فرادرسآموزش سخنرانی – در جمع و به زبان ساده + اصول طراحی
یکی از مهم‌ترین مهارت‌های نرم که پرورش آن تاثیر زیادی در موفقیت ما دارد این است که یاد بگیریم چطور سخنرانی کنیم. خوشبختانه تکنیک‌ها و متدهای کاربردی زیادی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید فن بیان خود را تقویت کنید و به مرور، اضطراب سخنرانی را کاهش دهید. در این مطلب با کمک به‌روزترین و موثرترین تکنیک‌ها به آموزش سخنرانی در زندگی، محیط کار و مکان‌های عمومی می‌پردازیم و بعضی از بهترین کتاب‌های آن را معرفی می‌کنیم.
آموزش سخنرانی در جمع
پس از یادگیری انواع مهارت های ارتباطی، وقت آن است که با آموزش سخنرانی، این توانایی را نیز در خود تقویت کنید. در ادامه راهکارهایی را برای آموزش سخنرانی ارائه می‌کنیم که موفق‌ترین افراد این حوزه از آنها برای داشتن جلسات موفق استفاده می‌کنند.
۱. وجود استرس طبیعی است
همه مردم در هنگام سخنرانی نشانه‌های فیزیولوژیکی استرس را در بدن خود احساس می‌کنند. مثلا برخی از آنها لرزش دست دارند و برخی دیگر تپش قلب شدیدی را تجربه می‌کنند. اگر شما نیز چنین علایمی دارید آنها را ناشی از ضعف خود در سخنرانی ندانید. در نظر داشته باشید که وجود استرس گاهی مزیت‌هایی نیز دارد. در این حالت آدرنالین زیادی ترشح می‌شود و کمک می‌کند که بهترین خود را ارائه دهید.
بهترین راه برای مقابله با حجم زیاد اضطراب این است که پیش از سخنرانی به اندازه کافی آماده باشید. برای خواندن بارها و بارهای متن سخنان خود وقت بگذارید و وقتی با متن به اندازه کافی آشنا شدید تمرین سخنرانی بدون داشتن نوشته‌ها را شروع کنید. در این حالت برای موفقیت بیشتر می‌توانید از خودتان فیلم بگیرید یا برای یکی از دوستان خود اجرا کنید.
۲. به شناخت کافی درباره مخاطب خود برسید
پیش از آن‌که سخنرانی را طراحی کنید و پیامتان را در آن بگنجانید به این نکته بیندیشید که این پیام قرار است به چه کسانی برسد. با استفاده از این روش در انتخاب کلمات، بهتر عمل می‌کنید و سطح اطلاعات و الگوهای رفتاری خود را با آن منطبق می‌سازید. به طور مثال اگر می‌خواهید برای جمعی از پدرومادرها درباره فرزندانشان صحبت کنید باید مهارت همدلی را در خود پرورش دهید و با استفاده از مهارت برنامه ریزی عصبی کلامی پیام را به‌گونه‌ای انتقال دهید که دیگران متوجه درک بالای شما بشوند.
همچنین اگر قصد دارید در گروه کاری خود به عنوان رهبر تیم صحبت کنید باید پس از پرورش مهارت تیم‌سازی به تک‌تک اعضا توجه کنید و سطح دانش گروه را در نظر بگیرید. در این حالت نباید خیلی ابتدایی یا پیچیده صحبت کنید زیرا باید صحبت‌هایتان برای مخاطب جذابیت لازم را داشته باشد و همچنین اعتماد به نفس او را کاهش ندهد.
۳. متن سخنرانی را طراحی کنید
یکی از تکینک‌های بسیار مهم در آموزش سخنرانی این است که باید چارچوب مطالب سخنرانی خود را از قبل طراحی کنید. در این حالت باید چک لیستی تهیه کنید و در آن فهرستی از موضوعات مهم را به ترتیب اولویت یادداشت کنید. چیدمان این موضوعات را به‌گونه‌ای قرار دهید که هدف نهایی در بهترین زمان سخنرانی به گوش مخاطبان برسد. به یاد داشته باشد که ۳۰ ثانیه نخست بیشترین اهمیت را دارد و باید تلاش کنید که در این زمان کوتاه به حد کافی نظر افراد را جلب کنید تا ترغیب شوند و بقیه صحبت‌هایتان را گوش دهند. در غیر این صورت به پیام اصلی شما گوش نخواهند داد.
۴. به بازخوردها توجه کنید
همواره طی سخنرانی‌های خود به بازخوردها و واکنش‌های مخاطبان توجه کنید و در طراحی سخنرانی‌های خود شرایط را کمی انعطاف‌پذیر کنید. اجازه دهید که با وجود ساختارمند بودن سخنرانی، واکنش مخاطبان ریتم جلسه شما را تعیین کند. در صورتی که به این واکنش‌ها توجه نکنید به طور حتم توجه مخاطبان را از دست می‌دهید و شنوندگان خیلی زود از شنیدن صحبت‌های شما خسته و دلزده می‌شوند.
