قارچ سیاه چیست؟ — هر آنچه باید بدانید

ایالت‌های سراسر هند اعلام کرده‌اند که یک بیماری همه گیر به نام قارچ سیاه شیوع پیدا کرده است و به عنوان یک عفونت نادر کشنده در بیمارانی که در حال بهبودی از Covid - 19 هستند، رخ می‌دهد. این بیماری که نام علمی آن موكورمایكوزیس بوده حدود 50 درصد مرگ و میر دارد و در ابتدا داخل بینی تأثیر می‌گذارد اما قارچ می‌تواند به مغز گسترش یابد و باعث عفونت‌های خطرناک شود که اغلب فقط با جراحی‌های سنگین مانند برداشتن چشم یا بخشی از جمجمه و فک قابل درمان خواهد بود.

بیماری قارچ سیاه چیست؟

بیماری قارچ سیاه یا موكورمایكوزیس (كه بعضی اوقات زیگومیكوز نیز نامیده می‌شود) یك عفونت قارچی جدی اما نادر بوده كه ناشی از گروهی از كپك‌ها به نام موكورمیسِت‌ها است. این قارچ‌ها در محیط زندگی انسان، به ویژه در خاک و در مواد آلی پوسیده، مانند برگ، توده‌های کمپوست (پسماند آلی تجزیه شده که برای کود در کشاورزی استفاده می‌شود) و کودهای حیوانی یا چوب پوسیده وجود دارند. افراد با قرارگیری در معرض انواع اسپورهای این قارچ در محیط، دچار این بیماری می‌شوند.

فیلم آموزش میکروبیولوژی پزشکی – میکروب شناسی در فرادرس

کلیک کنید

هشدار:‌ این مطلب حاوی تصاویری از بیماران مبتلا به قارچ سیاه است که ممکن است برای عده‌ای ناخوشایند باشند.

قارچ سیاه و هاگ‌های آن در خاک بیشتر هستند که از طریق هوا منتقل شده و در تابستان و پاییز بیشتر از زمستان یا بهار وجود دارند. انواع عفونت‌های ریه یا سینوس‌ها می‌توانند پس از تنفس افراد در محیط حاوی هاگ این نوع کپک ایجاد شوند. بیماری عفونی قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس معمولاً در افرادی ظهور پیدا می‌کنند که مبتلا به مشکلات زمینه‌ای هستند یا داروهای مصرفی آن‌ها توانایی بدن در مبارزه با میکروب‌ها و بیماری‌ها را کاهش می‌دهند.

پس از ورود قارچ به پوست از طریق بریدگی، تراشیدن، سوختگی یا انواع دیگری از آسیب‌های پوستی، بیماری قارچ سیاه می‌تواند روی پوست افراد ایجاد شود. معمولاً این بیماری اغلب با رشد هیف در داخل رگ‌های خونی و اطراف آن‌ها گسترش می‌یابد و سپس در اطراف سوراخ‌های بینی و چشم ظاهر شده، باعث سیاه شدن بینی می‌شود و در صورتی که متوقف نشود کشنده است زیرا به داخل مغز حرکت کرده و می‌تواند به طور بالقوه تهدید‌کننده زندگی به ویژه در افراد دیابتی یا مبتلا به نقص ایمنی باشد.

ارتباط کرونا و بیماری قارچ سیاه چیست؟

موكور مایكوزیس كه معمولاً با نام بیماری قارچ سیاه از آن یاد می‌شود را می‌توان یك عفونت قارچی تهاجمی مرتبط با COVID - 19 دانست. به صورت کلی در دنیا گزارشات موكورمايكوزیس مرتبط با COVID نادر بوده است، اما تا کنون در هند حدود 8848 مورد بیماری قارچ سیاه یا موكور مایكوزیس گزارش شده است، گفته شده که در این میان بیش از 219 نفر جان خود را از دست داده‌اند. افزایش عفونت‌های قارچ سیاه، بیشتر در بیمارانی که موارد شدید Covid - 19 داشتند و شیوع آن با استفاده بیش از حد از استروئیدها (داروهای ضد التهاب یا انواع کورتون‌ها مانند دگزامتازون) در درمان ویروس کرونا مرتبط بوده است، این داروها اگر به صورت طولانی مدت استفاده شوند، می‌توانند به شدت سیستم ایمنی بدن را به خطر بیندازند.

