فرادرسمفعول فیه در عربی چیست؟ – به زبان ساده با مثال و تمرین
«مفعولٌفیه» کلمه منصوبی است که بر زمان و مکان وقوع فعل دلالت دارد. بهطور مثال، در جمله «قرأتُ کتاباً لَیلاً»، کلمه «لَیلاً» بهعنوان مفعولفیه آمده است و زمان وقوع فعل را نشان میدهد. با خواندن این مطلب از مجله فرادرس میآموزید که مفعول فیه در عربی چیست و چه انواعی دارد. همچنین با مثالهای آن در جملههای عربی آشنا میشوید. در بخش نهایی این مطلب، آزمون و تمرینهایی برای یادگیری بهتر مفعول فیه در عربی ارائه میشود.
مفعول فیه در عربی
«مفعولفیه یا ظَرف» اسم منصوبی است که مکان یا زمان وقوع فعل را نشان میدهد. این نوع اسم دربردارنده مفهوم «در» (في) است، حتی اگر این حرف قبل از آن نیامده باشد. مفعولفیه معادل همان قید زمان و مکان در زبان فارسی است. مفعولفیه و موارد کاربرد آن در فیلم آموزش رایگان صرف و نحو کاربردی ۳ فرادرس همراه با مثال آموزش داده شده است. برای مشاهده این فیلم آموزشی روی لینک زیر کلیک کنید.
برای اینکه کاربرد مفعولفیه را بهتر یاد بگیرید، به مثال زیر دقت کنید. در این مثال، اسم منصوب «صباحاً» زمان وقوع فعل (شَرَبتُ) را نشان میدهد. این کلمه بهطور ضمنی، معنای «في» را نیز در خود دارد و میتوانیم آن را بهصورت «في الصَباح» (در صبح) نیز بیان کنیم. همانطور که ملاحظه میکنید، ترجمه این کلمه در زبان فارسی، نوعی قید زمان به شمار میآید.
شَرَبتُ الشاي صباحاً.
صبح چای نوشیدم.
برای آشنایی بیشتر با مفعول فیه در عربی، مثالهایی از آن را در جدول زیر نشان دادهایم.
| مثالهای مفعولفیه | |
| لَیْلاً (شب) | عِنْد (نزد، وقت، هنگام) |
| نَهاراً (روز) | لَدُن (نزد) |
| هُنا (اینجا) | الآن (حالا، اکنون) |
در مورد کاربرد مفعولفیه، حتما به نکتههای زیر توجه داشته باشید:
- «عِنْد» هم بهعنوان ظرف زمان و هم بهعنوان ظرف مکان به کار میرود. اگر ظرف زمان باشد، آن را بهصورت «هنگام، وقت و...» ترجمه میکنیم اما اگر ظرف مکان باشد، باید آن را بهصورت «نزد» ترجمه کنیم.
- در حالت عادی، مفعولفیه بعد از عامل خود میآید اما گاهی مفعولفیه قبل از عامل خود قرار میگیرد. مفعولفیههایی که قبل از عامل خود میآیند، اصطلاحاُ «صدارت طلب» هستند و در صدر یا ابتدای جمله قرار میگیرند.
- در برخی موارد ممکن است عامل مفعولفیه از جمله حذف شود. بهطور مثال در جمله «خالدٌ عِندَنا»، عامل آن «موجودٌ» است که از جمله حذف شده است.
- «لَمّا» یکی از حروف جازمه است که قبل از فعل مضارع میآید. اگر این کلمه قبل از فعل ماضی بیاید، نوعی مفعولفیه و ظرف زمان محسوب میشود.
شرایط ضروری برای مفعول فیه
در بخش قبلی، بهطور کلی با مفعول فیه در عربی آشنا شدید. در این بخش، با شرایط لازم برای مفعولفیه آشنا میشوید. این شرایط عبارتند از:
- مفعولفیه دارای معنی ضمنی «في» (در) باشد. یعنی معنای «در» را به ذهن بیاورد.
- قبل از مفعولفیه نباید حرف جرّ قرار بگیرد.
- مفعولفیه نباید نقش کلمه دیگری، از جمله «مبتدا»، «خبر»، «حال» و... را در جمله به عهده داشته باشد. البته میتواند مضاف واقع بشود.