۵. شخصیت واقعی خود را نشان دهید
به جای این‌که برای جذب مخاطب نقش بازی کنید شخصیت واقعی خود را نمایش بدهید تا دیگران با شما احساس راحتی بیشتری داشته باشند. در این صورت ارتباط موثری بین شما و شنوندگانتان ایجاد می‌شود. آنها شما را باور می‌کنند و می‌توانید با استفاده از تکنیک های متقاعد سازی شرایط را برای سوق دادن افکار آن‌هابه مسیر مد نظرتان مهیا کنید.
۶. داستان سرایی کنید
عبارت‌های پشت سر هم و بی‌احساس هرگز تاثیر خاصی روی مخاطب ندارند اما اگر از تکنیک داستان‌سرایی برای انتقال پیام خود استفاده کنید به طور قطع به نتایج مطلوب‌تری می‌رسید. زیرا در این حالت درک مفاهیم برای دیگران ساده می‌شود و همچنین با تصویر سازی ذهنی خود پیام سخنرانی شما را به حافظه می‌سپارند.
۷. از روی نوشته نخوانید
یکی از مهم‌ترین نکات در آموزش سخنرانی این است که از زبان بدن استفاده کنید و با برقراری ارتباط چشمی، مخاطب را با خود همراه کنید. در این حالت اگر کل متن سخنرانی را پیش روی خود داشته باشید و از روی آن بخوانید هرگز این ارتباط شکل نمی‌گیرد. بنابراین بهتر است که صرفا برخی نکات مهم را به صورت فهرستی کوچک پیش روی خود قرار دهید و تمرکز اصلی خود را روی ارتباط با مخاطب بگذارید. به این ترتیب روابطی که ایجاد می‌کنید از کیفیت بهتری برخوردار هستند و تماشاگران به شما اعتماد می‌کنند.
۸. از صدا و دست‌های خود استفاده کنید
در سخنرانی‌ها بار انتقال پیام بیش از آن‌که بر دوش کلمات باشد بر دوش ارتباط غیر کلامی شما است. بنابراین خیلی مهم است که در حین ارائه از دست‌ها به درستی استفاده کنید. حتی اگر اضطراب زیادی را تحمل می‌کنید نباید این حس را به بقیه هم منتقل کنید. آنها باید از سخنرانی احساس امنیت بگیرند و متوجه عزت نفس شما بشوند.
نکته مهم دیگر تُن صدای شما در حین سخنرانی است. در این حالت نباید زیادی آرام یا زیادی بلند صحبت کنید. باید علاوه بر حفظ تن صدا در حالت متوسط، در موقعیت‌های مختلف برای جلب توجه مخاطب صدای خود را پایین و بالا ببرید تا گوش او به ریتم صدا عادت نکند و دچار حواس‌پرتی نشود.
۹. شروعی طوفانی داشته باشید
هیچ کس از شنیدن جملاتی مانند: «امروز می‌خواهم درباره موضوع … صحبت کنم.» خوشحال نمی‌شود و از حضور در این سخنرانی احساس خوبی نخواهد داشت. برای داشتن شروعی موفق در سخنرانی بهتر است از جمله‌ای به‌یادماندنی، گفتن عبارت‌هایی جذاب یا تعریف داستانی کوتاه و مرتبط استفاده کنید تا نظر مخاطب به صحبت‌های شما جلب شود و همچنین همواره این شروع را در حافظه داشته باشد. افراد با ویژگی‌های کاریزماتیک به‌خوبی می‌دانند که چگونه شروع‌های قدرتمند و طوفانی داشته باشند.
۱۰. سعی کنید کمال گرا نباشید
هرچقدر هم که تمرین کرده باشید باز هم بهترین نخواهید بود. بنابراین سعی کنید که از کمال گرایی بپرهیزید زیرا مخاطبان نیز از شما چنین توقعی ندارند. آنچه از آموزش سخنرانی باید یاد بگیرید این است که آمادگی لازم را برای ارائه داشته باشید اما خود را برای بهترین بودن آزار ندهید. کنترل تمام امور در دست شما نیست و حتی اگر خودتان روند فوق‌العاده‌ای را در پیش بگیرید ممکن است برخی عوامل بیرونی باعث بروز مشکلات کوچک و بزرگی شوند.
در این حالت باید با استفاده از مهارت کنترل خشم، به امور مسلط باشید و از سخنرانی خود لذت ببرید تا تماشاگران نیز اهمیتی به کم و کاستی‌های جلسه ندهند.
