ضمیر بارز در عربی چیست؟ – به زبان ساده با مثال و تمرین

۳۰ بازدید
آخرین به‌روزرسانی: ۲۵ آذر ۱۴۰۳
زمان مطالعه: ۱۲ دقیقه
دانلود PDF مقاله
ضمیر بارز در عربی چیست؟ – به زبان ساده با مثال و تمرین

«ضمیر بارز» یکی از انواع ضمایر متصل مرفوعی عربی است که به انتهای فعل‌های ماضی، مضارع و امر متصل می‌شود و معمولاً نقش فاعل یا نائب فاعل جمله را به عهده دارد. به‌عنوان مثال، «و» در «هُمْ تَذْهَبونَ»، نوعی ضمیر بارز و فاعل فعل «تَذْهَبونَ» است. در بخش‌های بعدی این مطلب از مجله فرادرس، ضمن آنکه انواع ضمیر بارز در عربی را بررسی می‌کنیم، نقش دستوری و اعراب آن‌ها را نیز نشان می‌دهیم. همچنین توضیحی کلی در مورد انواع ضمیر در زبان عربی ارائه می‌‌کنیم و مثال‌ها و تمریناتی را در مورد این مبحث در اختیارتان قرار می‌دهیم.

997696

ضمیر بارز در عربی

ضمایر بارز، نوعی ضمیر متصل مرفوعی هستند که در انتهای فعل‌های ماضی، مضارع و امر قرار می‌گیرند. این فعل‌ها معمولاً فاعل یا نائب فاعل جمله هستند و اعراب آن‌ها نیز به‌‌صورت محلّاً مرفوع است. برای اینکه با این نوع از ضمیرها بیشتر آشنا شوید، به مثال زیر دقت کنید. در این مثال، ضمیر بارز «و» در انتهای فعل مضارع «یَدرُسونَ» قرار گرفته است. ازآنجایی‌که این فعل از نوع افعال معلوم است، نتیجه می‌گیریم که ضمیر «و» نقش فاعل آن را به عهده دارد.

الطالِبونَ یَدرُسونَ.

دانش‌آموزان درس می‌خوانند.

ضمایر بارز عربی، همچنین سایر انواع ضمیرهای این زبان را می‌توانید با مشاهده فیلم آموزش عربی پایه هفتم فرادرس یاد بگیرید. لینک دسترسی به این فیلم آموزشی را در ادامه آورده‌‌ایم.

دو دختر با یکدیگر صحبت می کنند

انواع ضمیر بارز

گفتیم ضمیرهای بارز به انتهای فعل‌های ماضی، مضارع و امر متصل می‌شوند. به همین خاطر می‌توان آن‌ها را به سه دسته زیر تقسیم کرد:

  • ضمایر بارز فعل‌های ماضی
  • ضمایر بارز فعل‌های مضارع (یا مستقبل)
  • ضمایر فعل‌های امر یا نهی

ضمایر بارز فعل‌های ماضی

ضمایر بارز فعل‌های ماضی را در جدول زیر به‌صورت پررنگ مشخص کرده‌ایم. همچنین نشان داده‌ایم که هرکدام از آن‌ها مربوط به کدام صیغه از فعل‌های ماضی هستند.

صیغهضمایر بارز فعل ماضی
مفرد مذکر غائبجَلَسَ
مفرد مؤنث غائبجَلَسَتْ
مثنی مذکر غائبجَلَسَا
مثنی مؤنث غائبجَلَسَتَا
جمع مذکر غائبجَلَسُوا
جمع مؤنث غائبجَلَسْنَ
مفرد مذکر مخاطبجَلَسْتَ
مفرد مؤنث مخاطبجَلَسْتِ
مثنی مذکر مخاطبجَلَسْتُمَا
مثنی مؤنث مخاطبجَلَسْتُمَا
جمع مذکر مخاطبجَلَسْتُمْ
جمع مؤنث مخاطبجَلَسْتُنَّ
متکلم وحدهجَلَسْتُ
متکلم مع الغیرجَلَسْنَا

ضمایر بارز فعل‌های مضارع (یا مستقبل)

