مشتق زنجیره ای – به زبان ساده

۲۲۱۰۵ بازدید
آخرین به‌روزرسانی: ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲
زمان مطالعه: ۱ دقیقه
دانلود PDF مقاله
مشتق زنجیره ای – به زبان سادهمشتق زنجیره ای – به زبان ساده

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، درباره مشتق و روش‌های مشتق‌گیری بحث کردیم. در این آموزش، یک روش بسیار کارآمد و ساده را معرفی می‌کنیم که در فرایند مشتق‌گیری به ما کمک خواهند کرد.

فهرست مطالب این نوشته
997696

احتمالاً مشتق توابعی مانند sin(x)\sin (x)، x8x^8 و exe^x را به‌خاطر دارید. اما درباره توابعی مانند sin(2x1)\sin(2x-1)، (3x24x+1)8(3x^2-4x+1)^8 یا ex2e^{-x^2} چه می‌توانید بگویید؟ چگونه می‌توانیم مشتق ترکیب توابع را به‌دست آوریم؟ «قاعده زنجیره‌ای» (Chain Rule) ابزاری است که به ما این توانایی را می‌دهد از اطلاعات قبلی خود در زمینه مشتق توابع ساده‌تر f(x)f(x) و g(x)g(x)، استفاده کرده و مشتق توابع ترکیبی f(g(x))f(g(x))‌ را محاسبه کنیم.

قضیه: اگر g(x)g(x) یک تابع مشتق‌پذیر در x بوده و f(x)f(x) در g(x)g(x) مشتق‌پذیر باشد. با درنظر گرفتن y=f(g(x))y=f(g(x)) و u=g(x)u=g(x)، رابطه زیر برقرار است:

قاعده زنجیره‌ای

یا با یک نمادگذاری دیگر:

مشتق زنجیره‌ای

اثبات: فرض کنید g(x)g(x) یک تابع مشتق‌پذیر در x بوده و f(x)f(x) در g(x)g(x) مشتق‌پذیر باشد. با درنظر گرفتن y=f(g(x))y=f(g(x)) و u=g(x)u=g(x)، از این واقعیت استفاده می‌کنیم که اگر y=f(x)y=f(x) در x مشتق‌پذیر باشد، آن‌گاه

مشتق

که در آن، وقتی Δx0\Delta x \rightarrow 0، ε0\varepsilon \rightarrow 0. می‌توان نوشت:

قاعده زنجیره‌ای

با جایگذاری Δu\Delta u از معادله اول در معادله دوم، داریم:

مشتق زنجیره‌ای

با در نظر گرفتن Δx0\Delta x \rightarrow 0، به عبارت زیر می‌رسیم و اثبات کامل می‌شود:

قاعده زنجیری

مثال 1

برای مشتق‌گیری از تابع sin(2x1)\sin (2x-1)، عبارت u=2x1u=2x-1 را در نظر می‌گیریم. بنابراین،

مشتق

در نتیجه:

مشتق

مثال 2

توابع f و g برای مشتق‌گیری از (3x24x+1)8\left( 3x^{2} - 4x + 1 \right)^{8} به‌صورت زیر هستند:

قاعده زنجیره‌ای

و مشتق به‌راحتی محاسبه می‌شود:

مشتق

مثال 3

مشتق تابع ex2e^{-x^2} با محاسبات زیر به‌دست می‌آید:

قاعده زنجیره‌ای

مشتق

گاهی لازم است برای مشتق‌گیری یک تابع، چند بار از قاعده زنجیره‌ای استفاده کنیم. مثال زیر این مورد را به‌خوبی نشان می‌دهد.

مثال 4

می‌خواهیم مشتق تابع sin2(3x)+x\sqrt{\sin^{2} (3x) + x} را محاسبه کنیم. در هر مرحله نشان داده شده که f چگونه انتخاب شده است.

قاعده زنجیره‌ای

اگر این مطلب برایتان مفید بوده است، آموزش‌های زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

^^

بر اساس رای ۱۱۹ نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
منابع:
HMC Mathematics Calculus Online Tutorials
دانلود PDF مقاله
۲ دیدگاه برای «مشتق زنجیره ای – به زبان ساده»

من ویدیو رو ندیدم ولی توضیحاتی رو که خوندم قشنگ فهمیدمش
ایولا دمتون گرم

کاش از یه صداپیشهٔ حرفه‌‌ای استفاده میکردین 🙁
در نـهـایـتِ احترام، ایشون صداش و نحوهٔ گفتارش مناسب آموزش نیست 🙁

نظر شما چیست؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *