورک مارکتینگ بهترین گزینه برای او خواهد بود. زیرا در این حالت درآمدی غیرمستقیم کسب می‌کند. به عبارت دیگر درآمدی که از بازایابی شبکه‌ای به دست می‌آورید در درازمدت چشمگیر است و می‌توانید مدتی پس از فعالیت در این زمینه به مبالغ بالایی برسید.

به این ترتیب بدون این‌که زمان اضافه‌ای صرف کنید هر روز مبالغ مختلفی دریافت می‌کنید و از زمان باقی‌مانده برای استراحت و تفریح یا سرمایه‌گذاری در کاری دیگر استفاده می‌کنید. با توجه به این مسئله اگر فکر می‌کنید که آمادگی شروع بازاریابی شبکه‌ای را دارید ابتدا درباره شرکت‌های فعال در این حوزه تحقیق کنید و سپس کار خود را شروع کنید. در ادامه به ۸ فاکتور اشاره می‌کنیم که شرکت‌های موفق در زمینه نتورک مارکتینگ تمامی این فاکتورها را دارند. می‌توانید با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها شرکت موردنظر خود را انتخاب کنید.

1. سابقه شرکت: بیشتر شرکت‌های مدل نتورک مارکتینگ پس از کمتر از ۵ سال ورشکست می‌شوند و از بین می‌روند. با توجه به این موضوع برای این‌که درآمد پایدار و امنیت شغلی داشته باشید از همان ابتدا شرکتی را انتخاب کنید که قدمت بیشتری داشته باشد و شهرت خوبی کسب کرده باشد.
2. اعتبار مالی: تحقیق کنید که شرکت مد نظر شما بدهکار نباشد و تاخیری در پرداخت کمیسیون‌ها نداشته باشد.
3. محصولات مصرفی منحصربه‌فرد: بررسی کنید که آیا شرکت به عنوان واسطه‌ای بین تولیدکننده و خریدار است یا خودش تولیدکننده محصولات است. این نکته اهمیت زیادی دارد. اگر شرکت محصولات خود را بفروشد نشان می‌دهد که کنترل کاملی روی کیفیت این کالاها دارد. همچنین با توجه به این‌که این محصولات اغلب مصرفی هستند افراد آن‌ها را به صورت ماهیانه خرید می‌کنند و درآمد فروشندگان ادامه می‌یابد. در واقع اگر محصول مورد نظر مصرفی نباشد یافتن مشتریان بیشتر کاری دشوار و حتی غیرممکن خواهد بود.
4. قیمت‌های رقابتی: برخی از شرکت‌ها برای این‌که کمیسیون بیشتری دریافت کنند قیمت محصولات را به شکل غیرمنصفانه‌ای بالا می‌برند و این مسئله برای کسی که می‌خواهد این محصولات را به دوستان و آشنایان خود بفروشد نکته‌ای منفی است. بنابراین شرکتی مناسب است که قیمت محصولات آن در حد قیمت‌های متداول سوپرمارکتی و حتی کمتر از آن باشد.
5. نرخ بالای سفارش مجدد: در شرکت‌های موفق در بازاریابی شبکه‌ای معمولا درصد بالایی از درآمد، حاصل از خرید مجدد مشتریان پیشین است. بنابراین اگر اعضای فروشنده محصولاتشان را هربار به افراد مختلفی می‌فروشند و مشتریان پیشین تقاضای خرید مجدد ندارند این مسئله عدم رضایت آن‌ها، کیفیت پایین محصولات یا قیمت بالای آن‌ها را نشان می‌دهد.
6. توجه به هزینه‌های فروشنده: برخی از شرکت‌ها به هزینه‌های فروشندگان توجهی نمی‌کنند و به بازگشت سرمایه آن‌ها اهمیتی نمی‌دهند. در این حالت کسانی که تنها درآمدشان از بازاریابی شبکه‌ای است برای تهیه مایحتاج زندگی به مشکل برمی‌خورند. این در حالی است که برخی شرکت‌ها کاملا این مسئله را در نظر می‌گیرند و شرایط را برای فروشنده به نحوی مهیا می‌کنند که پس از سرمایه‌گذاری اولیه در ماه‌های بعدی نیازی به هزینه اضافه نداشته باشد.
7. هزینه کم در بدو ورود: شرکت‌هایی با این نوع بازاریابی وجود دارند که فروشندگان را مجبور به پرداخت مبلغی در ابتدای عضویت می‌کنند اما شرکت‌های موفق معمولا حق عضویت سالانه دریافت می‌کنند و پس از آن بدون دریافت هزینه اضافه به فروشندگان خود محصولاتی برای عرضه ارائه می‌دهند.
8. کیفیت بالای محصولات: در نتورک مارکتینگ کیفیت محصولات اهمیت زیادی دارد و اگر شرکت بدون در نظر گرفتن این نکته شروع به بازارایابی شبکه‌ای کند خیلی زود به مشکل برمی‌خورد. زیرا مشتریان خرید مجدد انجام نمی‌دهند و نام برند خراب می‌شود. در مقابل، شرکت‌هایی سرپا می‌مانند که محصولاتی رضایت‌بخش ارائه می‌دهند.