برخی از فعل‌های مضارع نیز مانند فعل‌های ماضی دارای ضمیر بارز هستند. ازآنجایی‌که فعل‌های مُسْتَقبَل (آینده) نیز از فعل‌های مضارع ساخته می‌شوند، برخی از فعل‌های مستقبل نیز دارای ضمیر بارز هستند. این ضمایر را همراه با صیغه آن‌ها در جدول زیر نشان داده‌ایم. برای اینکه این نوع از ضمایر بارز را بهتر یاد بگیرید، لازم است صرف فعل‌های مضارع را نیز بیاموزید. این موضوع در فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس به‌طور کامل آموزش داده شده است.

صیغهضمایر بارز فعل مضارع (مستقبل)
مفرد مذکر غائبيَجْلِسُ (سَيَجْلِسُ)
مفرد مؤنث غائبتَجْلِسُ (سَتَجْلِسُ)
مثنی مذکر غائبيَجْلِسَانِ (سَيَجْلِسَانِ)
مثنی مؤنث غائبتَجْلِسَانِ (سَتَجْلِسَانِ)
جمع مذکر غائبيَجْلِسُونَ (سَيَجْلِسُونَ)
جمع مؤنث غائبيَجْلِسْنَ (سَيَجْلِسْنَ)
مفرد مذکر مخاطبتَجْلِسُ (سَتَجْلِسُ)
مفرد مؤنث مخاطبتَجْلِسِينَ (سَتَجْلِسِينَ)
مثنی مذکر مخاطبتَجْلِسَانِ (سَتَجْلِسَانِ)
مثنی مؤنث مخاطبتَجْلِسَانِ (سَتَجْلِسَانِ)
جمع مذکر مخاطبتَجْلِسُونَ (سَتَجْلِسُونَ)
جمع مؤنث مخاطبتَجْلِسْنَ (سَتَجْلِسْنَ)
متکلم وحدهأَجْلِسُ (سَأَجْلِسُ)
متکلم مع الغیرنَجْلِسُ (سَنَجْلِسُ)
معلمی که کنار تخته ایستاده است - ضمیر بارز در عربی

ضمایر بارز فعل‌های امر و نهی

تمامی فعل‌های امر از صیغه‌های مخاطب فعل‌های مضارع ساخته می‌شوند. بنابراین، این فعل‌ها نیز مانند فعل‌های مضارع دارای ضمیر بارز هستند. فعل‌های نهی نیز از همین صیغه‌ها ساخته می‌شوند. به همین علت، آن‌ها نیز دارای ضمیر بارز هستند. این نوع از ضمایر بارز را در جدول زیر به‌صورت پررنگ نشان داده‌ایم. صیغه مربوط به هرکدام را نیز مشخص کرده‌ایم.

صیغهضمایر بارز فعل امرضمایر بارز فعل نهی
مفرد مذکر مخاطباِجْلِسْ (تو بنشین.)لا تَجْلِسْ (تو ننشین.)
مفرد مؤنث مخاطباِجْلِسِي (تو بنشین.)لا تَجْلِسِي (تو ننشین.)
مثنی مذکر مخاطباِجْلِسَا (شما دو مرد بنشینید.)لا تَجْلِسَا (شما دو مرد ننشینید.)
مثنی مؤنث مخاطباِجْلِسَا (شما دو زن بنشینید.)لا تَجْلِسَا (شما دو زن ننشینید.)
جمع مذکر مخاطباِجْلِسُوا (شما چند مرد بنشینید.)لا تَجْلِسُوا (شما چند مرد ننشینید.)
جمع مؤنث مخاطباِجْلِسْنَ (شما چند زن بنشینید.)لا تَجْلِسْنَ (شما چند زن ننشینید.)

نقش و اعراب ضمیر بارز

ضمیرهای بارز به فعل‌ها متصل می‌شوند و نقش دستوری فاعل یا نائب فاعل آن‌ها را به عهده می‌گیرند. اگر فعل مورد نظر از نوع فعل‌های معلوم باشد، ضمیر بارز آن نقش فاعل را به عهده دارد اما اگر آن فعل، از نوع فعل‌های مجهول باشد، ضمیر بارز نیز نقش نائب فاعل آن را به عهده می‌گیرد. می‌دانیم که فاعل یا نائب فاعل معمولاً مرفوع هستند. به همین علت، ضمیرهای بارز نیز مرفوع هستند.

