از کارگری در قنادی تا مدال طلای المپیاد مهندسی برق کشور — گفتگو با امید زندی مدرس برگزیده مهندسی برق

کسانی که از مسیرهای سخت به موفقیت رسیده‌اند همیشه جذابند. قهرمان‌هایی که انگار همین لحظه از کتاب‌ها و فیلم‌ها بیرون آمده‌اند و جلوی شما نشسته‌اند. هر جمله‌ای که از دشواری راه می‌گویند دلیلی می‌شود برای بیشتر دوست داشتنشان. مهندس امید زندی یکی از این قهرمانان است. می‌دانستیم که مدال طلای المپیاد دانشجویی کشوری را دارد و دانشجوی کارشناسی ارشد برق در دانشگاه علم و صنعت است. او اما چیزهایی گفت که این افتخارات در برابرشان رنگ می‌بازند. در تمام مدت مصاحبه با لحنی آرام از پشت سر گذاشتن موانع برای ما گفت، موانعی که هرکدام از ما برای شکست دادن هرکدامشان خود را تافته جدا بافته می‌دانیم.

مصاحبه انجام شده، جهت سادگی بهره بردن شما از آن، در ادامه به سه صورت منتشر شده است.

1. فرمت صوتی گفت‌وگو در بخش‌های کوچک و به تفکیک سوالات مطرح شده
2. فرمت صوتی گفت‌وگو به صورت یکجا
3. پیاده‌سازی متنی گفت‌وگو

اگر سوال‌هایی مد نظر شما همراهان گرامی است، لطفا در بخش کامنت پست، برای ما ارسال کنید. ما این سوالات را در مصاحبه‌های بعدی استفاده خواهیم کرد.

نسخه صوتی مصاحبه (فایل صوتی) به صورت مباحث جداگانه

نسخه صوتی مصاحبه (فایل صوتی) به صورت یکجا

نسخه متنی مصاحبه

در ادامه می‌تونید نسخه متنی مصاحبه با جناب آقای امید زندی را مطالعه کنید.

مهندس امید زندی، لطفا خود را بیشتر معرفی کنید.

من امید زندی، در سال ۱۳۷۰ در شهر سنندج استان کردستان به دنیا آمدم. تحصیلات ابتدایی را در مدارس عادی شهر سنندج طی کردم. وضعیت مالی خانواده ما خیلی خوب نبود و به این دلیل من از همان دوره ابتدایی و راهنمایی در شیفت‌های مخالف مدرسه به سر کار می‌رفتم. بعد از اینکه در دبیرستان رشته ریاضی را انتخاب کردم برای کار به تهران آمدم. در آن زمان به دلیل فشار مالی قصد ترک تحصیل داشتم. پدر و مادرم بی‌سواد بودند و دو خواهر وبرادر بزرگتر داشتم که آن‌ها هم سواد نداشتند. به همین دلیل به پیروی از خانواده و برای استقلال مالی، کار کردن را به درس خواندن ترجیح دادم. در تهران محل کارم یک قنادی نزدیک به دانشگاه علم و صنعت بود. بعد از مدتی با محیط دانشگاه آشنا شدم و به واسطه دوستانی که از میان دانشجوها پیدا کردم به محیط دانشگاه رفت و آمد می‌کردم. به همین دلیل انگیزه‌ای قوی برای درس خواندن پیدا کردم.

یادم است که دقیقا ۸۳۷ روز به کنکور سراسری سال ۱۳۹۰ مانده بود که من درس خواندن را شروع کردم. خدا را شکر موفق شدم در کنکور رتبه ۱۴۰ منطقه دو و ۳۸۰ کشوری را به دست بیاورم. با اینکه می‌توانستم وارد دانشگاه تهران یا دانشگاه شریف شوم اما به دلیل انگیزه‌ای که دانشگاه علم و صنعت به من داده بود مهندسی برق این دانشگاه را انتخاب کردم. در دانشگاه شاگرد اول بودم و در سال ۱۳۹۳ مدال برنز و سال ۱۳۹۴ مدال طلای المپیاد را کسب کردم. برای مقطع کارشناسی ارشد هم در همین دانشگاه مشغول به ادامه تحصیل هستم.