مزایا و معایب نتورک مارکتینگ

بازاریابی شبکه‌ای مزایا و معایبی داد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای نتورک مارکتینگ

این نوع بازاریابی افراد مشتاق فروش را دور هم جمع می‌کند. بنابراین به جای این که به صورت انفرادی یا دریافت نمایندگی به فروش بپردازند در قالب شرکتی مشهور فروش خود را انجام می‌دهند. مزیت دیگرش این است که افراد می‌توانند از آن به عنوان شغل دوم استفاده کنند و نیازی نیست که وقت زیادی برایش بگذارند. زمان کاری آن‌ها کاملا دست خودشان است و حتی می‌توانند به صورت آنلاین فعالیت کنند. ضمن آن‌که اگر فعالیت اثربخشی در این نوع بازاریابی داشته باشند با عضوگیری‌های متعدد به درآمدهای خوبی می‌رسند.

نتورک مارکتینگ برای شرکت‌ها نیز منافع زیادی دارد. به طور مثال برای معرفی محصولات خود و فروش آن‌ها نیازی به استخدام نیروی فروش ثابت ندارند و صرفا پورسانت فروش محصولات را پرداخت می‌کنند. همچنین هزینه‌ای برای تبلیغات نمی‌کنند زیرا فروشندگان جذب شده مدام به تبلیغ این محصولات و یافتن مشتریان واقعی می‌پردازند.

مزیت دیگر بازاریابی شبکه‌ای این است که کالاها اغلب باکیفیت، ضروری، ارگانیک و طبیعی هستند و بیشتر کسب‌وکارهای مربوط به بهداشت، سلامت و مراقبت‌های پوستی از آن استفاده می‌کنند. ازجمله مزیت‌های دیگر این سیستم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. جریمه نشدن: اگر شخصی را به عضویت این شرکت‌ها دربیاورید و عملکرد او بهتر از شما باشد هرگز شما را از سیستم بیرون نمی‌کنند. در واقع جریمه شما همان پول و زمانی است که اگر به نتیجه مطلوبی نرسید آن‌ها را از دست می‌دهید.
2. بدون ریسک: در این نوع بازاریابی اگر موفق به کسب درآمد نشوید ضرر زیادی نمی‌کنید. بنابراین از جمله فعالیت‌هایی است که ریسک ندارد اما اگر شرکتی فاقد اعتبار باشد ممکن است به روش‌های مختلف کلاهبرداری کند و پول زیادی را در این راستا از دست بدهید.

این نوع بازاریابی در کنار مزیت‌هایی که عنوان کردیم معایبی نیز دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

معایب بازاریابی شبکه ای

نتورک مارکتینگ برای همه صرفه اقتصادی ندارد و فقط کسانی از آن سود می‌کنند که حجم فروش بالایی داشته باشند و افراد بیشتری به مجموعه اضافه کنند. مطالعات نشان می دهند که اعضای این مجموعه در بیشتر مواقع بیش از آن‌که پولی به دست بیاورند مبالغ هنگفتی را از دست می‌دهند.