ازآنجایی‌که نوع اعراب همه ضمیرها محلّی است، اعراب ضمیرهای بارز را به‌صورت «محلّاً مرفوع» بیان می‌کنیم. نکته های این بخش را با دقت به مثال‌های کادر زیر بهتر یاد می‌گیرید. در مثال اول، فعل به‌‌صورت معلوم آمده است. بنابراین، ضمیر بارز «و» فاعل آن است و اعراب آن نیز محلّاً مرفوع است. در مثال دوم، فعل جمله مجهول است. بنابراین، ضمیر بارز «و» نائب فاعل آن و محلّاً مرفوع است.

مثال اول: الرَّجُلانِ یَفتَحونَ أَبْوابَ البُیوتِ.

مثال دوم: أَبْوابُ البُیوتِ یُفْتَحونَ.

فراگیری انواع ضمیرهای عربی با آموزش های فرادرس

به‌طور کلی، ضمیرها کلمه‌هایی هستند که جانشین اسم‌ها می‌شوند و نقش آن‌ها را به عهده می‌گیرند. در زبان عربی، برای نقش‌های دستوری گوناگون، از ضمیرهای مختلفی استفاده می‌شود. برای مثال، ضمیرهای منفصل منصوبی، نقش مفعول جمله را به عهده می‌گیرند و ضمایر متصل مرفوعی، به‌عنوان فاعل جمله می‌آیند. ضمیرهای عربی صورت‌های متنوعی دارند. برای یادگیری همه آن‌ها می‌توانید به فیلم‌های آموزشی زیر در فرادرس مراجعه کنید.

فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس - ضمیر بارز در عربی
برای دسترسی به فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس، روی تصویر بالا کلیک کنید.

به کمک مجموعه فیلم‌های آموزشی زیر نیز می‌توانید علاوه‌بر ضمیرها، اسم‌ها، فعل‌ها، حروف و سایر اجزای جمله‌های عربی را بشناسید و با کاربرد آن‌‌ها آشنا شوید. در این مجموعه‌های آموزشی، ده‌ها نکته کاربردی در مورد روش ترجمه زبان عربی به فارسی ارائه شده است.

مثال ضمیر بارز در عربی

در بخش‌های قبلی با ضمیر بارز در عربی و انواع آن آشنا شدید. در این بخش، با مثال‌هایی از این نوع ضمایر در زبان عربی آشنا می‌شوید. ازآنجایی‌که ضمایر بارز به انتهای فعل‌ها متصل می‌شوند، برای یادگیری آن‌ها باید با ساختار فعل‌های عربی آشنا باشید. در این مورد، توصیه می‌کنیم فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم آموزشی را در ادامه آورده‌ایم.

مثال اول

در جمله زیر و در انتهای فعل «سَیَنجحونَ»، ضمیر بارز «و» قرار گرفته است. این ضمیر فاعل جمله و محلّاً مرفوع است.

الطالِبون سَیَنجحونَ في الإِمتِحاناتِ.

دانش‌آموزان به‌زودی در امتحانات موفق می‌شوند.

مثال دوم

در این مثال، فعل «لَعَبَا» با ضمیر بارز «ا» به کار رفته است. این ضمیر نقش فاعل را به عهده دارد و محلّاً مرفوع است.

الطِفلانِ لَعَبَا في غُرْفَتِهُما.

دو کودک در اتاقشان بازی کردند.

مثال سوم ضمیر بارز در عربی

در جمله زیر، انتهای فعل «ذَهَبْنا»، ضمیر بارز «نا» آمده است. این ضمیر مربوط به صیغه متکلم وحده است و فاعل محلّاً مرفوع جمله محسوب می‌شود.

ذَهَبْنا إلَی العِراقِ أَمسِ.

دیروز به عراق رفتیم.

