جمجمه انسان چیست و چند استخوان دارد؟ — آناتومی و عکس — به زبان ساده

جمجمه متشکل از استخوان یا غضروف، چارچوب اسکلتی سر مهره داران و واحدی را تشکیل می‌دهد که از مغز و برخی از اندام‌های حسی محافظت می‌کند. فقط یک مفصل متحرک در جمجمه انسان وجود دارد و همان مفصلی است که استخوان فک پایین را به بقیه ساختار جمجمه متصل می‌کند، مغز در داخل جمجمه محصور شده است. استخوان‌هایی که جمجمه را تشکیل می‌دهند، استخوان‌های جمجمه نامیده می‌شوند. در این مقاله، ما به آناتومی استخوان‌های جمجمه، جهت‌گیری آن‌ها، مفصل‌های بینابینی و ارتباط بالینی آن‌ها خواهیم پرداخت.

جمجمه انسان چیست؟

جمجمه انسان یک ساختار استخوانی است که از صورت پشتیبانی کرده و یک حفره محافظ برای مغز ایجاد می‌کند. این ساختار از استخوان‌های زیادی تشکیل شده است که در اثر استخوان سازی درون غشایی تشکیل شده اند. جمجمه از چندین استخوان تشکیل شده است (به غیر از فک پایین)، که توسط سوچور یا بخیه‌ها که مفاصل سینارترودیال (غیر متحرک) هستند به هم متصل می‌شوند. استخوان‌های جمجمه را می‌توان به عنوان دو گروه در نظر گرفت: استخوان‌های جمجمه (که از سقف جمجمه و قاعده جمجمه تشکیل شده است) و استخوان‌های صورت.

فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان در فرادرس

کلیک کنید

جمجمه انسان از 22 استخوان (یا 29 استخوان شامل استخوان‌های گوش داخلی و استخوان هیوئید) تشکیل شده است که بیشتر توسط مفاصل استخوانی سخت شده به هم متصل می‌شوند که به اصطلاح به آن‌ها «درز» (sutures) گفته می‌شود.

رشد استخوان جمجمه انسان

جمجمه انسان یک ساختار پیچیده بوده که مغز را در خود جای داده است. 22 استخوان جمجمه انسان به استخوان جمجمه و استخوان‌های صورت تقسیم می‌شوند. هشت استخوان جمجمه وجود دارد که از مغز و اندام‌های حسی محافظت می‌کند. ناحیه صورت از چارچوب ایجادشده توسط 14 استخوان صورت تشکیل شده است.

فیلم آموزش جنین شناسی Embryology در فرادرس

کلیک کنید

دندان‌ها در این ساختار پشتیبانی می‌شوند. استخوان‌های جمجمه انسان توسط ساختارهای بافت نرم معروف به سوچور، که در اطراف محل رشد و نمو جمجمه مهم‌ترین مکان‌های رسوب استخوان هستند و در اطراف محیط پیرامون خود به هم متصل می‌شوند. به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است که عوامل مختلف ژنتیکی و اپی ژنتیکی، تشکیل استخوان در محل درزها را تنظیم می‌کنند.

به صورت کلی به قسمت کاسه سر نوروکرانیوم و به ناحیه صورت ویسروکرانیوم می‌گوییم. در طول سال‌های اولیه زندگی، حجم مغز انسان به سرعت افزایش می‌یابد و جمجمه دچار تغییرات سریع ریخت شناختی در اندازه و شکل می‌شود، بخصوص نوروکرانیوم برای تأمین حفاظت از مغز لازم است گسترش یابد. نوروکرانیوم به طور معمول از بدو تولد 25 درصد از اندازه کامل آن در بزرگسالان، 50 درصد در شش ماهگی و 65 درصد در 1 سال با حداقل رشد بیشتر پس از 10 سال را دارد.

اختلالات رشد و نمو و همچنین برخی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به بروز اشکال غیرطبیعی جمجمه مانند موارد مشاهده شده در میکروسفالی (یک اختلال رشد عصبی که در آن سر یا مغز بیمار کوچک است)، هیدروسفالی (بزرگ شدن غیرعادی سر) و کرانیوسینوستوز (بدشکلی جمجمه نوزاد) شوند. درک رابطه بین نیروهای بیومکانیکی، به ویژه در مورد مغز در حال رشد، ساختارهای بافت نرم و صفحات جداگانه استخوان، و تأثیر آن‌ها در رشد و شکل گیری جمجمه نوزادان بسیار مهم است.

در دوران جنینی مزودرم صفحه جانبی موجود در ناحیه گردن، مزودرم پاراکسیال و سلول‌های تاج عصبی همگی به توسعه و تشکیل یافتن جمجمه به طور کامل کمک می‌کنند. استخوان‌های جمجمه به دو شکل مختلف تشکیل می‌شوند، استخوان‌سازی درون غشایی و استخوان سازی اندوکندرال وظیفه ایجاد استخوان فشرده قشری یا استخوان اسفنجی را دارند. در طول بلوغِ جمجمه انسان این ساختار به طور کلی به دو قسمت اصلی ویسروکرانیوم و نوروکرانیوم تقسیم می‌شود. این دو اصطلاح به ترتیب استخوان‌های صورت و استخوان‌های پایه جمجمه و طاق جمجمه را تشکیل می‌دهند. طاق جمجمه بیشتر به نوروکرانیوم غشایی و نوروکرانیوم غضروفی تقسیم می‌شود.

اندوکرانیوم یعنی استخوان‌های حمایت کننده از مغز (اکسیپیتال، اسفنوئید و اتموئید) تا حد زیادی توسط استخوان سازی اندوکندرال تشکیل شده اند. بنابراین استخوان‌های پیشانی و جداری کاملا غشایی هستند. هندسه قاعده جمجمه و حفره‌های آن، حفره‌های قدامی، میانی و خلفی جمجمه به سرعت تغییر می‌کنند. حفره قدامی جمجمه به خصوص در سه ماهه اول بارداری تغییر می‌کند و نقایص جمجمه اغلب در این مدت ایجاد می‌شوند. در بدو تولد، جمجمه انسان از 44 عنصر استخوانی جداگانه تشکیل شده است. در طول رشد، بسیاری از این عناصر استخوانی به تدریج با هم ترکیب شده و به استخوان جامد تبدیل می‌شوند (به عنوان مثال استخوان پیشانی).

استخوان‌های سقف جمجمه در ابتدا توسط مناطقی از بافت همبند متراکم به نام فونتانل جدا شده است. شش فونتانل وجود دارد: یک قدامی (یا پیشانی)، یک خلفی (یا پس سری)، دو اسفنوئید (یا قدامی) و دو ماستوئید (یا خلفی). هنگام تولد، این مناطق رشته‌ای و متحرک بوده و برای فرایند تولد و رشد بعدی ضروری هستند. این رشد می‌تواند مقدار زیادی از تنش را روی فرایند زایمان ایجاد کند، جایی که قسمت‌های سنگفرشی و جانبی استخوان پس سری به هم می‌رسند. عارضه احتمالی این تنش پارگی رگ مغزی بزرگ است. با پیشرفت رشد و استخوان بندی، بافت پیوندی فونتانل‌ها مورد حمله قرار می‌گیرد و درزها را ایجاد می‌کنند.

پنج درز جمجمه شامل دو درز سنگفرشی، یک کرونال، یک درز لامبوئید و یک درز ساژیتال هستند. فونتانل خلفی معمولاً طی هشت هفته بسته می‌شود، اما فونتانل قدامی می‌تواند تا هجده ماهگی باز بماند. فونتانل قدامی در محل اتصال استخوان‌های جلویی و جداری قرار دارد. این یک «نقطه نرم» (Soft Spot) روی پیشانی کودک است. مشاهده دقیق نشان خواهد داد که ضربان قلب کودک را با مشاهده تپش ضربان قلب از طریق فونتانل قدامی محاسبه کرد. جمجمه در نوزاد به نسبت سایر قسمت‌های بدن بزرگ‌تر است.

آناتومی جمجمه انسان چگونه است؟

همانطور که گفته شد جمجمه انسان به کاسه سر یا «نوروکرانیوم» (Neurocranium) و اسکلت صورت یا «ویسروکروانیوم» (Viscerocranium) تقسیم می‌شود که منشا جنینی متفاوتی داشته و وظیفه اصلی آن‌ها محافظت از مهم‌ترین اندام بدن انسان یعنی مغز است. مغز و ساقه مغز تقریباً بطور کامل توسط نوروکرانیوم محصور شده اند، به استثنای سوراخ مگنوم و روزنه‌های دیگر در قاعده جمجمه که به عنوان نقطه ورود و خروج برای رگ‌های خونی و اعصاب جمجمه‌ای عمل می‌کنند. همچنین، جمجمه پشتیبانی از تمام ساختارهای صورت را فراهم می‌کند.

فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان در فرادرس

کلیک کنید

جمجمه انسان حاوی حفره‌های پر از هوا به نام سینوس است که عملکردهای متفاوتی از جمله کاهش وزن جمجمه، کمک به تشدید صدا و گرم شدن و مرطوب کردن هوای ورودی به عملکردهای این حفره‌ها نسبت داده شده است. جمجمه انسان از عضله و ساختارهای صورت پشتیبانی کرده و یک حفره محافظ برای مغز ایجاد می‌کند. همانطور که بیان شد جمجمه از چندین استخوان تشکیل شده است که به غیر از فک پایین، توسط بخیه‌ها یا مفاصل سینارتروز (غیر متحرک) به هم متصل می‌شوند. جمجمه انسان بالغ از بیست و دو استخوان تشکیل شده است که به دو قسمت با منشا متفاوت جنینی نوروکرانیوم و ویسروکروانیوم تقسیم می‌شوند که در ادامه به توضیح هر کدام بیشتر می‌پردازیم.

