روش های درس خواندن سریع برای کسب بیشترین نتیجه

همواره دانش‌آموزان و دانشجویان در هر مقطعی به دنبال سریع‌ترین و بهترین روش های مطالعه برای یادگیری بیشتر هستند. زیرا اگر سرعت یادگیری افزایش یابد نتایج بهتری کسب می‌کنند و به هدف‌های تحصیلی خود می‌رسند. در این مطلب به آموزش انواع روش های درس خواندن سریع می‌پردازیم تا با استفاده از آن‌ها در مدتی کوتاه حجم زیادی از مطالب را بیاموزید. گفتنی است که به‌کارگیری این تکنیک‌ها موجب تحول سطح تحصیلی همه افراد با هر میزان دانش می‌شود.

روش های درس خواندن سریع

شب قبل از امتحان برنامه‌ای می‌ریزید که طبق آن باید تا صبح چند فصل از کتاب را مطالعه کنید اما نیمه‌های شب ناگهان خوابتان می‌برد و صبح با انبوهی از مطالب نخوانده روبه‌رومی‌شوید.

مطمئن باشید که این اتفاق عجیب نیست و بسیاری از افراد با معضلات دیگری نظیر عدم تمرکز و عدم درک مطالب مواجه هستند یا برای یادگیری یک مطلب باید زمان زیادی صرف کنند زیرا روش های درس خواندن سریع را نمی‌دانند و باید نحوه برنامه‌ریزی برای درس خواندن را بیاموزند.

خوشبختانه تمامی این مشکلات راه‌حل مخصوص خود را دارند و می‌توانید با تمرین‌های مداوم و صحیح موانع موفقیت تحصیلی را از بین ببرید. در ادامه به موثرترین روش های درس خواندن سریع می‌پردازیم که تمرین و اجرای این تکنیک‌ها کمک شایانی به شما خواهد کرد.

۱. دنبال میانبر در روش های درس خواندن سریع نباشید

هیچ راه میانبری برای مطالعه درس‌ها وجود ندارد. برخی افراد مجموعه‌ای از میانبر برای خود تهیه می‌کنند اما در حین مطالعه از آن‌ها بهره‌ای نمی‌برند. نهایتا یک الی دو راه کوتاه به کارشان می‌آید و همان کارها نیز ارزش صرف زمان طولانی برای یادگیری را ندارند. بنابراین به عنوان اولین تکنیک خواندن سریع دروس از گشتن به دنبال راه‌های میانبر بپرهیزید.

۲. مدیریت زمان انجام دهید

علت این‌که افراد به دنبال راه میانبر هستند استفاده از مهارت مدیریت زمان است. برای این‌که در تحصیلات و حتی زندگی خود به موفقیت برسید باید تکنیک‌های مدیریت زمان را بیاموزید و مخصوصا در روزهای امتحان برای رسیدن به نتیجه دلخواه از این روش‌ها استفاده کنید.

۳. مطالب مرتبط با یکدیگر را تمرین کنید

مغز شما اطلاعات اضافی را به سرعت دور می‌ریزد و اجازه نمی‌دهد که این اطلاعات به بخش حافظه طولانی‌مدت راه پیدا کنند. با افزایش تمرکز در مطالعه از فراموشی اطلاعات ضروری جلوگیری می‌کنید. اما برای این‌که ذهن مطالب درسی را بیهوده نبیند باید روابطی برای این مطالب تعریف کنید.

در واقع وقتی میان مطالب موجود ارتباط مشخصی وجود دارد ذهن شما به این نتیجه می‌رسد که احتمالا این مسئله باارزش است و باید آن را حفظ کند. به طور مثال اگر نام آثار نویسنده‌ای مشهور را بخوانید به احتمال زیاد پس از مدتی کوتاه این اسم‌ها را از یاد می‌برید اما اگر در قالب جمله‌ای قابل درک نام این کتاب‌ها را به ردیف و در قالب یک جمله بیاورید ذهن شما آن جمله را به خاطر می‌سپارد.

به طور مثال نام کتاب‌های مشهور «چارلز دیکنز» عبارت‌اند از: «الیور توئیست»، «دیوید کاپرفیلد»، «آرزوهای بزرگ»، «داستان دو شهر». برای حفظ کردن نام کتاب‌های او می‌توانید از این جمله استفاده کنید: «دیوید کاپرفیلد و الویر توئست آرزوهای بزرگی داشتند که داستان دو شهر را به پایان برسانند.». به خاطر سپردن این جمله به مراتب از یادگیری فهرست اولیه ساده‌تر است. در تمام دروس وجود ارتباط میان مفاهیم درسی اهمیت زیادی دارد و اگر خود کتاب درسی این روابط را ایجاد نکرد این شما هستید که باید هر طور شده برای موضوعات ارتباطی بسازید تا از یادگیری و حفظ کردن آن‌ها مطمئن شوید.

۴. نمودار بسازید

تصویر سازی ذهنی یکی از روش‌های موثر یادگیری است. وقتی مطالب درسی را داخل نمودار قرار می‌دهید به نوعی از حافظه تصویری خود استفاده کرده‌اید. این کار یکی از روش های درس خواندن سریع است و پس از انجام آن نگران فراموشی مطالب درسی نخواهید بود.

به طور مثال نمودار درختی روابط میان اجزا را در بسیاری مباحث درسی نشان می‌دهد و نگاهی کوتاه به چنینی نموداری مفاهیم موجود در آن را به شما می‌آموزد.

