فرادرسحروف ربط در ترکی استانبولی — آموزش کامل + مثال و نکته
حروف ربط در هر زبانی برای پیوند دو عبارت، دو واژه یا دو جمله به یکدیگر استفاده می‌شوند. به حروف ربط در ترکی استانبولی «Bağlaç» گفته می‌شود. حروف ربط همیشه جدا نوشته می‌شوند، بنابراین اگر در جملهای به صورت متصل باشند، آن کلمه حرف ربط نبوده و پسوند یا حرف اضافه است یا در کل جمله اشتباه نوشته شده است. در این مقاله حروف ربط در ترکی استانبولی را با مثال‌های کاربردی و نکته‌های مربوط به آن‌ها توضیح می‌دهیم.
حروف ربط در ترکی استانبولی
جمله‌ها در زبان ترکی استانبولی، مانند زبان فارسی و انگلیسی در دو نوع جمله‌های ساده و مرکب وجود دارند. جمله‌های مرکب از دو جمله اصلی (هسته) و فرعی (وابسته) تشکیل می‌شوند. در جمله‌های مرکب جمله اصلی و جمله فرعی با کمک حرف ربط به هم مرتبط می‌شوند ولی در جمله‌های ساده معمولا حرف ربط وجود ندارد. جمله‌های ساده گاهی با پیوندهایی به هم مرتبط می‌شوند که در این شرایط، جمله‌ها وابسته هم نبوده و مستقل هستند.
حروف ربط به‌تنهایی معنا ندارند و به‌جای آن‌ها می‌توان از نقطه در جمله استفاده کرد ولی به‌خاطر جلوگیری از نوشتن جمله‌های کوتاه،. از حروف ربط استفاده می‌شود. حروف ربط اگر از جمله حذف شوند هیچ تغییری در معنای جمله ایجاد نمی‌شود.
ساختار حروف ربط در ترکی استانبولی
حروف ربط از لحاظ ساختار به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شوند که به صورت زیر است.
- حروف ربط ساده که هیچ پسوندی نگرفته‌اند و به شکل ساده و اصلی استفاده می‌شوند. (Ve / İle / de / Fakat / Eğer)
- حروف ربط مشتق که با گرفتن پسوند، حروف ربط جدید ساخته می‌شود. (Kısaca / Üstelik)
- حروف ربط یکپارچه که از چند کلمه تشکیل و به صورت چسبیده نوشته می‌شوند. (Yoksa / Halbuki)
- حروف ربط گروهی که از چند کلمه تشکیل و به شکل جدا نوشته می‌شوند. (Ya da / Ne var ki / Hem de)
انواع حروف ربط در ترکی استانبولی
حروف ربط از لحاظ نقش و مفهوم در جمله، به ۸ نوع مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند که هر نوع حروف ربط مخصوص خود را دارند. در ادامه، همه آن‌ها را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم.
- حروف ربط ترتیبی
- حروف ربط برابری
- حروف ربط مقایسه‌ای
- حروف ربط تناقض
- حروف ربط سند یا دلیل
- حروف ربط خلاصه‌ای
- حروف ربط تاکیدی
- حروف ربط «Ki / İse»
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع ترتیبی
حروف ربط ترتیبی شامل دو حرف ربط «و» (Ve) و «با» (İle) است که هر دو این حروف ربط، جمله‌ها، کلمات و عبارت‌هایی را که از لحاظ مفهوم یا نقش در جمله مشابه باشند، به هم مربوط می‌کنند.
حرف ربط «و»
حرف ربط «و» (Ve) جمله‌ها، کلمات و عبارت‌هایی را به هم ربط می‌دهد که از لحاظ معنایی مشابه هستند. حرف ربط «و» در ترکی هم معنی‌های زیادی دارد، بنابراین خود کلمه «Ve» کاربرد بسیاری ندارد. از جمله هم معنی‌های آن می‌توان به پسوند «İp»، پسوند «ErEk» و نشانه ویرگول اشاره کرد.
حرف ربط «و» بعد از نقطه و در اول جمله استفاده نمی‌شود. در شعرهای معاصر ترکی استانبولی از این حرف ربط در ابتدای جمله استفاده می‌شود که اشتباه است و فقط برای اثرگذاری و جذابیت بیشتر شعر استفاده می‌شود.
Ali bizde değil, akşam yemeğine geldi ve sonra evine döndü.
علی در خانه ما نیست، برای شام آمد و بعد به خانه‌اش برگشت.
Zeynep ve Aylin yarın ünüversite için İstanbul´a gidecekler.
زینب و آیلین فردا به خاطر دانشگاه به استانبول خواهند رفت.
Televziyonu açıp gitti.
تلویزیون را روشن کرد و رفت.
Masaya yaklaşıp kitabı aldı.
به میز نزدیک شد و لیوان را برداشت.
حرف ربط «با»
حرف ربط «با» معادل ترکی آن «İle» بوده و بسیار پرکاربرد است. با حرف ربط «با» نمی‌توان دو جمله را به هم ربط داد و بیشتر بین دو کلمه استفاده می‌شود. با وجود اینکه نقش «İle» و «Ve» در جمله یکسان است اما نمی‌توان همیشه این دو حرف ربط را جای هم استفاده کرد و فقط در بعضی موقع‌ها که دو اسم کنار هم آمده باشند حرف ربط «با» معنای «و» می‌دهد. این کلمه در صورتی حرف ربط محسوب می‌شود که جدا از کلمه قبل و بعد خود نوشته شود.
Ali ile zeynep evleniyor.
علی و زینب دارند ازدواج می‌کنند.
Pazardan soğan ile patates aldım.
از بازار پیاز و سیب‌زمینی خریدم.
حروف ربط در ترکی نوع برابری
حروف ربط برابری که شامل «و یا خود» (Veyahut)، «یا خود» (Yahut)، «و یا» (Veya)، «یا» (Ya da) است. وقتی که ارزش انجام دو کار یا ارزش دو چیز یکسان باشد و از بین آن‌ها باید یکی انتخاب شود از این حروف ربط استفاده می‌شود. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Birinizin bulaşıkları yıkaması lazım, sen ya da ablan.
یکی از شما باید ظرف‌ها را بشوید، تو یا خواهرت (خواهر بزرگتر).
Bugün alışveriş merkezinden, ayakkabı veya gömlek alacağım.
امروز از مرکز خرید، کفش یا (و یا) پیراهن خواهم خرید.
Annem yahut baban yarın okula gelsin.
فردا مادر یا (یا خود) پدرت به مدرسه بیاید.
Öğlen veyahut öğleden sonra annemlere gideriz.
ظهر یا (و یا خود) بعدازظهر به خانه مادرم برویم.
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع مقایسه‌ای
حروف ربط مقایسه‌ای زمانی استفاده می‌شوند که بخواهیم بین دو چیز انتخاب انجام دهیم، حروف ربط مقایسه‌ای شامل «هم ... هم» (Hem ... Hem)، «نه ... نه» (Ne ... Ne)، «یا ... یا» (Ya ... Ya)، «یا ... یا» (Ha ... Ha) است که در ادامه، تعریف هر کدام آمده است.
حرف ربط «هم ... هم»
حرف ربط «Hem ... Hem» که معادل آن در فارسی «هم ... هم» است و کاربرد بسیار زیادی در ترکی دارد. برای بیان انجام دو کار مختلف استفاده می‌شود. در جمله‌های شامل حرف ربط «Hem ... Hem» می‌توان بعد از «Hem» دوم، پسوند «de» را آورد که در معنی جمله تفاوتی زیادی ایجاد نشده، تنها باعث تاکید بیشتر روی حرف ربط «hem» دوم می‌شود.
Hem yarın sınavım var diyorsun ve bana yardım etmiyorsun, hem televizyonda futbol izliyorsun.
هم می‌گویی که فردا امتحان داری و به من کمک نمی‌کنی، هم از تلویزیون فوتبال تماشا می‌کنی.
Hem bu sene Türkiyeye taşınmak istiyorum, hem üniversiteye kayıt yaptırmak istiyorum.
امسال هم می‌خواهم به ترکیه مهاجرت کنم، هم می‌خواهم در دانشگاه ثبت نام کنم.
Hem müzik dinliyor hem resim çiziyor.
هم آهنگ گوش می‌دهد هم نقاشی می‌کشد.
حرف ربط «نه ... نه»
یکی دیگر از حروف ربط رایج و پرکاربرد در زبان ترکی استانبولی حرف ربط «نه ... نه» (Ne ... Ne) است که برای بیان رخ ندادن یا انجام نشدن دو کار مختلف استفاده می‌شود. این حرف ربط را می‌توان هم بین دو کلمه (اسم)، هم می‌توان بین دو جمله یا فعل استفاده کرد. همچنین از حرف ربط «نه ... نه» (Ne ... Ne) بین دو صفتی که متضاد هم هستند استفاده و یک ارتباط ایجاد کرد.
Bizim şehirde yarın hava ne soğuk ne de sıcak olacak.
فردا در شهر ما هوا نه سرد و نه گرم خواهد شد.
(سرد و گرم دو صفت متضاد هستند اما در یک جمله مربوط به شرایط هوا به هم مرتبط شده‌اند.)
در جمله‌های شامل حرف ربط «Ne ... Ne» می‌توان بعد از «Ne» دوم، پسوند «de» را آورد که در معنی جمله تفاوت زیادی ایجاد نشده، تنها باعث تاکید بیشتر روی حرف ربط «Ne» دوم می‌شود. از ویژگی‌های مهم این حرف ربط، مثبت بکار برده شدن فعل‌ها در هر دو جملهای است که این حرف ربط آن‌ها را به هم مرتبط می‌کند - یعنی با قرار گرفتن حرف ربط «نه ...نه» در اول جمله‌ها، جمله منفی می‌شود. بنابراین، به منفی کردن فعل‌های جمله‌ها نیازی نیست. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Ne kendin ailenle konuşuyorsun ne de benim onlarla konuşmama izin veriyorsun.
نه خودت با خانواده‌ات صحبت می‌کنی، نه به من اجازه می‌دهی که با آن‌ها صحبت کنم.
Ne arkadaşların gibi ders çalışıyorsun ne Ahmet gibi işe gidiyorsun.
نه مثل دوستانت درس می‌خوانی، نه مثل احمد سر کار می‌روی.
نکته: در جمله «چه روز‌های سخت و تلخی را زندگی کردیم» (Ne zor, ne acı günler yaşadık)، چون می‌توانیم جمله را با یکی از «Ne zor» یا «Ne acı» نیز بسازیم که معنی جمله غوض نشود، بنابراین حروف «Ne» در این جمله حروف ربط نیستند.
حرف ربط «یا ... یا»