استخوان های کاسه سر یا نوروکرانیوم

نوروکرانیوم حفره جمجمه انسان را تشکیل می‌دهد که مغز و ساقه مغز را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. نوروکرانیوم از «استخوان پس سری» (Occipital bone)، دو «استخوان گیجگاهی» (Temporal bones)، دو «استخوان جداری» (Parietal bones)، «اسفنوئید» (The Sphenoid)، «اتموئید» (Ethmoid) و «استخوان‌های پیشانی» (Frontal bones) تشکیل می‌شود که همه آن‌ها با بخیه به هم پیوسته هستند. در ادامه به توضیح هر کدام از این استخوان‌ها می‌پردازیم.

استخوان پس سری یا اکسیپیتال

استخوان پس سری قاعده جمجمه را در قسمت عقب جمجمه تشکیل می‌دهد. این استخوان با اولین مهره از ستون فقرات مفصل تشکیل می‌دهد و همچنین شامل سوراخ مگنوم، دهانه بزرگ جمجمه است که نخاع هنگام ورود به ستون مهره از آن عبور می‌کند. استخوان پس سری از طریق مفصل دندانه‌دار لامبوئید با استخوان‌های جداری و همچنین از طریق بخیه اکسیپیتوماستوئید با استخوان‌های گیجگاهی دارای مرز است.

استخوان گیجگاهی یا تمپورال

استخوان‌های گیجگاهی در قاعده و کناره‌های جمجمه، نواحی جانبی لوب‌های گیجگاهی مغز قرار دارند. استخوان‌های گیجگاهی از چهار منطقه نواحی «فلسی» (Squamous)، پستانکی یا «ماستوئید» (Mastoid)، سنگی یا «پتروس» (Petrous) و صماخی یا «تیمپانیک» (Tympanic) تشکیل شده اند. ناحیه فلسی بزرگ‌ترین منطقه است، پایین‌تر از ناحیه فلسی ناحیه ماستوئید قرار دارد و ناحیه پتروس بین مناطق سنگفرشی و پستانکی ذوب شده است. ناحیه کوچک و پایین‌تر تیمپانیک به قسمت قدامی ماستوئید کشیده شده است. دو «زائده استخوانی» (Processes) وجود دارد که از استخوان گیجگاهی سرچشمه می‌گیرند و شامل موارد زیر هستند:

• زائده «زیگوماتیک» (Zygomatic) که از ناحیه سنگفرشی تحتانی شروع شده و با استخوان زیگوماتیک گونه تشکیل مفصل می‌دهد.
• زائده «استیلوئید» (Styloid) از قسمت داخلی استخوان گیجگاهی به سمت پایین شروع شده و اتصال چندین عضله مرتبط با زبان را فراهم می‌کند.

استخوان‌های گیجگاهی دارای چهار مرز هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• درز یا سوچور «اکسیپیتوماستوئید» (Occipitomastoid) استخوان پس سری و قسمت ماستوئید استخوان گیجگاهی را از هم جدا می‌کند.
• درز یا سوچور «اسکواموزال» (Squamosal) استخوان جداری و قسمت فلسی استخوان گیجگاهی را از هم جدا می‌کند.
• درز یا سوچور «اسفنوسکواموزال» (Sphenosquamosal) استخوان اسفنوئید و قسمت فلسی استخوان گیجگاهی را جدا می‌کند.
• درز یا سوچور «زیگوماتیکوتمپورال» (Zygomaticotemporal) استخوان زیگوماتیک و زائده زیگوماتیک استخوان گیجگاهی را از هم جدا می‌کند.

استخوان جداری

دو استخوان بزرگ جداری به هم متصل شده و بخشی از سقف و دو طرف جمجمه انسان را تشکیل می‌دهند. دو استخوان با هم متصل شده و مفصل «ساژیتال» (Sagittal) را تشکیل می‌دهند. در قسمت جلویی، استخوان‌های جداری مفصل یا درز کرونال را با استخوان پیشانی تشکیل می‌دهند و در عقب، درز لامبدوئید توسط استخوان پس سری تشکیل می‌شود. سرانجام، بخیه اسکواموزال استخوان‌های جداری و گیجگاهی را از هم جدا می‌کند.

استخوان اسفنوئید

استخوان اسفنوئید در وسط جمجمه به سمت جلو قرار گرفته و قسمت عقب مدار سر را تشکیل می‌دهد. توصیف شده است که به دلیل زائده‌های بال مانند آن شبیه پروانه است. استخوان اسفنوئید به چندین قسمت تقسیم می‌شود شامل: بدنه استخوان، دو بال بزرگ، دو بال کوچک‌تر و زائده‌های ناخنکی. استخوان اسفنوئید به دلیل فعل و انفعالات با استخوان‌های صورت، رباط‌ها و عضلات، یکی از پیچیده‌ترین ساختارها در بدن است.

قسمتی که میانه استخوان اسفنوئید را تشکیل می‌دهد با استخوان اتموئید و اکسیپیتال مفصل می‌شود و قسمت اصلی حفره بینی را تشکیل می‌دهد، همچنین این ساختار شامل سینوس‌های اسفنوئید است. بال‌های بزرگ‌تر کف حفره جمجمه میانی را تشکیل می‌دهد که لوب‌های پیشانی و غده هیپوفیز و همچنین دیواره خلفی مدار را در خود جای داده است. بال‌های کوچک‌تر به صورت جانبی برجسته می‌شوند و کف حفره جمجمه قدامی و شکاف مداری فوقانی را تشکیل می‌دهند که از طریق آن چندین عصب بینایی کلیدی عبور می‌کنند.

استخوان اتموئید

استخوان اتموئید استخوان کوچکی در جمجمه است که حفره بینی را از مغز جدا می‌کند. به دلیل ساختار اسفنجی و پر از هوا سبک است و در سقف بینی و بین دو مدار قرار دارد. استخوان اتموئید دیواره داخلی مدار و سقف حفره بینی را تشکیل می‌دهد و به دلیل موقعیت مرکزی آن با استخوان‌های زیادی از ویسروکروانیوم مفصل می‌شود. در داخل نوروکرانیوم با استخوان اتموئید با استخوان‌های پیشانی و اسفنوئید مفصل می‌شود.

استخوان پیشانی

استخوان پیشانی قسمت جلوی جمجمه را تشکیل می‌دهد و به سه قسمت تقسیم می‌شود شامل: «فلسی یا سنگفرشی» (Squamous) که بزرگ و مسطح است و ناحیه اصلی پیشانی را تشکیل می‌دهد، «مداری» (Orbital) که این قسمت در پایین‌تر قرار می‌گیرد و مرز بالایی مدار را تشکیل می‌دهد و «ناحیه وابسته به بینی» (Nasal) که این قسمت کوچک‌تر است و با استخوان‌های بینی و فک بالا دارای مفصل است تا با قسمت سقف بینی همکاری کند. استخوان پیشانی با دو استخوان نوروکرانیال دیگر مرز دارد که شامل استخوان‌های جداری از طریق بخیه‌ها یا درزهای تاجی و استخوان اسفنوئید از طریق بخیه اسفنوفرونال هستند.

استخوان های ناحیه صورت یا ویسروکروانیوم

استخوان‌های ویسروکروانیوم نواحی قدامی و تحتانی جمجمه را تشکیل می‌دهند و شامل فک پایین نیز است که از طریق تنها مفصل متحرک واقعاً موجود در جمجمه متصل می‌شود. ویسروکروانیوم از 14 استخوان جداگانه تشکیل شده است که با هم ترکیب می‌شوند. اسکلت صورت شامل استخوان خیش یا «ومر» (The Vomer)، دو «کونکا یا شاخک بینی» (Nasal Conchae)، دو «استخوان بینی» (Nasal Bones)، دو «فک بالا» (Maxilla)، «فک پایین» (Mandible)، دو «استخوان پالاتین» (Palatine Bones)، دو «استخوان زیگوماتیک» (Zygomatic Bones) و دو «استخوان اشکی» (Lacrimal Bones) است. گاهی اوقات استخوان هیوئید، استخوان اتموئید و اسفنوئید در ویسکروکرانیوم گنجانده می‌شوند. در ادامه به توضیح هر کدام از این ساختارها می‌پردازیم.

استخوان های زیگوماتیک

در جمجمه انسان دو استخوان زیگوماتیک گونه‌ها را تشکیل می‌دهند و به کاسه چشم در شکل‌گیری کمک می‌کنند. آن‌ها با استخوان‌های پیشانی، گیجگاهی، فک بالا و اسفنوئید مفصل تشکیل می‌دهند.

استخوان های اشکی

دو استخوان اشکی دیواره داخلی مدار را تشکیل می‌دهند و با پیشانی، اتموئید، فک بالا و حفره پایین بینی مفصل تشکیل می‌دهند. استخوان‌های اشکی دو تا از کوچک‌ترین استخوان‌ها هستند که در صورت قرار دارند.

استخوان های بینی

دو استخوان باریک بینی که در خط وسط صورت قرار دارند به هم می‌پیوندند تا پل بینی را تشکیل دهند این استخوان‌ها همچنین با استخوان‌های پیشانی، اتموئید و فک بالا مفصل می‌شوند. کونکا یا شاخک‌های تحتانی بینی در حفره بینی قرار دارد. آن‌ها حالت اسفنجی و حلقه‌ای دارند و عملکرد اصلی آن‌ها افزایش سطح حفره بینی است که همچنین میزان هوای تماس یافته با غشاهای مخاطی و مژک‌های بینی را افزایش می‌دهد، بنابراین قبل از ورود هوا به ریه‌ها، فیلتر، گرم و مرطوب می‌شود. در قاعده حفره بینی استخوان کوچک ومر وجود دارد که تیغه بینی را تشکیل می‌دهد.

استخوان های فک بالایی

استخوان‌های فک بالا در خط وسط جوش می‌خورند و فک بالا را تشکیل می‌‌دهند. آن‌ها بستر دندان‌های بالا، کف بینی و پایه مدارها را فراهم می‌کنند. فک بالا با استخوان‌های زیگوماتیک، بینی، اشکی و پالاتین مفصل می‌شود.

استخوان های پالاتین

در ساختار جمجمه انسان استخوان‌های پالاتین در خط وسط جوش می‌خورند و تشکیل پالاتین را می‌دهند که در پشت حفره بینی واقع شده و سقف دهان و کف کاسه چشم‌ها را تشکیل می‌دهد.

استخوان فک پایین

سرانجام، «استخوان فک پایین» (The Mandible) جمجمه انسان قسمت پایینی آرواره‌ها را تشکیل می‌دهد. مفصل بین استخوان‌های مندیبل و گیجگاهی نوروکرانیوم که به مفصل گیجگاهی - فکی معروف است، تنها مفصل غیر بخیه زده شده جمجمه را تشکیل داده و کاملا متحرک است.

استخوان های مداری

«استخوان‌های مداری» (Orbital Bones) حدقه یا سوکت جمجمه را تشکیل می‌دهند که چشم و زائده‌های آن در داخل این ساختار از جمجمه انسان قرار گرفته است. این مدارها مخروطی و گاهی اوقات به صورت چهار وجهی (هرمی)، حفره‌هایی توصیف شده که در خط میانی صورت باز می‌شوند و به سمت عقب گوشه دار هستند. عملکردهای اصلی استخوان‌های مداری شامل محافظت از محتویات ظریف آن و از طریق اتصال عضلانی و ایجاد پوشش صاف برای ایجاد حرکات نرم و ظریف چشم است. حفره مداری از هفت استخوان تشکیل شده است.

استخوان پیشانی مرز بالایی لبه مداری و همچنین دیواره بالایی (سقف) سطح مداری را تشکیل می‌دهد. استخوان زیگوماتیک مرز جانبی و نیمی از قاعده لبه مداری و همچنین دیواره جانبی سطح مداری را تشکیل می‌دهد و این قسمت ضخیم‌ترین منطقه مدار است زیرا بیشتر در معرض ضربه خارجی قرار دارد. تکمیل مرز قاعده و میانی لبه مداری استخوان فک بالا باعث تشکیل دیواره تحتانی (کف) سطح مداری می‌شود. استخوان‌های اشکی و اتموئید به دیواره داخلی مدار و همچنین به دیواره داخلی کانال مداری کمک می‌کنند. استخوان پالاتین کوچک به کف ناحیه مداری کمک می‌کند. در نهایت، استخوان اسفنوئید دیواره خلفی مدار را تشکیل می‌دهد و همچنین به تشکیل کانال بینایی کمک می‌کند.

استخوان هیوئید

«استخوان هیوئید» (The Hyoid Bone) در گردن تنها استخوان بدن است که حداقل با یک استخوان دیگر مستقیماً مفصل نمی‌گیرد. این استخوان به شکل U است و توسط لنگر انداختن ماهیچه‌هایی که به کف دهان و زبان متصل می‌شوند ثابت نگه داشته می‌شود. این ساختار به حرکت بیشتر زبان و حنجره کمک می‌کند و بنابراین برای گفتار انسان بسیار مهم است. در حدود 50 درصد از خفگی‌ها، استخوان هیوئید شکسته می‌شود.

فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان در فرادرس

کلیک کنید

فورامِن ها یا منافذ جمجمه انسان

جمجمه انسان دارای حفرات زیادی است که همگی «فورامِن» (Foramina) شناخته شده هستند. فورامِن روزنه‌ای است که از طریق آن اعصاب جمجمه، عروق، رگ‌ها و سایر ساختارها عبور می‌کنند. در آناتومی بدن انسان، فورامِن به هرگونه شکافی گفته می‌شود. استخوان‌های جمجمه که فورامِن‌ها را تشکیل می‌دهند شامل استخوان پیشانی، اتموئید، اسفنوئید، فک بالا، پالاتین، گیجگاهی و پس‌سری هستند. سوراخ‌های جمجمه بیشتر در زمینه اعصاب جمجمه در نظر گرفته می‌شوند. در این بخش، ما در مورد روزنه‌هایی که عصب‌های جمجمه را منتقل می‌کنند بحث خواهیم کرد. فورامِن‌ها یا منافذ کلیدی جمجمه انسان عبارتند از:

فورامِن مشبک

سوراخ «مشبک» (Cribriform) اشاره به سوراخ‌های متعدد در صفحه مشبک استخوان اتموئید دارد. آن‌ها حفره جمجمه قدامی را با حفره بینی متصل می‌کنند. این سوراخ‌ها اجازه می‌دهند آکسون‌های عصب بویایی از اپیتلیوم بویایی بینی به حفره جمجمه قدامی که در آن با پیاز بویایی ارتباط دارند، عبور کنند.

فورامِن بینایی

«سوراخ بینایی» (Optic foramen) در اسفنوئید واقع شده و اجازه عبور شریان چشم و عصب چشم (CN II) از کانال بینایی به داخل مدار را می‌دهد. از سمت داخلی به بدنه اسفنوئید و از طرف دیگر به بال کوچک استخوان اسفنوئید محدود می‌شود.

فورامِن فوقانی 

«سوراخ فوقانی مغزی» (Supraorbital foramen) در استخوان فرونتال یا پیشانی واقع شده و امکان عبور رگ، شریان و عصب فوقانی مغز را به داخل مدار فراهم می‌کند. این سوراخ از سمت بالایی با بال کوچک‌تر و از سمت تحتانی با بال بزرگ‌تر استخوان اسفنوئید هم مرز است و چندین ساختار را که در زیر فهرست شده اند (از بالا به پایین) منتقل می‌کند:

• عصب اشکی (شاخه عصب چشم، اولین تقسیم عصب سه قلو)
• عصب پیشانی (شاخه عصب چشم، اولین تقسیم عصب سه قلو)
• ورید فوقانی چشم
• عصب تروکلئر (CN IV)
• بخش فوقانی عصب چشمی (CN III)
• عصب بینی (شاخه عصب چشم، اولین تقسیم عصب سه قلو)
• بخش تحتانی عصب چشمی (CN III)
• عصب ابدوکنس (CN VI)
• شاخه‌ای از سیاهرگ تحتانی چشم

فورامِن روتاندوم

«سوراخ روتاندوم» (Foramen rotundum) در قاعده بال بزرگ اسفنوئید و پایین‌تر از شکاف مداری فوقانی قرار دارد. این ارتباط بین حفره جمجمه میانی و «حفره پتریگوپالاتین» (Pterygopalatine fossa) ایجاد می‌کند. عصب فک بالا (شاخه عصب سه قلو، CN V) از این سوراخ عبور می‌کند.

فورامِن اووال

«سوراخ اووال» (Foramen Ovale) منفذ بیضی شکل دیگری است که در قاعده بال بزرگ‌تر اسفنوئید و در قسمت خلفی سوراخ روتاندوم در حفره جمجمه میانی قرار دارد. عصب فک پایین (شاخه عصب سه قلو، CN V) و شریان مننژیال جانبی را هدایت می‌کند.

میاتوس آکوستیک داخلی

«میاتوس آکوستیک داخلی» (Internal Acoustic Meatus) یک گذرگاه استخوانی است که در قسمت پتروس (سنگی) استخوان گیجگاهی قرار دارد. این کانال حفره جمجمه خلفی و گوش داخلی را متصل کرده و ساختارهای عصبی عروقی را به دستگاه شنوایی و دهلیزی منتقل می‌کند. اعصاب صورت و وستیبولوکلئار از میاتوس آکوستیک داخلی، در کنار گانگلیون دهلیزی و شریان لابیرنت عبور می‌کنند.

فورامِن ژوگولار

«سوراخ ژوگولار» (Jugular Foramen) در قسمت جلویی توسط قسمت کوچک استخوان گیجگاهی و در عقب توسط استخوان اکسیپیتال تشکیل می‌شود. می‌توان آن را به عنوان سه محفظه جداگانه با محتویات مربوطه در نظر گرفت که شامل موارد زیر است:

• قدامی - شامل سینوس پتروزال تحتانی (سینوس وریدی دورال) است.
• میانی - عصب گلوسوفارنکس، عصب واگ و قسمت جمجمه‌ای عصب جانبی را منتقل می‌کند.
• خلفی - شامل سینوس سیگموئید است و شاخه‌های مننژیال شریان‌های اکسیپیتال و صعودی حلق را منتقل می‌کند.

فورامِن مگنوم

سوراخ بزرگ (Foramen magnum) در استخوان پس سری در حفره جمجمه خلفی قرار دارد و اجازه عبور مدولا و مننژها، شریان‌های مهره‌ای، شریان‌های نخاعی قدامی و خلفی و وریدهای دورال را می‌دهد. بخش نخاعی عصب جانبی از طریق فورامن مگنوم بالا می‌رود و به قسمت جمجمه‌ای می‌پیوندد. پس از ترکیب، عصب تکمیل شده از طریق سوراخ ژوگولار همانطور که در بالا توضیح داده شد خارج می‌شود.