۵. تصویر سازی کنید

در روش قبلی گفتیم که نمودارها بخشی از روش‌های تصویرسازی ذهنی هستند اما خودتان را محدود به داده‌های نموداری نکنید. می‌توانید برای هر مفهومی تصویر خاص آن را در ذهن بسازید تا یادگیری موضوع برایتان ساده شود. به طور مثال در کتاب علوم سوم دبستان در یک تصویر ساده چرخه آب نشان داده شده است. شما با دیدن این تصویر آن را در ذهن ثبت می‌کنید و در مواقع لزوم به سرعت آن را به یاد می‌آورید.

۶. داستان را بازگو کنید

اگر توانایی تعریف کردن موضوعی را نداشته باشید یادگیری آن نیز برایتان غیرممکن می‌شود. برای بازگو کردن مفاهیم، ابتدا باید مفهوم اصلی مسئله را درک کنید و سپس با شاخ و برگ دادن مطلب به جزئیات خاص موجود در آن بپردازید. بنابراین یکی از روش های درس خواندن سریع این است که هم‌زمان با مطالعه، یک بار دیگر آن را برای خود یا دیگران به زبان بیاورید. با این‌کار علاوه بر افزایش سرعت، متوجه میزان یادگیری خود نیز می‌شوید و در صورت وجود ضعف در آن بخش از درس می‌توانید با مدیریت زمان روی آن مبحث وقت و انرژی بیشتری بگذارید.

۷. یادداشت برداری کنید

وقتی مدرس در حال آموزش مطالب است ورق و کاغذی بردارید و از نکات مهم آن یادداشت‌برداری کنید. این کار یکی از بهترین روش های درس خواندن سریع است زیرا در آن واحد علاوه بر درک مفاهیم، آن‌ها را یاد می‌گیرید. اگر از یاداشت با خودکار و کاغذ حس خوبی نمی‌گیرید نکات مهم را در گوشی موبایل، تبلت یا لپ تاپ بنویسید. البته در این خصوص تحقیقات نشان می‌دهند که تفاوت زیادی میان نوشتن با قلم و تایپ کردن در دستگاه‌های هوشمند وجود دارد زیرا وقتی با دست خط خودتان موضوعی را می‌نویسید با این حرکت به درک بهتری از آن موضوع می‌رسید.

همچنین وقتی با قلم یادداشت می‌کنید ایده‌های بهتری به ذهنتان می‌رسد و تغییراتی در کلمات ایجاد می‌کنید اما در تایپ معمولا خلاقیت کمتری به خرج می‌دهید و همین امر احتمال به خاطر سپردن مطالب را قدری کاهش می‌دهد.

نکته مهم دیگری که در یادداشت مطالب باید در نظر بگیرید نوشتن هوشمندانه است. هرچه نوشته‌هایتان بهتر باشند سرعت یادگیری شما افزایش می‌یابد. قبل از شروع این‌کار ابتدا انواع استراتژی‌های نوت‌برداری را بیاموزید و سپس برای هر مبحث به فراخور میزان راحتی خود بهترین روش را انتخاب کنید. تمامی روش‌های موجود فقط در صورتی اثربخش هستند که برای ایجاد آن‌ها موارد زیر را رعایت کنید.

• گوش دهید و نکات را به زبان خودتان بنویسید.
• میان مطالب اصلی فضای خالی قرار دهید تا وقتی دوباره به آن‌ها رجوع می‌کنید اطلاعات تکمیلی را بیفزایید.
• علائم و نشانه‌های خاصی برای خود تعریف کنید تا از صرف زمان برای تعریف برخی بخش‌های پرتکرار جلوگیری کنید. به طور مثال مهم‌ترین نکات را با ماژیک قرمز هایلایت کنید تا هربار که نگاهی به آن می‌اندازید اصلی‌ترین بخش را دریابید.
• خلاصه‌نویسی کنید و کل جمله‌ها را یادداشت نکنید.
• یاد بگیرید که صرفا اطلاعات مهم را یادداشت کنید و موضوعات بی‌اهمیت را در جزوه نیاورید.

۸. از آهنگ‌ها استفاده کنید

ما معمولا در کوتاه‌ترین زمان آهنگ‌های مورد علاقه خود را حفظ می‌کنیم. از این مسئله می‌توانید برای یادگیری سریع دروس بهره ببرید. به طور مثال با ریتم آهنگ محبوبتان به جای کلمات شعر اصلی اصطلاحات علمی مبحث درسی خود را پشت سر هم و با ریتم مناسبی قرار دهید. کار دشواری نیست و صرفا باید خود را با ریتم موسیقی هماهنگ کنید. خواهید دید که کلمات پشت سر هم می‌آیند و شعر را کامل می‌کنند. با ساختن این شعر در زمان پاسخگویی به سوالات کافی است ریتم آهنگ را به یاد بیاورید و بعد به سوالات آزمون پاسخ دهید.

۹. مطالب را بخش بخش کنید

برخی افراد می‌خواهند مطالب طولانی را در یک مرحله بخوانند و بیاموزند. این سازوکار مغز نیست و از نقطه‌ای به بعد با شما همکاری نخواهد کرد. برای این‌که مطالب را خوب و سریع بیاموزید آن‌ها را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و برای هر بخش زمان مجزایی بگذارید. این کار باعث می‌شود که مغز فرصت کافی برای یادگیری مطالب جدید و پردازش آن‌ها را داشته باشد. بنابراین پس از مطالعه هر بخش به عمد، وقفه ایجاد کنید تا ذهن آزادی برای یادگیری بخش بعدی داشته باشید. در روش های تندخوانی نیز می‌توانید از این تکنیک استفاده کنید.