مثال چهارم

در مثال زیر، ضمیر «و» در انتهای فعل «یَقْرَأُونَ» نوعی ضمیر بارز و فاعل جمله است. اعراب آن نیز به‌صورت محلّاً مرفوع است.

هَلْ یَقْرَأُونَ الدَّرسَ الثّاني؟

آیا درس دوم را می‌خوانید؟

یک تخته و یک صندلی در کنار هم قرار دارند - ضمیر بارز در عربی

مثال پنجم

در این جمله، ضمیر «و» در انتهای فعل «يَسْبَحُونَ» فاعل و ضمیر بارز است. اعراب این کلمه به‌صورت محلّاً مرفوع است.

«كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ» (انبیاء/۳۳)

هر كدام از اين دو در مدارى شناور هستند.

مثال ششم ضمیر بارز در عربی

در جمله زیر، دو فعل به کار رفته است که هر دو هم دارای ضمیر بارز هستند. «و» در انتهای «يَقُولُونَ» و «تْم» در انتهای «كُنْتُمْ» ضمایر بارز و فاعل‌های مثال زیر به شمار می‌آیند. اعراب هر دو نیز به‌صورت محلّاً مرفوع است.

«وَ يَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ» (انبیاء/۳۸)

و مى‌گويند: اگر راست مى‏‌گوييد، اين وعده چه وقت خواهد بود؟

مثال هفتم

در این مثال، از ضمیر بارز «تُ» در انتهای فعل «رَأَيْتُ» استفاده شده است. البته این فعل دو بار در جمله زیر آمده است. بار دوم، ضمیر متصل منصوبی «هُمْ» نیز به انتهای آن متصل شده است.

«إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي سَاجِدِينَ» (یوسف/۴)

يازده ستاره را با خورشيد و ماه ديدم که براى من سجده مى‌كنند.

مثال هشتم

با دقت به مثال زیر متوجه می‌شویم که انتهای فعل «اعْبُدُوا»، ضمیر بارز «و» قرار گرفته است. این ضمیر فاعل جمله است و اعراب آن محلّاً مرفوع است.

«فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ» (انعام/۱۰۲)

پس او را بپرستيد و او بر هر چيزى نگهبان است.

مثال نهم ضمیر بارز در عربی

در جمله زیر، از فعل نهی «لَا تُبْطِلُوا» استفاده شده است. انتهای این فعل، ضمیر بارز «و» قرار دارد. این ضمیر، فاعل جمله است و اعراب آن نیز محلّاً مرفوع است.

«لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذَى» (بقره/۲۶۴)

صدقه‌‏هاى خود را با منّت و آزار باطل نكنيد.

مثال دهم

در این مثال، فعل جمع مؤنث غائب «یُدَرِّسْنَ» با ضمیر بارز «نَ» آمده است. این ضمیر نقش فاعل جمله را به عهده دارد و اعراب آن نیز به‌صورت محلّاً مرفوع است.

هُنَّ یُدَرِّسْنَ في جامِعَةِ بَیْروتِ.

آن‌ها در دانشگاه بیروت تدریس می‌کنند.

بحث ضمایر بارز ارتباط مستقیمی با صرف فعل‌های عربی دارد. به عبارت دیگر، ضمایر بارز هنگام صرف فعل‌ها خود را نشان می‌دهند و به انتهای فعل‌ها متصل می‌شوند. از این رو، لازم است تا حد زیادی با روش صرف کردن فعل‌های عربی آشنا باشید. این مبحث در مطلب «صرف فعل در عربی» از مجله فرادرس به‌خوبی آموزش داده شده است.

یک تخته و میزی که در کنار آن قرار دارد

انواع ضمایر عربی

در زبان عربی، ضمیرهای متنوعی وجود دارد که ضمیرهای بارز تنها یکی از انواع آن‌ها به شمار می‌آیند. در این بخش، انواع مختلف ضمایر عربی را مرور می‌کنیم و کاربرد هرکدام را توضیح می‌دهیم. همچنین نشان می‌دهیم که هریک از این ضمایر کدام نقش‌های دستوری را در جمله به عهده می‌گیرند.

انواع ضمایر عربی را به‌طور خلاصه در جدول زیر مشاهده می‌کنید.

انواع ضمایر عربیضمایر منفصلمنفصل مرفوعی
منفصل منصوبی
ضمایر متصلمتصل مرفوعی (ضمیر بارز)
متصل منصوبی و مجروری

در بخش‌های بعدی این مطلب، ابتدا ضمایر منفصل و سپس ضمیرهای متصل عربی را آموزش می‌دهیم. برای اینکه نکته‌های تکمیلی را در مورد ضمایر عربی و کاربرد آن‌ها یاد بگیرید، مشاهده فیلم آموزش عربی پایه هفتم فرادرس انتخاب بسیار خوبی خواهد بود.

ضمایر منفصل عربی

ضمایر منفصل، ضمیرهایی هستند که به‌تنهایی و به‌صورت مستقل به کار می‌روند. ضمیرهای منفصل می‌توانند نقش مبتدای جمله یا مفعول‌به را به عهده داشته باشند. ضمایر منفصل عربی خود به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند.

  • ضمایر منفصل مرفوعی: به‌عنوان مبتدای جمله می‌آیند.
  • ضمایر منفصل منصوبی: به‌عنوان مفعول‌به جمله می‌آیند.

در ادامه، ابتدا ضمایر منفصل مرفوعی را نشان می‌دهیم. در مرحله بعد، ضمایر منفصل منصوبی را معرفی می‌کنیم.

ضمایر منفصل مرفوعی

این ضمایر را همراه با ترجمه آن‌ها در جدول زیر آورده‌ایم. همچنین صیغه مربوط به هرکدام را مشخص کرده‌ایم. این ضمایر در بسیاری از موارد، مبتدای جمله هستند و اعراب آن‌ها نیز به‌صورت محلّاً مرفوع است.

صیغه ضمایر منفصل مرفوعی (معنی)
مفرد مذکر غائبهُوَ (آن مرد)
مفرد مؤنث غائبهي (آن زن)
مثنی مذکر غائبهُما (آن دو مرد)
مثنی مؤنث غائبهُما (آن دو زن)
جمع مذکر غائبهُم (آن چند مرد)
جمع مؤنث غائبهُنَّ (آن چند زن)
مفرد مذکر مخاطبأَنتَ (تو)
مفرد مؤنث مخاطبأَنتِ (تو)
مثنی مذکر مخاطبأَنتُما (شما دو مرد)
مثنی مؤنث مخاطبأَنتُما (شما دو زن)
جمع مذکر مخاطبأَنتُم (شما چند مرد)
جمع مؤنث مخاطبأَنتْنَّ (شما چند زن)
متکلم وحدهأَنا (من)
متکلم مع الغیرنَحْنُ (ما)

ضمایر منفصل منصوبی

ضمایر منفصل منصوبی را در جدول زیر مشاهده می‌کنیم. ترجمه و صیغه هرکدام از آن‌ها نیز در این جدول مشخص شده است. این ضمایر به‌تنهایی در جمله به کار می‌روند و نقش مفعو‌ل‌به را به عهده می‌گیرند.

صیغه ضمایر منفصل منصوبی (معنی)
مفرد مذکر غائبإیّاه (آن مرد را)
مفرد مؤنث غائبإیّاها (آن زن را)
مثنی مذکر غائبإیّاهُما (آن دو مرد را)
مثنی مؤنث غائبإیّاهُما (آن دو زن را)
جمع مذکر غائبإیَّاهُم (آن چند مرد را)
جمع مؤنث غائبإیّاهُنَّ (آن چند زن را)
مفرد مذکر مخاطبإیّاکَ (تو را)
مفرد مؤنث مخاطبإیّاکِ (تو را)
مثنی مذکر مخاطبإیّاکُما (شما دو مرد را)
مثنی مؤنث مخاطبإیّاکُما (شما دو زن را)
جمع مذکر مخاطبإیّاکُم (شما چند مرد را)
جمع مؤنث مخاطبإیّاکُنَّ (شما چند زن را)
متکلم وحدهإیّايَّ (من را)
متکلم مع الغیرإیّانا (ما را)

ضمایر متصل عربی

ضمایر متصل، ضمیرهایی هستند که کاربرد مستقل ندارد. بلکه به انتهای فعل‌ها متصل می‌شوند. ضمیرهای متصل می‌توانند فاعل جمله، نائب فاعل، مفعول‌به یا مضاف‌الیه باشند. ضمایر متصل عربی به دو گروه زیر دسته‌بندی می‌شوند:

  • ضمایر متصل مرفوعی
  • ضمایر متصل منصوبی یا مجروری

در بخش‌های بعدی، این دو گروه از ضمیرهای متصل را با مثال بررسی می‌کنیم.

یک وایت برد در کلاس قرار دارد

ضمایر متصل مرفوعی

این ضمایر در واقع همان ضمیرهای بارز هستند که به انتهای فعل‌ها متصل می‌شوند. ضمایر متصل مرفوعی را در جدول زیر به‌طور خلاصه نشان داده‌ایم.

صیغهضمایر متصل مرفوعی فعل ماضی (معنی)ضمایر متصل مرفوعی فعل مضارع (معنی)
مفرد مذکر غائبذَهَبَ (آن مرد رفت.)يَذْهَبُ (آن مرد می‌رود.)
مفرد مؤنث غائبذَهَبَتْ (آن زن رفت.)تَذْهَبُ (آن زن می‌رود.)
مثنی مذکر غائبذَهَبَا (آن دو مرد رفتند.)يَذْهَبَانِ (آن دو مرد می‌روند.)
مثنی مؤنث غائبذَهَبَتَا (آن دو زن رفتند.)تَذْهَبَانِ (آن دو زن می‌روند.)
جمع مذکر غائبذَهَبُوا (آن چند مرد رفتند.)يَذْهَبُونَ (آن چند مرد می‌روند.)
جمع مؤنث غائبذَهَبْنَ (آن چند زن رفتند.)يَذْهَبْنَ (آن چند زن می‌روند.)
مفرد مذکر مخاطبذَهَبْتَ (تو رفتی.)تَذْهَبُ (تو می‌روی.)
مفرد مؤنث مخاطبذَهَبْتِ (تو رفتی.)تَذْهَبِينَ (تو می‌روی.)
مثنی مذکر مخاطبذَهَبْتُمَا (شما دو مرد رفتید.)تَذْهَبَانِ (شما دو مرد می‌روید.)
مثنی مؤنث مخاطبذَهَبْتُمَا (شما دو زن رفتید.)تَذْهَبَانِ (شما دو زن می‌روید.)
جمع مذکر مخاطبذَهَبْتُمْ (شما چند مرد رفتید.)تَذْهَبُونَ (شما چند مرد می‌روید.)
جمع مؤنث مخاطبذَهَبْتُنَّ (شما چند زن رفتید.)تَذْهَبْنَ (شما چند زن می‌روید.)
متکلم وحدهذَهَبْتُ (من رفتم.)أَذْهَبُ (من می‌روم.)
متکلم مع الغیرذَهَبْنَا (ما رفتیم.)نَذْهَبُ (ما می‌رویم.)

ضمایر متصل منصوبی یا مجروری

این ضمایر به انتهای فعل‌ها و اسم‌ها یا حروف متصل می‌شوند. ضمایر متصل منصوبی و مجروری در ظاهر کاملاً به یکدیگر شبیه هستند و فقط کاربرد دستوری آن‌ها متفاوت است. این ضمیرها اگر در انتهای فعل‌ها بیایند، «ضمیر متصل منصوبی» هستند اما اگر در انتهای اسم‌ها و حروف قرار بگیرند، «ضمیر متصل مجروری» نامیده می‌شوند. این ضمیرها را با مثال در جدول زیر مشخص کرده‌ایم.