فورامِن اسپینوزوم

«سوراخ اسپینوزوم» (Foramen spinosum) در حفره میانی جمجمه، جانبی تا سوراخ بیضی شکل قرار دارد. این ساختار اجازه عبور شریان مننژیال میانی، ورید مننژیال میانی و شاخه مننژال CN V3 را می‌دهد.

شکاف های جمجمه انسان

شکاف، سوچور یا بخیه نوعی مفصل فیبری (یا سینارتروز) است که فقط در جمجمه رخ می‌دهد. استخوان‌ها توسط «الیاف شارپی» (Sharpey’s fibers)، یک ماتریکس از بافت همبند که مفصلی محکم را ایجاد می‌کنند، به هم متصل می‌شوند. مفصل بین فک پایین و جمجمه، معروف به مفصل گیجگاهی - فکی، تنها مفصل غیر بخیه زده شده در جمجمه را تشکیل می‌دهد. مقدار کمی حرکت از طریق این سوچورها مجاز است که به انطباق و کشش جمجمه کمک می‌کند. استخوان‌ها از طریق فرایندی که به عنوان «کرانیوسینوتوزیس» (Craniosynotosis) شناخته می‌شود، نسبتاً سریع جوش می‌خورند اگرچه موقعیت نسبی استخوان‌ها می‌تواند در طول زندگی تغییر کند. در سنین بالا بخیه‌های جمجمه ممکن است کاملاً استخوانی شوند و از میزان کشش موجود در جمجمه بکاهند. شکاف‌ها یا درزهایی که عمدتاً از پهلو دیده می‌شوند عبارتند از:

• «شکاف تاجی» (Coronal suture): بین استخوان‌های پیشانی و جداری قرار دارد.
• «شکاف لامبدوئید» (Lambdoid suture): بین استخوان‌های جداری، گیجگاهی و استخوانی قرار دارد.
• «شکاف اكسیپتوماستوئید» (Occipitomastoid suture)
• «شکاف پاریتوماستوئید» (Parietomastoid suture)
• «شکاف اسفنوفرونتال» (Sphenofrontal suture)
• «شکاف اسفنوپاریتال» (Sphenoparietal suture)
• «شکاف اسفنوسکواموزال» (Sphenosquamosal suture)
• «شکاف اسفنوزایگوماتیک» (Sphenozygomatic suture)
• «شکاف اسکواموزال» (Squamosal suture): بین استخوان جداری و استخوان گیجگاهی قرار دارد.
• «شکاف زیگوماتیکوتمپورال» (Zygomaticotemporal suture)
• «شکاف زیگوماتیکوفرونتال» (Zygomaticofrontal suture)

درزهایی که عمدتا از جلو یا بالا قابل مشاهده هستند عبارتند از:

• «شکاف پیشانی» (Frontal suture) یا «شکاف متوپیک» (Metopic suture): بین دو استخوان پیشانی قرار دارد، قبل از همجوشی این دو استخوان.
• «بخیه ساژیتال» (Sagittal suture): در امتداد خط میانی، بین استخوان‌های جداری قرار دارد.

درزهایی که عمدتا از زیر یا داخل قابل مشاهده هستند عبارتند از:

• «شکاف فرونتواتموئیدال» (Frontoethmoidal suture)
• «شکاف پترواسکواموس» (Petrosquamous suture)
• «شکاف اسفنواتموئیدال» (Sphenoethmoidal suture)
• «اسفنوپتروزال» (Sphenopetrosal suture)

سینوس های جمجمه انسان

سینوس‌های پارانازال گروهی متشکل از چهار فضای جفت شده و پر از هوا است که حفره بینی (سینوس‌های فک بالا)، بالای چشم (سینوس‌های پیشانی)، بین چشم (سینوس اتموئید) و پشت چشم (سینوس اسفنوئید) را احاطه می‌کنند. نام این سینوس‌ها بر اساس استخوان‌های صورت است که در پشت آن‌ها قرار دارند. در ادامه بیشتر در مورد آن‌ها توضیح خواهیم داد.

• «سینوس‌های فک بالا» (The maxillary sinuses) که همچنین آنتریکای فک بالا، بزرگ‌ترین سینوس‌های پارانازال نامیده می‌شوند در زیر مدار در استخوان‌های فک بالا قرار دارند.
• «سینوس‌های پیشانی» (The frontal sinuses) از مدارها بالاتر هستند و در استخوان پیشانی قرار دارند.
• «سینوس‌های اتموئید» (The ethmoid sinuses) از چندین سلول هوایی گسسته در داخل استخوان اتموئید بین بینی و مدار ایجاد می‌شوند.
• «سینوس‌های اسفنوئید» (The sphenoid sinuses) در استخوان اسفنوئید در مرکز قاعده جمجمه در زیر غده هیپوفیز قرار دارند.
• «سینوس‌های پارانازال» (The paranasal sinuses) با اپیتلیوم تنفسی پوشانده شده اند.

سینوس‌های پارانازال از طریق حفر استخوان توسط کیسه‌های پر از هوا یا «دیورتیکول پنوماتیک» (Pneumatic Diverticula) از حفره بینی به صورت تکوینی شکل می‌گیرند. این روند قبل از تولد شروع می‌شود و در طول زندگی فرد ادامه می‌یابد. نقش بیولوژیکی این سینوس‌ها مورد بحث است از جمله باعث کاهش وزن نسبی جلوی جمجمه و به ویژه استخوان‌های صورت می‌شوند. در افزایش طنین صدا نقش دارند، یک سپر در برابر ضربات وارد شده به صورت هستند، باعث عایق بندی ساختارهای حساس مانند ریشه دندان و چشم شده و از نوسانات سریع دما در حفره بینی جلوگیری می‌کنند. هوای استنشاق شده در این منطقه به دلیل کندی گردش، مرطوب سازی و گرم می‌شود. در تنظیم فشارهای گاز داخل بینی و سرم خون نقش دارند و به علاوه در دفاع ایمنی بدن نقش دارند.

فونتانل ها در جمجمه انسان

فونتانل یک بخش خاص روی جمجمه نوزاد است که به صفحات استخوانی اجازه می‌دهد تا در عبور از کانال تولد انعطاف پذیر باشند. تکمیل استخوان بندی استخوان‌های جمجمه باعث بسته شدن فونتانل در طی 18 تا 24 ماه می‌شود. آن‌ها در نهایت سوچورهای نوروکرانیوم را تشکیل می‌دهند. جمجمه یک نوزاد تازه متولد شده از پنج استخوان اصلی تشکیل شده است: دو استخوان پیشانی، دو استخوان جداری و یک استخوان پس سری. این استخوان‌ها با سوچورهای الیافی به هم متصل می‌شوند که اجازه حرکتی را می‌دهند که زایمان و سپس رشد مغز را تسهیل می‌کند. هنگام تولد، جمجمه دارای یک فونتانل خلفی کوچک است (منطقه‌ای باز که توسط یک غشای سخت پوشیده شده است) که در آن دو استخوان جداری به استخوان پس سری می‌چسبند (در لامبدا). این فونتانل معمولاً در طی دو تا سه ماه اول زندگی نوزاد بسته می‌شود.

به این استخوان بندی «درون غشایی» (Intramembranous) گفته می‌شود که درآن بافت همبند مزانشیمی به بافت استخوانی تبدیل می‌شود. فونتانل قدامی بسیار بزرگ‌تر و الماسی شکل است جایی که دو استخوان پیشانی و دو جداری به هم می‌پیوندند و به طور کلی تا حدود دو سالگی کودک باز می‌ماند. فونتانل قدامی از نظر بالینی مهم است، زیرا معاینه نوزاد شامل لمس فونتانل قدامی است. دو فونتانل کوچک‌تر در هر طرف سر قرار دارند. فونتانل اسفنوئیدال قدامی‌تر است (بین استخوان اسفنوئید، جداری، گیجگاهی و پیشانی)، در حالی که ماستوئید خلفی‌تر است و بین استخوان‌های گیجگاهی، پس سری و جداری قرار دارد.

فونتانل ممکن است ضربان داشته باشد، اگرچه علت دقیق آن مشخص نیست، اما کاملاً طبیعی است و به نظر می‌رسد ضربان قلب را تکرار می‌کند، شاید از طریق نبض شریانی داخل عروق مغز یا در مننژها باشد. این عملکرد ضربان‌دار علت نامگذاری فونتانل است زیرا فونتانل به معنی فواره کوچک است. والدین ممکن است نگران باشند که نوزاد آن‌ها در معرض آسیب در فونتانل قرار دارد. در حقیقت این نواحی، اگرچه ممکن است به طور عامیانه لکه‌های نرم خوانده شوند، اما باید گفت که غشای پوشاننده فونتانل بسیار سخت و نفوذ به آن دشوار است. فونتانل‌ها امکان تصویربرداری از مغز نوزاد را با استفاده از سونوگرافی فراهم می‌کنند.