عوامل زیادی وجود دارند که در بازاریابی شبکه‌ای چندلایه مانع از افزایش درآمد اعضا می‌شوند. برخی از این معایب عبارت‌اند از:

1. شرکت معمولا فروشندگان را مجبور می‌کند که از محصولاتش بخرند، برای آموزش این نوع بازاریابی هزینه کنند یا مسئولیت فروش تعداد مشخصی از کالاها را برعهده بگیرند. این در حالی است که فروشندگان باید پیش از ورود به کار و بدون دریافت هیچ پولی این هزینه‌ها را بپردازند.
2. مشکل دوم این است که جوایز شرکت فقط به کسی تعلق می‌گیرد که مقدار مشخصی از کالا را فروخته باشد یا به مبلغ خاصی از فروش برسد.
3. در کنار هزینه‌های مستقیم فروشنده باید هزینه‌های غیرمستقیم نظیر هزینه تماس تلفنی، اینترنت، ابزار آموزش، رفت و آمد و... را خودش پرداخت کند و این هزینه‌ها در بسیاری از مواقع از مجموع سود حاصل از کار بیشتر می‌شود و در واقع شخص ضرر می‌کند.

نمی‌توانیم بگوییم که همه افراد در این روش بازاریابی به سود می‌رسند. با این حال این یک روش بازاریابی است و افراد برای این که بتوانند مشتری را برای خرید مجاب کنند باید شناخت خوبی از محصولات خود داشته باشند.

بنابراین در مجموع موفقیت در بازاریابی شبکه‌ای کاری با حقوق تضمین شده نیست زیرا در همان ابتدای کار پول خرید محصولات و هزینه آموزش را از دست می‌دهید و مطمئن نیستید که آن را دوباره به دست بیاورید. همچنین برای حضور در این شبکه زمان و هزینه‌ای را از دست می‌دهید که هیچ کجا ثبت نمی‌شود و نمی‌توانید برای دریافت خسارت اقدامی انجام دهید.

برای برگرداندن هزینه‌ها لازم است محصولات زیادی را بفروشید و اگر می‌خواهید به سود بیشتری برسید همچنان باید مشتریان بیشتری بیابید یا این‌که افراد جدیدی را به عنوان فروشنده به شرکت معرفی کنید. برای این‌که ریسک فعالیت در این کسب و کار را پایین بیاورید حتما پیش از عضویت درباره آن تحقیق کنید. همچنین مطمئن شوید که خریداران کافی در اطراف شما وجود دارند که این محصولات را تهیه کنند.

به طور مثال امکان دارد که اطرافیان شما به مراقبت‌های پوستی اهمیت ندهند و خرید محصولات این‌چنینی را امری غیرضروری بدانند. در این حالت شما اولین و مهم‌ترین شانس خود را برای موفقیت در این حرفه از دست می‌دهید زیرا این افراد به شما اعتماد دارند و اگر محصول مناسبی داشتید حتما از شما خرید می‌کردند اما حالا کالای شما هیچ‌کدام از دغدغه‌های آن‌ها را رفع نمی‌کند و نمی‌توانید با نتورک مارکتینگ در زمینه مراقبت‌های پوستی به نتیجه دلخواه خود برسید.

حالت دوم این است که برخی از محصولات هنوز در بعضی محیط‌ها جا نیفتاده‌اند و کسی آن‌ها را نمی‌شناسد که برایشان هزینه کند. در این حالت اگر بخواهید عضو این شرکت شوید باید وقت و انرژی زیادی را صرف معرفی محصول کنید و به نقطه فروش برسید.

برخی افراد می‌پرسند که آیا به طور کلی کسب درآمد از طریق بازاریابی شبکه‌ای امکان‌پذیر است یا خیر. واقعیت این است که اگر شرکتی را بیابید که مانند طرح‌های هرمی نباشد بله می‌توانید از این راه به درآمد برسید اما باید خیلی تلاش کنید و وقت انرژی خود را برای رسیدن به نتیجه مطلوب صرف کنید. به همین علت است که فروشندگان معمولی خیلی زود ناامید می‌شوند و صرفا هزینه و وقت خود را از دست می‌دهند.

