تفاوت عمران و معماری چیست؟ – هر آنچه باید بدانید
بتفاوت عمران و معماری در هدفی است که متخصصان این دو رشته دنبال میکنند. عمران و معماری، به عنوان دو رشته پرطرفدار برای ادامه تحصیل در دانشگاههای ایران و جهان شناخته میشوند. حوزه فعالیت فارغالتحصیلان این دو رشته، مخصوصا مهندسی عمران-سازه و مهندسی معماری، شباهتهای بسیار زیادی به یکدیگر دارند. با این وجود، مهارتهایی که دانشجویان هر یکی از این رشتهها در طول دوران تحصیلی خود کسب میکنند، تفاوت است. برای بسیاری از داوطلبان کنکور سراسری و علاقهمندان به تحصیل در دانشگاه، بین انتخاب رشتههای معماری و عمران تردید دارند. در این مقاله، با معرفی این دو رشته و مقایسه کامل آنها بر اساس معیارهای مختلف، به سوال «معماری بهتر است یا عمران؟» پاسخ میدهیم.
فرق بین معماری و عمران چیست ؟
عمران و معماری، دو تخصص مهم در حوزه طراحی و اجرای سازهها هستند. با وجود برخی از شباهتها، وظایف مهندسان عمران و معماری با یکدیگر تفاوت دارند. برای درک بهتر این تفاوت، شخصی را در نظر بگیرید که میخواهد بر روی زمین 500 متری خود، یک خانه بسازد. او برای ساخت این خانه، از یک معمار و یک مهندس عمران کمک میگیرد. معمار به صاحب زمین میگوید که میتواند ظرف مدت یک هفته، خانهای با یک ایوان، چهار اتاق خواب، یک اتاق مطالعه، یک آشپزخانه بزرگ و یک باغچه زیبا طراحی کند.
معمار، در ابتدای کار از ابعاد مناسب برای فضاها (اتاق، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و غیره)، المانهای سازهای و غیر سازهای (تیرها، ستونها، دیوارها و غیره) اطلاعی ندارد. از اینرو، به عنوان مثال میگوید اتاقهای 40 متری، گزینه مناسبی برای ایده مورد نظر او هستند. با اتمام طراحیها و تهیه نقشههای معماری، نوبت به مهندس عمران برای عملی کردن ایدههای معمار میرسد.
مهندس عمران، با توجه به نقشههای معماری، محاسبات مورد نیاز را انجام میدهد. سپس، مشخصات مربوط به المانهای سازهای نظیر فونداسیون، تیرها، ستونها و غیره را به دست میآورد. اگر اجرای ایده معمار با توجه به محاسبات مهندس عمران یا با توجه به بودجه صاحب زمین، قابل اجرا نباشد، طرحهای رسم شده نیاز به بازبینی و اصلاح خواهند داشت.
توقع از معمار، طراحی سازهای با ظاهری زیبا و کاربردی است. در حالیکه که توقع از مهندس عمران، طراحی و اجرای دقیق سازهای با ایمنی بالا است. پس از اتمام فرآیند طراحی و شروع فرآیند ساخت، معماران، در نقش ناظر عملیاتهای اجرایی ظاهر میشوند تا از مطابقت خروجی کارها با طرحهای خود اطمینان حاصل کنند. در طرف مقابل، مهندسان عمران، روند اجرای سازه را مدیریت میکنند و مسئولیت انجام درست فعالیتهای اجرایی را بر عهده میگیرند.
در اغلب موارد، معماران را به عنوان خالق سازهها در نظر میگیرند. به عنوان مثال، مرکز فرهنگی حیدر علیف در باکو، یکی از سازههای دارای معماری منحصر به فرد در جهان است. این سازه، به عنوان یکی از کارهای زها حدید، معمار برجسته عراقی-بریتانیایی شناخته میشود. با وجود اینکه محاسبات و اجرای سازهها توسط مهندسان عمران صورت میگیرد، معمولا اسمی از آنها در انتهای کار به میان نمیآید. این موضوع، یکی دیگر از تفاوتهای بین عمران و معماری است. در ادامه، به منظور آشنایی بهتر با تفاوت عمران و معماری، به تعریف این دو میپردازیم.
معماری چیست ؟
«معماری» (Architecture)، حوزهای است که به مطالعه و طراحی سازهها میپردازد. معماری را میتوان به عنوان نقطه اشتراک علم و هنر تعریف کرد. هنر، معمولا مفاهیم واقعی را در قالب مفاهیم انتزاعی به نمایش میگذارد.