ناهنجاری های جمجمه انسان

چندین تغییر شکل جمجمه وجود دارد که ناشی از همجوشی زودرس (Synostosis) درزهای مختلف جمجمه در حال رشد است. ناهنجاری‌های درز یا به صورت ساده‌تر (وقتی فقط یک درز درگیر باشد) یا مرکب (وقتی دو یا چند درز درگیر باشند) طبقه‌بندی می‌شوند. شکست در رشد عصبی (مغز) نیز ممکن است منجر به آکروسفالی جمجمه شود. انواع بدشکلی‌های جمجمه انسان شامل موارد زیر هستند:

فیلم آموزش تشریح حیوانات – سر و گردن

کلیک کنید

• «کرانیوسینوسستوزیس» (Craniosynostosis): سینوستوز (جوش خوردن) زودرس درز جمجمه، منجر به ایجاد شکل غیر طبیعی جمجمه، کوری و عقب ماندگی ذهنی می‌شود.
• «اکسی سفالی» (Oxycephaly): اکسیسفالی یا جمجمه برج مانند ناشی از سینوستوز زودرس بخیه تاج دار است.
• «پلاژیوسفالی» (Plagiocephaly): اختلالی ناشی از سینوستوز بخیه کرونال نامتقارن است، میزان بروز تقریباً 1 در 300 تولد زنده است.
• «سینوستوز لامبدوئید» (Lambdoid Synostosis) ناشی از سینوستوز زودرس بخیه لامبدوئید است، یک ناهنجاری نادر (میزان بروز تقریباً 3 در 100000 تولد زنده است) بوده که گوش را به سمت عقب به سمت درز ذوب شده منتقل می‌کند.
• کافوسفالی (Caphocephaly): یک اختلال ناشی از سینوستوز زودرس بخیه ساژیتال است.
• «تریگونسفالی» (Trigoncephaly): (جمجمه گوه‌ای) ناشی از سینوستوز درز متوپیک است.

تومور جمجمه انسان چیست؟

تومرها به رشد بی رویه یک توده سلول در هر جایی از بدن انسان گفته می‌شود که می‌تواند خطرناک با کم خطر باشد. تومورهای قاعده جمجمه ممکن است در ناحیه پشت بینی و چشم، نزدیک گوش و در امتداد قاعده مغز رشد کنند. همه تومورهای قاعده جمجمه سرطانی (بدخیم) نیستند. اما حتی تومورهای قاعده جمجمه غیرسرطانی (خوش خیم) نیز نیاز به ارزیابی دارند زیرا می‌توانند علائم مضر ایجاد کنند.

فیلم آموزش هیستولوژی و پاتولوژی پایه – آناتومی بدن در فرادرس

کلیک کنید

علائم تومور جمجمه انسان

علائم تومور قاعده جمجمه به اندازه و محل تومور بستگی دارد و ممکن است شامل علائمی مانند کوری یا تاری دید، تغییر حس چشایی و بویایی، مشکل در بلع یا گفتار، سردرد، کاهش شنوایی و زنگ زدن در گوش، سرگیجه و از دست دادن تعادل باشند.

تشخیص تومور جمجمه

برای تشخیص تومور قاعده جمجمه پزشک با بحث در مورد علائم بیمار و انجام معاینه فیزیکی شروع می‌کند و همچنین یک ارزیابی عصبی کامل برای تعیین هر گونه تأثیر بر عملکردهای مهم انجام می‌دهد. سپس تشخیص را با آزمایش غیر تهاجمی مانند سی تی اسکن و MRI تأیید می‌کنند. بسته به محل تومور، ممکن است از بینی یا سینوس‌ها نمونه برداری بافتی صورت گیرد که می‌توانند به راحتی تأثیر آن را بر عملکرد اعصاب شنوایی و سایر اعصاب مهم در ناحیه سر و گردن بررسی کنند.

انواع تومور جمجمه انسان

انواع مختلف تومورهای قاعده جمجمه بر اساس نوع تومور و محل قرارگیری آن در قاعده جمجمه طبقه بندی می‌شوند. محل تومورهای قاعده جمجمه متفاوت بوده و شامل ۳ بخش هستند. محفظه قدامی قاعده جمجمه (حفره جمجمه قدامی)، که شامل حفره‌های چشم و سینوس‌ها است می‌تواند اختلالاتی مانند مننژیوم، نوروبلاستومای بویایی و سرطان سینوس پارانازال باشد. محفظه مرکزی قاعده جمجمه (حفره میانی جمجمه)، که شامل پشت چشم و اطراف غده هیپوفیز است.

فیلم آموزش ژنتیک سرطان در فرادرس

کلیک کنید

غده هیپوفیز تقریباً به اندازه یک نخود است و در Sella Turcica (ساختار استخوانی زین شکل در استخوان اسفنوئید) قرار دارد و می‌تواند اختلالاتی مانند آدنوم‌های هیپوفیز، کرانیوفارنژیوم و کیست شکاف Rathke داشته باشد. محفظه خلفی قاعده جمجمه (حفره جمجمه خلفی) می‌تواند شامل اختلالاتی مانند نوروم صوتی، کندروسارکوم، کردوما، تومور اپیدرموئید و مننژیوم باشد. در ادامه به توضیح هر کدام بیشتر می‌پردازیم.

تومور های خوشخیم جمجمه انسان

اگرچه تومورهای خوش خیم معمولاً به آرامی در حال رشد هستند، اما می‌توانند آنقدر بزرگ شوند که علائم ایجاد کنند. در ادامه تومورهای خوشخیم جمجمه انسان را بررسی کرده ایم.

مننژیوم

مننژیوم در مننژها رخ می‌دهد، مننژها لایه‌هایی صفحه مانند از بافت همبند هستند که از مغز و نخاع محافظت می‌کنند. بیشتر این تومورها خوش خیم هستند. علائم این عارضه به محل مننژیوم بستگی دارد. تومور ممکن است روی اعصاب فشار وارد کند و باعث بی‌حسی صورت یا درد شود. همچنین ممکن است بر عصب بینایی تأثیر بگذارد و باعث اختلال در بینایی شده یا بر سایر اعصاب جمجمه‌ای، ساقه مغز، که مغز را به ستون فقرات متصل می‌کند تاثیر بگذارد. برداشتن مننژیوم اغلب چالش برانگیز است و به یک جراح ماهر نیاز دارد.

تومورهای هیپوفیز

این رشد و تقسیم سلولی مشکل ساز در هیپوفیز (یک غده کوچک واقع در قاعده مغز) رخ می‌دهد، این غده هورمون‌های زیادی تولید می‌کند و غدد دیگر تولید کننده هورمون را کنترل می‌کند. انواع زیادی از تومورهای هیپوفیز وجود دارند. برخی از آن‌ها کوچک هستند و ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند. سایرین بزرگ هستند و می‌توانند بینایی یک یا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهند. این تومورها همچنین می‌توانند اختلالات هورمونی ایجاد کنند که ممکن است بر رشد، وزن، تولید اسپرم و عملکرد تخمدان تأثیر بگذارد.

نوروم های صوتی

این تومورهای خوش خیم همچنین در سلول‌هایی موسوم به سلول‌های شوان (عایق یا میلین را برای سلول‌های عصبی فراهم می‌کنند) ایجاد می‌شوند و به عنوان «شوانومای دهلیزی» (Vestibular Schwannomas) شناخته می‌شوند، می‌توانند بر اعصاب شنوایی، تعادل و عملکرد صورت تأثیر بگذارند. نوروم صوتی نوعی تومور غیرسرطانی است که روی عصبی که بین گوش داخلی و مغز قرار دارد ایجاد می‌شود. نوروم‌های صوتی ممکن است باعث کاهش شنوایی شوند. وزوز گوش، یا زنگ زدن در گوش، مشکلات تعادل یا مشکلات حرکات صورت و بی‌حسی صورت همزمان با رشد و ضربه به اعصاب اطراف در این نوع اختلال رایج هستند. بعضی اوقات رشد این تومور کند است و ممکن است قبل از در نظر گرفتن روش درمانی، رویکرد مراقبت و انتظار توصیه شود.

سایر تومورهای غلاف عصبی

انواع دیگری از تومورها می‌توانند در سلول‌های شوان که عصب‌ها را احاطه کرده و از آن‌ها محافظت می‌کنند، ایجاد شوند. آن‌ها می‌توانند عصب سه قلو، عصب صورت و فورامِن ژوگولار را تحت تأثیر قرار دهند. عصب سه قلو مسئول احساس صورت و حرکاتی مانند جویدن است. شوانوم عصب سه قلو می‌تواند باعث بی حسی صورت یا درد یا مشکلات جویدن شود. شوانوم‌های عصب صورت بسته به اندازه آن‌ها می‌توانند باعث ضعف صورت، کاهش شنوایی و مشکلات تعادل شوند.

آن‌ها می‌توانند در هر نقطه از عصب صورت، که از ساقه مغز و از طریق استخوان گیجگاهی (بخشی از جمجمه که روی گوش داخلی و میانی قرار دارد) عبور می‌کنند، رخ دهند. شوانوم همچنین می‌تواند در سوراخ ژوگولار (دهانه‌ای در قاعده جمجمه که حامل اعصابی است که به کنترل ماهیچه‌های طناب صوتی و گلو کمک می‌کند) ایجاد شود. علائم تومورهای سوراخ ژوگولار ممکن است شامل مشکلات بلع و گرفتگی صدا باشند. این تومورها تقریباً همیشه خوش خیم هستند. آن‌ها می‌توانند باعث ضعف یا فلج صورت مشابه «فلج بل» (Bell’s palsy) شوند.

تومورهای مداری

تومورهای مداری در حفره چشم انسان یا استخوان مداری مشاهده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند حرکات چشم و بینایی را تحت تأثیر قرار دهند و همچنین باعث بیرون زدگی کره چشم شوند. تومورهایی که بر مدار تأثیر می‌گذارند شامل همانژیوم (تومورهای غیر سرطانی هستند که از عروق خونی ایجاد می‌شوند)، شوانوم (از سلول‌های شوان که از عصب مداری محافظت می‌کنند گسترش می‌یابند) و مننژیوم هستند. علائم و نشانه‌های تومورهای مداری به اندازه و محل قرارگیری آن‌ها در مدار بستگی دارد. برخی از تومورهای مداری می‌توانند با گسترش در استخوان که دو ناحیه را جدا می‌کند، به سمت قاعده جمجمه رشد کنند.

اپیدرموئیدها و درموئیدها

اپیدرموئیدها تومورهای غیر سرطانی هستند که در زمان رشد نوزاد در رحم ایجاد می‌شوند. آن‌ها از بدو تولد وجود دارند اما چون رشد آن‌ها کند است، ممکن است تا بزرگسالی در پایه جمجمه تشخیص داده نشوند. تومورها از سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی که به ایجاد کراتین، پروتئین تقویت کننده پوست، مو و ناخن‌ها کمک می‌کنند، تشکیل شده اند. تومورهای درموئید نیز از سلول‌های اپی تلیال سنگفرشی تشکیل شده و رشد آن‌ها کند است و قبل از تولد تشکیل می‌شوند. با این حال، آن‌ها همچنین حاوی موادی مانند مو، دندان، پوست یا مایعات هستند.

آنژیوفیبروما نوجوانان

این تومورها در حفره بینی ایجاد می‌شوند، فضای پشت بینی که به تشکیل قسمت جلویی قاعده جمجمه کمک می‌کند. این تومورها رشد کندی دارند اما می‌توانند بزرگ شوند و علائمی مانند انسداد مجاری بینی یا خون‌ریزی مکرر از بینی ایجاد کنند. آنژیوفیبرومای نوجوانان نادر هستند و معمولاً پسران نوجوان را درگیر می‌کنند.

گرانولومای کلسترول

گرانولوم کلسترول کیست‌های خوش خیمی هستند که از یک پوشش خارجی فیبری تشکیل شده و حاوی مایعات، کریستال‌های کلسترول (یک ماده مومی چرب) یا سایر چربی‌ها هستند. آن‌ها می‌توانند در استخوان گیجگاهی، واقع در قاعده جمجمه در کنار گوش داخلی رخ دهند و با رشد خود می‌توانند باعث کاهش شنوایی یا آسیب به اعصاب اطراف شوند.

کرانیوفارنژیوم

یک «کرانیوفارنژیوم» (Craniopharyngioma) در نزدیکی ساقه هیپوفیز ایجاد می‌شود، قطعه‌ای از بافت که غده هیپوفیز را به هیپوتالاموس متصل می‌کند، منطقه‌ای از مغز که هورمون تولید می‌کند. این تومورها می‌توانند رشد کرده و علائمی مانند سردرد یا مشکلات بینایی ایجاد کنند. همچنین ممکن است مشکلات هورمونی ایجاد کنند که می‌تواند در رشد، بلوغ، باروری و متابولیسم اختلال ایجاد کند.

تومورهای ژوگولار گلوموس

این تومورها از سلول‌های گیرنده شیمیایی که سلول‌های حسی هستند و معمولاً در استخوان گیجگاهی قرار دارند بوجود می‌آیند. بسته به اندازه آن‌ها، این تومورها ممکن است یک صدای وزوز در گوش، کاهش شنوایی و مشکلات در گفتار و بلع ایجاد کنند. این تومورها به طور معمول تومورهای خوش خیم اما خونی هستند که ممکن است در گوش میانی یا بالای ورید ژوگولار در قاعده جمجمه ایجاد شوند.

تومورهای بدخیم قاعده جمجمه

برخی از تومورهای بدخیم یا سرطانی قاعده جمجمه سریع‌تر از تومورهای خوش خیم رشد می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به مناطق دیگر بدن گسترش یابند. در ادامه برخی از تومورهای بدخیم جمجمه انسان را بررسی کرده ایم.

کندروسارکوما

کندروسارکوما نوعی سرطان است که از غضروف محل اتصال استخوان‌های قاعده جمجمه شروع می‌شود. این تومورها می‌توانند به آرامی یا سریع رشد کنند. علائم کندروسارکوما به محل قرارگیری آن‌ها در قاعده جمجمه بستگی دارد و ممکن است شامل سردرد، صدای زنگ در گوش و مشکلات بینایی، شنوایی یا تعادل باشد. این تومورها معمولا با جراحی و به ندرت شیمی درمانی معالجه می‌شوند.

استزیونوروبلاستوما

«استزیونوروبلاستوما» (Esthesioneuroblastoma) از سلول‌های موجود در اعصاب بویایی ناشی می‌شود که از بینی به مغز منتقل می‌شوند و حس بویایی را کنترل می‌کنند. این نوع تومور در حفره بینی رخ می‌دهد و می‌تواند به قاعده جمجمه رشد کند. این نوع تومور می‌تواند مجاری بینی را مسدود کرده و باعث خون‌ریزی بینی، تغییر حس بویایی، ترشح از بینی و درد شود. در صورت پیشرفت، می‌تواند به قسمت‌های دوردست بدن گسترش یابد. این سرطان بر روی بافت‌های عصبی کنترل کننده حس بویایی تأثیر می‌گذارد و درمان آن ممکن است شامل جراحی باشد.

کارسینومای نازوفارنکس

کارسینوم نازوفارنکس در پشت بینی در قسمت فوقانی گلو ایجاد می‌شود، ناحیه‌ای به نام نازوفارنکس، که در نزدیکی قاعده جمجمه قرار دارد. نازوفارنکس هوا را از بینی به گلو منتقل می‌کند. این تومورها معمولاً از سلول‌های سنگفرشی ساخته شده اند که غشاهای مخاطی داخل دهان، گلو و بینی را پوشانده اند. کارسینومای نازوفارنکس با رشد خود می‌توانند وارد قاعده جمجمه شوند و باعث مشکلات بینایی، گرفتگی صدا، سردرد و درد صورت شوند.

کارسینومای کیستیک آدنوئید

کارسینومای کیستیک آدنوئید در سلول‌های غدد بزاقی که بزاق را ترشح می‌کند، ایجاد می‌شوند. غدد بزاقی در نزدیکی پایه جمجمه قرار دارند. علائم این تومورها شامل درد، بی حسی، مشکل در بلع و گرفتگی صدا است.

کوردوما

کوردوما یک تومور بدخیم است که می‌تواند از استخوان‌های قاعده جمجمه بوجود آید. اگر کوچک باشد ممکن است علائمی ایجاد نکند. تومورهای بزرگ‌تر ممکن است باعث سردرد و مشکلات بینایی، شنوایی، راه رفتن یا تعادل شوند. این تومورها اغلب رشد آهسته دارند. معمولاً محدود به قاعده جمجمه هستند اما می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. این تومورها ممکن است با جراحی یا پرتودرمانی درمان شوند.

نوروفیبروماتوز نوع 2 (NF2)

این تومورها به یک مشکل ژنتیکی مرتبط هستند که اغلب از والدین به ارث می‌رسد. باعث ایجاد تومور در دو طرف سر شده و ممکن است منجر به ناشنوایی و فلج صورت شود. افرادی که جدی‌ترین شکل NF2 دارند اغلب در کودکان یا جوانان تشخیص داده می‌شوند. این تومورها با جراحی قابل برداشتن هستند.

تومورهای سینوسی و بینی

این تومورهای نادر می‌توانند سرطانی یا غیرسرطانی باشند. انواع تومورهای سینوسی و بینی شامل کارسینومای تمایز نیافته بینی (SNUC) و کارسینومای نورو اندوکرین سینوس‌ها هستند. درمان‌ها ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی باشند.

درمان تومور جمجمه

هنگامی که تومورها در قاعده جمجمه بوجود می‌آیند، چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد می‌کنند و نیاز به تخصص جراحان و پزشکان با تجربه دارد که پیچیدگی‌های درمان و مراقبت آن را درک می‌کنند. درمان غیر جراحی برای تومورهای خوش خیم و بدخیم قاعده جمجمه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پایش مغز و اعصاب برای ارائه اطلاعات در زمان واقعی در مورد عملکرد مغز و اعصاب که منجر به افزایش ایمنی و کاهش طول جراحی می‌شود.
• استفاده از میکروکاتتر و آنژیوگرافی برای بهبود توانایی دیدن عروق در حین جراحی و در نتیجه کاهش از دست دادن خون.
• مطالعات جریان خون مغزی: رادیولوژیست‌های مداخله‌ای ممکن است قبل از عمل روشی به نام آمبولیزاسیون را انجام دهند. با مسدود کردن عروق خونی که تومورها را زودتر تغذیه می‌کنند، می‌توان خون‌ریزی را در حین عمل به حداقل رساند.
• آنژیوگرافی انتخابی: برای درک دقیق مکان و اندازه تومورهای قاعده جمجمه، برای برنامه ریزی درمانی بسیار مهم است.
• پرتو درمانی: اگر نتوانیم کل تومور را با جراحی برداریم، ممکن است از اشعه برای توقف رشد آن استفاده کنیم. همچنین ممکن است برای افرادی که سن بالاتری دارند و نمی‌توانند جراحی را تحمل کنند، جراحی قاعده جمجمه را رد می‌کنند. شرایط پزشکی یا مشکلات خون‌ریزی داشته باشند که مانع جراحی طولانی مدت شود.
• شیمی درمانی: این داروها می‌توانند سلول‌های سرطانی در تومورهای بدخیم را از بین ببرند یا خون‌رسانی به رشد تومور را کاهش دهند. همچنین ممکن است از داروها برای درمان تومورهای هیپوفیز و تنظیم ترشح هورمون استفاده شود.
• پروتون درمانی

جراحی تومور جمجمه

امروزه با پیاده سازی جدیدترین تکنیک‌های جراحی نوآورانه و مدرن، رویکردهای جدید جراحان برش‌های خارجی را به حداقل می‌رساند، به بهبود سریعتر کمک می‌کند و نتایج بیمار را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد. امروزه از تکنیک‌های پیشرفته میکروسکوپی، لیزر و سونوگرافی برای درمان انواع خاصی از تومورها که در عمق قاعده جمجمه قرار دارند استفاده می‌شود. این روش‌ها به جراحان این امکان را می‌دهند که این تومورها را در زمان کمتری از بین ببرند، خطر عوارض را کاهش دهند، از حداقل بیهوشی استفاده کنند و احتمال آسیب به بافت سالم و مغزی اطراف را کاهش دهند.

معمولا تیمی متشکل از پزشکان متخصص مغز و اعصاب، پزشکان گوش، حلق و بینی (ENT) که در تومورهای قاعده جمجمه و جراحی برای کاهش شنوایی و اختلالات تعادل تخصص دارند، پزشکانی که متخصص جراحی مغز و جمجمه هستند و تیم نظارت حین عمل ارائه دهندگانی که می‌توانند شنوایی، عصب صورت و سایر اعصاب جمجمه را در طول عمل جراحی کنترل کنند. در ادامه به بررسی انواع روش‌های جراحی جمجمه انسان می‌پردازیم.

جراحی ترمیمی و بازسازی صورت و جمجمه

جراحان ترمیمی از جدیدترین روش‌های جراحی پلاستیک و ترمیم استفاده می‌کنند تا به بیماران بهترین نتایج عملکردی و نتایج زیبایی را بدهند. تکنیک‌هایی مانند بازسازی ریز عروقی، پیوند عصب و عضله، اصلاح مجدد صورت و ترمیم بافت نرم به عنوان بخش مهمی از برنامه درمانی افراد در این روش اجرا می‌شود.

جراحی باز جمجمه و صورت

در صورت لزوم، جراحان سر و گردن ممکن است برای برخی موارد تومور قاعده جمجمه، جراحی باز جمجمه باز انجام دهند. این روش ممکن است به برش‌هایی در ناحیه صورت و جمجمه نیاز داشته باشد و ممکن است شامل برداشتن برخی از استخوان‌ها باشد تا بتوان تومور را بدست آورد و از بین برد. از تصویربرداری پیشرفته اغلب برای جراحی جمجمه باز استفاده می‌شود.

جراحی با چاقوی گاما

چاقوی گاما روشی برای جراحی رادیویی است که 201 پرتوی تک و بسیار متمرکز از اشعه کبالت را به اهداف دقیق در مغز می‌رساند. به طور جداگانه، اشعه‌ها برای آسیب رساندن به بافت سالم بسیار ضعیف هستند. آن‌ها با هم هم‌گرایی می‌کنند تا درمان دقیق و فوق العاده قدرتمندی را در یک نقطه به منظور درمان موثر تومورهای پیچیده قاعده جمجمه انجام دهند. برای تعیین هدف تابش، پزشکان نقشه‌های دقیق مغز را با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا آنژیوگرافی ایجاد می‌کنند. سپس میزان دقیق اشعه مورد نیاز برای درمان سرطان را تعیین می‌کنند. مانند دیگر اشعه‌های درمانی، جراحی با چاقوی گاما به سلول‌های سرطانی آسیب می‌رساند و از تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند. پس از درمان، رشد تومور متوقف می‌شود و در بسیاری از موارد، به مرور زمان از بین می‌رود. از مزایای روش جراحی تومور با برش گاما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دقت بالا. دوز سفارشی اشعه فقط بافت بیمار را هدف قرار می‌دهد و بافت سالم اطراف را سالم نگه می‌دارد.
• ایمنی زیاد. بیماران معمولاً فقط به بی‌حسی موضعی و آرام بخشی خفیف نیاز دارند. هیچ برشی وجود ندارد و خطر عفونت، خون‌ریزی و سایر عوارض احتمالی ناشی از برش در جمجمه و قرار گرفتن مغز در معرض خطر وجود ندارد.
• اثربخشی زیاد. در این روش معمولاً فقط به یک بار درمان نیاز است. این به ویژه برای سرطانی که از نواحی دیگر بدن گسترش یافته است مؤثر است و امید جدیدی را به بیماران مبتلا به ضایعات مغزی عمیق یا تومورهای قاعده جمجمه که قبلاً غیر قابل عمل تلقی می‌شدند، ارائه می‌دهد.
• دارای تکنولوژی پیشرفته: برش گاما به صورت رباتیک کنترل می‌شود و به جراحان اجازه می‌دهد پرتوهای خود را دقیق‌تر، ایمن و سریع‌تر از قبل ایجاد کنند.

جراحی روباتیک از طریق دهان

جراحی روباتیک از طریق دهان یا Trans Oral Robotic Surgery (TORS) این اولین روش جراحی روباتیک با حداقل تهاجم در جهان است که به جراحان اجازه می‌دهد تومورهای خوش خیم و بدخیم سر و گردن را بردارند. TORS به افراد این امکان را می‌دهد تا به طور قابل توجهی تحت پرتودرمانی قرار گیرند، به علاوه باعث زخم کمتر و خطر عفونت می‌شود، زمان بهبود را کاهش می‌دهد، اقامت در بیمارستان را کوتاه می‌کند و خطر عوارض را در مقایسه با جراحی باز سنتی بسیار کاهش می‌دهد.

شکستگی جمجمه انسان چیست؟

شکستگی جمجمه شکستگی در یک یا چند استخوان از هشت استخوانی است که قسمت جمجمه را تشکیل می‌دهند و معمولاً در نتیجه ضربه ناگهانی ایجاد می‌شود. اگر نیروی ضربه زیاد باشد، ممکن است استخوان در محل ضربه یا نزدیک آن شکسته شود و به ساختارهای زیرین جمجمه مانند غشاها، عروق خونی و مغز آسیب برساند. در حالی که شکستگی جمجمه بدون عارضه می‌تواند بدون آسیب فیزیکی یا عصبی مرتبط رخ دهد و به خودی خود معمولاً از نظر بالینی قابل توجه نیست، شکستگی در استخوان سالم نشان می‌دهد که نیروی قابل توجهی اعمال شده است و احتمال آسیب همراه آن را افزایش می‌دهد.

فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان در فرادرس

کلیک کنید

علل شکستگی جمجمه انسان

شکستگی جمجمه زمانی رخ می‌دهد که استخوان جمجمه در اثر آسیب یا ضربه شکسته شود. از آنجایی که جمجمه بسیار قوی است، آسیب زیادی به آن نیاز دارد. این ممکن است ناشی از سقوط از ارتفاع، تصادف رانندگی یا ضربه مستقیم به سر باشد. ممکن است کودکی از ارتفاع مانند زمین بازی به افتاده و به سر خود آسیب زده باشد. بیشتر شکستگی‌های جمجمه در کودکان هنگام بازی کردن آن‌ها ایجاد می‌شود. هر کسی می‌تواند دچار شکستگی جمجمه شود.

علائم شکستگی جمجمه چیست؟

اگر کودکی به سر خود آسیب زده باشد، علائم شکستگی عبارتند از: برآمدگی یا برآمدگی روی سر، کبودی یا تورم روی سر، سردرد، گیجی یا سرگیجه، تهوع یا استفراغ، از دست دادن هوشیاری، جاری شدن مایع یا خون شفاف از بینی یا گوش‌ها، کبودی در اطراف چشم (چشم پاندا)، لکنت زبان، گرفتگی گردن، اختلالات بینایی، کبودی پشت گوش یا زیر چشم و تغییرات در مردمک (اندازه‌های نابرابر واکنشی به نور). در برخی موارد، تنها علامت ممکن است برآمدگی روی سر باشد. ایجاد برجستگی یا کبودی ممکن است تا 24 ساعت طول بکشد. اگر فکر می‌کنید فردی دچار شکستگی جمجمه شده است مراحل زیر را انجام دهید:

• راه‌های تنفسی، تنفس و گردش خون را بررسی کنید. در صورت لزوم، تنفس مصنوعی و CPR را آغاز کنید.
• تا زمان رسیدن کمک‌های پزشکی از جابجایی شخص خودداری کنید (مگر در موارد ضروری). از کسی بخواهید برای کمک پزشکی با ۱۱۵ (یا شماره اورژانس محلی) تماس بگیرد.
• اگر فرد باید جابجا شود، مراقب تثبیت سر و گردن باشید. دستان خود را در دو طرف سر و زیر شانه‌ها قرار دهید. اجازه ندهید سر به جلو یا عقب خم شده یا بچرخد.
• محل آسیب را به دقت بررسی کنید، اما در داخل یا اطراف محل با یک جسم خارجی کاوش نکنید. تشخیص اینکه جمجمه در محل آسیب دیدگی دچار شکستگی یا فرورفتگی شده است، دشوار است.
• در صورت وجود خون‌ریزی، فشار قوی را با یک پارچه تمیز روی یک ناحیه وسیع اعمال کنید تا از دست دادن خون کنترل شود.
• در صورت نفوذ خون، پارچه اصلی را بردارید. در عوض، پارچه‌های بیشتری را روی آن بمالید و فشار را ادامه دهید.
• اگر فرد استفراغ می‌کند، سر و گردن را تثبیت کنید و قربانی را با دقت به پهلو بچرخانید تا از خفگی هنگام استفراغ جلوگیری شود.
• اگر فرد هوشیار است و هر یک از علائم ذکر شده در قبل را تجربه کرد، به نزدیک‌ترین مرکز فوریت‌های پزشکی منتقل شود (حتی اگر شخص فکر نمی‌کند به کمک پزشکی نیاز است).