اصول طراحی سخنرانی
پیش از روز سخنرانی بهتر است طرحی اولیه از گفته‌های خود داشته باشید. با لباس آن روز تمرین کنید و چه از لحاظ ظاهری و چه از نظر درونی با آمادگی کامل در جلسه حاضر شوید. طراحی سخنرانی باعث می‌شود ذهن آگاهی و تمرکز شما در لحظه ارائه به بالاترین حد خود برسد و بدون استرس‌های بیش از حد تا پایان جلسه گفتنی‌هایتان را بازگو کنید.
دو فایده اصلی طراحی سخنرانی این است که ذهن شما اطلاعات را واضح و روشن دسته‌بندی می‌کند و همچنین با انجام این کار از اثربخشی صحبت‌های خود مطمئن می‌شوید.
برای طراحی سخنرانی باید کل روند را به سه دسته تقسیم کنید:
- مقدمه
- بدنه
- نتیجه‌گیری
در ادامه به هرکدام از این به سه بخش به طور کامل می‌پردازیم.
بخش مقدمه
بخش آغازین سخنرانی همان قسمتی است که سخنران با استفاده از مهارت های ارتباطی خود با تماشاگران ارتباط موثر برقرار می‌کند. این مرحله معمولا کوتاه است. مثلا در سخنرانی‌های کلاسی کمتر از یک دقیقه را باید به این بخش اختصاص دهید.
در این بخش کوتاه باید سه کار اصلی انجام دهید که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
۱. روی جلب توجه مخاطبان متمرکز شوید
معمولا سخنرانان برای گفتن جمله‌های اول با توجه به نوع مخاطب از عبارت‌هایی جذاب استفاده می‌کنند. مثلا لطیفه‌ای مرتبط تعریف می‌کنند یا اطلاعات و آمار شکه کننده‌ای ارائه می‌کنند که مخاطب مجاب به گوش کردن صحبت‌هایشان شود. به طور مثال گاهی در روز مصاحبه میکروفون سخنران به درستی کار نمی‌کند و اگر فضای جلسه مناسب باشد او می‌تواند با همین مسئله در ابتدای صحبت‌ها شوخی کند تا مخاطب از شوخ‌طبعی او خوشش بیاید و تا پایان جلسه همراهش بماند.
همچنین معمولا افرادی که سخنرانی‌های محیط‌زیستی دارند اولین جمله را با ارائه آماری تعجب‌برانگیز آغاز می‌کنند. مثلا از تاثیر گرم شدن زمین بر گونه‌های مختلف گیاهی و حیوانی خبر می‌دهند تا اهمیت سخنرانی را به مخاطب خود گوشزد کنند. به این ترتیب تماشاگرانی که از این اتفاق متعجب و ناراحت هستند ترجیح می‌دهند بدانند که راه‌حل شخص در پایان این سخنرانی چیست و باید چه کاری برای جلوگیری از این قبیل مشکلات انجام دهند.
در بخش مقدمه شما باید موضوع اصلی صحبت خود را مطرح کنید و مخاطب باید به صورت کاملا شفاف بداند که از شنیدن این سخنرانی به چه چیزی می‌رسد. یکی از مهارت‌های مهم برای برخی مشاغل همین مهارت سخنرانی است. به طور مثال افرادی که در بازاریابی شبکه ای فعالیت می‌کنند همواره باید برای سخنرانی‌های عمومی و خصوصی آماده باشند و در ابتدای امر مخاطب را برای سرمایه‌گذاری در راستای رسیدن به درآمد بالا ترغیب کنند.
۲. اعتماد مخاطب را جلب کنید
بسیاری از مردم بر این عقیده هستند که مهم‌ترین تکنیک متقاعد سازی دیگران این است که اعتماد آنها را جلب کنید. برای جلب اعتماد مخاطب ابتدا باید به گفته‌های خودتان باور داشته باشید و این اعتماد به نفس را در زبان بدن و لحن کلام خود به نمایش بگذارید تا آنها نیز به این صحبت‌ها باور پیدا کنند و درمی‌یابند که شنیدن و عمل کردن به صحبت‌های شما کاری ارزشمند است. همچنین می‌توانید از برنامه ریزی عصبی کلامی استفاده کنید تا مطمئن شوید که پیام خود را به درستی انتقال داده‌اید و کسی دچار سوءتفاهم نشده است.
۳. خلاصه‌ای از صحبت‌ها ارائه کنید
خوب است که در همان ابتدای سخنرانی خلاصه‌ای از اصل مطالب خود ارائه دهید. به طور مثال بگویید که می‌خواهید درباره هوش مصنوعی و قابلیت‌های جدید آن صحبت کنید و در پایان راهکارهایی برای استفاده راحت‌تر و بهتر از آن را ارائه می‌دهید. به این ترتیب انتظارات مخاطب با این خلاصه‌گویی شما منطبق می‌شود و می‌داند که قرار است در کدام زمینه اطلاعات خود را افزایش دهد.
بخش بدنه
در آموزش سخنرانی باید بدانید که بدنه، اصل کلامی است که می‌خواهید به شنوندگان خود انتقال دهید. به یادداشته باشید که رعایت اصول مدیریت زمان در سخنرانی اهمیت ویژه‌ای دارد. در عصر کنونی هیچ کس حوصله پیچ و تاب‌های زبانی را ندارد و همه ترجیح می‌دهند در مدت کوتاه بیشترین اطلاعات را به دست آورند. بنابراین تصور نکنید که طولانی شدن سخنرانی بر دانش زیاد یا توانایی والای شما دلالت دارد. آنچه مهم است جذابیت سخنان شما تا پایان جلسه است و هرچه مدت زمان صحبت‌های خود را کوتاه کنید جذابیت را افزایش داده‌اید.
بنابراین به طور مثال اگر در کلاس درس می‌خواهید موضوعی را ارائه کنید بخش بدنه را در کمتر از ۱۰ دقیقه به اتمام برسانید. در سخنرانی‌های بزرگ‌تر معمولا مدیر برنامه‌ها زمان صحبت شما را اعلام می‌کند و بهتر است پیش از حضور در محفل از این زمان آگاه باشید تا طراحی خود را مطابق با آن انجام دهید. در صورتی که هیچ محدودیت زمانی وجود ندارشت این شما هستید که باید صحبت‌های اضافه را حذف کنید تا دیگران با استفاده از تصویر سازی ذهنی به درک بهتر و موثرتری از کلام شما برسند.
در بخش بدنه رابطه علت و معلولی میان صحبت‌ها برقرار کنید تا شنونده برای شنیدن مطالب مشتاق شود و همواره با اشتیاق به دنبال این باشد که دریابید انتهای سخنرانی چیست. در ادامه درباره انواع الگوهای مشخص در سخنرانی توضیح می‌دهیم تا با استفاده از آنها یکنواختی سخنرانی خود را از بین ببرید و همواره با استفاده از اصل غافلگیری مخاطب، او را با خود همراه کنید.
بخش نتیجه گیری
بخش نهایی سخنرانی باید از مقدمه و بدنه کوتاه‌تر باشد و ۲ هدف مهم را در آن دنبال کنید:
- خلاصه‌ای از کل صحبت‌های انجام شده.
- انتقال حس خوب به مخاطب و کامل کردن مطالب، بدون نیمه‌کاره رها کردن آنها.
معمولا در ان بخش بهتر است پیشنهادهای خود را ارائه دهید یا مخاطب را تشویق به انجام عمل خاصی کنید. حتی برای افزایش خلاقیت در سخنرانی می‌توانید کلام خود را با طرح سوالی به اتمام برسانید تا ساعت‌ها پس از صحبت‌های شما ذهن مخاطب درگیر یافتن پاسخی مناسب باشد یا در این زمینه پژوهش انجام دهد.
روش دیگر جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نیز گفتن جمله‌ای از بزرگان در راستای صحبت‌های انجام شده است. برای طراحی سخنرانی پس از در نظر گرفتن این سه بخش باید روی انتخاب طراحی بدنه دقیق‌تر شوید و با شناخت مخاطب بهترین روش را برای عنوان کردن صحبت‌های خود به کار بگیرید. در ادامه انواع این روش‌ها را همراه با مثال‌های آن به شما ارائه می‌کنیم.
آموزش سخنرانی و فن بیان
ممکن است ازجمله افرادی باشید که در جمع دوستان خیلی تند یا کند صحبت کنید و آنها هم به طور کامل صحبت‌های شما را درک کنند اما در جمع‌های عمومی چون افراد اغلب ناشناس هستند با شما و طرز بیانتان آشنا نیستند و ممکن است از حضور در جلسه ارائه خسته شوند و نتوانند منظور اصلی جلسه را درک کنند.
فن بیان به توانایی شما در بیان کلمات اشاره دارد و برای آموزش سخنرانی یکی از مهم‌ترین بخش‌ها تقویت و تمرین فن بیان است. برخی افراد در حین صحبت بعضی از کلمات را جویده و ناقص بیان می‌کنند و این امر درک مطلب را برای مخاطبان دشوار می‌کند. برای پرورش مهارت سخنرانی ابتدا باید به میزان توانایی خود در بیان حروف و کلمه‌ها متمرکز شوید و سپس روی جنبه‌های دیگر این مهارت کار کنید. البته در نظر داشته باشید که تقویت فن بیان برای افرادی که مشکلاتی در گفتار دارند اندکی دشوارتر است و باید به صورت ریشه‌ای به این موضوع بپردازند.
انواع روش های سخنرانی با مثال
در هر موقعیتی نوع سخنرانی شما باید با موقعیت‌های دیگر متفاوت باشد. در صورتی که از سبک مشخصی برای تمام شرایط استفاده کنید مخاطبان خیلی زود از شنیدن ادامه صحبت‌های شما دلسرد می‌شوند یا با عدم تمرکز صرفا چشمان خود را به شما می‌دوزند. در صورتی که روش‌های سخنرانی در فضاهای مختلف را بشناسید در این امر موفقیت بیشتری به دست می‌آورید. در جدول زیر چند نمونه از اصلی‌ترین سخنرانی‌های زندگی را ارائه کرده‌ایم تا به فراخور تماشاچیان خود از میان آنها طرح مناسبی را برگزینید و برای داشتن سخنرانی پرشور تمرین‌های لازم را انجام دهید.
| نوع سخنرانی | توضیح |
| زمانی | استفاده از عنصر زمان برای جلب نظر مخاطب |
| مقایسه‌ای | بررسی شباهت‌ها یا تفاوت‌های دو موضوع یا مسئله |
| اختلافی | بررسی تفاوت بسیار زیاد یک موضوع با موضوعات دیگر |
| ۴. علت و معلولی | توضیح رابطه‌ای روشن میان موضوعات و رک ریشه مسائل |
| ۵. مشکل و راه حل | طرح مشکل و بیان جزئیات برای یافتن راه حل |
| ۶. دسته‌بندی | دسته‌بندی بخش‌های سخنرانی |
| ۷. زندگی‌نامه‌ای | گرامی‌داشت شخصی خاص |
| ۸. شرح علمی | شفاف‌سازی موضوعات علمی و علوم آزمایشگاهی |
| ۹. صعودی و نزولی | بررسی سیر صعودی یا نزولی موضوعی با تمرکز بر کمیت یا کیفیت |
| ۱۰. روانشناسی | توجه به خواسته‌ها و نیازهای مخاطبان و در نهایت رسیدن به راه‌حل |
| ۱۱. حذف کردن | بررسی احتمالات و حذف گزینه‌های اشتباه |
| ۱۲. جشن‌ها و سالگردها | رعایت آداب مخصوص چنین مراسمی |
| ۱۳. اهدای جوایز | رعایت آداب مخصوص چنین مراسمی |
| ۱۴. ارائه شفاهی | جلب توجه مخاطبان و ارائه توضیحات مقاله |
سخنرانی زمانی چیست؟
یکی از انواع سخنرانی این است که از عنصر زمان برای جلب نظر مخاطب استفاده کنید. به طور مثال برای تعریف کردن خاطره‌ای در قابل سخنرانی می‌توانید با گفت عبارت: «در دوران گذشته …» از این الگو استفاده کنید. مثال: می‌توانید با گفت عبارت: «در دوران گذشته …» از این الگو استفاده کنید.پیش از افتتاح خطوط راه‌آهن قاره‌ای اتفاقات زیادی بر کشورهای آن منطقه تاثیر گذاشتند و... .
سخنرانی مقایسه‌ای چیست؟
در این روش سخنرانی تمرکز شما رو شباهت‌ها یا تفاوت‌های دو موضوع یا مسئله است.مثال: مقایسه میان کنکور سال گذشته و امسال نشان می‌دهد که سطح سوالات بالاتر رفته است … .
سخنرانی اختلافی چیست؟
در این روش تفاوت بسیار زیاد یک موضوع با موضوعات دیگر را در سخنرانی خود بررسی می‌کنید. مثال: در حال حاضر استفاده از شبکه‌های اجتماعی سریع‌ترین روش پیام‌رسانی نسبت به دیگر روش‌های موجود است.
سخنرانی علت و معلولی چیست؟
در این حالت رابطه‌ای روشن میان موضوعات را با مخاطب در میان می‌گذارید تا ریشه هر موضوعی را بهتر دریابد. مثال: مردم گیلان به علت نزدیکی به دریا و جنگل بیش از دیگر مناطق به طبخ غذاهایی گیاهی و دریایی می‌پردازند.
سخنرانی ارائه مشکل و راه حل؟
در این حالت ابتدا باید مشکلی را مطرح کنید و سپس با بیان جزئیات کامل راه حل آن مشکل را شرح دهید. این روش برای متقاعد کردن مخاطبان کاربرد بسیار زیادی دارد. مثال: بسیاری از مشاغل در دوران همه‌گیری کرونا دچار مشکل شدند اما افرادی که به طراحی سایت‌های فروشگاهی می‌پردازند در هر شرایطی همچنان راه‌های درآمدی مختلفی برای خود ایجاد می‌کنند.
سخنرانی دسته‌بندی چیست؟
در این نوع سخنرانی باید هر بخش از صحبت‌های خود را در دسته‌بندی مشخصی قرار دهید. مثال: برای استفاده از تبلیغات در راستای فروش بیشتر باید در نظر داشته باشید که تبلیغات به دو دسته آفلاین و آنلان تقسیم می‌شوند … .
سخنرانی زندگی‌نامه‌ای چیست؟
گاهی سخنرانی‌ها در راستای گرامی‌داشت شخص خاصی است و باید زندگی‌نامه او را بیان کنید. مثال: پروفسور حسابی کسی بود که فیزیک و مهندسی دانشگاهی را در ایران بنیان نهاد.
سخنرانی شرح علمی چیست؟
این سخنرانی‌ها در راستای شفاف‌سازی موضوعات علمی و علوم آزمایشگاهی برگزار می‌شوند. مثال: برای بخار کردن آب، باید به آن تا ۱۰۰ درجه گرما بدهید … .
سخنرانی صعودی و نزولی چیست؟
با تمرکز بر کمیت یا کیفیت اطلاعاتی درباره سیر صعودی یا نزولی موضوعی را بررسی می‌کنید. مثال: میزان تولید پوشاک کشور در سال گذشته ۲۰ درصد افزایش یافته است … .
سخنرانی روانشناسی چیست؟
در این نوع سخنرانی‌ها به خواسته‌ها و نیازهای مخاطبان توجه می‌کنید. در واقع در این روش ابتدا نیازهای آنها را در نظر می‌گیرد، بعد احساس رضایت آنها از این نیازها، بعد تصویرسازی رسیدن به این نیازها را برایشان انجام می‌دهید و در نهایت راه‌حل رسیدن به آنها را ارائه می‌کنید. مثال: دیدن شخصی که با ماشین گران‌قیمت از کنار شما عبور می‌کند چه احساسی دارد؟ آیا دوست دارید شما هم به آن برسید؟... .
سخنرانی به روش حذف کردن چیست؟
در این روش تمام احتمالات را بیان می‌کنید و به حذف موارد می‌پردازید. مثال: در گذشته از روش‌های مختلفی برای برقراری ارتباط استفاده می‌شد. به طور مثال در قبیله‌های سرخپوستی از دود آتش برای پیام‌رسانی استفاده می‌کردند و در مناطقی دیگر از کبوتر نامه‌بر و... .
سخنرانی در جشن‌ها و سالگردها چگونه است؟
گاهی در مراسم پاسداشت یا یادبود لازم است که به سخنرانی بپردازید. در این حالت به نکات زیر توجه کنید:
- از مقامات و برگزارکنندگان تشکر کنید.
- اهمیت این رویداد را یادآور شوید.
- ارتباط این مراسم با حاضران را توضیح دهید.
- از حاضران به خاطر شرکت در مراسم تشکر کنید.
مثال: از تمام افرادی که برای برگزاری افتتاحیه فروشگاه زحمت کشیده‌اند تشکر و قدردانی می‌کنم. این فروشگاه به منظور رفاه حال خریداران … .
سخنرانی در مراسم اهدای جوایز چگونه است؟
برای آموزش سخنرانی محفل‌هایی که به اهدای جوایز می‌پردازید لازم است مراحل زیر را طی کنید.
- از همه افرادی که در این گردهمایی شرکت کردند تشکر کنید.
- درباره تاریخچه و اهمیت این وایز صحبت کنید.
- خلاصه‌ای از بیوگرافی برندگان جوایز ارائه دهید.
- نام شخص برنده را بر زبان بیاورید.
- جایزه را با دست چپ بدهید تا بتوانید با دست راست، دست بدهید.
- در صورت امکان به برنده فرصتی برای تشکر و صحبت بدهید.
- به بخش بعدی بروید یا سخنرانی را با تشکر از حاضران به اتمام برسانید.
مثال: ممنون از همه شما عزیزان که در این مراسم اهدای جوایز شرکت کردید. این جایزه به پاس شاعر بزرگ ما یعنی حافظ با همین نام اهدا می‌شود … .
سخنرانی در ارائه شفاهی چگونه است؟
ساختار این سخنرانی را بهتر است که به شکل زیر طراحی کنید.
- توجه مخاطب را به مقاله‌ای خاص معطوف کنید.
- درباره خصوصیت‌ها و زمینه موضوع توضیح دهید.
- دست نوشته‌ها را از روی پاورپوینت برای مخاطبان تفسیر کنید.
- بخش‌های کلیدی را در حین خواندن برجسته‌تر از دیگر مطالب بیان کنید.
- در نهایت منظور اصلی مقاله را شرح دهید.
مثال: در این بخش می‌خواهم درباره نظریه‌های مختلف درباره پیدایش زمین صحبت کنیم … .
آموزش سخنرانی در جلسات اداری
یکی از مهم‌ترین موقعیت‌هایی که مهارت سخنرانی شما اهمیت زیادی پیدا می‌کند مذاکره‌های مهم کاری است. در این موقعیت‌ها توانایی سخنرانی شما برای متقاعد کردن دیگران می‌تواند تغییر مهمی در پیشرفت شرکت ایجاد کند و اگر در این زمینه ضعف داشته باشید راه شما برای حضور در جلسه‌های مهم بسته می‌شود و هرگز به پیشرفت چشمگیری نمی‌رسید. خوشبختانه این نوع سخنرانی نیز کاملا قابل یادگیری است و می‌توانید با تمرین اثربخش به تبحر در مذاکرات برسید.