ویژگی های افراد موفق در نتورک مارکتینگ چیست؟

افراد کمی هستند که مدت زیادی را در بازاریابی شبکه‌ای فعالیت می‌کنند و به درآمدهای خوبی دست پیدا می‌کنند. در ادامه به ۱۰ ویژگی مشترک این افراد اشاره می‌کنیم.

۱. رویاهای بزرگی دارند

بیشتر موفقیت‌های زندگی حاصل تصویر سازی ذهنی ما درباره هر موضوع است. در نتورک مارکتینگ نیز افراد رویاهای بزرگی دارند و می‌خواهند با فعالیت در این زمینه به تمامی آن‌ها دست یابند. منظور از رویا چیزی نیست که در خواب می‌بینید بلکه حاصل نیازی است که می‌خواهید در آینده آن را برطرف کنید. در واقع افراد با تصور آینده‌ای درخشان متوجه می‌شوند که هدف از نتورک مارکتینگ چیست و برای آن تلاش می‌کنند.

۲. افراد مطالبه گری هستند

فرض کنید شخصی تشنه و گشنه است و مدت‌هاست که غذایی برای خوردن ندارد. شرایط او به قدری بد است که اگر تا سه روز آینده چیزی نخورد از گرسنگی خواهد مرد. او در حالت مرگ و زندگی قرار دارد و برای تغییر وضعیت خود هر کاری می‌کند. این همان دیدگاه نتورک مارکترهای موفق است. آن‌ها فروش و عضوگیری را امری حیاتی می‌دانند و برای رسیدن به موفقیت در آن هرکاری می‌کنند.

۳. یادگیرنده و شنونده فعالی هستند

یادگیری هرگز به اتمام نمی‌رسد و هیچ کس در هیچ سنی برای آموزش‌دیدن محدودیت ندارد. افرادی که در حوزه بازاریابی شبکه‌ای فعالیت می‌کنند به شدت یادگیرنده هستند و با شنیدن تجربه‌های یکدیگر به تبحر بیشتری در زمینه کاری خود می‌رسند.

این افراد روزانه بین نیم تا یک ساعت به مطالعه آثار توسعه فردی می‌پردازند و هر ماه حداقل یک کتاب را تا انتها می‌خوانند. آن‌ها همچنین روزانه به صدای افراد موفق در حوزه نتورک مارکتینگ گوش می‌دهند یا فیلم‌های مخصوص این حوزه را تماشا می‌کنند.

آن‌ها با استفاده از تجربه کاری به دست آمده تلاش می‌کنند که از شنیدن فعالانه برای درک بهتر مخاطب و متقاعد سازی مشتری استفاده کنند.

۴. برای هدف‌هایشان برنامه دارند

افراد فعال و موفق در نتورک مارکتینگ معمولا هدف‌هایشان را روی کاغذ می‌نویسند و برای رسیدن به آن‌ها برنامه‌ای طراحی می‌کنند. با توجه به این‌که اغلب این اهداف بزرگ هستند به هدف‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند تا به صورت گام به گام به آن‌ها دست یابند.

۵. صداقت دارند

برخی از شرکت‌ها از پایه و اساس با هدف کلاهبرداری در این نوع بازاریابی حضور پیدا کرده‌اند و جایگاه این نوع فروش را به شدت تخریب می‌کنند. اما شرکت‌هایی که عملکرد درستی دارند اغلب کارمندانشان صادقانه فعالیت می‌کنند. در واقع پایه اصلی کار در نتورک مارکتینگ استفاده از مهارت های ارتباطی برای ایجاد ارتباطات موثر است و عدم صداقت جلوی پیشرفت افراد را می‌گیرد. از این رو تلاش می‌کنند که با مخاطب خود صادقانه رفتار کنند.