۱۰. همواره به دست نوشته‌هایتان رجوع کنید

مغز به مطالب تکراری برای به خاطر سپردنشان بهای بیشتری می‌دهد. این طور نیست که یک بار در کلاس نوت بردارید و تصور کنید مطالب را یاد گرفته‌اید. برای یادگیری کامل و انتقال آن‌ها به حافظه بلندمدت لازم است در دوره‌های زمانی مختلف این نوشته‌ها را دوباره بخوانید. هرچه تکرار این روند بیشتر باشد یادگیری شما نیز اثربخش‌تر خواهد بود. در ضمن با توجه به این‌که به جای مطالعه کل مبحث صرفا به نکات مهم آن رجوع می‌کنید سرعت علم شما برای یادگیری افزایش می‌یابد.

۱۱. تمرکز کنید

تمرکز اصل اساسی یادگیری است. به طوری که اگر در طول مطالعه متمرکز نباشید توانایی یادگیری نخواهید داشت. یکی از روش‌های خواندن سریع درس این است که در مدت‌زمان مطالعه تمرکز لازم را داشته باشید. برای افزایش تمرکز می‌توانید عوامل حواس‌پرتی را دور از خود نگه دارید.

به طور مثال از تکنیک پومودورو استفاده کنید و به مدت ۲۵ دقیقه بدون توجه به عوامل بیرونی صرفا به مطالعه بپردازید و در این مدت گوشی موبایل خود را روی حالت بی‌صدا قرار دهید. اگر این کار نیز کفایت نمی‌کند به طور کلی گوشی و لپ تاپ را از اتاق خود خارج کنید زیرا در این ۲۵ دقیقه باید بخش مشخصی را به اتمام برسانید و به طور کامل مفاهیم آن را بیاموزید.

۱۲. ساعت اوج توانایی مغز خود را بشناسید

هرکسی خودش را بهتر از دیگران می‌شناسد. بنابراین با کمی اندیشیدن درمی‌یابید که بهترین زمان یادگیری شما چه ساعتی از شبانه‌روز است. برخی افراد صبح زود مطالعه باکیفیت‌تری دارند و برخی دیگر نیمه‌های شب در اوج فعالیت مغزی قرار می گیرند.

با توجه به این موضوع نباید این ساعت‌های طلایی را با خواب یا انجام امور متفرقه هدر بدهید زیرا استفاده از این موقعیت‌ها کمک می‌کند که مطالب را با سرعت و کیفیتی بالا یاد بگیرید. گاهی مبحثی را که مطالعه آن نیاز به ۳ ساعت صرف زمان دارد در زمان اوج توانایی مغز یک‌ساعته می‌خوانید و یاد می‌گیرید. بنابراین یافتن ساعت اوج توانایی مغز یکی از بهترین روش های درس خواندن سریع است.

۱۳. مطالب را اسکن کنید

ذهن ما در برابر یادگیری موضوعات ناشناخته مقاومت می‌کند و حتی از آن‌ها می‌گریزد. برای این‌که با انگیزه بیشتری به سمت مطالب درسی بروید ابتدا نگاهی گذرا به کل مبحث بیندازید. عکس‌ها و نمودارها را ببینید و اگر نکته برجسته‌ای وجود داشت آن را نیز با دقت بیشتری نگاه کنید. به این ترتیب در شروع مطالعه، ذهن آگاهی دارید و یادگیری مطالب برایتان ساده‌تر می‌شود.

۱۴. به سرعت دوره کنید

طبیعی است که همیشه قدرت و انگیزه کافی برای مطالعه نداشته باشید و گاهی از مطالعه دروس دلزده شوید. در این مواقع برای این‌که کار مفیدی انجام دهید و فرصت خود را نیز نسوزانید دفتر یادداشت‌هایتان را بردارید و نگاهی گذرا به نکات نوشته شده بیندازید. این امر نوعی دوره است که در مطالعه به روش «PQ6R» نیز وجود دارد و بدون اینکه فشاری به مغز وارد کند عمق معنای مطالب را در حافظه شما بیشتر خواهد کرد.

۱۵. ساده‌سازی کنید

برخی مواقع مبحث درسی به قدری سنگین است که مطالعه سریع آن غیرممکن به نظر می‌رسد؛ اما جای نگرانی نیست. اگر با چنین مبحثی مواجه شدید و فرصت زیادی در اختیار نداشتید آن مطلب را تا حد امکان ساده کنید.

برای ساده‌سازی می‌توانید آن را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کنید یا موضوع را از جنبه‌های ساده‌تری ببینید. به طور مثال اگر در حال مطالعه زبان انگیسی هستید در مواجهه با متنی دشوار، نیازی نیست که مدام از دیکشنری برای یافتن معنی کلمات استفاده کنید. در این حالت روی عبارت‌های آشنا متمرکز شوید. این کلمات اگر در بخش زیادی از یک جمله قرار داشته باشند درک بقیه مطلب پیچیده نخواهد بود.

۱۶. تفکرات خود را سازماندهی کنید

سازماندهی ذهن امر ساده‌ای نیست اما با تمرین و تکرار می‌توانید آن را انجام دهید. در واقع ذهن پر از اطلاعات پراکنده است اما اگر به صورت دسته‌بندی شده این اطلاعات را برای خود شفاف کنید این سازماندهی به نحو صحیحی انجام می‌شود. بعدها در روز امتحان خواهید دید که این سازماندهی چقدر به نظم ذهنی شما و یادآوری مطالب خوانده شده کمک می‌کند.

به طور مثال یکی از روش های درس خواندن سریع این بود که در میان مطالب ارتباطی معنادار ایجاد کنید. حال اگر هرکدام از این مباحث مرتبط را در دسته‌ای مجزا در نظر بگیرید در حین آزمون به همان دسته مراجعه می‌کنید. مثلا برای آثار نویسنده‌ای از قرن پنجم دسته‌ای می‌سازید و نویسنده دیگر از قرن ششم دسته دیگری دارد. وقتی با سوالی مربوط به کتاب‌های نویسنده قرن پنجم مواجه می‌شوید همان دسته‌بندی خاص را به یاد می‌آورید.

۱۷. از دیگران کمک بگیرید

برخی مباحث پیچیده و دشوار هستند و فرصت کافی برای دریافت معنای خاص آن‌ها ندارید. در این حالت بهترین کار ممکن این است که از معلم خصوصی یا همکلاسی یا مشاهده دوره آموزشی آنلاین کمک بگیرید. این کار علاوه بر این‌که در زمان شما صرفه‌جویی می‌کند احتمال بدفهمی و اشتباهات متداول را نیز کاهش می‌دهد. برای مثال یادگیری مبحث تصمیم گیری چند معیاره دشوار است و یادگیری آن نیاز به تلاش و تمرکز زیادی دارد. بهترین روش برای سرعت بخشیدن به یادگیری این است که دوره‌های آموزشی آن را بگذرانید.

۱۸. علت را مشخص کنید

گاهی هرچقدر تلاش می‌کنید مباحث در ذهنتان جای نمی‌گیرند. در این حالت پیش از آن‌که وقت بیشتری را هدر بدهید لحظه‌ای مکث کنید و عامل اصلی این مشکل را بیابید. ممکن است این موضوع به عوامل بیرونی مرتبط باشد یا خودتان تمرکز کافی نداشته باشید یا این‌که مبحث از حد توان درک شما فراتر باشد. هرکدام این علت‌ها راهکارهای مجزایی دارند. به طور مثال نبود تمرکز در بیشتر مواقع به علت وجود عوامل حواس‌پرتی است که در نکات قبلی درباره نحوه حذف این عوامل توضیح دادیم. بنابراین در این گام ریشه‌یابی مشکلات اهمیت ویژه‌ای دارد.

۱۹. عادت های مطالعاتی را در خود پرورش دهید

هرکسی عادت‌های مطالعاتی مخصوص به خود دارد و وقتی در آن حالت قرار می‌گیرد بیشترین حجم از مطالب را می‌آموزد. برای این‌که سریع و عمیق بیاموزید به عادت‌های خود بیندیشید. حال اگر در بهترین حالت و در بهترین ساعت از توانایی مغز قرار بگیرید یادگیری هیچ مبحثی برایتان سخت نخواهد بود.

به طور مثال برخی افرد وقتی روی زمین می‌نشینند بازدهی بیشتری دارند تا زمانی که روی صندلی نشسته‌اند. یا سرد بودن محیط اتاق به برخی از افراد حس خوبی برای مطالعه می‌دهد در حالی که در محیط گرم احساس خواب آلودگی می‌کنند. توجه به این نکات کوچک اما مهم به شما در موفقیت تحصیلی‌تان کمک شایانی می‌کند. همچنین گاهی لازم است برخی عادت‌ها را خودتان بسازید یا اصلاح کنید. این ساخت عادت باید در راستای افزایش تمرکز و یادگیری باشد.

به طور مثال برخی افراد خواهر و برادر کوچک‌تر از خود دارند و این بچه‌ها در طول روز مدام به سروصدا می‌پردازند. سروصدا یکی از عوامل بیرونی است که می‌تواند روی تمرکز شما تاثیر منفی بگذارد. حال اگر عادت کنید که در شلوغی نیز مطالعه باکیفیتی داشته باشید بهره‌وری خود را در این محیط‌ها افزایش می‌دهید. برای این‌که این عادت در شما نهادینه شود حتی در لحظاتی که محیط، کاملا ساکت است موسیقی آرام و بی‌کلامی پخش کنید. البته این حواشی برای هرکس با دیگری فرق دارد و عادت‌های شما باید منطبق با شرایط خودتان ساخته شود.

۲۰. استرس را کاهش دهید

استرس خود به تنهایی می‌تواند کل روند مطالعات شما را مختل کند. در صورتی که از روش های درس خواندن سریع استفاده کنید در کوتاه‌ترین زمان به بیشترین بهره‌وری می‌رسید اما اگر مدام نگران آزمون باشید و با استرس به مطالعه بپردازید کل روند برنامه و یادگیری را مختل خواهید کرد. با وجود استرس تمرکز پایین می‌آید و نمی‌توانید به درک درستی از مفاهیم کتاب برسید. در این حالتی هیچ متدی کارساز نمی‌شود و با پایان فرصت می‌بینید که زمان باقی‌مانده را نیز از دست داده‌اید. در حالی که اگر روش‌های بالا را دنبال کنید نیازی به نگرانی و اضطراب نخواهد بود. یکی از عوامل شکست بسیاری از افراد کنکوری نیز همین استرس و اضطراب کنترل نشده است.

در نظر داشته باشید که حجم مطالب آزمون‌های بزرگی مانند کنکور به قدری زیاد است که بیشتر افراد نمی‌توانند تمام نکات را به خاطر بسپارند. در این آزمون کسی برنده می‌شود که با استفاده از روش‌های هوشمندانه از همان مطالب آموخته برای گرفتن بهترین نتیجه استفاده کند.

۲۱. بخوابید

یکی از روش های درس خواندن سریع این است که در بین مطالعه هر بخش برای چند دقیقه کوتاه چشمان خود را ببنیدید و حتی به خواب بروید. وقتی این توقف را در بین مطالعات خود ایجاد می‌کنید مغز فرصت پردازش مطالب خوانده شده را به دست می‌آورد و با آرامش پس از دسته‌بندی آن‌ها را به حافظه بلندمدت شما می‌فرستد.

بسیاری از معاملات پیچیده ریاضی پس از خوابی کوتاه به ذهن شما خطور می‌کنند و مباحثی که برای اولین بار می‌خوانید و به نظرتان غیر قابل درک هستند پس از استراحت کامل، ساده‌تر می‌شوند. بنابراین راه یادگیری سریع این نیست که پشت سر هم مطالب را بخوانید و انتظار معجزه داشته باشید. نقش اصلی یادگیری تمرکز بر مباحث کوتاه و ایجاد وقفه در بین آن‌ها است.

علاوه بر خواب‌های کوتاه نباید نقش خواب شبانه را در یادگیری فراموش کنید. برخی افراد کل شب را بیدار می‌مانند تا درس بخوانند و از نظر آن‌ها ۸ ساعت خواب شبانه نوعی رفاه است و آن را ضروری نمی‌دانند. این در حالی است که محققان می‌گویند داشتن خواب کافی با کیفیت تاثیر مستقیم بر میزان تمرکز و یادگیری شما در طول بیداری می‌گذارد و برای حفظ کردن مطالب نیاز به صرف زمان زیاد نخواهید داشت. به همین علت ۸ ساعت خواب شبانه نیز یکی از روش های درس خواندن سریع است و بیداری‌ها متمادی بازدهی شما را تا حد بسیار زیادی کاهش خواهد داد.

۲۲. به کار خود عشق بورزید

اگر در حین مطالعه به مطالب عشق بورزید یادگیری شما سریع‌تر اتفاق می‌افتد. گاهی افراد مدام با خود زمرمه می‌کنند: «از ریاضی متنفرم.» پس از مدتی درمی‌یابند که مطالب ریاضی برایشان غیرقابل درک شده‌اند و نمی‌توانند حتی ساده‌ترین مسائل را حل کنند. این روندی طبیعی است زیرا خود آن‌ها این پیغام را برای مغز فرستاده‌اند که به جای یادگیری ریاضی آن را از خود دور کند و همین امر مشکلات زیادی را برایشان به وجود می‌آورد. اگر شما نیز درباره مبحثی خاص این احساس را دارید هرچه سریع‌تر حس خود را به بهانه‌های مختلف و حتی بی‌اساس تغییر دهید. عشق ورزیدن به مطالب حتی به صورت نمایشی تاثیر بسزایی در یادگیری شما دارد.

۲۳. مطالعات گروهی انجام دهید

مطالعه گروهی یکی از روش‌های تسریع روند یادگیری است که برای همه کاربرد ندارد اما به امتحانش می‌ارزد. بنابراین یک بار این نحوه یادگیری را با جمعی از همکلاسی‌ها امتحان کنید و اگربرای شما کاربرد و بازدهی کافی را داشت این روش مطالعه را تکرار کنید. در مطالعات گروهی این امکان را دارید که ایده‌ها و نکات خاصی را با دیگران به اشتراک بگذارید. پدر این حالت نظراتی که مطرح می‌شوند در ذهن شما می‌نشینند. در حالی که در مطالعه انفرادی چنین اتفاق نمی‌افتد.

البته برخی افراد در مطالعه گروهی تمرکز کافی ندارند و در خلوت خود به درک بهتری از مطالب می‌رسند. در هر صورت بهتر است این نوع مطالعه را بیازمایید و در صورت اثربخشی آن را تبدیل به عادتی همیشگی کنید.

۲۴. آموزه‌هایتان را به دیگران بیاموزید

اثربخش‌ترین و بهترین روش یادگیری مطالب خوانده شده این است که تمام آن‌ها را به دیگران یاد بدهید. این کار به شما فرصتی می‌دهد که مطالب خوانده شده را محک بزنید و همچنین خود را بیشتر برای آزمون آماده کنید. همچنین این روش راهی برای ادغام ایده‌هایتان است.

۲۵. میزان یادگیری خود را بسنجید

تحقیقات علمی نشان می‌دهند که یکی از اثربخش‌ترین روش های درس خواندن سریع آزمون دادن است. گفتیم که هیچ کس شما را به اندازه خودتان نمی‌شناسد بنابراین خود شما بهتر از هرکسی می‌توانید میزان یادگیری‌تان را بسنجید. یکی از روش های درس خواندن سریع این است که سوالاتی از مباحث درسی مطرح کنید و پس از مطالعه آن بخش شروع به پاسخگویی کنید.

آزمون‌های آنلاینی نیز وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید. فرقی ندارد که از چه نوع پرسشی استفاده می‌کنید. نکته مهم این است که پس از آزمونی کوتاه میزان تسلط خود را بسنجید و به سرعت به بخش‌هایی رجوع کنید که در پاسخگویی به سوالات آن‌ها احساس ضعف می‌کردید.

۲۶. مطالب حفظی را با صدای بلند بگویید

مطالعات نشان می‌دهند که در مقایسه با مطالعات با صدای آرام، خواندن مطالب با صدای بلند تاثیر بهتری بر مکانیزم مغز می‌گذارد و به شما در یادگیری سریع‌تر کمک می‌کند. در واقع وقتی کلمه یا عبارتی متفاوت را با صدای بلند می‌خوانید آن مبحث در ذهن شما بهتر شناسایی می‌شود تا زمانی که بی‌صدا مطالعه می‌کنید. تکرار عبارت با صدای بلند باعث می‌شود که آن کلمه را به حافظه بسپارید و در روز آزمون علاوه بر تصویر متن کتاب صدای خود را در حین ادای کلمه به خاطر بیاورید. برای افزایش اثربخشی این روش بهتر است گام‌های زیر را بردارید.

• گام اول: همزمان با خواندن نوشته‌هایتان زیر نکات کلیدی خط بکشید اما برای حفظ کردن آن‌ها روند مطالعه را متوقف نکنید. در واقع پس از کشیدن خط‌ها ادامه متن را بخوانید.
• گام دوم: وقتی گام اول را به طور کامل به اتمام رساندید بازگردید و کلمات مهم هایلایت شده را با صدای بلند برای خود بخوانید. این کار را به تعداد دفعات لازم ادامه دهید. هرکدام از کلمات را بدون عجله برای خود تکرار کنید.
• گام سوم: وقتی این کار را برای تمام کلمات مهم انجام دادید ۳ دقیقه استراحت کنید.
• گام چهارم: پس از استراحت یکی یکی به سراغ عبارت‌های مهم بروید و رویشان را با دست یا کاغذ بپوشانید و از حافظه خود برای بیان آن‌ها استفاده کنید.
• گام پنجم: برای عبارت‌هایی که نتوانستید به خاطر بیاورید گام ۲ و ۳ و ۴ را تکرار کنید.

۲۷. روش تمرین خود را عوض کنید

برخی افراد مطلب درسی دشوار را مدام تکرار می‌کنند و امید دارند که این روش به آن‌ها در یادگیری بهتر کمک کند. در حالی که تکرار بیهوده مطلب صرفا مهارت‌های یادگیری شما را کاهش می‌دهد. حال اگر این روش تمرین را اندکی تغییر دهید به نتایج درخشانی می‌رسید و بیشتر و سریع‌تر از روش تکرار عبارت‌ها مباحث را می‌آموزید. برای این‌که به این نقطه از دانش برسید مراحل زیر را طی کنید.

1. تمرین اولیه داشته باشید: فرض کنید امتحان مهمی دارید. در این حالت پس از مطالعه اولیه هرآنچه آموخته‌اید برای خود تکرار کنید و این کار را دو بار انجام دهید. به احتمال زیاد بار دوم بهتر از بار اول توضیح می‌دهید.
2. صبر داشته باشید: برای تمرین مجدد حداقل ۶ ساعت فاصله بیندازید که به نوعی یعنی تمرین سوم را به فردا موکول کنید.
3. دوباره تمرین کنید: در این تمرین لازم است تغییراتی ایجاد کنید. به طور مثال باید کمی سریع‌تر صحبت کنید و در طول توضیحات سریع بخش‌های پیچیده و بزرگ را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید تا توضیح آن‌ها ساده‌تر شود.

البته این سه مرحله برای افرادی که می‌خواهند برای سخنرانی‌های عمومی آماده شوند اثربخشی بیشتری دارد تا کسانی که برای آزمون‌های کتبی مطالعه می‌کنند.

۲۸. چند موضوع را پشت سر هم بیاموزید

یکی از روش های درس خواندن سریع این است که به جای تمرکز بر مبحثی خاص، چند موضوع را به صورت موازی مطالعه کنید. این روش برای برخی کاربردی و برای برخی آزاردهنده است. نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید مطالعه مباحث مختلف در آن واحد، پویایی مغز را افزایش می‌دهد و چون ذهن درگیر آن‌ها می‌شود ناخودآگاه سرعت یادگیری را بالا می‌برد. پیشنهاد می‌کنیم این روش را امتحان کنید و اگر سرعت و کیفیت یادگیری را در شما افزایش داد از این متد به عنوان بهترین روش درس خواند سریع بهره ببرید.

حتی اگر نمی‌تواید هم‌زمان چند درس را مطالعه کنید در برنامه روزانه خود درس‌های متنوعی قراردهید. برخی افراد در طول روز صرفا یک الی دو کتاب را برای مطالعه انتخاب می‌کنند. در حالی که در تحقیقات اخیر اثبات شده است که وقتی چند کتاب یا مبحث مختلف را در چک لیست روزانه جای می‌دهید زمان بیشتری را متمرکز باقی می‌مانید.

۲۹. اطلاعات مشابه را به روش های مختلف بیاموزید

مطالعات نشان می‌دهند که رسانه‌های مختلف بخش‌های مختلفی از مغز را تحرک می‌کنند و هرچه بخش‌های بیشتری از ذهن درگیر شوند یادگیری و یادآوری مطالب بهتر صورت می‌گیرد. برای درک استفاده بهتر از رسانه‌های مختلف می‌توانید هنگام مطالعه هر مبحث گام‌های زیر را طی کنید:

• خواندن یادداشت‌های داخل کلاس
• خواندن متن کتاب
• دیدن ویدئوهای آموزشی آن مبحث
• یافتن منابع آنلاین دیگر
• ساخت نقشه ذهنی
• یاددادن مطالب به شخصی دیگر
• تمرین بخش‌های دشوار با کمک منابع مختلف
• شنیدن پادکست‌های مرتبط
• تمرین عملی (در صورت امکان)

مسلما نمی‌توانید تمام این مراحل را یک‌باره طی کنید. اما هربار که به سراغ آن مبحث درسی می‌روید از متد و منبعی متفاوت استفاده کنید. این کار به شما در خواندن و یادگیری سریع‌تر مطالب کمک می‌کند. به طور مثال برخی افراد در سال کنکور صرفا روی مباحث کتاب درسی متمرکز می‌شوند و اصلا به سراغ کتاب‌های آموزشی و دوره‌های مختلف نمی‌روند. این امر ابعاد مختلف یادگیری را از بین می‌برند و زاویه دید محدودی پیدا می‌کنند. از این رو درک آن‌ها از مطالب نیز کاملا تک بعدی می‌شود و ممکن است در مواجهه با سوالی متفاوت، در پاسخگویی ناتوان باشند.

۳۰. جلوی کلاس بنشینید

اگر حق انتخاب برای نشستن در کلاس با شما است صندلی‌های جلوتر را انتخاب کنید. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که صندلی‌های جلوی کلاس نشسته‌اند بالاترین نمره آزمون‌ها را از آن خود می‌کنند. در واقع متوسط نمرات دانش‌آموزان ارتباطی مستقیم با محل نشستن آن‌ها دارد و در بیشتر مواقع دانش‌آموزان با انگیزه جلوتر می‌نشینند تا روش های درس خواندن سریع را به کار بگیرند.

از طرف دیگر افرادی که انگیزه کمتری برای یادگیری دارند صندلی‌های عقب‌تر را انتخاب می‌کنند تا کمتر در مقابل چشم‌های مدرس باشند. البته این نکته مطلق نیست و ممکن است علت‌های دیگری نظیر قدبلند افراد آن‌ها را ترغیب به نشستن در ردیف‌های آخر کلاس کند.

۳۱. چند کار را همزمان انجام ندهید

تحقیقات نشان می‌دهند که به طور قطع انجام چند کار همزمان به ضرر شما است و میزان یادگیری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. حتی برخی افراد که ادعا می‌کنند در انجام چند کار همزمان موفق هستند در نهایت عملکردی کمتر از افراد معمولی دارند.

دانش‌آموزان قوی همواره روی یک موضوع خاص متمرکز می‌شوند. بنابراین برای رسدن به موفقیت هنگام مطالعه مشغول پاسخ دادن به پیام‌های گوشی موبایل، دیدن بخشی از سریال تلویزیونی، سرزدن به شبکه‌های اجتماعی و... نشوید. در ادامه چند پیشنهاد مفید برای دوری از چند کار هم‌زمان ارائه می‌دهیم.

• نوتیفیکیشن‌های گوشی را خاموش کنید.
• هر برنامه پیام رسانی را از گوشی حذف کنید.
• اتصال به اینترنت لپ تاپ را متوقف کنید.
• اتاق را مرتب کنید و نگذارید محیط مطالعه شما شلوغ و درهم باشد.

۳۲. نگرانی‌ها را یادداشت کنید

نگرانی‌هایی نظیر فراموش کردن پاسخ‌ها، ناتوانی در آزمون و دریافت نمرات پایین متداول‌ترین نوع نگرانی‌ها در روزها و ساعت‌های پیش از آزمون هستند که تا حدی وجود آن‌ها انگیزه شما را برای یادگیری بهتر افزایش می‌دهد. اما اگر تبدیل به استرس و نگرانی بیش از حد شود تاثیر منفی خود را روی عملکردتان می‌گذارد.

تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفت و نشان داد دانش‌آموزانی که این دل‌مشغولی‌ها را به مدت ۱۰ دقیقه روی کاغذ یادداشت می‌کنند عملکرد بهتری نسبت به همکلاسی‌های دیگر خود دارند. در مجموع این کار برای نگرانی‌های همیشگی بسیار کارآمد است. حال اگر این نگرانی‌ها را در قالب دفتر خاطرات بنویسید به حافظه و یادگیری شما کمک شایانی می‌کند. همچنین با توجه به این‌که با این روش احساسات منفی خود را بیان می‌کنید کمتر ذهن خود را درگیر این افکار منفی می‌کنند. بنابراین یکی از روش‌های یادگیری سریع این است که ۱۰ دقیقه را صرف نوشتن نگرانی‌های خود از امتحان پیش‌رو کنید تا نتایج بهتری کسب کنید.

۳۳. استراحت‌های دوره‌ای داشته باشید

وقتی در حین مطالعه برای خود استراحت‌های دوره‌ای در نظر می‌گیرید بازدهی و تمرکزتان را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهید. به همین علت است که نباید به طور مثال خود را ۶ ساعت در اتاق حبس کنید و به مطالعه مباحث امتحان بپردازید.

حداکثر توان افراد برای متمرکز ماندن روی مطالب با یکدیگر متفاوت است اما به طور متوسط بهتر است پس از هر ۴۰ دقیقه مطالعه ۵ الی ۱۰ دقیقه استراحت داشته باشید. همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم استفاده از ساعت پومودورو نیز بسیار کاربردی است.

البته در نظر داشته باشید که قرار نیست در این فرصت‌های کوتاه به سراغ پیام‌های گوشی بروید زیرا قرار است به طور کامل ذهن خود را خالی کنید تا استراحت کند.

۳۴. در پایان مطالعه هر مبحث به خود جایزه دهید

پیش از شروع مطالعه جایزه‌ای خاص برای اتمام مبحث خود تعیین کنید تا به این روش حافظه را تقویت کنید و سریع‌تر بیاموزید. برخی از جوایز مناسب برای مطالعه در زیر آمده‌اند.

• پیاده‌روی کوتاه
• خوردن میان وعده‌ای خوشمزه و سالم
• گوش دادن به موسیقی محبوب
• انجام حرکت‌های کششی
• انجام چند حرکت ورزشی انرژی بخش
• نواختن موسیقی
• دوش گرفتن

وقتی با اتمام هر مبحث از این جوایز بهره می‌برید ذهن شما هوشیاری خود را افزایش می‌دهد و سریع‌تر مطالب را به حافظه می‌سپارد.

۳۵. بیش از نتیجه به فرایند بیندیشید

دانش‌آموزان موفق کسانی هستند که هدفشان از مطالعه یادگیری اطلاعات جدید است و صرفا برای نمره گرفتن درس نمی خوانند. طبق پژوهش‌ها این افراد معمولا به شکل زیر عمل می‌کنند.

• به جای نتیجه نهایی روی تلاش خود تمرکز می‌کنند.
• روی فرایند مطالعه به جای دست‌آوردها متمرکز هستند.
• حتی در مباحث سخت و دشوار معتقدند که با تمرین و تلاش کافی فرصت رشد دارند.
• چالش‌های یادگیری را می‌پذیرند.
• آن‌ها موفقیت را تلاش برای یادگیری مباحث جدید می‌دانند و تمام تمرکز خود را روی نمره‌های بالا نمی‌گذارند.

۳۶. حداقل ۸ لیوان آن در روز بنوشید

کمبود آب بدن تاثیرات منفی روی مغز شما می‌گذارد و این تاثیر منفی می‌تواند آزمون شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. محققان بر این باورند که یکی از روش‌های یادگیری سریع این است که همواره بدن خود را هیدراته نگه دارید و حداقل ۸ لیوارن در طول روز آب بنوشید.

۳۷. حداقل ۳ بار در هفته ورزش کنید

ورزش کردن علاوه بر سلامت جسمی باعث سلامت ذهن شما می‌شود. ازجمله تاثیرهای حرکات ورزشی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

• افزایش قدرت حافظه
• بهبود عملکرد مغز
• کاهش بیماری‌هایی نظیر افسردگی
• افزایش کیفیت خواب
• کاهش استرس
• تغییر حالت روحی

در واقع ورزش مانند دارویی معجزه‌آسا است که به بهبود روند یادگیری شما کمک شایانی می‌کند. بنابراین برای یادگیری سریع و هوشمندانه مطالب حداقل ۳ بار در هفته حدود ۳۰ الی ۴۵ دقیقه را به ورزش کردن اختصاص دهید تا سالم‌تر و پرانرژی‌تر به درس خواندن بپردازید.

۳۸. مرغ و تخم مرغ بخورید

کولین ساختاری شیمیایی است که وقتی استیل به آن اضافه می‌شود استیل کولین را ایجاد می‌کند. استیل کولین نوروترنسمیتر neurotransmitter یا انتقال‌دهنده عصبی است به همین علت آن دسته از مواد غذایی که کولین داشته باشند برای تقویت حافظه موثر هستند. مقدار زیادی از کولین بدن از طریق خوردن مرغ و تخم مرغ به دست می‌آید. بنابراین اگر می‌خواهید حافظه و بازدهی بهتری داشت باشید این دو را در برنامه غذایی خود قرار دهید. همچنین اگر گیاه‌خوار هستید می‌توانید از غذاهای جایگزین زیر برای کسب کولین بهره ببرید.

• عدس
• دانه کدو تنبل
• انواع بادام
• کلم
• گل کلم
• کلم بروکلی
• تخمه آفتاب گردان

جمع بندی

در این مطلب انواع روش های درس خواندن سریع را عنوان کردیم. این متدها برای تمامی افراد در حال تحصیل اثربخش است. مخصوصا برای افراد با سرعت پایین مطالعه و یادگیری و حفظ کردن مطالب بسیار مفید است زیرا به آن‌ها اجازه ماندن و درگیر شدن در یک بخش را نمی‌دهد. همچنین با مطالعه این روش‌ها بسیاری از باورهای غلط فرایند یادگیری را شناختید و حالا می‌دانید که برخی عادت‌های رفتاری مانند انجام چند کار هم‌زمان ویژگی سودمندی نیست و بازدهی شما را کاهش می‌دهد.

سوالات متداول

در ادامه به چند سوال متداول در زمینه روش های درس خواندن سریع می‌پردازیم.

آیا می‌توانیم طی یک روز برای امتحان آماده شویم؟

فرایند یادگیری و به خاطر سپردن مطالب با تمرین و تکرار صورت می‌گیرد. بنابراین با استفاده از روش‌های گفته شده می‌توانید روند یادگیری را سرعت ببخشید اما طی یک روز فقط بخش محدودی از مطالب در ذهن شما جای می‌گیرند.

بهترین روش مطالعه چیست؟

بهترین روش برای مطالعه و یادگیری این است که با کمک برنامه‌ریزی در روز چند مبحث مختلف را مطالعه کنید، بین آن‌ها توقف‌های کوتاه در نظر بگیرید و همواره مشغول دوره کردن مطالب خوانده شده باشید. همچنین اگر آموخته‌های خود را به کسی دیگر بیاموزید از بابت یادگیری آن مبحث مطمئن خواهید شد.

ورزش چه تاثیر در یادگیری سریع دارد؟

هر حرکتی که ذهن شما را به هوشیاری و پویایی وادار کند برای یادگیری سریع مطالب مفید است. ورزش کردن مانع از بروز مشکلات روحی می‌شود و ذهن را از خمودی خارج می‌کند. به این ترتیب برای یادگیری مطالب جدید انرژی و قدرت بیشتری خواهید داشت سریع‌تر می‌آموزید.