فیلم آموزش اپیدمیولوژی و عفونت های بیمارستانی در فرادرس

کلیک کنید

علاوه بر این میزان بالای دیابت در هند نیز از علل دیگر شیوع این بیماری بوده زیرا میزان قند خون بالا با ایجاد حساسیت در بدن مرتبط است، هند دومین کشور در جهان برای داشتن بیش‌ترین آمار ابتلا به دیابت است. همچنین در میان بیماران مبتلا به کرونا، بروز این بیماری در افرادی که در بخش مراقبت‌های ویژه و زیر دستگاه ونتیلاتور قرار گرفته‌اند بیشتر بوده زیرا مجاری تنفسی آن‌ها در معرض رطوبت و نم قرار گرفته است. تخمین زده شده است که بسته به محل عفونت و شرایط بیماری‌های زمینه‌ای، بین 40 تا 80 درصد از افرادی که به هر نوع موکور مایکوزیس مبتلا می‌شوند، در اثر این بیماری می‌میرند. به دلیل شیوع رو به رشد این بیماری در هند، دولت در بسیاری از ایالت‌ها شرایط مربوط به این بیماری را اپیدمیک اعلام کرده است.

علائم قارچ سیاه

اگر علائمی دارید که فکر می‌کنید مربوط به موکورمایکوزیس است بهتر است سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید، موكورمایكوزیس مرتباً سینوس‌ها، مغز یا ریه‌ها را آلوده می‌كند. در حالی که عفونت‌های حفره دهان یا مغز رایج‌ترین اشکال موکورمیکوز هستند، این قارچ می‌تواند سایر مناطق بدن مانند دستگاه گوارش، پوست و سایر سیستم‌های اندام‌ها را نیز آلوده کند. در موارد نادر، «استخوان فک بالایی» (Maxilla) ممکن است تحت تأثیر موكورمایكوزیس قرار گیرد. وجود رگ‌های خونی فراوان در نواحی فک و صورت معمولاً از عفونت‌های قارچی جلوگیری می‌کنند اگرچه قارچ‌های خطرناک مانند عامل بیماری قارچ سیاه اغلب می‌توانند بر این مشکل غلبه کرده و از سیستم ایمنی بدن عبور کنند.

چندین علامت اصلی وجود دارند که به بیماری قارچ سیاه اشاره دارند، یکی از این علائم حمله قارچی به رگ‌های خونی است که منجر به تشکیل لخته‌های خون و مرگ بافت اطراف آن به دلیل از دست دادن خون‌رسانی می‌شود. اگر بیماری مغز را درگیر کند، در این صورت علائم ممکن است شامل سردرد یک طرفه در پشت چشم، درد صورت، تب، گرفتگی بینی باشد که به ترشحات سیاه و سفید و سینوزیت حاد همراه با تورم چشم تبدیل می‌شود. 

پوست مبتلا ممکن است در مراحل اولیه عفونت نسبتاً طبیعی به نظر برسد. این پوست به سرعت قرمز شده و ممکن است قبل از اینکه سیاه شود به دلیل مرگ بافتی تورم ایجاد کند. موكورمایكوزیسِ منتشر شده به طور معمول در افرادی اتفاق می‌افتد كه قبلاً در معرض بیماری‌های دیگری بوده‌اند، بنابراین شناختن علائم مربوط به بیماری قارچ سیاه ممكن است دشوار باشد. بیماران مبتلا به عفونت منتشر شده در مغز می‌توانند دچار تغییر وضعیت روانی یا کما شوند.