۶. سریع عمل می‌کنند

یکی از علت‌های موفقیت این افراد سرعت عمل آن‌ها است. بازنده‌های این نوع بازاریابی کسانی هستند که در کارهایشان تعلل می‌کنند.

۷. با همفکران خود معاشرت می‌کنند

این افراد برای این که به موفقیت برسند با نتورک مارکترهای موفق معاشرت می‌کنند زیرا نیاز دارند که دیدگاه‌ها و عقاید مشترکی ایجاد کنند و راه آن‌ها را در پیش بگیرند تا به نتایج مشابه برسند.

۸. معمولا فروشندگان خوبی هستند

مردم پیش از خرید محصولات، این افراد را زیرنظر می‌گیرند و با دیدن رفتارهای مناسب فروشنده به او اعتماد می‌کنند و کالای مورد نیازشان را می‌خرند. با توجه به این مسئله افراد فعال در این حوزه مدام در حال تلاش برای پیشرفت در زمینه فروش هستند.

۹. به شغل خود علاقه دارند

موفقیت در این حرفه فقط زمانی امکان‌پذیر است که شخص واقعا به کار خود عشق بورزد. با توجه به این‌که اطرافیان معمولا این نوع مشاغل را زیاد تایید نمی‌کنند ماندن در نتورک مارکتنگ و علاقه به آن کار دشواری است. اما افرادی که در این زمینه موفق عمل می‌کنند به نتایج خوبی می‌رسند.

۱۰. راه خروج از بازاریابی شبکه ای را نمی‌دانند

افرادی که در این حوزه بسیار فعال هستند و رضایت خاطر دارند هرگز نمی‌دانند نحوه خروج از نتورک مارکتینگ چیست و هر روز فعالیت خود را ادامه می‌دهند. زیرا هرگز فکر به روزی فکر نمی‌کنند که از این کار خارج شوند.

گفتنی است که معمولا تعداد اندکی از نتورک مارکترها این ویژگی‌ها را دارند و به نتایج مطلوبی می‌رسند. بقیه افراد کمی بعد از عضویت، از روند کند این نوع بازاریابی خسته می‌شوند و آن را بی‌نتیجه رها می‌کنند. در کل تعداد متقاضیان بازاریابی شبکه‌ای زیاد است زیرا شغلی خانگی است و هرکسی با هر میزان تحصیلات، سابقه شغلی و مهارت می‌تواند در آن فعالیت کند.

تاریخچه بازاریابی شبکه ای

در طول انقلاب صنعتی قرن هجدهم محصولات بسیار زیادی تولید شدند که نیاز به فروشندگانی برای عرضه به مشتریان داشتند. این محصولات معمولا ویژگی‌های خاصی داشتند و مانند محصولات متداول دیگر نبودند. به همین علت نیاز بود که شخصی درباره این ویژگی‌ها برای مشتریان توضیح دهد. بنابراین پس از جنگ جهانی دوم در دهه ۱۹۴۰ با شرکت ویتامین کالیفرنیا (Nutrilite)، نتورک مارکتینگ پیشرفت کرد.

وقتی این شرکت محصولاتش را تولید کرد نیاز شدیدی به یک شبکه توزیع داشت. بنابراین به دنبال فروشندگان مستقلی بود که این محصولات را به مشتریان عرضه کنند. فروشندگان بقیه توزیع‌کنندگان را از میان دوستانشان انتخاب می‌کردند و شرکت به نمایندگان فروش حقوق پرداخت می‌کرد.

در سال ۱۹۵۹ دو کارمند شرکت Nutrilite به صورت مجزا شرکتی با نام «Amway» را راه‌اندازی کردند که بر اساس متد MLM بود. طراحی آن به گونه‌ای صورت گرفت که محدود به ناحیه خاصی نمی‌شد و همه می‌توانستند آن را در مناطق دیگر نظیر کانادا، انگلیس، استرالیا، آلمان و فرانسه راه‌اندازی کنند. این روش بازاریابی به شرکت‌های مشهوری نظیر پاناسونیک اجازه می‌داد که در بازاریابی‌های همه‌جانبه خود از آن استفاده کنند.