برای یادگیری نکتههای بالا، به مثال زیر دقت کنید. در مثال زیر، کلمه «عِند» نقش مفعولفیه را به عهده دارد، زیرا بهطور ضمنی دارای معنای «في» یا «در» است، یعنی میتوان آن را بهصورت «في عِند» یا «در نزد» درآورد. از سوی دیگر، قبل آن هیچ حرف جرّی نیامده است. خود کلمه هم هیچکدام از نقشهای مبتدا، خبر، حال، صفت و... را به عهده ندارد اما برای کلمه بعد از خود، مضاف واقع شده است.
رَأَیتُ صدیقي عِندَ المُعَلِّمِ.
دوستم را نزد معلم دیدم.
نحوه کاربرد مفعولفیه را میتوانید با مراجعه به فیلم آموزش قواعد زبان عربی نحو ۳ فرادرس بیاموزید.
مفعول فیه چه تفاوتی با ظرف دارد؟
مفعولفیه در واقع، نوعی ظرف است که زمان و مکان وقوع فعل را نشان میدهد و بهصورت منصوب میآید. ظرف نیز کلمهای است که زمان و مکان وقوع فعل را نشان میدهد اما لزوماً بهصورت منصوب نمیآید. با توجه به این نکتهها، نتیجه میگیریم که هر مفعولفیه، نوعی ظرف است اما هر ظرفی، مفعولفیه به شمار نمیآید.
به بیان دیگر، اگر ظرف بهصورت منصوب بیاید، مفعولفیه است اما اگر قبل از آن حرف جرّ آمده باشد و خود ظرف هم مجرور باشد یا اینکه ظرف مورد نظر، نقش دیگری، مانند مبتدا، خبر و... را در جمله به عهده داشته باشد، دیگر مفعولفیه به شمار نمیآید.
نکتههای بالا را با توجه به مثالهای زیر بهتر یاد میگیرید. در هر دو مثال زیر از کلمه «غَدْ» بهعنوان ظرف استفاده شده است. با این تفاوت که ظرف «غد» در مثال اول، مفعولفیه هم هست (چون منصوب است.) اما در مثال دوم، مفعولفیه محسوب نمیشود.
مثال ۱: غَداً سَأَقرَأُ کتاباً.
مثال ۲: سَأَقرَأُ کتاباً فی الغَدِ.
جانشین های مفعول فیه
برخی از کلمهها با اینکه مفعولفیه نیستند اما میتوانند بهعنوان مفعولفیه و بهجای آن به کار بروند. این کلمهها را در فهرست زیر نام بردهایم.
- صفت: گاهی میتوان صفتها را بهجای مفعولفیه به کار برد. (مانند: نِمتَ قَلیلاً. «کم خوابیدم».)
- اعداد: از اعداد میتوان بهعنوان مفعولفیه استفاده کرد. (مانند: سافَرتُ سَبعَ أیامٍ. «هفت روز مسافرت کردم.»)
- اسمهای اشاره: گاهی اسمهای اشاره در نقش مفعولفیه قرار میگیرند. (مانند: جَلَسنَ هذه المِنطَقَة. «در این منطقه نشستند.»)
- کلمههایی با معنای کلیّت: از کلمههایی که بر معنای کلیّت دلالت دارند، میتوان بهعنوان مفعولفیه استفاده کرد. (مانند: نِمتُ کلُّ اللیلِ. «کل شب خوابیدم.»)
- کلمههایی با معنای جزئیت: اگر کلمهای به معنای جزئی از چیز دیگری باشد، میشود آن را بهعنوان مفعولفیه به کار برد. (مانند: نِمتُ نِصفُ النّهارِ. «نصف روز خوابیدم.»)
انواع مفعول فیه در عربی
با مطالعه بخشهای قبلی آموختید که مفعول فیه در عربی چیست و چه تفاوتی با ظرفها دارد. در این بخش، با انواع مفعولفیه آشنا میشوید و کاربرد آنها را با مثال یاد میگیرد. با مشاهده فیلم آموزش قواعد عربی نحو ۳ فرادرس نیز میتوانید مفعول فیه در عربی و انواع آن را بیاموزید. لینک این فیلم آموزشی را در ادامه آوردهایم.
انواع مفعولفیه را براساس معیارهای مختلف در جدول زیر نشان دادهایم.
| براساس دلالت معنایی | ظرف زمان |
| ظرف مکان | |
| براساس مبهم یا مشخص بودن | مختص |
| مبهم | |
| براساس اعراب یا بناء | معرب |
| مبنی | |
| براساس نقش در جمله | متصرف |
| غیرمتصرف |
در ادامه، هرکدام از موارد جدول بالا را با مثال توضیح میدهیم.
انواع مفعول فیه براساس دلالت معنایی
انواع مفعولفیه را براساس معنای آنها میتوان به دو دسته زیر تقسیمبندی کرد:
- ظرف زمان: بر زمان وقوع فعل دلالت دارد. (مانند: غَداً)
- ظرف مکان: بر مکان وقوع فعل دلالت دارد. (مانند: تحتَ)
برخی از مفعولفیهها هم میتوانند بهعنوان ظرف زمان بیایند و هم بهعنوان ظرف مکان استفاده شوند. (مانند: عِند، بعدَ و...)
انواع مفعول فیه براساس مبهم یا مشخص بودن
تمامی مفعولفیهها را براساس مشخص بودن یا مبهم بودن آنها میتوان به دو گروه زیر دستهبندی کرد:
- مُختَص: ظرف مکانی که ابعاد و حدود آن مشخص است (مانند «المَکتَبَة»)، همچنین ظرف زمانی که بر زمان معینی دلالت دارد (مانند «الجُمعَة»).
- مبهم: ظرف مکانی که اندازه و حدود آن مشخص نیست (مانند «فَوق»)، همچنین ظرف زمانی که بر زمان معینی دلالت ندارد. (مانند «مُدَّةٌ»)
با توجه به تقسیمبندی بالا به این نتیجه میرسیم که هم ظرفهای زمان و هم ظرفهای مکان میتوانند از نوع مختص و مبهم باشند.
انواع مفعول فیه براساس اعراب و بناء
اگر تغییرپذیری یا عدم تغییرپذیری مفعولفیه را معیار قرار بدهیم، میتوانیم آنها را به دو دسته زیر تقسیمبندی کنیم:
- معرب: اعراب و حرکت انتهای آن با تغییر جایگاه آن در جمله تغییر میکند. (مانند «المَدرَسَة»)
- مبنی: اعراب و حرکت پایانی آن همیشه ثابت است و هرگز تغییر نمیکند. (حیثُ)
هم ظرفهای مکان و هم ظرفهای زمان میتوانند از نوع معرب و مبنی باشند. اگر مفعولفیه معرب باشد، اعراب آن بهصورت ظاهری (ـَ یا ـً) میآید اما اگر مبنی باشد، اعراب آن «محلاً منصوب» است. در مطلب زیر از مجله فرادرس، اعراب و بناء، همچنین اسمهای معرب و مبنی مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند.
انواع مفعول فیه مبنی
مفعولفیههایی که مبنی هستند، خود به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
- مبنی وَضعی: همیشه و در هرکجای جمله که بیایند، مبنی هستند. (مانند: أینما)
- مبنی استعمالی: درصورتی که مضافالیه آنها حذف شده باشند، مبنی میشوند. (مانند: قَبلَ)
انواع مفعول فیه براساس نقش آن در جمله
مفعولفیهها از نظر نقشی که در جمله به عهده دارند، در دو دسته زیر قرار میگیرند:
- متصرف: هم میتواند بهعنوان مفعولفیه به کار برود و هم میتواند نقشهای دیگری، مانند «مبتدا»، «خبر»، «حال» و... را به عهده داشته باشد. (مانند: الیوم)
- غیرمتصرف: فقط بهعنوان مفعولفیه به کار میرود و نمیتواند نقش دیگری را در جمله به عهده بگیرد. (مانند: إذا)
تقسیمبندی بالا را با توجه به مثالهای زیر بهتر متوجه میشوید. در مثال اول، کلمه «الیومَ» مفعولفیه است و زمان وقوع فعل را نشان میدهد اما همین کلمه در جمله دوم، یک بار بهعنوان مبتدا و بار دیگر بهعنوان خبر آمده است. بنابراین مفعولفیه متصرف محسوب میشود. در مثل دوم، «إذا» ظرف زمان است و در هر جمله دیگری که به کار برود، فقط نقش مفعولفیه و ظرف زمان را به عهده دارد.
مثال ۱: الیومَ آکُلُ السَّمَکة. (امروز ماهی میخورم.)