صیغهضمیر متصل منصوبیضمیر متصل مجروری
مفرد مذکر غائبکَلَّمَهُ (با آن مرد سخن گفت.)قَلَمهُ (مداد آن مرد)
مفرد مؤنث غائبکَلَّمَها (با آن زن سخن گفت.)قَلَمها (مداد آن زن)
مثنی مذکر غائبکَلَّمَهُما (با آن دو مرد سخن گفت.)قَلَمهُما (مداد آن دو مرد)
مثنی مؤنث غائبکَلَّمَهُما (با آن دو زن سخن گفت.)قَلَمهُما (مداد آن دو زن)
جمع مذکر غائبکَلَّمَهُم (با آن چند مرد سخن گفت.)قَلَمهُم (مداد آن چند مرد)
جمع مؤنث غائبکَلَّمَهُنَّ (با آن چند زن سخن گفت.)قَلَمهُنَّ (مداد آن چند زن)
مفرد مذکر مخاطبکَلَّمَکَ (با تو سخن گفت.)قَلَمکَ (مداد تو)
مفرد مؤنث مخاطبکَلَّمَکِ (با تو سخن گفت.)قَلَمکِ (مداد تو)
مثنی مذکر مخاطبکَلَّمَکُما (با شما دو مرد سخن گفت.)قَلَمکُما (مداد شما دو مرد)
مثنی مؤنث مخاطبکَلَّمَکُما (با شما دو زن سخن گفت.)قَلَمکُما (مداد شما دو زن)
جمع مذکر مخاطبکَلَّمَکُم (با شما چند مرد سخن گفت.)قَلَمکُم (مداد شما چند مرد)
جمع مؤنث مخاطبکَلَّمَکُنَّ (با شما چند زن سخن گفت.)قَلَمکُنَّ (شما چند زن)
متکلم وحدهکَلَّمَني (با من سخن گفت.)قَلَمي (مداد من)
متکلم مع الغیرکَلَّمَنا (با ما سخن گفت.)قَلَمنا (مداد ما)

ضمایر عربی هم کاربرد و هم حالت‌های متنوعی دارند. برای اینکه آن‌ها را به‌طور کامل یاد بگیرید و با صورت‌های مختلف ضمیرها آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس را با دقت مشاهده کنید.

سؤالات متداول

با خواندن بخش‌های قبلی، هم یاد گرفتید که ضمیر بارز در عربی چیست و هم با کاربرد آن در جمله های عربی آشنا شدید. در این بخش، به سؤالات متداول این مبحث و پاسخ آن‌ها پی می‌برید.

روش تشخیص ضمیر بارز و مستتر عربی چگونه است؟

اگر انتهای فعل مورد نظر، ضمیری قرار داشته باشد، قطعاً آن ضمیر از نوع ضمایر بارز است. اگر انتهای فعل ضمیری نیامده باشد و بعد از آن نیز اسم ظاهر قرار نگرفته باشد، آن فعل دارای ضمیر مستتر (فاعل ضمیر مستتر) است.

آیا همه فعل‌ها دارای ضمیر بارز هستند؟

خیر، فقط بعضی از فعل‌ها دارای ضمیر بارز هستند. مثلاً فعل‌های ماضی صیغه مفرد مذکر مخاطب، ضمیر بارز دارند اما فعل‌های ماضی مفرد مذکر غائب، بدون ضمیر بارز صرف می‌شوند.

تمرین ضمیر بارز در عربی

تا اینجا یاد گرفتید که ضمیر بارز در عربی چه انواعی دارد و چگونه به کار می‌رود. در این بخش، با حل کردن تمرین‌هایی که ارائه کرده‌ایم، می‌توانید سطح یادگیری خود را ارزیابی کنید. در این بخش، ۱۰ تمرین چهارگزینه‌ای ارائه می‌شود. برای جواب دادن به هر سؤال باید یکی از گزینه‌های آن را علامت بزنید.

بعد از جواب دادن به سؤال‌ها، با کلیک روی گزینه «مشاهده جواب»، پاسخ سؤال موردنظر نشان داده می‌شود. همین‌طور با کلیک روی گزینه «پاسخ تشریحی» می‌توانید جواب تشریحی آن را مشاهده کنید. بعد از جواب دادن به همه سؤال‌ها، گزینه «دریافت نتیجه آزمون» را مشاهده خواهید کرد. با کلیک روی آن، تعداد امتیازهایتان در این آزمون نشان داده می‌شود.

