حروف ربط در زبان انگلیسی، عبارات یا کلماتی هستند که بخشهایی از جمله را به هم وصل میکنند، اما به دلیل اینکه انواع گوناگونی دارند، همواره جزو مباحث پیچیده دستور زبان انگلیسی به شمار میروند. حروف ربط در انگلیسی به سه دسته تقسیم میشوند که در آموزشهای قبلی به آنها اشاره کردیم. در این مطلب از مجموعه مطالب زبان انگلیسی مجله «فرادرس»، قصد داریم یکی از این سه دسته، یعنی «حروف ربط دوتایی» (Correlative Conjunctions) را آموزش دهیم و بهکمک مثالهای مختلف، انواع حروف ربط دوتایی در انگلیسی و نحوه استفاده از آنها را در جمله یاد بگیریم.
حروف ربط دوتایی در انگلیسی چیست؟
در مبحث دستور زبان انگلیسی، حروف ربط به سه دسته تقسیم میشوند که عبارتاند از:
- «حروف ربط همپایه» (Coordinating Conjunctions)
- «حروف ربط دوتایی» (Correlative Conjunctions)
- «حروف ربط وابسته» (Subordinating Conjunctions)
حروف ربط دوتایی یا جفتی، همانطور که از اسمشان پیداست، بهصورت جفت هستند و دو بخش از جمله را به هم وصل میکنند. معمولاً در یادگیری انواع حروف ربط در انگلیسی، حروف ربط دوتایی از بقیه دشوارتر است، زیرا مطابقت ضمیر و فعلی که در جمله به کار میرود، بسیار مهم است و باید برای هر دو بخش، ساختارهای موازی رعایت شود. به عبارت دیگر، هر دو بخش جمله که با حروف ربط دوتایی به هم وصل شدهاند، باید ساختار گرامری یکسانی داشته باشند. به دو مثال زیر توجه کنید.
My brother not only likes to play video games but also watch movies.
My brother not only likes to play video games but also likes to watch movies.
برادرم نه تنها بازیهای ویدئویی، بلکه تماشای فیلم را نیز دوست دارد.
در جمله اول، بعد «not only»، فعل آمده است، اما بعد از حرف ربط «but also» از «عبارت حرف اضافهای» (Prepositional Phrase) استفاده شده است. بنابراین، جمله اول نادرست است، زیرا دو جملهواره بعد از حروف ربط دوتایی، ساختار گرامری یکسانی ندارند. در حالی که در مثال دوم، بعد از هر دو حروف ربط، فعل آمده است.
حروف ربط دوتایی در انگلیسی انواع گوناگونی دارند و عبارتاند از:
- Both / and
- Either / or
- Hardly / when
- If / then
- Just as / so
- Neither / nor
- Not only / but also
- Rather / or
- Whether / or
از میان حروف ربط دوتایی فوق، رایجترین آنها که در زبان انگلیسی بیشتر از بقیه استفاده میشوند، شامل حروف زیر است:
- Either / or
- Neither / nor
- Not only / but also
مثال حروف ربط دوتایی در انگلیسی
حروف ربط دوتایی در انگلیسی باید میان افکار و عقاید جمله توازن برقرار کنند. بنابراین، فقط بهصورت جفت به کار میروند. در مثالهای زیر از حروف ربط دوتایی استفاده شده است.
Either you will eat your dinner or you will go to bed.
یا شام خود را بخور یا بخواب.
He is neither employed nor looking for a job.
او نه شاغل است و نه به دنبال کار میگردد.
Not only do I love this band but I have also seen them in concert twice.
من نه تنها این گروه را دوست دارم، بلکه آنها را دو بار در کنسرت دیدهام.
تعریف ساختارهای موازی در انگلیسی
برای درک بهتر حروف ربط دوتایی در انگلیسی لازم است ابتدا با مفهوم «ساختارهای موازی» (Parallel Structures) آشنا شویم. ساختارهای موازی (همسان) در زبان انگلیسی، به معنای به کار بردن الگوی مشابهی از کلمات یا عبارات با ساختار گرامری یکسان در جمله است. اجزای ساختارهای موازی میتواند اسم، فعل، صفت، قید، عبارت، جملهواره و... باشد. بهکمک مثالهای زیر، با ساختارهای موازی بیشتر آشنا خواهید شد.
My best friend took me dancing and to a show.
My best friend took me to a dance and a show.
در هر دو جمله، از حرف ربط همپایه «and» استفاده شده است، بنابراین قبل و از بعد از «and» باید از ساختار موازی پیروی کند. اجزاء تشکیلدهنده جمله اول، ساختار موازی ندارد، زیرا طبق ساختاری که قبل از «and» آمده، بعد از آن هم باید از فعل استفاده شود، در حالی که اسم آمده است. اما در جمله دوم، قبل و بعد از حرف ربط «and»، از اسم استفاده شده که نشاندهنده ساختار موازی در جمله است.
با توجه به دو مثال فوق، نتیجه میگیریم که ساختارهای موازی در گرامر حروف ربط در انگلیسی از اهمیت زیادی برخوردارند و از موارد مهم در رابطه با یادگیری این مبحث به شمار میروند.

انواع حروف ربط دوتایی در انگلیسی
در ادامه این مطلب، انواع حروف ربط دوتایی در انگلیسی را همراه با مثالهای گوناگون توضیح دادهایم تا با ساختار و نحوه استفاده از آنها در جمله آشنا شوید.
Neither...nor
اگر بخواهیم دو یا چند جمله را در حالت منفی بیان کنیم یا تأیید نکنیم، از حروف ربط دوتایی «neither...nor» کمک میگیریم. کاربرد این حروف ربط در جمله، بهصورت زیر است.
They neither gave me my money back nor bothered to notify me.
آنها نه پولم را پس دادند و نه به خودشان زحمت دادند که به من اطلاع دهند.
They neither supported us nor told us anything.
آنها نه از ما حمایت کردند و نه چیزی به ما گفتند.
Either...or
از «either/or» برای بیان راهحل جایگزین یا انتخاب بین دو چیز یا دو موقعیت استفاده میشود. به مثالهای زیر توجه کنید.
Either you leave our home or we call the police.
یا از خانه ما بروید یا با پلیس تماس میگیریم.
Either I find the right bus to get home or we catch a taxi.
یا اتوبوس مناسبی برای رسیدن به خانه پیدا میکنم یا تاکسی میگیریم.
نکته: فعلی که بعد از حروف ربط دوتایی either/or میآید، معمولاً بهصورت مفرد است.
Either you or John has to finish the report before 5 p.m.
یا تو یا «جان» باید قبل از ساعت ۵ عصر گزارش را تمام کند.
Both...and
از حروف ربط «both/and» برای اشاره به دو شخص یا دو شیء با هم استفاده میکنیم، مانند مثالهای زیر:
Both my sister and I are really happy with the service we received.
من و خواهرم واقعاً از خدماتی که دریافت کردیم بسیار خوشحالیم.
Both the coffee and tea were far too sweet for me.
هم قهوه و هم چای برای من زیادی شیرین بود.
Not only...but also
از ساختار «not only/but also» بیشتر در موقعیتهای رسمی استفاده میشود و مربوط به بیان دو چیز یا دو موقعیت مرتبط به هم است. کاربرد حروف ربط دوتایی not only/bot also در جمله به چند شکل است که در ادامه آن را بررسی میکنیم. مثالهای زیر را در نظر بگیرید.
He not only passed his exam but he also achieved it with excellence.
او نه تنها در امتحان خود قبول شد، بلکه نمره عالی گرفت.
Not only did he finish the race but he also beat the record.
او نه تنها مسابقه را به پایان رساند، بلکه رکورد را نیز زد.
Not only have we finished our meeting with success but we also secured more business contacts.
ما نه تنها جلسه خود را با موفقیت به پایان رساندیم، بلکه تماسهای تجاری بیشتری نیز برقرار کردیم.
نکته: در جملاتی که حروف ربط «not only/but also» در آنها به کار رفته، در صورتی که جمله ساده باشد و فاعل یکسانی داشته باشد، معمولاً از «ویرگول» استفاده نمیشود.
Just as...so
از این حروف ربط برای ارتباط بین دو موقعیت یا دو عمل استفاده میشود، مانند مثالهای زیر:
Just as she hates getting stuck in traffic, so the heat also.
همانقدر که از گیر کردن در ترافیک بیزار است، از گرما نیز بدش میآید.
Just as we love mountain biking, so we love walking as well.
همان اندازه که ما دوچرخهسواری در کوهستان را دوست داریم، پیادهروی را نیز دوست داریم.
Not only...but
در برخی موارد، هنگام استفاده از حروف ربط not only/but also، میتوانیم «also» را حذف کنیم، مانند مثالهای زیر:
Not only can we catch the train now but we’ll arrive within two hours.
نه تنها الآن میتوانیم سوار قطار شویم، بلکه ظرف دو ساعت به آنجا میرسیم.
He not only found his keys but he managed to arrive at the meeting on time.
او نه تنها کلیدهای خودش را پیدا کرد، بلکه موفق شد بهموقع به جلسه برسد.
Whether...or
از whether/or برای انتخاب بین دو گزینه استفاده میکنیم. به مثالهای زیر توجه کنید تا با ساختار آن بیشتر آشنا شوید.
Whether you want to go to the party or have an easy night tonight, is fine with me.
اینکه بخواهید امشب به مهمانی بروید یا شب راحتی داشته باشید، از نظر من مشکلی ندارد.
Whether we go to the cinema or locate a library to study, doesn’t matter to me.
اینکه به سینما برویم یا کتابخانهای برای مطالعه پیدا کنیم، برای من فرقی نمیکند.

نکات مهم درباره حروف ربط دوتایی در انگلیسی
استفاده از حروف ربط دوتایی در انگلیسی کار سادهای نیست، زیرا جایگاه آنها در جمله و در موقعیتهای مختلف، تغییر میکند. به همین خاطر، موقع به کار بردن این حروف، لازم است موارد مهمی را در نظر داشته باشیم. در ادامه این آموزش، به نکات مهم درباره حروف ربط دوتایی در انگلیسی پرداختهایم.
مطابقت فعل و فاعل
یکی از نکات مهم در رابطه با استفاده از حروف ربط دوتایی در انگلیسی مطابقت فعل با فاعل است. اگر حروف ربط دوتایی برای ارتباط میان دو فاعل در جمله به کار برود، فعل باید با فاعل دوم مطابقت داشته باشد. برای درک بهتر این نکته، به مثالهای زیر توجه کنید.
Every day either the cats or the dog reacts to the mailman.
هر روز یا گربهها یا سگ به پستچی واکنش نشان میدهند.
این جمله دو فاعل دارد: «cats» و «dog». فعل باید با فاعل دوم مطابقت داشته باشد. بنابراین، فعل مفرد «reacts» به کار میرود.
Neither my cousin nor my siblings enjoy swimming.
نه پسرعمویم و نه خواهر و برادرهایم از شنا کردن لذت میبرند.
این جمله نیز دو فاعل دارد: «my cousin» و «my siblings». فاعل دوم جمع است، بنابرین فعل در تطابق با آن بهشکل جمع به کار میرود.
مطابقت ضمیر با مرجع
وقتی حرف ربط دوتایی در جملهای به کار برود که دو «مرجع ضمیر» (Antecedent) را به هم وصل میکند، مرجع ضمیر دوم باید با ضمیری که بعد از آن میآید، مطابقت داشته باشد. در نظر داشته باشید که مطابقت ضمیر با مرجع خود امری بسیار مهم در استفاده از حروف ربط دوتایی در انگلیسی است. به مثالهای زیر دقت کنید.
Neither the teacher nor the students like their new textbooks.
Neither the students nor the teacher likes her new textbooks.
نه معلم و نه دانش آموزان، کتابهای درسی جدید خود را دوست ندارند.
جمله اول دو مرجع ضمیر دارد: «the teacher» و «the students». مرجع ضمیر دوم، باید با ضمیر مطابقت داشته باشد. بنابراین، ضمیر «their» بهشکل جمع به کار میرود. اما در جمله دوم، مرجع ضمیر دوم «the teacher» است و ضمیر باید با آن مطابقت داشته باشد. بنابراین، «her» به کار رفته است.
اهمیت ساختارهای موازی
همانطور که اشاره شد، از ساختارهای موازی برای ایجاد جملاتی با ساختار مشابه و متوازن استفاده میشود. به عبارت دیگر، بخشهایی از جمله که به دنبال حروف ربط آمدهاند، باید از نظر دستور زبان، ساختار یکسانی داشته باشند. این مسئله در رابطه با حروف ربط دوتایی، اهمیت بیشتری پیدا میکند. به دو مثال زیر توجه کنید.
Not only did Jerry bake a cake but he also prepared a pie.
Jerry not only baked a cake but he also prepared a pie.
جری نه تنها کیک پخت، بلکه پای نیز آماده کرد.
(این دو جمله از دو جملهواره مستقل تشکیل شدهاند و هر یک از ساختار موازی پیروی کردهاند.)
استفاده از دو کلمه منفی
استفاده از «دو کلمه منفی» (Double Negatives) در یک جمله، اشتباه است و این مسئله در رابطه با حروف ربط دوتایی neither/nor بیشتر دیده میشود. کلمات «neither» و «nor» شکل منفی «either» و «or» هستند، بنابراین نیازی به منفیکننده «not» نیست، زیرا در این حالت، از دو کلمه منفی در یک جمله استفاده شده است و فهم جمله را دشوار میسازد. در دو مثال زیر، جمله اول نادرست و جمله دوم درست است.
Neither my friends nor my parents will join me at the movies. (درست)
Neither my friends nor my parents will not join me at the movies. (نادرست)
نه دوستانم و نه پدر و مادرم در سینما به من ملحق نمیشوند.

ساختار گرامر not only...but also در انگلیسی
حروف ربط دوتایی «not only/but also»، ساختار و فرمول متفاوتی در جمله دارند که در ادامه این مطلب، به آن اشاره کردهایم.