مثال ۲: الیومُ یومُ العَمَل. (امروز، روز کار است.)
مثال ۳: «إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا» (زلزال/۱)
هنگامی که زمین بهشدت به لرزه درآید.
چگونه اسم های عربی را با فرادرس بیاموزیم؟
در ابتدای همین مطلب، هنگام معرفی مفعول فیه در عربی، گفتیم که مفعولفیه اسمی منصوب است. با توجه به این نکته، از همان ابتدا متوجه میشویم که مفعولفیه در دسته اسمها قرار میگیرد نه فعلها و حروف. همانطور که میدانید، اسمها نقش پررنگی در ساخت جملههای عربی دارند و نقشهای متنوعی، از جمله مبتدا، خبر، مفعول، فاعل و... را به عهده میگیرند.
چنانچه بخواهید با انواع اسم در عربی، ساختار آنها و نقشهای نحویشان بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم فیلمهای آموزشی زیر را در فرادرس مشاهده کنید.
- فیلم آموزش رایگان اسم تفضیل و مکان در زبان قرآن ۲ فرادرس
- فیلم آموزش رایگان اسم مصغر در صرف ۳ فرادرس
- فیلم آموزش زبان قرآن ۲ رشته ادبیات و علوم انسانی فرادرس
- فیلم آموزش زبان قرآن ۲ رشتههای تجربی و ریاضی فرادرس
- فیلم آموزش صرف ۳ فرادرس
در صورتی که بخواهید، قواعد مربوط به صرف و نحو حروف و فعلهای عربی را نیز یاد بگیرید، مشاهده مجموعه فیلمهای آموزشی زیر حتماً برایتان مفید خواهد بود.
- مجموعه فیلمهای آموزش عربی دوره متوسطه فرادرس
- مجموعه فیلمهای آموزش زبان عربی مقدماتی تا پیشرفته فرادرس
مثال مفعول فیه
در بخشهای پیشین با مفعول فیه در عربی و انواع آن آشنا شدید. در این بخش، کاربردهای این نوع از مفعولها را در جملههای عربی بررسی میکنید.
مثال اول
در مثال زیر، کلمه منصوب «الآنَ» زمان وقوع فعل را نشان میدهد. بنابراین، مفعولفیه این جمله محسوب میشود. این ظرف زمان، از نوع معرب است.
کنتُ مریضاً لٰکِن الآنَ أنا صحیحٌ.
بیمار بودم اما الآن صحیح و سالمام.
مثال دوم
در مثال زیر، کلمه «لَدَی» بهعنوان ظرف مکان مبنی به کار رفته است.
لَدَینا غُرفَةٌ کبیرَةٌ.
اتاق زیبایی داریم. (نزد ما اتاق زیبایی است.)
مثال سوم
در این مثال، کلمه مبنی «هُنا» ظرف زمان است و محل وقوع فعل را نشان میدهد.
هُنا المُعَلِّمونَ یُدَرِّسونَ اللُغَةَ العَرَبیةَ.
اینجا معلمان زبان عربی درس میدهند.
مثال چهارم
ظرف زمان «أمْساً» در جمله زیر، زمان وقوع فعل را نشان میدهد. این کلمه از نوع معرب است.
کَتَبتُ واجِباتي أمْساً.
دیروز، تکالیفم را نوشتم.
مثال پنجم
در مثال زیر، کلمه «تَحتَ» بهطور مبهم، مکان وقوع فعل را نشان میدهد. این کلمه مبنی، نوعی ظرف مکان به شمار میآید.
«تَکلَّمُوا تُعرَفُوا فَإنَّ المَرءَ مَخبُوءٌ تَحتَ لِسانِهِ» (نهجالبلاغه)
سخن بگویید تا شناخته شوید؛ چراکه انسان در زیر زبان خود پنهان است.
مثال ششم
در آیه زیر، اسم منصوب «يَوْمَ» زمان وقوع فعل را نشان میدهد. این کلمه معرب با مضافالیه خود (الْقِيَامَةِ)، در زبان فارسی بهصورت قید زمان ترجمه میشود.
«وَ لَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ» (آلعمران/۱۹۴)
ما را در روز قیامت، اندوهگین مکن.
مثال هفتم
در این آیه، اسم مبنی «أَيْنَمَا» مکان وقوع فعل را بهطور مبهم نشان میدهد و نوعی ظرف مکان محسوب میشود.
«أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ» (نساء/۷۸)
هرکجا که باشید، مرگ را درمییابید.
مثال هشتم
در این آیه، کلمه مبنی «إِذَا» نقش مفعولفیه و ظرف مکان را به عهده دارد.
«وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ» (نساء/۸۳)
و هرگاه خبری از ایمنی یا ترس به آنها برسد، آن را انتشار میدهند.
مثال نهم
هرگاه «لَمّا» قبل از فعل ماضی بیاید، نوعی ظرف زمان مبنی به شمار میرود. در آیه زیر نیز از این مفعولفیه استفاده شده است. در این آیه، کلمه «عِند» نیز به کار رفته است اما چون بعد از حرف جرّ «مِنْ» آمده است، مفعولفیه به شمار نمیآید.
«وَ لَمَّا جَاءَهُمْ كِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ» (بقره/۸۹)
و هنگامى كه از جانب خداوند، كتابى كه مؤيد آنچه نزدشان است، برايشان آمد.
مثال دهم
کلمه معرب و منصوب «الْيَوْمَ» بهعنوان مفعولفیه و ظرف زمان در آیه زیر به کار رفته است.
«الْيَوْمَ تُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ» (غافر/۱۷)
امروز هرکسی بهسبب آنچه انجام داده است، کیفر مییابد.
در فیلم آموزش قواعد زبان عربی نحو ۴ فرادرس، مثالهای بیشتری از مفعول فیه در عربی ارائه شده است.
سؤالات متداول
تا اینجا یاد گرفتید که مفعول فیه در عربی چه نقشی دارد و چگونه به کار میرود. با این حال، ممکن است کماکان سؤالهایی در مورد این مبحث داشته باشید. در این بخش، به سؤالات متداولی که در مورد مفعولفیه مطرح شدهاند، اشاره میکنیم و میکوشیم به آنها پاسخ دهیم. البته برای یادگیری بهتر این مبحث توصیه میکنیم به فیلم آموزش رایگان صرف و نحو کاربردی ۳ فرادرس مراجعه کنید.
آیا هر کلمهای که بر زمان و مکان دلالت کند، مفعولفیه است؟
خیر، کلمهای که بر زمان و مکان دلالت میکند باید منصوب نیز باشد تا بتواند در دسته مفعولفیهها قرار بگیرد.
آیا حرکت حرف آخر همه مفعولفیهها فتحه است؟
خیر، برخی از مفعولفیههای مبنی بدون حرکت فتحه میآیند.
تمرین مفعول فیه
یادگیری قواعد هیچ زبانی بدون تمرین و تکرار امکانپذیر نیست. به همین علت، در این بخش، برای اینکه مبحث مفعول فیه در عربی را بهطور کامل یاد بگیرید، تمرینهایی را به دو صورت کوتاهپاسخ و چهارگزینهای ارائه کردهایم.
روش پاسخگویی به هرکدام را در ادامه توضیح میدهیم.
تمرین مفعول فیه بخش اول
مفعولفیه را در جملههای زیر مشخص کنید.
هُناک کُرسي الأستاذِ و السَّبّورةُ.
هُناک
هَلْ عِندَکِ سیّارَةً؟
عِندَ
الیَومَ ذَهَبتُ إلی الکُلیَةِ.
الیَومَ
«قَالَ لَا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ» (قاف/۲۸)
لَدَی
«وَ إِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَ كُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ» (اعراف/۱۶۱)
إِذْ ـ حَيْثُ
تمرین مفعول فیه بخش دوم
برای جواب دادن به سؤالهای این بخش فقط لازم است یکی از گزینهها را علامت بزنید. با کلیک کردن روی گزینه «مشاهده جواب»، پاسخ درست سؤالها نشان داده میشود. بعضی از سؤالها دارای پاسخ تشریحی هم هستند. با کلیک کردن روی گزینه «شرح پاسخ» میتوانید جواب تشریحی آنها را مشاهده کنید.
بعد از اینکه به همه سؤالها جواب دادید، گزینه «دریافت نتیجه آزمون» را مشاهده میکنید. با کلیک روی آن، تعداد امتیازهایتان در این آزمون نشان داده میشود.