۱- در کدام گزینه، ضمیر بارز آمده است؟

أُشَاهِدُ

تُشَاهِدُ

تُشَاهِدِينَ

نُشَاهِدُ

پاسخ تشریحی

در گزینه سوم، «ي» ضمیر بارز است.

۲- همه گزینه‌ها دارای ضمیر بارز هستند، به‌جز...

شَاهَدْتُ

شَاهَدْنَا

شَاهَدْتَ

شَاهَدَتْ

پاسخ تشریحی

ضمایر بارز سایر گزینه‌ها را در ادامه نشان داده‌ایم:

  • گزینه اول: تُ
  • گزینه دوم: نا
  • گزینه سوم: تَ

«تْ» در گزینه چهارم، ضمیر بارز به شمار نمی‌آید.

۳- در جمله زیر، ضمیر بارز را مشخص کنید.

«أَنتُما تَذْهَبانِ مَعَ أَبیکُما.»

أَنتُما

ا

انِ

کُما

پاسخ تشریحی

«ا» در «تَذْهَبانِ» ضمیر بارز این جمله است.

۴- کدامیک از فعل‌های زیر همراه با ضمیر بارز می‌آید؟

ماضی مفرد مذکر غائب

مضارع متکلم وحده

امر مفرد مذکر مخاطب

نهی مفرد مؤنث مخاطب

پاسخ تشریحی

ضمیر بارز فعل‌های نهی مفرد مذکر مخاطب، ضمیر «ي» است.

۵- نقش دستوری ضمیر بارز در جمله چیست؟

فاعل

مفعول

مضاف‌الیه

مبتدا

۶- اعراب ضمیر بارز معمولاً چگونه است؟

محلّاً منصوب

تقدیراً مرفوع

محلّاً مرفوع

تقدیراً منصوب

۷- در کدام گزینه، فاعل به‌صورت ضمیر بارز آمده است؟

خَرَجَ

يَخْرُجُ

خَرَجَتْ

يَخْرُجُونَ

۸- کدام گزینه در مورد ضمایر بارز و کاربرد آن‌ها نادرست است؟

می‌توانند نائب فاعل جمله باشند.

فقط با فعل‌های معلوم می‌آیند.

فقط به بعضی از فعل‌ها متصل می‌شوند.

در فعل‌های ماضی، مضارع، امر و نهی کاربرد دارند.

پاسخ تشریحی
مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

۹- ضمیر بارز در صیغه «ماضی جمع مذکر مخاطب» چیست؟

و

ا

تُما

تُم

۱۰- کدام صیغه فعل مضارع ضمیر بارز ندارد؟

مفرد مؤنث مخاطب

مفرد مذکر مخاطب

مثنی مذکر غائب

مثنی مؤنث غائب

جدول خلاصه ضمیر بارز در عربی

در این مطلب از مجله فرادرس نشان دادیم که ضمیر بارز در عربی چیست و چگونه در انتهای انواع فعل‌های عربی قرار می‌گیرد. همچنین مثال‌هایی از کاربرد آن را در جمله‌های عربی بررسی کردیم. تمامی ضمایر بارز را در جدول زیر به‌‌صورت یک‌جا مشاهده می‌کنید.

صیغهضمیر بارز فعل ماضیضمیر بارز فعل مضارع و آیندهضمیر بارز فعل امر و نهی
مفرد مذکر غائبـــ
مفرد مؤنث غائبـــ
مثنی مذکر غائبااـ
مثنی مؤنث غائبااـ
جمع مذکر غائبووـ
جمع مؤنث غائبنَنَـ
مفرد مذکر مخاطبتَــ
مفرد مؤنث مخاطبتِيي
مثنی مذکر مخاطبتُمَااا
مثنی مؤنث مخاطبتُمَااا
جمع مذکر مخاطبتُمْوو
جمع مؤنث مخاطبتُنَّنَنَ
متکلم وحدهتُــ
متکلم مع الغیرنَاــ
بر اساس رای ۰ نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
منابع:
Twinkl USAمَوْضوعTwinkl USA
دانلود PDF مقاله
نظر شما چیست؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *