فرادرستفاوت اقتصاد کلان و خرد چیست؟ — آنچه باید بدانید — به زبان ساده
اقتصاد خرد به مطالعه بازار‌ها و بخش‌های بخصوص در اقتصاد می‌پردازد و به مسائلی مانند رفتار مصرف‌کننده، رفتار تولیدکننده و انواع بازار‌ها، توجه می‌کند. اقتصاد کلان، اقتصاد را به صورت کلی، مورد بررسی قرار می‌دهد. در واقع، توجه اقتصاد کلان، معطوف به متغیر‌های «کل» (Aggregate) است، مانند «تقاضای کل» (Aggregate Demand)، تولید کل و تورم. در این مطلب به تفاوت اقتصاد کلان و خرد پرداخته‌ایم.
مباحث اصلی اقتصاد خرد
اقتصاد خرد به صورت کلی، سرفصل‌های زیر را بررسی می‌کند.
- عرضه و تقاضا در بازار‌های فردی
- رفتار مصرف‌کننده فردی برای مثال نظریه انتخاب مصرف‌کننده
- بازار نیروی کار فردی برای مثال، تقاضا برای نیروی کار، تعیین دستمزد
- پیامد خارجی بوجود آمده از تولید و مصرف
مباحث اصلی اقتصاد کلان
اقتصاد کلان شامل سرفصل‌های زیر و مباحث دیگر می‌شود.
- سیاست‌های پولی و مالی برای مثال تاثیر نرخ بهره بر وضعیت اقتصاد به صورت کلی
- دلایل بوجود آمدن تورم و بیکاری
- رشد اقتصادی
- تجارت بین‌الملل و جهانی‌سازی
- علل وجود تفاوت در استاندارد‌های سطح زندگی و اختلاف موجود بین رشد اقتصادی کشورها
- استقراض دولت
بررسی تفاوت اقتصاد کلان و خرد به صورت همزمان
برای مثال، همانطور که در تصویر زیر قابل مشاهده است، تحلیل اقتصاد خردی نشان‌دهنده این است که افزایش تقاضا منجر به افزایش سطح قیمت و بیشتر شدن مقدار می‌شود.
تحلیل اقتصاد کلان مطابق تصویر زیر تمام کالاها و خدمات تولیدشده در اقتصاد را مدنظر قرار می‌دهد. در تصویر زیر AD نشان‌دهنده «تقاضا کل» (Aggregate Demand) است.
همانطور که در نمودارهای بالا مشاهده کردید، نمودار اقتصاد کلان بجای مقدار، GDP حقیقی را در نظر می‌گیرد. در نمودار اقتصاد کلان، بجای قیمت یک کالا، سطح کلی قیمت در اقتصاد را در نظر می‌گیریم. تورم، درصد تغییرات سالیانه در سطح قیمت کل را می‌سنجد. در اقتصاد کلان برخلاف اقتصاد خرد، بجای درنظر گرفتن تقاضای فردی برای دستگاه‌های اتومبیل، به کل تقاضای موجود در اقتصاد توجه می‌شود. نمودارهای اقتصاد کلان برپایه‌های اصول بکارگرفته شده در نمودارهای اقتصاد خرد هستند. تنها بجای مقدار به GDP حقیقی و بجای سطح قیمت به تورم، توجه می‌شود.
تفاوت‌های اصلی بین اقتصاد خرد و اقتصاد کلان چه هستند؟
در ادامه به صورت کلی، به تفاوت‌های اصلی اقتصاد خرد و کلان پرداخته‌ایم.
- اقتصاد خرد در مقابل اقتصاد کلان معادل بخش کوچکی از اقتصاد در مقابل کل اقتصاد است.
- اقتصاد خرد برپایه ساخته‌شدن تعادل در بازار‌ها است اما در اقتصاد کلان امکان دارد اقتصاد برای مدت طولانی‌تری در حالت عدم تعادل (رونق یا رکود) باشد.
- در مورد اصول اولیه اقتصاد کلان، اختلافات زیادی وجود ندارد اما در اقتصاد کلان مکاتب مختلفی وجود دارند که توضیحات متفاوتی ارائه می‌دهند. برای مثال، می‌توان به مکتب کینزین‌ها، مکتب پولیون، مکتب اتریش و سیکل تجاری حقیقی اشاره کرد.
- اقتصاد کلان بر داده‌های تجربی تمرکز بیشتری دارد و سعی می‌کند آن‌ها را توضیح دهد. محققان اقتصاد خرد، اغلب، اول، بر نظریه تمرکز می‌کنند.
تعادل-عدم تعادل
تحلیل اقتصاد کلاسیک فرض می‌کند که بازار‌ها به تعادل باز می‌گردند و عرضه برابر تقاضا خواهد شد. اگر تقاضا، با سرعت بیشتری نسبت به عرضه افزایش پیدا کند، قیمت‌ها افزایش می‌یابند و شرکت‌ها در پاسخ، میزان عرضه کالا را بیشتر می‌کنند. برای مدتی طولانی، این فرض در نظر گرفته می‌شد که رفتار اقتصاد کلان همانند رفتار اقتصاد خرد است. در گذشته، قبل از دهه ۱۹۳۰ میلادی، رشته مجزایی در اقتصاد، تحت عنوان اقتصاد کلان وجود نداشت.
رکود بزرگ و بوجود آمدن اقتصاد کلان
در دهه ۱۹۳۰ میلادی در ایالات متحده آمریکا، اقتصاد در تعادل قرار نداشت. نرخ بیکاری بالا و میزان تولید کمتر از ظرفیت بود. اقتصاد کلاسیک نمی‌توانست دلیل این عدم تعادل را تشخیص دهد. از دیدگاه اقتصاد خرد نیز دلیلی برای بوجود آمدن این عدم تعادل وجود نداشت. در سال ۱۹۳۶ میلادی، «جان مینارد کینز» (John Maynard Keynes)، در کتاب خود تحت عنوان «نظریه عمومی اشتغال، نرخ بهره و پول»، به بررسی علل طولانی شدن رکود پرداخت و تحقیق کرد که چگونه از دیدگاه اقتصاد کلان، در وضعیت عدم تعادل قرار داریم.
کینز دریافت که اصول اقتصاد خرد که به برابری عرضه و تقاضا منجر می‌شدند، لزوماً در مورد اقتصاد کلان صدق نمی‌کردند. کینز تنها اقتصاددان بررسی‌کننده این شاخه جدید از اقتصاد نبود. برای مثال، «ایروینگ فیشر» (Irving Fisher) به نقش بدهی تورمی در تشریح دلایل بوجود آورنده رکود بزرگ، اشاره کرده است. به صورت کلی، اما نظریه کینز، توضیحات گسترده‌تری را شامل می‌شد و نقش مهم‌تری در بوجود آمدن شاخه جدید اقتصاد - اقتصاد کلان - بر عهده داشت.
از زمان سال ۱۹۳۶ میلادی، اقتصاد کلان به عنوان رشته‌ای مجزا در اقتصاد، توسعه پیدا کرده و در آن توضیحات زیادی در رابطه با مسائلی مانند تورم، رکود و رشد اقتصادی مطرح شده است.
شباهت‌های میان اقتصاد کلان و اقتصاد خرد چه هستند؟
بااینکه بهتر است برای سهولت مطالعه مباحث اقتصادی آن‌ها را در دو دسته تقسیم‌بندی کنیم اما شاخه‌بندی میان اقتصاد کلان و اقتصاد خرد گاهی وجود ندارد.
- از اصول اقتصاد خرد در اقتصاد کلان استفاده می‌شود. در حین مطالعه تاثیر تنزل قیمت پول، اصول اقتصادی یکسان مورد استفاده در مطالعه کشش تقاضا در پاسخ به تغییر قیمت‌ها را بکار می‌گیریم.
- اقتصاد خرد بر اقتصاد کلان تاثیرگذار است و برعکس. با افزایش قیمت نفت، شاهد تاثیر قابل توجه آن بر تورم فشار هزینه خواهیم بود. با کاهش هزینه‌ها توسط فناوری، رشد اقتصادی سریع‌تر خواهد بود.
- افزایش قیمت مسکن، تاثیری اقتصاد خردی بر بازار املاک خواهد داشت. به علت تاثیرگذاری بالای بازار مسکن، می‌توانیم آن‌را متغیر اقتصاد کلان در نظر بگیریم.
- تلاش‌هایی در جهت بکارگیری مدل‌‌های رفتار خانوارها برای پیش‌بینی تاثیر آن بر اقتصاد کلان، صورت گرفته است.
معرفی فیلم آموزش اقتصاد کلان (Macroeconomics)
جهت یادگیری بهتر مبحث تورم و سایر مفاهیم مهم اقتصادی مانند GDP می‌توانید به دوره آموزشی تدوین‌شده توسط «فرادرس» مراجعه کنید. دوره پیش‌رو در ۶ ساعت و در قالب ۷ درس تدوین شده است. در ادامه، سرفصل‌های این فیلم‌‌های آموزشی را بر می‌شماریم.
در درس اول با علم اقتصاد و نحوه انجام فعالیت‌های اقتصادی در سطح کلان آشنا می‌شوید. مباحث پیرامون حسابداری ملی در درس دوم بیان شده است. شاخص‌های اندازه‌گیری فعالیت‌های اقتصادی مانند ضریب جینی را در درس سوم خواهید آموخت.
مدرس در درس چهارم به آموزش بازار پول و سیاست‌های پولی می‌پردازد. مطالب اقتصاد بین‌الملل مانند مزیت نسبی، در درس پنجم مطرح می‌شوند. جهت یادگیری نظریه‌های تورم و بیکاری باید به درس ششم رجوع کنید. درس هفتم به نظریه‌های مصرف و سرمایه‌گذاری اختصاص یافته است.
- برای مشاهده فیلم آموزش مقدماتی اقتصاد کلان (Macroeconomics) + اینجا کلیک کنید.
معرفی فیلم آموزش اقتصاد خرد فرادرس
برای آشنایی بیشتر با مفهوم هزینه فرصت و سایر مفاهیم پایه‌ای علم اقتصاد می‌توانید به ویدئو آموزشی تدوین شده توسط «فرادرس» مراجعه کنید. این دوره آموزشی، در ۵ درس و ۴ ساعت تهیه شده و در آن به مهم‌ترین سرفصل‌های «اقتصاد خرد» (Microeconomics) اشاره شده است.
در درس اول با مفاهیم اولیه اقتصاد خرد مانند اهمیت طرف عرضه اقتصاد و نهاده‌ها و تولید آشنا می‌شوید. در درس‌های دوم و سوم به ترتیب تولید در کوتاه‌مدت و تولید در بلندمدت بررسی شده‌اند. نظریه هزینه و سازمان بازار را در درس‌های چهارم و پنجم می‌آموزیم. این آموزش برای دانشجویان رشته‌های علوم اقتصادی، مدیریت، حسابداری و سایر علاقه‌مندان به اقتصاد خرد، مفید به شمار می‌رود.
- برای مشاهده فیلم آموزش اقتصاد خرد + کلیک کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب، به بررسی تفاوت اقتصاد کلان و خرد پرداختیم. به صورت کلی، اقتصاد به دو زیرشاخه اقتصاد خرد و اقتصاد کلان تقسیم می‌شود. در اقتصاد خرد، تصمیم‌گیری های افراد و کسب‌و کارها مورد مطالعه قرار می‌گیرد. از طرفی دیگر، اقتصاد کلان تصمیمات اجزای کلان اقتصادی مانند دولت‌ها و کشورها را بررسی می‌کند.
باوجود تفاوت، این دو شاخه از اقتصاد با یکدیگر شباهت نیز دارند و به نوعی تکمیل‌کننده یکدیگر هستند. اقتصاد خرد تصمیمات اتخاذشده توسط افراد و کسب‌و کارها با توجه به تخصیص منابع و قیمت‌های معاملاتی کالاها و خدمات را مطالعه می‌کند. اقتصاد خرد شامل مالیات، مقررات و قانون‌گذاری دولت است. اقتصاد خرد به عرضه و تقاضا و دیگر نیرو‌های تعیین‌کننده سطوح قیمت در اقتصاد می‌پردازد. به عبارتی دیگر، اقتصاد کلان در تلاش برای فهم تصمیمات انسان، انتخاب‌های او و تخصیص منابع است.
از طرفی دیگر، اقتصاد کلان، رفتار یک کشور و نحوه تاثیرگذاری سیاست‌های آن بر اقتصاد را به صورت کلی، مطالعه می‌کند. اقتصاد کلان به تحلیل صنایع و اقتصاد‌ها به صورت کلی می‌پردازد و شرکت‌ها و افراد خاصی را مورد مطالعه قرار نمی‌دهد. برای مثال، اقتصاد کلان تحلیل می‌کند که چگونه افزایش یا کاهش خالص صادرات بر میزان سرمایه یک کشور تاثیرگذار است یا چگونه GDP تحت تاثیر بیکاری قرار می‌گیرد.
اقتصاد کلان به متغیر‌های کلی و نحوه سیاستگذاریهای پولی و مالی توجه دارد. سرمایه‌گذاران خریداری‌کننده دارایی‌های حساس به نرخ بهره باید به سیاست‌های مالی و پولی، توجه ویژه‌ای داشته باشند. عموماً کینز، پدر اقتصاد کلان در نظر گرفته می‌شود. به صورت کلی، شاید بهتر باشد سرمایه‌گذاران به تحلیل‌های اقتصاد خرد توجه کنندزیرا تاثیرگذاری اقتصاد خرد بر سرمایه‌گذاری‌های فردی محتمل‌تر است.
به عنوان فردی مبتدی که دنبال اقتصاد هستم واقعا مطالب ارزشمندی و کمک کننده ای بود در جهت اینکه تصمیماتم رو بگیرم