ساختار اول not only...but also
در ساختار اول، صفت به کار رفته است و فرمول آن بهصورت زیر خواهد بود:
Subject + verb + not only + adjective + but also + adjective
به مثالهای زیر توجه کنید تا با این ساختار بیشتر آشنا شوید.
He is not only handsome but also intelligent.
او نه تنها زیبا، بلکه باهوش هم هست.
(در ترجمه فارسی، فعل «است» در بخش دوم جمله، به قرینه حذف شده است.)
He is not only poor but also unemployed.
او نه تنها فقیر، بلکه بیکار هم هست.
ساختار دوم not only...but also
ساختار دوم جملاتی که از حروف ربط دوتایی «not only/but also» استفاده میکنند، از فرمول زیر پیروی میکند.
Subject + verb + not only + adverb + but also + adverb
به مثالهای زیر دقت کنید تا با این ساختار بیشتر آشنا شوید.
She speaks English not only naturally but also fluently.
او زبان انگلیسی را نه تنها مانند زبان مادری، بلکه بسیار روان صحبت میکند.
Mark works not only slowly but also carelessly.
«مارک» نهتنها آهسته، بلکه بیدقت کار میکند.
ساختار سوم not only...but also
در ساختار سوم از اسم استفاده شده و فرمول آن به صورت زیر است.
Subject + verb + not only + noun + but also + noun
بهکمک دو مثال زیر با این ساختار بیشتر آشنا میشوید.
I like not only cheesecake but also chocolate cake.
من نه تنها چیزکیک، بلکه کیک شکلاتی هم دوست دارم.
They visited not only Germany but also Spain.
آنها نه تنها از آلمان، بلکه از اسپانیا نیز دیدن کردند.
ساختار چهارم not only...but also
در این ساختار، بعد از حروف ربط «not only/but also»، فعل به کار رفته و فرمول آن بهشکل زیر است.
Subject + not only + verb + but also + verb
به دو مثال زیر دقت کنید.
She not only dances beautifully but also sings well.
او نه تنها زیبا میرقصد، بلکه خوب آواز میخواند.
They not only speak French but also Italian.
آنها نه تنها فرانسوی، بلکه به زبان ایتالیایی نیز صحبت میکنند.
(در این مثال، فعل دوم به قرینه حذف شده است.)
ساختار پنجم not only...but also
در این ساختار، به منظور تأکید بیشتر، «not only» ابتدای جمله قرار میگیرد و به همین خاطر جای فاعل و فعل عوض میشود. در نظر داشته باشید که در این حالت، جمله ساختار سادهای ندارد، بنابراین بهتر است از «ویرگول» استفاده شود. فرمول آن نیز به صورت زیر خواهد بود:
Not only + auxiliary verb + subject + verb, + but also + subject + verb
بهکمک مثالهای زیر و ترجمه آنها، با این ساختار بیشتر آشنا خواهید شد.
Not only was it raining all day at the wedding, but also the band was late.
نه تنها تمام روز در مراسم عروسی باران میبارید، بلکه گروه موسیقی نیز دیر کرد.
Not only will they paint the outside of the house, but also the inside.
نه تنها بیرون خانه، بلکه داخل را هم رنگ خواهند زد.
جمعبندی گرامر حروف ربط دوتایی در انگلیسی
حروف ربط دوتایی در انگلیسی بهصورت جفت عمل میکنند و با فاصله از هم در جمله به کار میروند. در واقع، هدف آنها ارتباط میان اجزاء جمله است. در این آموزش، با حروف ربط دوتایی آشنا شدیم و کاربرد آنها را برای موقعیتهای مختلف یاد گرفتیم. نکته مهم در مبحث گرامر Correlative Conjunctions مطابقت داشتن فعل و ضمیر در جمله است. همچنین باید در نظر داشته باشیم عناصری که بعد از هر یک از حروف ربط دوتایی میآیند، ساختار گرامری یکسانی داشته باشند.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «حروف ربط در زبان انگلیسی» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
- حروف ربط در انگلیسی — گرامر Conjunctions — به زبان ساده
- حروف ربط هم پایه در انگلیسی | به زبان ساده — گرامر Coordinating Conjunctions
- حروف ربط وابسته در انگلیسی — گرامر Subordinating Conjunctions — به زبان ساده
- حروف ربط دوتایی در انگلیسی — آموزش گرامر Correlative Conjunctions — به زبان ساده(همین مطلب)
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
- مجموعه آموزشهای زبان انگلیسی
- مجموعه آموزشهای زبان خارجی
- آموزش تافل (TOEFL) - تشریح آزمون و تکنیک های پاسخ دهی به سوالات
- گرامر must — توضیح گرامر must و have to — از صفر تا صد
- قید تکرار در انگلیسی — گرامر Adverbs of Frequency — از صفر تا صد