۱- کدام کلمه در جمله زیر، نقش مفعولفیه را به عهده دارد؟
«صَباحاً أخَذتُ صَحیفَةً جَدیدَةً و قَرَأتُها.»
صَباحاً
صَحیفَةً
جَدیدَةً
صَحیفَةً جَدیدَةً
«صَحیفَةً» مفعولبه جمله و «جَدیدَةً» صفت آن محسوب میشود.
۲- در کدام جمله از مفعولفیه استفاده شده است؟
في الیومِ العُطلَةِ أُرَتِّبُ غُرفَتي.
الیَومَ أُرَتِّبُ غُرفَتي.
هل أنتَ تُرَتِّبُ غُرفَتَکَ في هذا الیومِ؟
الیومُ یومُ العُطلَة.
نقش «الیوم» در سایر گزینهها عبارت است از:
- گزینه اول: مجرور به حرف جرّ
- گزینه سوم: مجرور به حرف جرّ
- گزینه چهارم: مبتدا و مرفوع
۳- نوع کدام مفعولفیه به درستی مشخص شده است؟
عِند: مبنی و مختص
لَدَی: معرب و مختص
أمامَ: مبنی و مبهم
لَمّا + فعل ماضی: معرب و مبهم
۴- کدام گزینه در مورد مفعولفیه و انواع آن نادرست است؟
زمان و مکان وقوع فعل را نشان میدهند.
به دو دسته معرب و مبنی تقسیم میشوند.
هر مفعولفیه، نوعی ظرف است.
همیشه انتهای آن حرکت فَتحه میآید.
اگر مفعولفیه از نوع مبنی باشد، انتهای آن لزوماً حرکت فتحه قرار نمیگیرد.
۵- در کدامیک از گزینههای زیر، «ظرف» از نوع مفعولفیه است؟
«وَ لَمَّا دَخَلُوا مِنْ حَيْثُ أَمَرَهُمْ أَبُوهُمْ» (یوسف/۶۸)
«ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ» (بقره/۱۹۹)
«وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ» (اعراف/۱۸۲)
«وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ» (طلاق/۳۳)
۶- نوع مفعولفيه را در آیه زیر مشخص کنید.
«نَجْعَلْهُمَا تَحْتَ أَقْدَامِنَا لِيَكُونَا مِنَ الْأَسْفَلِينَ» (فصلت/۲۹)
مبنی و مبهم
معرب و مختص
مبنی و مختص
معرب و مبهم
۷- کدام گزینه در مورد جمله زیر نادرست است؟
«هُنا الطالبَ قد عَرَفتَهِ.»
در این جمله از ظرف مکان استفاده شده است.
مفعولفیه این جمله از نوع مبنی است.
در این جمله، ظرف معرب به کار رفته است.
ظرف این جمله از نوع مفعولفیه نیست.
۸- از کدام گزینه میتوان بهعنوان ظرف مکان استفاده کرد؟
لَمّا
أینَما
رَمَضان
حَیثُ
۹- همه گزینهها دارای مفعولفیهاند، بهجز...
«وَ إِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ» (نمل/۱۷)
«مَنْ كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا» (نساء/۱۳۴)
«إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ» (مؤمنون/۱۱۱)
«فَغُلِبُوا هُنَالِكَ وَ انْقَلَبُوا صَاغِرِينَ» (لعراف/۱۱۹)
۱۰- کدام گزینه مفعولفیه مختص است؟
الیَوم
الجُمعَة
فَوق
حینَ
جدول خلاصه انواع مفعول فیه در عربی
با مطالعه بخشهای قبلی این مطلب از مجله فرادرس یاد گرفتید که مفعول فیه در عربی چیست و چه نقشی را در ساختار جملههای به عهده دارد. همچنین با انواع آن نیز آشنا شدید. در جدول زیر، چکیدهای از نکتههای مربوط به انواع مفعولفیه را نشان دادهایم.
| شرایط | «في» مستتر، نبود حرف جرّ قبل از آن، نقش دیگری جز مفعولفیه نداشته باشد. |
| اعراب | اعراب ظاهری (ـَ . ـً) / محلاً منصوب |
| انواع |
ظرف زمان / ظرف مکان مختص / مبهم معرب / مبنی متصرف / غیرمتصرف |
| جانشینها | صفت، عدد، اسم اشاره، کلمه با معنای کلیّت یا جزئیت |