همکاری شما با فرادرس چطور آغاز شد؟ نظرتان در مورد آموزش مجازی و آنلاین چیست؟

در ترم یک کارشناسی درس برنامه‌نویسی داشتیم و من به دلیل دسترسی نداشتن به کامپیوتر حتی کار کردن با آن را بلد نبودم. در این درس پایین‌ترین نمره در دوران تحصیلم را گرفتم. همین موضوع انگیزه‌ای برای من شد که از همان ترم بعد برنامه‌نویسی را شروع کردم. چون دوست داشتم گرایش کنترل بخوانم و به متلب نیاز داشتم، با سایت فرادرس و آموزش‌های دکتر کلامی و دیگر مدرسان آن آشنا شدم. همزمان با گذراندن درس‌های کارشناسی، آن‌ها را با آموزش‌های فرادرس ترکیب می‌کردم. به مدت سه سال تا سال ۱۳۹۴ که پایان دوره کارشناسی بود به کمک همین آموزش‌ها خیلی از نرم‌افزارهای مهندسی برق را در سطح حرفه‌ای یاد بگیرم. همان سالی که فارغ‌التحصیل شدم در آبان ماه ۱۳۹۴، من هم به عنوان مدرس به فرادرس پیوستم.

رشته مهندسی برق و گرایش‌های آن را به صورت خلاصه معرفی کنید.

مهندسی برق چهار گرایش دارد. وظیفه گرایش قدرت، تولید برق است. فرآیندهایی که باید طی شوند تا برق از نیروگاه به دست مصرف‌کننده برسد. طراحی توربین‌ها، ژنراتورها، ترانسفورماتورها و ... را مهندسان قدرت انجام می‌دهند. البته این گرایش شاخه‌هایی دارد که با گرایش‌های دیگر هم مرتبط می‌شوند.

گرایش الکترونیک شاخه‌ای پایه‌ای است که طراحی المان‌های پایه‌ای الکترونیک و طراحی مدارات در آن انجام می‌شود. برای مثال مدار تایمر لامپ راهروی خانه‌ها یا ادارات. الکترونیک پایه همه شاخه‌های مهندسی برق است.

شاخه دیگر رشته خودم یعنی مهندسی کنترل است. این رشته مختص مهندسی برق نیست و خیلی دیگر از رشته‌ها هم کنترل دارند. وظیفه این رشته کنترل کردن فرآیند‌ها است. این فرآیند می‌تواند یک پلنت ساده مثل موتور دی‌سی باشد تا یک پلنت بزرگ و پیچیده مثل فضاپیما. در رشته‌های دیگر هم می‌تواند کنترل آب‌وهوا یا کنترل فرهنگ یک جامعه باشد. وظیفه اولیه مهندس کنترل شناسایی سیستم است و بعد از آن باید الگوریتمی طراحی و پیاده‌سازی کند که آن پلنت کنترل شود.

آخرین گرایش مهندسی برق، مخابرات است. این گرایش در مورد ارسال یک پیام از راه دور بین دو نقطه است. این گرایش هم شاخه‌هایی دارد مثل میدان یا سیستم.

یک مهندس برق چه مهارت‌هایی باید داشته باشد تا بتواند بعد از تحصیل به سرعت وارد بازار کار شود؟

نرم‌افزارهای تخصصی زیادی برای رشته‌های مختلف به بازار آمده است. برای مهندسی کنترل این نرم‌افزار متلب است. البته متلب آنقدر پیشرفت کرده است که در رشته‌های دیگر هم استفاده می‌شود. پیشنهاد من در قدم اول این است که نرم‌افزارهای پایه‌ای رشته خود را به صورت کاملا حرفه‌ای یاد بگیرند. خود من بعد از چند سال کار با متلب هنوز به همه جنبه‌ها و کاربردهای آن مسلط نبودم. حالا علاوه بر کارهای تئوری از متلب برای کارهای عملی هم استفاده می‌کنم، بعضی تجهیزات می‌توانند به نرم‌افزار متلب متصل شوند و با آن‌ها یک کار واقعی انجام داد.

به علاوه،‌ مهندسی کنترل یک رشته بین‌رشته‌ای است و به همین دلیل باید درباره حوزه‌هایی که با آن مرتبط هستند هم اطلاعات کافی داشته باشیم و کار با نرم‌افزارهای آن‌ها را هم یاد بگیریم. برای کار در رشته کنترل، آشنایی با دیگر گرایش‌های رشته برق هم لازم است و درصد بالایی از هر پروژه مهندسی کنترل به معلومات الکترونیک یا قدرت نیاز دارد.

به جز نرم‌افزار متلب که در مراحل طراحی و شبیه‌سازی و کنترل پلنت استفاده می‌شود. در گام‌های بعدی برای پیاده‌سازی عملی الگوریتم‌ها نمی‌توانیم از نرم‌افزار متلب استفاده کنیم. اینجا نیاز به نرم‌افزارهای طراحی مدارات الکترونیکی مثل پروتئوس و اورکد کپچر ایجاد می‌شود. برای کدنویسی هم ساده‌ترین محیط کدنویسی آردوینو است که به تازگی استفاده از آن بیشتر شده است.