اشکال دیگر موکورمایکوزیس ممکن است در ریه‌ها، پوست یا سراسر بدن پخش شوند. علائم ممکن است شامل تنفس دشوار و سرفه مداوم باشند، در موارد مرگ بافتی، حالت تهوع و استفراغ، سرفه خونی و درد شکم وجود دارند. علائم موکورمایکوزیس به مکانی که قارچ در بدن رشد می‌کند بستگی دارند. علائم بیماری قارچ سیاهِ سینوسی - مغزی شامل موارد زیر هستند:

• تورم یک‌طرفه صورت
• سردرد
• گرفتگی بینی یا سینوس‌ها
• ضایعات سیاه روی پل بینی یا قسمت بالای دهان که به سرعت تشدید می‌شوند.
• تب

همچنین علائم بیماری قارچ سیاه ریوی شامل تب، سرفه کردن، درد قفسه سینه و تنگی نفس هستند. بیماری قارچ سیاه پوستی می‌تواند به صورت تاول یا زخم و ضایعات پوستی به نظر برسد و ناحیه آلوده ممكن است سیاه شود. علائم دیگر آن شامل درد، گرما، قرمزی بیش از حد یا تورم در اطراف زخم هستند. علائم موکورمایکوزیس درگیرکننده دستگاه گوارش شامل موارد زیر هستند:

• درد شکم
• تهوع و استفراغ
• خون‌ریزی از دستگاه گوارش

علل و انواع بیماری قارچ سیاه

انواع مختلف کپک‌ها ایجاد‌کننده موکورمایکوزیس هستند که شامل گونه‌های «ریزوپوس» (Rhizopus)، «موکور» (Mucor)، «ریزوموکور» (Rhizomucor)، «کانینگاملا بروتولتیه» (Cunninghamella bertholletiae)، گونه‌های «آپوفیسومایسز» (Apophysomyces) و «لیختهایمیا» (Lichtheimia) بوده که رایج‌ترین انواع ایجاد‌کننده بیماری قارچ سیاه، گونه‌های ریزوپوس و موکور هستند.

فیلم آموزش ایمونولوژی Immunology – جامع و با مفاهیم کلیدی در فرادرس

کلیک کنید

پنج فرم بالینی عمده بیماری قارچ سیاه وجود دارند که از این تعداد، عفونت‌های سینوسی - مغزی و ریوی شایع‌ترین موارد هستند. یک علامت کلاسیک بیماری قارچ سیاه، شروع سریع نکروز (تخریب) بافتی با تب یا بدون حضور تب است. نکروز یا مرگ بافتی به علت حمله این کپک به رگ‌های خونی و ترومبوز (تشکیل لخته خون در رگ خونی) ایجاد می‌شود. بنابراین این بیماری در افراد مختلف با شرایط فیزیکی و بدنی متفاوت از جمله وجود بیماری‌های زمینه‌ای خاص، علائم و بروز مختلفی دارد. به عنوان مثال یک نوع از این بیماری بیماران سرطانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نوع دیگر نوزادان را، در ادامه انواع حالت‌های بیماری قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

قارچ سیاه سینوسی - مغزی

«موکورمایکوزیس سینوسی - مغزی» (Rhinocerebral mucormycosis) نوعی عفونت در سینوس‌ها است كه می‌تواند به مغز گسترش یابد. این شکل از بیماری موکورمایکوزیس در افرادی که دیابت کنترل نشده دارند و در افرادی که پیوند کلیه انجام داده‌اند بیشتر دیده شده است، در واقع این افراد به دلیل شرایط فیزیکی ناشی از بیماری زمینه‌ای خود بیشتر در معرض ابتلا به این نوع عفونت هستند. همچنین در بیماران سرطانی نوتروپنیک (نارسائی ایمنی ناشی از نقص نوتروفیل‌ها) و پیوند سلول‌های بنیادی خونساز یا گیرندگان پیوند اعضای بدن اتفاق می‌افتد.

علائم بیماری قارچ سیاه سینوسی - مغزی ممکن است شامل تورم یک طرفه صورت، سردرد، گرفتگی یا درد بینی و سینوس‌ها، ترشح بینی و تب باشد. با گسترش عفونت، ممکن است پتوز (بادکردگی و پف شدید چشم)، پروپتوز (بیرون زدگی چشم خارج از مدار طبیعی) و به تبع آن‌ها از دست دادن عملکرد عضلات خارج از چشم و اختلال بینایی رخ دهد. ضایعات نکروز سیاه در قسمت سخت کام یا حفرات بینی و تخلیه چرک سیاه از چشم علائم تشخیص بیماری موکورمایکوزیس سینوسی - مغزی هستند.

هشدار: مشاهده این عکس ممکن است آزاردهنده باشد.

فهمیدم، می‌خواهم ببینم

قارچ سیاه ریوی

«موکور مایکوزیس ریوی» (Pulmonary mucormycosis) متداول‌ترین نوع عفونت قارچ سیاه خصوصاً در افراد مبتلا به سرطان و در افرادی است که پیوند عضو یا پیوند سلول بنیادی انجام داده‌اند. این بیماری به طور کلی در بیماران مبتلا به بدخیمی هماتولوژیک (سرطان‌های خونی بدخیم) یا نوتروپنی (نقص ایمنی مربوط به کمبود نوتروفیل‌ها) رخ می‌دهد. علائم غیر اختصاصی بیماری قارچ سیاه ریوی شامل تب، سرفه، درد قفسه سینه و تنگی نفس هستند. پخش شدن عفونت در مجاری تنفسی و ریه‌ها می‌تواند باعث نکروز بافتی شده که در نهایت ممکن است منجر به سرفه‌های خونی شود.

قارچ سیاه دستگاه گوارش

«موکورمایکوزیس سیاه دستگاه گوارش» (Gastrointestinal mucormycosis) کمتر از سایر اشکال این بیماری شایع بوده و اعتقاد بر این است که ناشی از بلع موجود زنده از طریق غذای آلوده و غیره است. در کودکان خردسالی که تغذیه نامناسب داشته و همچنین نوزادان نارس و کم وزن کمتر از 1 ماه که آنتی‌بیوتیک، جراحی یا داروهایی دارند که توانایی بدن در مبارزه با میکروب‌ها و بیماری‌ها را کاهش می‌دهند، نسبت به بزرگسالان شیوع بیشتری داشته است.

در این بیماری معده، روده بزرگ و ایلئوم (بخش انتهای روده باریک) بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند. درد و اتساع شکم، حالت تهوع و استفراغ شایع‌ترین علائم بوده و همچنین خون‌ریزی از دستگاه گوارش نیز ممکن است رخ دهد. این حالت رایج‌ترین شکل بیماری قارچ سیاه در نوزادان بوده که تشخیص آن برای پزشکان چالش برانگیز و دشوار است.

هشدار: مشاهده این عکس ممکن است آزاردهنده باشد.

فهمیدم، می‌خواهم ببینم

قارچ سیاه پوستی

«موکورمایکوزیس پوستی» (Cutaneous mucormycosis) ممکن است حالت اولیه یا ثانویه داشته باشد. عفونت اولیه معمولاً به دلیل ورود قارچ به بدن از طریق پارگی‌های پوستی (به عنوان مثال، پس از جراحی، سوختگی یا آسیب‌های پوستی دیگر) رخ می‌دهد. این حالت رایج‌ترین شکل بیماری قارچ سیاه در میان افرادی است که سیستم ایمنی ضعیفی ندارند. عفونت اولیه یک پاسخ التهابی حاد همراه با چرک، تشکیل آبسه، تورم بافتی و نکروز ایجاد می‌کند. ضایعات ممکن است قرمز و غوطه‌ور به نظر برسند و اغلب به زخم سیاه تغییر می‌کنند. عفونت پوستی ثانویه به طور کلی زمانی مشاهده می‌شود که پاتوژن در داخل خون گسترش یابد، در این شرایط ضایعات معمولاً به صورت اریتماتوز (پرخونی‌های پوستی) و سلولیت پوستی دردناک شروع شده و سپس به زخم سیاه تبدیل می‌شود.

هشدار: مشاهده این عکس ممکن است آزاردهنده باشد.

فهمیدم، می‌خواهم ببینم

عفونت قارچ سیاه منتشر شده

«بیماری موکورمایکوزیس منتشر‌شده در بدن» (Disseminated mucormycosis) ممکن است هر یک از اشکال موکورمایکوزیس را که در بالا توضیح داده شده دنبال کند، اما معمولاً در بیماران نوتروپنیک (افراد با کمبود تعداد نوتروفیل) که مبتلا به عفونت ریوی هستند دیده می‌شود. شایع‌ترین محل انتشار عفونت مغز است، اما طحال، قلب، پوست و سایر اعضای بدن نیز می‌توانند تحت تأثیر این بیماری مرموز قرار گیرند.

چه افرادی به بیماری قارچ سیاه مبتلا می‌شوند؟

موکورمایکوزیس بیماری نادری است، اما در بین افرادی که در وضعیت نامناسب بهداشت فردی و محیطی قرار دارند یا افرادی که داروهای مورد استفاده آن‌ها، توانایی بدن در مبارزه با میکروب‌ها و بیماری‌ها را کاهش می‌دهد، بیشتر دیده می‌شود. گروه‌های خاصی از افراد بیشتر به موکورمایکوزیس مبتلا می شوند از جمله افرادی که بیماری‌ها و مشکلات زیر را دارند:

• دیابت، به ویژه با کتواسیدوز دیابتی (یک عارضه خطرناک دیابت که می‌تواند منجر به مرگ و اغما شود)
• افراد مبتلا به سرطان
• افرادی که در آن‌ها پیوند عضو صورت گرفته است.
• افرادی که در آن‌ها پیوند سلول های بنیادی صورت گرفته باشد.
• افراد مبتلا به «نوتروپنی» (Neutropenia) یعنی تعداد گلبول‌های سفید خون در آن‌ها کم است.
• افرادی که به صورت طولانی مدت از کورتیکواستروئید‌ها استفاده کرده‌اند، این داروها سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند و همچنین باعث افزایش سطح قند خون در بیماران دیابتی و غیر‌دیابتی می‌شوند. تصور بر این است که هر دو این عوارض ممکن است در ابتلا به بیماری قارچ سیاه نقش داشته باشند.
• افرادی که به صورت طولانی مدت داروی تزریقی مصرف کرده‌اند.
• افراد دارای آهن زیادی در بدن (یا مبتلا به هموکروماتوز)
• آسیب پوست به دلیل جراحی، سوختگی یا زخم
• نارس بودن و وزن کم هنگام تولد (برای موکورمایکوزیس دستگاه گوارش نوزادان)

آیا بیماری قارچ سیاه مسری است؟

در خصوص واگیردار بودن بیماری موکورمایکوزیس باید گفت خیر، بیماری قارچ سیاه نمی‌تواند بین افراد مختلف یا بین انسان و حیوانات منتقل شود. افراد از طریق تماس با هاگ قارچ در محیط، دچار بیماری موکورومایکوزیس می‌شوند. به عنوان مثال، اختلالات ریه یا عفونت سینوسی می‌تواند پس از استنشاق اسپورها از هوا در فرد ایجاد شود یا عفونت پوستی بیماری قارچ سیاه می‌تواند پس از ورود قارچ به پوست از طریق خراش، سوختگی یا نوع دیگری از آسیب پوستی رخ دهد.

فیلم آموزش اپیدمیولوژی و عفونت های بیمارستانی در فرادرس

کلیک کنید

تشخیص بیماری قارچ سیاه چگونه است؟

پزشک هنگام تشخیص موكورمایكوزیس، در ابتدا سابقه بیماری، علائم، معاینات بدنی و تست‌های آزمایشگاهی فرد را در نظر می‌گیرند. در صورتی که پزشکان مشکوک به ابتلا به موکورمایکوزیس در ریه‌ها یا سینوس‌های فرد بیمار باشند ممکن است از طریق یک سواب نمونه‌ای از مایعات سیستم تنفسی بیمار را جمع کرده و به آزمایشگاه بفرستند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.

علاوه بر این، ممکن است نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت تجویز شود که در آن نمونه کوچکی از بافت آسیب‌دیده بیمار برداشته شده و در آزمایشگاه برای اثبات ابتلا به بیماری قارچ سیاه در زیر میکروسکوپ یا در یک کشت قارچی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. همچنین ممکن است نیاز به آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن از ریه‌ها، سینوس‌ها یا سایر قسمت‌های بدن بیمار وجود داشته باشد که این امر به محل مشکوک به آلودگی بستگی دارد.

هشدار: مشاهده این عکس ممکن است آزاردهنده باشد.

فهمیدم، می‌خواهم ببینم

جلوگیری از ابتلا به بیماری قارچ سیاه

جلوگیری از تنفس در هاگ قارچ کار دشواری است زیرا قارچ‌هایی که باعث ایجاد موکورمایکوزیس می‌شوند در محیط رایج هستند. در حال حاضر هیچ واکسنی برای جلوگیری از بیماری قارچ سیاه وجود ندارد. برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است برخی از راه‌ها برای کاهش احتمال ابتلا به موکورمایکوزیس وجود داشته باشند که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.

محافظت از خود در برابر محیط

اقدامات محافظتی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری قارچ سیاه توصیه شده اما احتمال ابتلا به این بیماری را به صورت صد درصد رد نمی‌کنند. بهتر است سعی کنید از حضور در مناطقی که گرد و غبار زیادی دارند مانند محل‌های ساخت و ساز یا حفاری خودداری کنید. اگر نمی‌توانید از بودن در این مناطق جلوگیری کنید، تا آنجا که ممکن است از ماسک تنفسی N95 (نوعی ماسک دارای فیلتر قوی) استفاده کنید. پس از طوفان و بلایای طبیعی بهتر است از تماس مستقیم با ساختمان‌های آسیب‌دیده ناشی از جاری شدن سیل خودداری شود زیرا این محل‌های مرطوب محل تجمع و رشد انواع قارچ‌ها و هاگ آن‌ها است که می‌توانند باعث ایجاد بیماری شوند.

از فعالیت‌هایی که در تماس نزدیک با خاک یا گرد و غبار هستند مانند کار در حیاط یا باغبانی خودداری کنید. اگر این امکان وجود ندارد بهتر است توصیه‌های زیر را برای داشتن ایمنی بیشتر نسبت به ابتلا به بیماری قارچ سیاه و حفظ سلامتی خود رعایت کنید:

• هنگام انجام فعالیت‌هایی در فضای باز مانند باغبانی یا بازدید از مناطق جنگلی، از کفش، شلوار بلند و پیراهن آستین بلند استفاده کنید.
• هنگام دست زدن به موادی مانند خاک، خزه، یا کود، از دستکش استفاده کنید.
• برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت پوستی، صدمات پوستی را که در معرض خاک یا گرد و غبار قرار گرفته‌اند، با آب و صابون به خوبی تمیز کنید.

استفاده از داروهای ضد قارچ

اگر در معرض خطر ابتلا به موکورمایکوزیس هستید (به عنوان مثال، اگر پیوند عضو یا پیوند سلول بنیادی انجام داده‌اید)، پزشک شما ممکن است برای جلوگیری از ابتلا به بیماری قارچ سیاه و سایر عفونت‌های مربوط به کپک‌ها، دارو تجویز کند. پزشکان و دانشمندان هنوز درمورد اینکه کدام یک از بیماران پیوندی بیشتر در معرض خطر هستند و همچنین چگونگی جلوگیری از عفونت‌های قارچی در حال مطالعه و پژوهش هستند.

درمان بیماری قارچ سیاه

شناخت زودهنگام، تشخیص و تجویز سریع درمان ضد قارچی مناسب برای بهبود بیماران مبتلا به قارچ سیاه مهم است. موکورمایکوزیس یك عفونت جدی بوده و نیاز به درمان با داروهای ضد قارچی تجویز شده مانند «آمفوتریسین» (Amphotericin B)، «پوساكونازول» (Posaconazole)، یا «ایزووكونازول» (Isavuconazole) دارد. داروهای فعال ضد آسپرژیلوس مانند «ووریكونازول» (Voriconazole) در برابر موكورمیست‌ها فعال نیستند و شواهدی وجود دارد كه نشان می‌دهند درمان با این دارو در مراحل اولیه بیماری با افزایش بروز قارچ سیاه در برخی بیماران همراه بوده است.

علاوه بر این، برداشت یا حذف بافت مرده از طریق جراحی ناحیه آلوده اغلب و به خصوص برای عفونت‌های سینوسی - مغزی، پوستی و عفونت‌های قارچ سیاه دستگاه گوارش ضروری هستند. در صورت امکان باید وضعیت نقص ایمنی زمینه‌ای را کنترل کرد. اثربخشی سایر درمان‌ها مانند اکسیژن‌درمانی هایپرباریک (نوعی روش درمانی که برای تسریع بهبودی مسمومیت با مونوکسیدکربن، قانقاریا، زخم و عفونت‌هایی که در آن بافت‌ها کمبود اکسیژن دارند، استفاده می‌شود) نامشخص است اما در شرایط خاص برای برخی از بیماران مفید بوده است.