معماری، از مفاهیم انتزاعی برای خلق واقعیت کمک میگیرد. با وجود محدودیتهای مهندسی، عملکردی، ایمنی، اقتصادی، اقلیمی و غیره، معماری، با طراحی فضا و نور، سازههای بیجان را به آثار هنری تبدیل میکند.
حرفه معماری، حرفه طراحی ساختمانها، فضای باز، سالنها و دیگر محیطها و سازههای دست بشر با در نظر گرفتن جنبههای زیباییشناختی است. طراحی یا انتخاب وسایل خانه و دکوراسیون، نظارت بر روی عملیاتهای ساختمانی، بازرسی ساختمانهای موجود و بازسازی سازهها، از دیگر فعالیتهای مرتبط با این حرفه به شمار میروند. موسسه معماران آمریکا، فعالیتهای معماری را به پنچ فاز طراحی شماتیک، توسعه طراحی، مستندات قرارداد، مناقصه و مدیریت قراردادها تقسیم میشود.
تاریخچه حرفه معماری به چه زمانی باز میگردد ؟
بسیاری تصور میکنند که حرفه معماری به دوران یونان، مصر یا روم باستان بازمیگردد؛ چراکه عبارت «آرشیتکت» (Architect) به معنای معمار، در این دوران بر سر زبانها افتاد. بر خلاف این تصور، سرآغاز معماری با تعریف امروزی، قرن 15 میلادی (قرن 8 شمسی) یا عصر رنسانس است. در این دوران، سبکهای جدیدی از معماری به دنیا معرفی شدند و مفهوم این حرفه را به طور کلی تغییر دادند.
معمار کیست ؟
معمار یا «آرشیتکت» (Architect)، یک لغت یونانی است که از ترکیب «arkhi» به معنای «رئیس» و «tekton» به معنای «سازنده» تشکیل میشود. برخلاف معنای لغوی آرشیتکت، معمار، سازنده سازه نیست و نقشی در اجرای آن ندارد. به طور خلاصه، معمار طراح ساختمان و سازههای دیگر است. این شخص، اهداف، نیازها و بودجه پروژه را در نظر میگیرد و بر اساس آن، نقشه المانهای سازه را رسم میکند.
در برخی از مواقع، وظایف معمار، فراتر از طراحی میرود و تمام فازهای اجرای پروژه (از بحثهای اولیه با کارفرما تا تحویل سازه) را دربرمیگیرد. در این شرایط، معمار باید از توانایی در طراحی، مهندسی، مدیریت و نظارت برخوردار باشد. معماران، زمان زیادی را صرف توضیح دادن ایدههای خود به کارفرما میکنند. به همین دلیل، برقراری ارتباط با کارفرما و پیمانکار، از دیگر وظایف معماران است.
مهندسی عمران چیست؟
«مهندسی عمران» (Civil Engineering)، یکی از محبوبترین علوم فنی و مهندسی است که به مطالعه روشهای طراحی، اجرا و نگهداری سازهها میپردازد. مهندسی عمران، بعد از مهندسی نظامی، به عنوان قدیمیترین علم در دنیای مهندسی شناخته میشود.
این علم، شاخههای بسیار زیادی دارد که از شناخته شدهترین آنها میتوان به مهندسی سازه اشاره کرد. مهندسان سازه، محاسبات سازه و تایید عملی بودن اجرای طرحهای معماری را بر عهده دارند.
فعالیتهای مهندسی عمران، به سه دسته فعالیتهای پیش از ساخت (مطالعات امکانسنجی، تحقیقات میدانی و طراحی)، فعالیتهای حین ساخت (ارتباط با کارفرما، مشاور و پیمانکار) و فعالیتهای پس از ساخت (نگهداری و بازرسی) تقسیم میشوند.
تاریخچه مهندسی عمران به چه زمانی باز میگردد ؟
تولد علم مهندسی عمران، به زمانی بازمیگردد که انسان تصمیم به تغییر محیط اطراف خود گرفت. ساخت سرپناه به منظور فراهم کردن محیط امن برای زندگی یا قرار دادن تنه درختان بر روی جریان آبها به منظور عبور آسان از روی آنها، از نشانههای اولیه ظهور این علم در تاریخ بشر هستند. هنگامی که صحبت از مهندسی عمران به میان میآید، ذهن اغلب مردم ناخودآگاه به سمت ساختمانسازی میرود. با این وجود، حوزه کاربرد مهندسی عمران، بسیار گستردهتر از طراحی و اجرای ساختمانها است.