در دهه ۱۹۸۰ چشم‌انداز اقتصادی ایالات متحده تغییر کرد و این تغییر هم‌زمان با ورود بانوان به فعالیت‌های تجاری بود. خانم‌ها مهم‌ترین اهداف نتورک مارکتینگ بودند زیرا می‌توانستند با وجود فرزند و زندگی پرمشغله از این طریق به درآمد خوبی برسند. تعداد زیادی از این افراد پس از آن‌که متوجه شدند نتورک مارکتینگ چیست به عضویت در این نوع شرکت‌ها درآمدند.

در انتهای دهه ۱۹۹۰ بازاریابان شبکه‌ای به‌تدریج از اینترنت برای رسیدن به اهدافشان استفاده کردند. ایجاد فروشگاه‌های آنلاین و سفارش‌های الکترونیکی شرایط کاری را برای کارمندان نتورک مارکتینگ ساده کرد. به این ترتیب مشاهده تبلیغات این نوع شرکت‌ها به امری عادی تبدیل شد. مقوله‌های مربوط به بازاریابی شبکه‌ای همچنان ادامه دارد و در حال تکامل است. اما هسته اصلی این نوع مارکتینگ ساختن ارتباطات موثر برای رسیدن به موفقیت در این نوع فروش است.

جمع بندی

برخی از نکات که در تمامی شرکت‌های با سیاست نتورک مارکتینگ برقرار هستند و نشان می‌دهند که نتورک مارکتینگ چیست در زیر به شکل خلاصه آمده‌اند.

• استراتژی بازاریابی شبکه‌ای به این صورت است که فعالان در این حوزه باید افراد بیشتری را جذب شبکه کنند و محصولات شرکت را بفروشند. در این حالت میزان درآمد هرکس به میزان موفقیت خودش بستگی دارد و از این دو طریق پورسانت دریافت می‌کند.
• انواع متداول این نوع بازاریابی تک لایه، دولایه و چندلایه است و معمولا بازاریابی تک لایه اعتبار بیشتری دارد.
• واضح است که شبکه‌های اجتماعی بستر مناسبی برای بازاریابی شبکه‌ای هستند. اخیرا فروش آفلاین در این بیزینس کم شده است و فروشندگان این نوع شرکت‌ها محصولات را به افرادی می‌فروشند که با آن‌ها به صورت آنلاین در ارتباط هستند.

در کنار سیاست‌های حاکم بر نتورک مارکتینگ در این مطلب به آموزش حضور در این نوع بیزینس‌ها و نحوه رسیدن به موفقیت در آن‌ها پرداختیم و مزایا و معایب و همچنین هزینه‌های اولیه فعالیت در این سیستم را شرح دادیم.

سوالات متداول

در ادامه به برخی از سوالات مربوط به بازاریابی شبکه‌ای می‌پردازیم.

منتور در نتورک مارکتینگ کیست؟

منتور در نتورک مارکتینگ راهنمایی است که شما را عضو سیستم کرده است و تا زمانی که به آمادگی لازم برای عضوگیری و فروش محصولات برسید با شما همراه خواهد بود.

آیا اشتغال در نتورک مارکتینگ به وقت زیادی نیاز دارد؟

خیر. این نوع بازاریابی می‌تواند شغل دوم شما باشد و آن را به صورت دورکار و آنلاین انجام دهید.

درآمد نتورک مارکتینگ ماهیانه چقدر است؟

در این شغل درآمد ثابتی وجود ندارد و همه چیز بستگی به میزان فعالیت شما و یافتن مشتریان بیشتر دارد.

آیا شرکت‌های نتورک مارکتینگ قابل اعتماد هستند؟

برخی سودجویان در قالب نتورک مارکتینگ کلاهبرداری می‌کنند اما شرکت‌های معتبری در سراسر دنیا وجود دارند که از طریق بازاریابی شبکه‌ای فروش می‌کنند و سال‌هاست که در این حوزه فعالیت دارند.