فرادرس به آموزش مهارت‌های مورد نیاز دانشجویان بسیار اهمیت می‌دهد. شما در فرادرس چه آموزش‌هایی ارائه داده‌اید؟

فعالیت من در فرادرس تا کنون بیشتر به صورت تئوری بود و درس‌های مهندسی کنترل در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را تدریس کردم. در آینده نزدیک در فرادرس دپارتمانی راه‌اندازی خواهد شد به نام برق و الکترونیک که وظیفه آن آموزش مهندسی برق،‌ الکترونیک، مکاترونیک، رباتیک،‌ هوش مصنوعی و ... به صورت کاملا عملی است. در این دپارتمان با استفاده از پلنت‌هایی که در دانشگاه‌های خارجی مثل MIT‌ و استنفورد هم به کار گرفته می‌شوند دروس مهندسی برق را آموزش می‌دهیم. اولین آموزش این دپارتمان که من ضبط کردم هم آزمایشگاه کنترل خطی است. در این آموزش از طریق کنترل پلنت‌های مختلف مثل روبات تعادلی، هلیکوپتر یک درجه آزادی، آونگ معکوس و سیستم تعلیق مغناطیسی و ... به صورت کاملا عملی کنترل خطی را آموزش می‌دهیم. همین روش را به درس‌های دیگر هم تعمیم می‌دهیم.

این آموزش‌ها هم به صورت ویدیویی است اما سعی می‌کنیم با نحوه تصویربرداری همه جوانب کار را پوشش دهیم. در کنار این دپارتمان یک فروشگاه الکترونیک هم راه‌اندازی خواهیم کرد که همه ادوات الکترونیکی در بسته‌های مقرون به صرفه در اختیار مخاطبین قرار بگیرد.

در میان علاقه‌مندی‌های شما هوش مصنوعی جایگاه ویژه‌ای دارد. ارتباط هوش مصنوعی و مهندسی برق به چه صورت است و چه کمکی به این رشته می‌کند؟

در مهندسی کنترل دو رویکرد کنترل خطی و غیرخطی داریم که بیشتر تحقیقات بر روی کنترل خطی انجام شده است. مهم‌ترین کنترل‌کننده خطی کنترل‌کننده PID است که ۹۰ درصد کنترل‌کننده‌هایی که در صنعت استفاده می‌شوند از این نوع هستند. دلیل آن طراحی و تنظیم راحت این کنترل‌کننده‌ها است و الگوریتم‌های تئوری و تجربی زیادی هم برای تنظیم این پارامترها ارائه شده است.

از طرف دیگر اگر ما بخواهیم به سمت مصرف انرژی کمتر و کیفیت بیشتر برویم باید از کنترل‌کننده‌های پیشرفته‌تر استفاده کنیم. اینجا پای کنترل‌کننده‌های غیرخطی و کنترل‌کننده‌های هوشمند به میان می‌آید. برای مثال کنترل‌کننده‌های PID تعمیم‌یافته که از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تنظیم استفاده می‌کنند. نمونه این کنترل‌کننده‌ها، PID‌های فازی، PIDهای عصبی، PIDهای تطبیقی و ... هستند.

رساله کارشناسی ارشد شما در مورد عیب‌یابی سیستم در ماشین‌های دوار است. این موضوع را هم به زبان ساده شرح دهید.

عیب‌یابی یعنی آنالیز سیگنال‌هایی که از یک پلنت می‌گیریم و پیش‌بینی خرابی آن قبل از اینکه این خرابی واقعا اتفاق بیفتد. برای مثال اگر یک قطعه از یک موتور در حال شکسته‌شدن باشد، قبل از اینکه این اتفاق بیفتد ما با آنالیزهای مختلفی مثل آنالیز جریان، آنالیز روغن، آنالیز ارتعاش و آنالیز سیگنال‌های آکوستیکی و ... به اپراتورها اطلاع می‌دهیم که این قطعه در حال خراب شدن است و آن‌ها باید اقدامات لازم را برای پیشگیری انجام دهند.

عیب‌یابی هم رشته بین‌رشته‌ای است و فقط مخصوص مهندسی برق نیست. تخصص من عیب‌یابی ماشین‌های دوار است اما برای مثال عیب‌یابی در گرایش قدرت برای ترانسفورماتورها یا خطوط انتقال قدرت انجام می‌شود.

در حال حاضر لبه علم مهندسی برق و به خصوص گرایش کنترل کجاست؟ مسائل روز این رشته چه مسائلی هستند؟

استراتژی‌های زیادی برای کنترل کردن پلنت‌ها ارائه شده است اما خیلی از پلنت‌ها با مدل‌های خطی که در مهندسی کنترل در نظر می‌گیرند مدل‌سازی نمی‌شوند. حتی با مدل‌های غیرخطی هم قابل مدل‌سازی نیستند. برای بعضی از این پلنت‌ها از مدل‌های پیچیده مثل مدل مرتبه کسری یا مدل‌هایی با معادلات مشتقات جزیی مدل‌سازی می‌کنند و بحث روز مهندسی کنترل این حوزه‌ها می‌تواند باشد.

مسئله کنترل کردن سیستم‌های گروهی هم یکی دیگر از موضوعات روز مهندسی کنترل است. مثلا چندین موتور که در یک روبات قرار دارند و باید با هم کنترل شوند.

در حوزه تخصصی بنده هم که پردازش سیگنال انجام می‌شود تا عیب سیستم مشخص شود، با مسائلی روبه‌رو هستیم. مهم‌ترین مسئله مقاوم بودن الگوریتم‌ها در برابر شرایط محیطی است که به اشتباه نیفتند.

مهندسان برق برای ورود به بازار کار چه مهارت‌هایی نیاز دارند و چه گزینه‌هایی برای اشتغال پیش روی آن‌ها وجود دارد؟

حتما پیشنهاد می‌دهم در کنار درس خواندن یا در یک شرکت یا به صورت عملی این الگوریتم‌ها را امتحان کنند. خود من در منزل یک آزمایشگاه ساخته بودم که همه الگوریتم‌های را در آن پیاده‌سازی می‌کردم. ده سال قبل برای یک کار عملی کوچک در مهندسی برق باید زحمات زیادی کشیده و قطعات زیادی خریداری می‌شد. این روزها پیچیده‌ترین الگوریتم‌ها را می‌توان روی قطعات و بوردهای ساده پیاده‌سازی کرد. خیلی از دانشجویان اطلاعی از این پیشرفت‌ها ندارند و فکر می‌کنند همچنان کارهای عملی مهندسی برق زحمات قبلی را دارد.

نکته دیگر این است که شاخه‌های مهندسی برق خیلی با هم تمایز ندارند و کسی که می‌خواهد وارد بازار کار شود باید از همه گرایش‌ها اطلاع داشته باشد. کارخانه‌های زیادی هستند که به توانایی‌های مهندسی برق نیاز دارند، شرکتی که طراحی مدارات الکترونیکی مثل قطعات کامپیوتر، پردازنده‌ها، ماژول‌ها یا درایورها را انجام می‌دهد و مهندسان الکترونیک و قدرت می‌توانند در آن مشغول به کار شوند، نیروگاهی که در بخش نظارت به مهندسان کنترل نیاز دارد، شرکت‌هایی مثل شرکت مپنا که کارشان طراحی انواع موتورها و ژنراتورها و ترانسفورمرها است و به همه گرایش‌های مهندسی برق نیاز دارد.

شما ۲۱ عنوان آموزشی در فرادرس دارید. دانشجویان در مجموع حدود ۲.۸ میلیون دقیقه یا ۴۶ هزار ساعت از آموزش‌های شما استفاده کرده‌اند، حدودا برابر با ۶ سال فعالیت در آموزش حضوری به شیوه سنتی. در سطح کشور و مخصوصا استان‌های غربی که زادگاه شماست بازخوردهای خاصی درباره فرادرس به شما رسیده است؟

من هم در مورد ایجاد دپارتمان و تسهیل دسترسی استان‌های محروم‌تر به آموزش‌های تئوری و عملی از دوستانم در این استان‌ها نظرسنجی کردم و هم رضایت و استقبال آن‌ها از آموزش‌های فرادرس را دیده‌ام. در شهر خودم یعنی سنندج هم نمایشگاه‌هایی از محصولات فرادرس داشتیم که به درخواست بازدیدکنندگان این نمایشگاه را به صورت دائمی درآوردیم. علاقه‌مندان به آموزش‌های فرادرس در همه رشته‌ها می‌توانند به صورت مستقیم از این آموزش‌ها بازدید و استفاده کنند.

آموزش های آقای مهندس امید زندی در فرادرس

ایشان تا کنون عناوین متعددی در فرادرس ارائه داده اند که از طریق لینک زیر، قابل دسترسی است.

لیست کامل آموزش های آقای مهندس امید زندی در فرادرس

سوالات و نظرات مخاطبین گرامی

اگر سوال هایی مد نظر شما همراهان گرامی باشد، لطفا در بخش کامنت پست، برای ما ارسال می‌کنید، ما این سوالات را در مصاحبه های بعدی استفاده کنیم. همچنین اگر اشخاص و چهره های شاخصی را می شناسید که علاقه دارید با آن ها نیز مصاحبه انجام شود، لطفا معرفی نمایید تا مصاحبه با آن افراد نیز در کنار سایر مصاحبه ها انجام شود.