مهندس عمران کیست ؟
مهندس عمران، شخصی است که با تکیه بر دانش فنی و محاسباتی خود، سازههایی نظیر راه، راهآهن، تونل، فرودگاه، پل، سد، سیستمهای خدمات شهری و بسیاری دیگر از سازههای مهم در زندگی روزمره انسانها را طراحی کرده و بر روی اجرای آنها نظارت میکند.
حوزههای فعالیت مهندس عمران به اینجا ختم نمیشود؛ کارشناسان عمران میتوانند در صنایع هوافضا، خودروسازی، نیروگاهی و صنایع دیگری که نیاز به ساخت تاسیسات دارند نیز مشغول به کار شود.
شباهت های معماری و عمران چه هستند ؟
رشتههای معماری و عمران (سازه)، شباهتهای زیادی به یکدیگر دارند. هر دوی این رشتهها، در جهت بهبود رفاه در جامعه حرکت میکنند. به دلیل همپوشانی فعالیتهای کارشناسان این دو رشته، بسیاری از افراد، وظایف آنها را با یکدیگر اشتباه میگیرند.
طراحی، اصلیترین نقطه مشترک بین فعالیتهای مهندسان عمران و معماری است. با این وجود، معماران بر روی طراحی فضاهای داخلی و بیرونی سازه تمرکز میکنند؛ در حالیکه مهندسان عمران، جنبههای فنی طراحی معماران را مورد تحلیل و بررسی قرار میدهند.
مهارتهای مهندسان عمران و معماری نیز، تا حد نسبتا زیادی به یکدیگر شباهت دارند. به عنوان مثال، طراحی سازه، از وظایف اصلی مهندسان عمران و معماری است. انجام محاسبات سازه (مانند تعیین ظرفیت باربری فونداسیون، ستون و غیره)، به عنوان یکی از وظایف اصلی مهندس عمران در نظر گرفته میشود. اگرچه، معمار نیز باید تا حدودی با اصول اولیه این محاسبات آشنا باشد.
مهارتهای نرم مورد انتظار از مهندسان عمران و معماری، بسیار شبیه به یکدیگر هستند. تخمین هزینه، تحلیل ریسک و تهیه برنامهزمانبدی، به عنوان مهارتهای تحلیلی مورد انتظار از این افراد در نظر گرفته میشود. به منظور نظارت بر روند اجرای صحیح فعالیتهای پروژه و قراردادهای پیمانکاران، مهندسان عمران و معماری، باید از مهارتهای مدیریتی و رهبری نیز بهره ببرند.
تفاوت عمران و معماری در مهارت های مورد نیاز چیست ؟
عمران و معماری، دو رشته به ظاهر مشابه هستند که میتوان ردپای آنها را در بسیاری از فعالیتهای مربوط به پروژههای ساختمانی مشاهده کرد. با وجود برخی از شباهتها، ماهیت عمران و معماری با یکدیگر تفاوت دارد.
از اینرو، موفقیت در هر یک از این رشتهها، نیازمند بهرهمندی از مهارتهای متفاوتی است که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
مهارت های مورد نیاز برای موفقیت در رشته عمران چه هستند ؟
در اغلب رشتههای فنی و مهندسی، کسب مهارتهای تخصصی (تئوری، عملی و نرمافزاری) در کنار مهارتهای نرم، موفقیت افراد را تا حد زیادی تضمین میکند. رشته مهندسی عمران نیز از این قضیه مستثنی نیست. از مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت در رشته عمران، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مهارتهای اصلی
- آشنایی با نحوه انجام محاسبات ریاضی و حل مسئله
- آشنایی با فعالیتهای اجرایی
- آشنایی با تجهیزات آزمایشگاهی و نحوه اجرای آزمایشها
- آشنایی با اصول نقشهبرداری
- آشنایی با نحوه بهکارگیری آییننامهها
- آشنایی با فرآیندهای کنترل کیفی
- آشنایی با قراردادها
- آشنایی با مدیریت و کنترل پروژه
- مهارتهای نرمافزاری
- آشنایی کافی با نرمافزارهای عمومی
- آشنایی با نرمافزارهای مدلسازی، تحلیل و طراحی سازه
- مهارتهای نرم
- داشتن توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران
- برخورداری از مهارتهای شخصیتی نظیر تفکر انتقادی، خلاقیت و تجسم
- داشتن توانایی رهبری گروه
- برنامهریزی و مدیریت زمان
مهارت های مورد نیاز برای موفقیت در رشته معماری چه هستند ؟
معماری، رشتهای است که ارتباط نزدیکی با هنر دارد. در واقع، این رشته، یکی از هنرهای هفتگانه جهانی محسوب میشود. به همین دلیل، فعالیت در حوزههای مرتبط با معماری، اغلب نیازمند ذوق هنری است. البته این استعداد برای موفقیت در رشته معماری کافی نیست. از مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت در این رشته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مهارتهای اصلی
- درک و تسلط بر روی فرآیند طراحی
- تسلط بر روی روشهای ترسیم و مدلسازی
- داشتن دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات
- خلاقیت و تصویرسازی ذهنی
- آشنایی با تاریخچه معماری ایران و جهان
- آشنایی با نحوه اجرای سازهها
- دانش کافی در زمینه محاسبات ریاضی و فیزیک
- تسلط بر روی دستورالعملها و مقررات ساختمانی
- آشنایی با مدیریت و کنترل پروژه
- آشنایی با اصول تحقیق و تحلیل بازار
- آشنایی با اصول توسعه پایدار
- مهارتهای نرمافزاری
- آشنایی کافی با نرمافزارهای عمومی
- تسلط بر روی نرمافزارهای مدلسازی، طراحی، رندرینگ و پرزانته
- مهارتهای نرم
- تفکر خلاق و انتزاعی
- برقراری ارتباط فردی و گروهی
- انعطافپذیری در انجام فعالیتها
- برنامهریزی و مدیریت زمان
اگر مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت در عمران و معماری را با هم مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که مهارتهای اصلی و نرمافزاری این دو رشته، اغلب با یکدیگر تفاوت دارند اما مهارتهای نرم، در هر دوی آنها تقریبا مشترک هستند. این مسئله، بیانگر اهمیت بسیار بالای مهارتهای نرم برای موفقیت در هر رشتهای است.
شباهت و تفاوت عمران و معماری از نظر نرم افزارهای تخصصی چیست ؟
یکی از مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت در رشتههای عمران و معماری، آشنایی با نرمافزارهای عمومی و تخصصی است. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین و پرکاربردترین نرمافزارهای مشترک و متفاوت در رشتههای معماری و عمران میپردازیم.
نرم افزارهای تخصصی عمران چه هستند ؟
در مهندسی سازه (رشته مرتبط با مهندسی معماری)، نرمافزارهای تخصصی در سه گروه نرمافزارهای طراحی، مدلسازی و تحلیل قرار میگیرند. در فهرست زیر، برخی از پرکاربردترین نرمافزارهای موجود در هر گروه را نام بردهایم:
- نرمافزارهای طراحی سازه
- AutoCAD
- SketchUp
- Rhinoceros 3D
- نرمافزارهای مدلسازی سازه
- Civil 3D
- Tekla Structures
- Revit
- 3ds Max
- Maya
- نرمافزارهای تحلیل سازه
- SAP2000
- ETABS
- SAFE
- STAAD Pro
- Midas
نرم افزارهای تخصصی معماری چه هستند ؟
نرمافزارهای تخصصی معماری، در سه گروه نرمافزارهای طراحی/مدلسازی، رندرینگ و پرزانته گرافیکی تقسیم میشوند. برخی از نرمافزارهای پرکاربرد در هر یک از این گروهها عبارت هستند از:
- طراحی و مدلسازی
- AutoCAD
- Archicad
- SketchUp
- Rhinoceros
- Revit
- 3ds Max
- رندرینگ
- V-Ray
- Chaos Corona
- Mental Ray
- Maxwell
- Lumion
- OctaneRender
- Enscape
- پرزانته گرافیکی
- Photoshop
- Adobe Illustrator
- InDesign
نرم افزارهای مشترک بین عمران و معماری چه هستند ؟
از میان نرمافزارهای تخصصی معرفی شده در بخشهای قبلی، نرمافزارهای طراحی و مدلسازی معمولا در هر دو رشته عمران و معماری مورد استفاده قرار میگیرند. نرمافزار اتوکد، شناخته شدهترین نرمافزار مشترک بین رشتههای عمران و معماری است. علاوه بر این، نرمافزارهای مجموعه آفیس و نرمافزارهای مدیریت و کنترل پروژه نیز در هر دو رشته کاربرد دارند. در ادامه به معرفی هر یک از این موارد میپردازیم.