در ادامه برای آموزش سخنرانی در مذاکره‌ها چند روش کاربردی را معرفی می‌کنیم.
۱. خوشبینانه نگاه کنید
مهم‌ترین اصل در مذاکره این است که روی نکات مثبت جلسه و طرف مقابل تاکید کنید زیرا انتقاد کردن کار آسان اما مخربی است. به جای این کار همواره جنبه‌های مثبت کلام طرف مقابل را ببینید و در صحبت‌های خود به آنها اشاره کنید.
۲. با کل گروه صحبت کنید
وقتی پاسخ یکی از افراد جلسه را می‌دهید به چشمان همه افراد نگاه کنید و طوری نشان دهید که گویی این سوال آنها هم بوده است. با این روش همه احساس می‌کنند که در جلسه حضور دارند و مذاکره به شکل بهتری پیش می‌رود.
۳. ارتباط بگیرید و از بازخوردها استقبال کنید
یکی از مهم‌ترین روش های برقراری ارتباط، گرفتن و دادن بازخورد در طول مکالمه است. در مذاکره‌ها نیز بازخوردها اهمیت وویژه‌ای دارند که اگر افراد را برای ارائه آنها تشویق کنید مهارت مذاکره و سخنرانی خوبی را از خود به نمایش گذاشته‌اید.
۴. همرنگ جماعت شوید
در جلسه‌ها با توجه به آموزش سخنرانی حتما به رفتار اعضای جلسه دقت کنید و شرایط را به شکل متفاوتی تغییر ندهید. مثلا اگر همه افراد با لحن ملایمی صحبت می‌کنند صدای پر از هیجان و کمی بلند شما ممکن است جلسه را از راحتی خارج کند. همچنین چهره و زبان بدن افراد را در نظر داشته باشید و تا حد امکان رفتار خود را با آنها منطبق کنید.
۵. زمان بقیه را ندزدید
هرکسی که در جلسه مذاکره حضور دارد به دنبال فرصتی است که خود را بیشتر به بقیه بشناساند و نکته مد نظرش را با جزئیات بیشتری بیان کند بنابراین برقراری اعتدال میان مدت زمان سخنرانی هرکس معمولا کمی دشوار است. در صورتی که صحبت‌های خود را خلاصه نکنید توجه و تمرکز دیگران کم می‌شود و منتظر نوبت خودشان می‌مانند. اگر در ابتدای سخنرانی متوجه شدید که برخی از افراد به ساعت خود نگاه می‌کنند هرچه سریع‌تر سخنرانی را به اتمام برسانید.
۶. به صحبت‌های کلیشه‌ای توجه کنید
در حین سخنرانی تا حد امکان مفهوم کلام خود را بی‌تکلف و شفاف بیان کنید و منظور اصلی را در لفافه عنوان نکنید زیرا به دیگران این اختیار را می‌دهید که هرکدام برداشت جداگانه‌ای داشته باشند و این امر در سازمان، شما را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند.
۷. جلسه را کوتاه کنید
اگر موضوع مورد بحث جزئیات زیادی دارد خود را ملزم به جمع‌بندی آن در همان جلسه نکنید و وقت دیگری را برای ادامه صحبت‌ها مشخص کنید. به این ترتیب کیفیت جلسه در بالاترین حد قرار می‌گیرد و باعث بالا رفتن بهره وری خود و اعضای آن جلسه می‌شوید.
۸. به زبان بدن خود توجه کنید
گاهی آنچه می‌گویید با آنچه در دل دارید یکسان نیست. در این حالت زبان بدن ممکن است اسرار شما را فاش کند و ناخودآگاه با ارتباط غیر کلامی پیام اصلی خود را به دیگران منتقل کنید. بنابراین مهم است که رفتارتان را تحت کنترل بگیرید و اجازه ندهید که این اتفاق بیفتد.
کتاب آموزش سخنرانی
کتاب‌های زیادی برای آموزش سخنرانی وجود دارند که در کنار گذراندن دوره‌های آموزشی و تمرین تکنیک‌های بالا می‌توانید از آنها استفاده کنید و با وجود نگرانی‌های طبیعی پیش از مصاحبه و سخنرانی، بهترین مصاحبه‌ها را در جمع‌های مختلف ارائه دهید.
در ادامه برخی از بهترین کتاب‌های این حوزه را معرفی می‌کنیم.
۱. کتاب هنر سخنرانی در جمع
«دیل کارنگی» (Dale Carnegie) در اوایل قرن ۱۹ این کتاب را نوشت اما نکات موجود در آن هرگز قدیمی نمی‌شوند و همچنان این اثر در صدر بهترین کتاب‌ها برای آموزش سخنرانی در جمع قرار دارد.
در این کتاب می‌آموزید که سخنرانی اثربخشی داشته باشید و صدای خود را تقویت کنید. این کتاب حتی به محل نشستن تماشاگران نیز توجه ویژه‌ای کرده است و از شما می‌خواهد که به عنوان سخنران، پیش از بقیه، صحبت‌های خود را زیر سوال ببرید و در طراحی سخنرانی، بخش‌های مختلف آن را بهبود دهید تا از نگاه دیگران شخصی مورد اعتماد ارزیابی شوید و آنها تا پایان صحبت‌هایتان با شما همراه شوند.
۲. کتاب بدون ترس سخنرانی کن
در این کتاب «مایک آکر» (Mike Acker) توضیح می‌دهد که چطور استرس و نگرانی را در حین سخنرانی مهار کنید و ارائه مناسبی داشته باشید. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که در کل زندگی خود هرگز به سخنرانی نپردازند زیرا ترس از این کار بسیار قوی است اما متدهای موجود در این کتاب مشکلات این‌چنینی را برطرف می‌کند و به شما شجاعت صحبت و سخنرانی در جمع را می‌دهد.
در یکی از بخش‌های این کتاب آمده است که اگر از انجام این کار می‌ترسید باید بدانید که در این زمینه تنها نیستید. میلیون‌ها نفر هستند که با چنین اضطرابی درگیرند و با غلبه بر آن به موفقیت‌های مد نظرشان می‌رسند.
تمرین‌های موجود در این کتاب ترس‌های متداول شما را از بین می‌برد و می‌توانید با کمک ۷ استراتژی موجود در آن به تبحر برسید.
۳. کتاب Talk Like TED
در این اثر به ۹ راز سخنرانی موفق اشاره شده است که با استفاده از آنها می‌توانید همچون سخنرانان TED برای جمع‌های عمومی و خصوصی صحبت کنید. صدها نفر از سخنرانان موفق این برنامه تاکنون درباره تاثیر این کتاب بر موفقیت خود تاکید داشته‌اند.
نویسنده این اثر، «کارماین گالو» (Carmine Gallo) یکی از افراد حرفه‌ای در حوزه روابط کسب و کار و فردی تاثیرگذار در مجله‌های مهمی نظیر «وال استریت» و «نیویورک تایمز» است. او این کتاب را پس از تجزیه و تحلیل صدها برنامه TED و مصاحبه با سخنرانان آن نوشته است که مرجعی بسیار مناسب برای آموزش سخنرانی و سخنوری به حساب می‌آید.
۴. کتاب Confessions of a Public Speaker
این کتاب همواره در فهرست بهترین کتاب‌های آموزش سخنرانی قرار دارد زیرا نویسنده آن «اسکات برکون» (Scott Berkun) ایده‌های خود را به صورت کاملا عملی و در قالب طنز عنوان کرده است. این نکات باعث افزایش محبوبیت این کتاب نسبت به آثار دیگر می‌شود.
او در این اثر تحقیقات علمی را در کنار تجربه‌های سخنرانی خود قرار داده است و با چشمی باز به این مهارت نگریسته است. او توضیح می‌دهد که افراد حرفه‌ای این حوزه دقیقا می‌دانند که از سخنرانی می‌خواهند به چه چیزی برسند و داستان‌هایی را عنوان کرده است که مطالعه آنها آموزش سخنرانی را ساده‌تر می‌کند.
۵. کتاب Resonate
نویسنده این کتاب «نانسی دوارت» (Nancy Duarte) یکی از افراد برجسته در سخنرانی است و همچنین در زمینه کمک به کسب و کار افراد تاثیرگذار فعالیت‌های گسترده‌ای انجام می‌دهد. او در این کتاب روش‌های سخنرانی در جمع‌های حرفه‌ای نظیر TED را آموزش می‌دهد. مطالعه نکات موجود در این اثر به شما کمک می‌کند که با افزایش اعتماد به نفس خود به موفقیت چشمگیری در زمینه ارائه و سخنوری برسید.
سوالات متداول
در ادامه به چند سوال متداول درباره سخنرانی پاسخ می‌دهیم.
چطور سخنرانی ایده‌آلی داشته باشیم؟
سخنرانی ایده‌آل وجود ندارد زیرا همواره مسائلی وجود دارند که تحت کنترل ما نیستند اما با تمرین و تکرار و رعایت اصول سخنرانی می‌توانید ارائه درخور توجهی داشته باشید.
چه مهارت‌هایی برای سخنرانی نیاز داریم؟
برای سخنرانی مناسب به مهارت‌های نرمی نظیر اعتماد به نفس، مهارت‌های اجتماعی و همچنین ارتباطی نیاز دارید.