کاربرد اتوکد در عمران و معماری چیست ؟
نرمافزار «اتوکد» (AutoCAD)، یکی از اولین و محبوبترین گزینههای مهندسان عمران و معماری برای طراحی به کمک کامپیوتر است. در پروژههای ساختمانی، این نرمافزار معمولا به منظور ترسیم نقشههای فاز 1 و 2 ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد. اتوکد، ابزارهای عمومی و تخصصی متعددی را در اختیاران مهندسان و معماران قرار میدهد. با این وجود، این نرمافزار، یک نسخه مخصوص مهندسان معماری با عنوان «AutoCAD Architecture» دارد.
آشنایی با قابلیتها و ابزارهای اتوکد، یکی از مهارتهای مورد انتظار از مهندسان عمران و معماری است. البته در حوزه طراحی، ابزارهای معماری بسیار تخصصیتر هستند. با این وجود، تسلط بر روی اتوکد، همواره به عنوان یک مزیت در انتخاب فرد مناسب برای موقعیتهای شغلی طراحی ساختمان در نظر گرفته میشود. در صورت تمایل به آشنایی با نرمافزارهای نقشهکشی، مطالعه مطلب «بهترین برنامه نقشه کشی ساختمان که باید بشناسید» را به شما پیشنهاد میکنیم.
کاربرد مجموعه آفیس در عمران و معماری چیست ؟
آفیس، یکی از شناخته شدهترین و پرکاربردین مجموعههای نرمافزاری است. این مجموعه شامل نرمافزارهایی نظیر ورد، اکسل، پاورپوینت، اکسس و اوتلوک میشود.
نرمافزار صفحه گسترده اکسل، کاربرد بسیار گستردهای در رشتههای مهندسی دارد. بسیاری از مهندسان، انجام محاسبات و تهیه گزارشهای عددی را توسط این نرمافزار انجام میدهند.
از کاربردهای اکسل در مهندسی عمران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- متره و برآورد
- رسم نمودار
- برنامهریزی پروژه
- محاسبه ابعاد االمانهای سازهای
- تهیه گزارش
- بودجهبندی
- فرمولنویسی و غیره
انجام محاسبات، بخش نسبتا کوچکی از فعالیتهای رشته معماری را دربرمیگیرد. با این وجود، نرمافزار اکسل، یک ابزار قدرتمند برای انجام سریع و دقیق محاسبات معماری است. چه انتخاب شما مهندسی عمران باشد چه معماری، یادگیری اکسل میتواند مسیر پیشرفت شما را هموارتر کند.
کاربرد نرم افزارهای مدیریت و کنترل پروژه در عمران و معماری چیست ؟
فارغالتحصیلان رشتههای مهندسی عمران و معماری، فرصت اشتغال در پستهای مدیریتی پروژههای ساختمانی و فعالیت در واحد کنترل پروژه را نیز دارند.
امروزه، اغلب فعالیتهای مرتبط با مدیریت و کنترل پروژه، توسط نرمافزارهای تخصصی نظیر MSP یا Primavera انجام میگیرد.
کاربردهای این نرمافزارهای در عمران و معماری عبارت هستند از:
- کنترل دورهای نحوه انجام فعالیتها
- هماهنگی با روند اجرای فعالیتهای پیمانکاران
- تهیه برنامههای اولیه
- تهیه برنامه زمانبندی
- تحلیل کلیم (Claim)
- مناقصه
- توسعه طراحی
- مدیریت هزینه
- مدیریت منابع
تفاوت دروس عمران و معماری در چیست ؟
دانشجویان رشتههای معماری و عمران، ملزم به گذراندن نزدیک به 140 واحد درسی (معمولا 140 تا 142 واحد درسی) هستند.
از این نظر، تفاوت چندانی بین این دو رشته وجود ندارد. با این وجود، عناوین درسی آنها، تفاوت نسبتا زیادی با یکدیگر دارند.
جدول زیر، دروس مقطع کارشناسی رشته معماری و عمران را در کنار یکدیگر نمایش میدهد.
دروس رشته معماری | دروس رشته مهندسی عمران |
بیان معماری ۱ تا ۳ | رسم فنی و نقشهکشی ساختمان |
مقدمات طراحی ۱ تا ۳ | نقشهبرداری و عملیات ۱ |
اسکیس 1 و ۲ | طراحی معماری و شهرسازی |
ارائه معماری به کمک رایانه | استاتیک |
انسان، طبیعت، معماری | دینامیک |
معماری جهان | مقاومت مصالح ۱ و ۲ |
معماری اسلامی ۱ و ۲ | مکانیک سیالات |
معماری معاصر ۱ و ۲ | زمینشناسی مهندسی |
فرآیند طراحی در معماری | آزمایشگاه زمینشناسی |
نقشهبرداری | مصالح ساختمانی |
تنظیم شرایط محیطی | آزمایشگاه مصالح ساختمانی |
تاسیسات الکتریکی (نور و صدا) | تکنولوژی بتن |
تاسیسات مکانیکی | مکانیک خاک |
سیستمهای ساختمانی | آزمایشگاه مکانیک خاک |
استاتیک (ایستایی) | هیدرولیک |
مقاومت مصالح و سازههای فلزی | آزمایشگاه هیدرولیک |
طراحی ساختمانهای بتنی | هیدرولوژی |
متره و برآورد | متره و برآورد پروژه |
مدیریت تشکیلات کارگاهی | پیسازی ۱ |
مصالح ساختمانی | مهندسی آب و فاضلاب |
ساختمان ۱ و ۲ | بناهای آبی |
تحلیل و طراحی روستا | تحلیل سازههای ۱ و ۲ |
طراحی معماری ۱ تا ۵ | کارآموزی |
مبانی برنامهریزی فضاهای شهری | بارگذاری |
طراحی فضاهای شهری | سازههای فولادی ۱ و ۲ |
آشنایی با اصول حفاظت و مرمت | پروژه سازههای فولادی |
طراحی فنی | سازههای بتن آرمه ۱ و ۲ |
طراحی نهایی | پروژه سازههای بتنآرمه |
ریاضیات و معماری | روشهای اجرای ساختمان |
طراحی و ساخت معماری به کمک رایانه | ماشینآلات ساختمانی |
مبانی معماری منظر | راهسازی |
مبانی معماری داخلی | پروژه راهسازی |
آشنایی با اصول و روشهای عملکرد بخشی میراث معماری | روسازی راه |
فناوریهای نوین ساختمان | آزمایشگاه روسازی راه |
مبانی مهندسی زلزله برای معماران | اصول مهندسی زلزله |
زبان تخصصی معماری | مهندسی ترافیک |
طراحی در بحران | |
کارآموزشی | |
کارگاه معماری و ساخت |
اغلب دروس معماری، مباحث مربوط به طراحی سازهها را پوشش میدهند. در طرف مقابل، دروس عمران، بر روی محاسبات سازههای مختلف تمرکز میکنند.
دروس مشترک عمران و معماری چه هستند ؟
همانطور که در بخش قبلی مشاهده کردید، بسیاری از دروس تخصصی مقطع کارشناسی رشتههای عمران و معماری با یکدیگر تفاوت دارند. اکثر دروس معماری، بر روی اصول و مفاهیم طراحی تمرکز میکنند. دروس عمران نیز، مبانی مربوط به طراحی، تحلیل و اجرای سازهها را پوشش میدهند. در این میان، چند درس مشترک بین این دو رشته وجود دارند. این دروس عبارت هستند از:
- نقشهبرداری
- استاتیک
- مقاومت مصالح
- سازههای فولادی
- سازههای بتنآرمه
- متره و برآورد
- مصالح ساختمانی
- روشهای اجرای ساختمان
- طراحی معماری (مقدماتی)
- مبانی مهندسی زلزله
تفاوت کارشناسی ارشد عمران و معماری چیست ؟
در رشتههای عمران و معماری، امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر وجود دارد. از گرایشهای اصلی رشته معماری در مقطع کارشناسی ارشد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مهندسی معماری
- معماری منظر
- معماری داخلی
- مهندسی معماری اسلامی
- مطالعات معماری ایران
- بازسازی پس از سانحه
برخی از گرایشهای کارشناسی ارشد معماری، دارای چندین زیرگرایش هستند. به عنوان مثال، مهندسی معماری به زیرگرایشهای معماری مسکن، معماری پایدار، معماری فضاهای بهداشتی درمانی، معماری فضاهای آموزشی و فرهنگی، معماری فناوری، معماری فنی تقسیم میشود. علاوه بر این، فارغالتحصیلان مقطع کارشناسی رشته معماری میتوانند در کنکور کارشناسی ارشد رشتههای زیر نیز شرکت کنند:
- مجموعه هنرهای ساخت و معماری
- مدیریت پروژه و ساخت
- فناوری معماری
- بیونیک
- دیجیتال
- انرژی معماری
- مرمت و احیای ابنیه و بافتهای تاریخی
- حفاظت و مرمت میراث معماری
- حفاظت و مرمت میراث شهری
- طراحی شهری
- مجموعه برنامهریزی شهری، منطقهای و مدیریت شهری
- برنامهریزی شهری
- برنامهریزی منطقهای
- مدیریت شهری
همانطور که مشاهده میکنید، برای ادامه تحصیل در رشته معماری، گزینههای بسیار زیادی وجود دارد. هر کسی با توجه به علاقه و توانمندیهای خود میتواند گرایش مورد نظرش را انتخاب کند و به کسب تخصص در آن حوزه بپردازد.
گرایشهای رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی ارشد عبارت هستند از:
- مهندسی ژئوتکنیک
- مهندسی سازه
- مهندسی زلزله
- مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی
- مهندسی محیط زیست
- مهندسی و مدیریت منابع آب
- مهندسی و مدیریت ساخت
- مهندسی راه و ترابری
- مهندسی حمل و نقل
- مهندسی سواحل، بنادر و سازههای دریایی
- مهندسی خطوط راهآهن
- ساختمانهای هوشمند
اهمیت عمران و معماری برای جوامع چیست ؟
یکی دیگر از معیارهای مقایسه تفاوت عمران و معماری، اهمیت هر یک از رشتهها برای جامعه است. در ادامه، به معرفی اهمیت و فواید معماری و عمران برای جوامع میپردازیم.
مهندسی عمران چه فوایدی برای جامعه دارد ؟
مهندسی عمران، دنیای امروزی را از هرج و مرج نجات میدهد. سقفی که بالای سر ما قرار دارد، آبی که هر روز مینوشیم، برقی که با آن منازل خود را روشن میکنیم، جادهای که از طریق آن به مسافرت میرویم و بسیاری دیگر از سازههایی که هر روز با آنها سر و کار داریم، ثمره علم عمران هستند.
از نگاه بسیاری از افراد، مهندسی عمران، به عنوان مفیدترین علم در دنیای مهندسی محسوب میشود؛ چراکه تمامی جوانب زندگی انسانها، به نحوی با گرایشهای این رشته گره خورده است. به طور کلی، مهندسی عمران، نقش بسیار مهمی را در افزایش سطح رفاه جامعه بازی میکند.
معماری چه فوایدی برای جامعه دارد ؟
در نگاه اول، معماری یک سازه، بیانگر محیط فیزیکی زندگی انسانها است. با این وجود، معماری، جنبههای اجتماعی و فرهنگی یک جامعه به نمایش میگذارد. هر ساختمان، میتواند نشاندهنده گوشهای از فرهنگ، اقلیم و دیگر جنبههای محیطی یک مکان باشد. معماری، به جوامع شکل میدهد. علاوه بر این، معماری زیبای زیرساختهای یک جامعه، بیانگر سطح پیشرفت و توسعه آن جامعه است. معماری نوین، نقش پررنگتری را در بهبود رفاه حال انسانها بازی میکند. زیبایی محیط زندگی، باعث جلب توجه انسانها و آرامش آنها میشود.
یکی دیگر از تاثیرات مثبت معماری در جوامع، جذب توریست است. بسیاری از شهرهای توریستی دنیا، از سازههایی با معماری منحصر به فرد بهره میبرند. در برخی از موارد، همین سازهها، به عنوان نماد یک کشور شناخته میشوند. از بزرگترین کاربردهای معماری میتوان به استفاده از تکنولوژی مدرن برای تامین رفاه اعضای جامعه اشاره کرد. ترکیب معماری با علم روز، ساخت سازههای زیباتر و بزرگتر بر اساس اصول توسعه پایدار را در پی دارد.
تقاضا برای مهندس عمران و معماری چگونه است؟
عمران و معماری، از رشتههای پرتقاضا در بازار کار ایران و دیگر کشورهای جهان هستند. با این وجود، فارغالتحصیلان رشته مهندسی عمران و گرایشهای مختلف آن، امکان فعالیتهای در حوزههای بیشتری را دارند. با افزایش جمعیت انسانها، نیاز به اجرای زیرساختها افزایش مییابد. به این ترتیب، نیاز به کارشناسان حوزه عمران برای ساخت جاده، مدیریت منابع آبی، تصفیه فاضلاب و گسترش فضاهای شهری نیز افزایش پیدا میکند.
مهندسی عمران، به عنوان یکی از 5 شغل پرتقاضا در آینده معرفی میشود. توجه داشته باشید که افزایش جمعیت و نیاز به اجرای ساختمانها، تقاضا برای کارشناسان معماری را نیز افزایش میدهد. در مجموع، اگر این دو رشته را در حوزه سازه بررسی کنیم، تقاضا برای آنها تقریبا برابر است. در صورت مقایسه کلی عمران و معماری، به دلیل گستردگی بیشتر حوزه فعالیت مهندسان عمران، تقاضا برای آنها نسبتا بیشتر خواهد بود.
تفاوت عمران و معماری در آزمون نظام مهندسی ساختمان چیست ؟
فارغالتحصیلان رشتههای عمران و معماری، مجاز به شرکت در آزمونهای نظام مهندسی ساختمان جهت دریافت پروانه اشتغال به کار هستند. به عبارت دیگر، کارشناسان عمران و معماری، شانس فعالیت در پروژههای ساختمان و شهرسازی زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی را دارند. جدول زیر، تفاوت صلاحیتهای آزمون ورود به حرفه مهندسی عمران و معماری را نمایش میدهد.
صلاحیتهای آزمون ورود به حرفه مهندسی | |
عمران | معماری |
نظارت | نظارت |
محاسبات | طراحی |
اجرا | اجرا |
طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان | - |
ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی | - |
آزمون نظام مهندسی هر یک از رشتههای عمران و معماری در هر صلاحیت، به صورت جداگانه ثبت نام و برگزار میشود. هر دوی این رشتهها، صلاحیتهایی با عنوان نظارت و اجرا دارند. در رشته عمران، صلاحیت محاسبات و در رشته معماری، صلاحیت طراحی به چشم میخورد. آزمون تمامی صلاحیتها، به صورت تستی و چهارگزینهای برگزار میشود؛ به استثنای آزمون رشته معماری-طراحی که نحوه برگزاری آن به صورت ترسیمی است.
سوالات متداول در رابطه با تفاوت عمران و معماری
در این بخش، به برخی از سوالات پرتکرار در رابطه با تفاوت عمران و معماری پاسخ میدهیم.
از بین مهندسی عمران و معماری کدام بهتر است ؟
بهتر بودن یک رشته، به انتظارات شما از آن رشته بازمیگردد. مهندسی عمران و معماری در فعالیتهای مرتبط با طراحی سازه با یکدیگر اشتراکات زیادی دارند. با این وجود، معماری بیشتر بر روی جنبههای ظاهری و عمران، بیشتر بر روی جنبههای اجرایی سازه تمرکز میکند. به طور کلی، علایق شخصی، بازار کار و درآمد، دو عاملی هستند که بر روی بهتر بودن این رشتهها از نظر یک فرد تاثیر میگذارند.
از بین مهندسی عمران و معماری درآمد کدام بیشتر است ؟
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، میانگین درآمد کارشناسان رشته معماری بیشتر از کارشناسان رشته عمران است.
از بین مهندسی عمران و معماری هزینه تحصیل در کدام رشته بیشتر است ؟
هزینه تحصیل در رشته معماری معمولا بیشتر از هزینه تحصیل در رشته عمران است.
از بین مهندسی عمران و معماری بازار کار بهتر است ؟
بازار کار مهندسان عمران و معماری، تقریبا یکسان است. با این وجود، در شرایط برابر، از بین مهندسان عمران و معماری، معمولا مهندسان عمران در اولویت قرار میگیرند.
از بین مهندسی عمران و معماری، کدام سختتر است ؟
مهندسی عمران و معماری، از رشتههای پیچیده محسوب میشوند. با این وجود، شرایط تحصیل در رشته معماری، سختتر از رشته عمران است. دانشجویان معماری معمولا ساعتهای زیادی را صرف انجام تکالیف و پروژههای درسی میکنند. سبک تحصیل در رشته معماری، تفاوت زیادی با رشتههای مهندسی دارد. البته، برای افراد علاقهمند به معماری، جذابیت این رشته در همین شیوه تحصیلی متفاوت نهفته است.