انواع شکستگی جمجمه

شکستگی همراه با پارگی بیش از حد که اپیدرم و مننژها را پاره می‌کند، یا از طریق سینوس‌های پارانازال و ساختار گوش میانی عبور کند و محیط خارجی با حفره جمجمه تماس داشته باشد شکستگی مرکب نامیده می‌شود. شکستگی‌های ترکیبی می‌توانند تمیز یا آلوده باشند. چهار نوع اصلی شکستگی جمجمه وجود دارد: خطی، فرو رفته، دیاستاتیک و قاعده‌ای. شایع‌ترین شکستگی‌های جمجمه انسان خطی هستند و معمولاً نیازی به مداخله برای خود شکستگی ندارند.

شکستگی‌های فرو رفته معمولاً خرد شده و قسمت‌های شکسته استخوان به داخل جابجا می‌شوند و ممکن است نیاز به مداخله جراحی جهت ترمیم آسیب بافتی زیرین داشته باشد. شکستگی‌های دیاستاتیک درزهای جمجمه را گسترده می‌دهند و معمولاً کودکان زیر سه سال را درگیر می‌کند. شکستگی‌های قاعده‌ای در استخوان‌های قاعده جمجمه قرار دارند. در ادامه در مورد هر کدام بیشتر توضیح می‌دهیم.

شکستگی خطی

«شکستگی خطی» (Linear fracture) در جمجمه انسان شکستگی‌های استخوانی است که ضخامت کامل جمجمه را از سطح بیرونی به داخلی به صورت عرضی طی می‌کند. آن‌ها معمولاً مستقیم و بدون جابجایی استخوان هستند. علت شايع آسيب، ضربه ناگهانی است كه در آن انرژی ضربه به منطقه وسيعی از جمجمه منتقل می‌شود. شکستگی‌های خطی جمجمه معمولاً از اهمیت بالینی کمی برخوردارند مگر اینکه در مجاورت با یک سوچور یا درز جمجمه و یا متقاطع با آن باشند، یا شیار سینوس وریدی یا مجاری عروقی را درگیر کنند.

عوارض حاصله ممکن است شامل دیاستاز (جدا شدن) سوچور جمجمه، ترومبوز سینوس وریدی (ایجاد لخته خون در رگ) و هماتوم اپیدورال (خون‌ریزی بین غشای خارجی و جمجمه) باشد. در نوزادانی که شکستگی جمجمه دارند، مننژهای اطراف مغز گاهی اوقات بیرون زده و در اثر شکستگی به دام می‌افتند و کیسه‌ای پر از مایع به نام شکستگی در حال رشد یا کیست لپتومنژیال ایجاد می‌کنند. کیسه بیش از 3 تا 6 هفته ایجاد می‌شود و ممکن است اولین شواهد شکستگی جمجمه باشد.

شکستگی ترکیبی جمجمه

«شکستگی ترکیبی» (Compound fracture) شکستگی همراه با پارگی بیش از حد که اپیدرم و مننژها را پاره کرده یا از طریق سینوس‌های پارانازال و ساختار گوش میانی عبور می‌کند و محیط خارجی را در تماس با حفره جمجمه قرار می‌دهد، شکستگی ترکیبی است. شکستگی‌های ترکیبی ممکن است تمیز یا آلوده باشند. در شکستگی‌های مرکب جمجمه انسان ممکن است هوای داخل جمجمه (پنوموسفالوس) ایجاد شود. جدی‌ترین عارضه شکستگی‌های ترکیبی جمجمه انسان عفونت است. افزایش عوامل خطر برای عفونت شامل آلودگی قابل مشاهده، پارگی مننژ، قطعات شل استخوان و ارائه درمان برای بیش از هشت ساعت پس از آسیب اولیه است.

شکستگی ترکیبی برآمده

شکستگی ترکیبی جمجمه برآمده یک نوع نادر از شکستگی جمجمه است که در آن استخوان شکسته در بالای قسمت بیرونی سالم جمجمه قرار گرفته است. این نوع شکستگی جمجمه همیشه ماهیتی مرکب دارد. این می‌تواند در حین حمله با سلاح ایجاد شود که در آن ضربه اولیه به جمجمه و مننژهای زیرین نفوذ می‌کند و در هنگام عقب بردن سلاح، قسمت شکسته جمجمه به سمت خارج بلند می‌شود. همچنین می‌تواند در اثر چرخش جمجمه در هنگام ضربه شدید یا چرخش جمجمه هنگام برخورد با جسم بی‌جان مانند سقوط ایجاد شود، یا ممکن است هنگام انتقال بیمار پس از آسیب اولیه ترکیبی سر ایجاد شود.

شکستگی فرو رفته

«شکستگی فرو رفته» (Depressed fracture) نوعی شکستگی است که معمولاً در اثر ضربه شدید ناشی می‌شود، مانند ضربه با چکش، سنگ یا ضربه به سر. این نوع شکستگی‌ها که در 11 درصد از آسیب‌های شدید سر رخ می‌دهند، شکستگی‌های خرد شده‌ای هستند که در آن‌ها استخوان‌های شکسته به داخل فرو می‌روند. شکستگی‌های فرو رفته جمجمه انسان خطر بالایی برای افزایش فشار بر مغز یا خون‌ریزی در مغز دارند که بافت ظریف آن را خرد می‌کند. شکستگی‌های فرو رفته جمجمه زمانی رخ می‌دهد که پارگی روی شکستگی وجود داشته باشد و حفره جمجمه داخلی را در تماس با محیط خارجی قرار داده و خطر آلودگی و عفونت را افزایش دهد.

در شکستگی‌های فرو رفته پیچیده، ماده دورا (غشای ضخیمی از بافت همبند نامنظم متراکم که مغز و نخاع را احاطه کرده است) پاره می‌شود. در صورت شکستگی جمجمه فرو رفته ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن استخوان‌ها از مغز داشته باشد به ویژه در صورتی که استخوان‌ها بر روی آن فشار وارد کرده و با ایجاد سوراخ‌هایی روی جمجمه نرمال، بافت اطراف آن را فشار دهند.

شکستگی دیاستاتیک

«شکستگی دیاستاتیک» (Diastatic fracture) زمانی رخ می‌دهد که خط شکستگی یک یا چند درز جمجمه انسان را متقاطع کرده و باعث ایجاد درز بین آن‌ها شود. در حالی که این نوع شکستگی معمولاً در نوزادان و کودکان خردسال دیده می‌شود، زیرا درزها هنوز جوش داده نشده اند، البته در بزرگسالان نیز ممکن است رخ دهد. هنگامی که شکستگی دیاستاتیک در بزرگسالان رخ می‌دهد، معمولاً بخیه لمبدوئیدال را تحت تاثیر قرار می‌دهد، زیرا این بخیه در بزرگسالان تا حدود 60 سالگی به طور کامل جوش نمی‌خورد. بیشتر شکستگی‌های دیاستاتیک بزرگسالان به دلیل آسیب شدید سر ایجاد می‌شود. به دلیل ضربه، شکستگی دیاستاتیک با فروپاشی استخوان‌های اطراف سر رخ می‌دهد.

این حالت از شکستگی، بافت نرم را شبیه به شکستگی جمجمه فرو رفته خرد می‌کند. شکستگی دیاستاتیک می‌تواند با انواع مختلف شکستگی‌ها رخ دهد و همچنین ممکن است دیاستاز بخیه‌های جمجمه بدون شکستگی همزمان اتفاق بیفتد. دیاستاز درزها همچنین ممکن است در اختلالات مختلف مادرزادی مانند دیسپلازی کلیدوکرانیال (یک نقص مادرزادی است که بیشتر بر استخوان‌ها و دندان‌ها تأثیر می‌گذارد) و استئوژنز ایمپرفکتا (گروهی از اختلالات ژنتیکی که عمدتاً بر استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد) رخ دهد.

شکستگی قاعده جمجمه

«شکستگی‌های قاعده‌ جمجمه» (Basilar fracture) شکستگی‌های خطی هستند که در کف طاق جمجمه‌ای (قاعده جمجمه انسان) رخ می‌دهند، که ایجاد آن‌ها نیاز به نیروی بیشتری نسبت به سایر نواحی نوروکرانیوم دارد. بنابراین آن‌ها نادر هستند و تنها در 4 درصد از بیماران دچار آسیب شدید سر به عنوان شکستگی رخ می‌دهند. شکستگی‌های قاعده جمجمه دارای علائم مشخصی هستند از جمله وجود خون در سینوس‌ها، رینوره مایع مغزی نخاعی (نشت CSF از بینی) یا از گوش (اتوره مایع مغزی نخاعی)، اکیموز دور چشم که اغلب «چشم راکون» (Raccoon eyes) نامیده می‌شود در این حالت کبودی مدار چشم‌ها رخ داده که از تجمع خون در آنجا به دلیل نشت از محل شکستگی ناشی می‌شود. و اکیموز رتروآریکولار معروف به «علامت نبرد» (Battle's sign) که شامل کبودی روی زائده استخوانی ماستوئید است.

شکستگی رو به رشد

شکستگی جمجمه در حال رشد (GSF) که به عنوان فرسایش جمجمه‌ای یا «کیست لپتومننژیال» (Leptomeningeal cyst) به دلیل توسعه معمول توده کیستیک پر از مایع مغزی نخاعی یک عارضه نادر آسیب سر است که معمولاً با شکستگی خطی جمجمه استخوان آهیانه در کودکان زیر 3 سال همراه است، نیز شناخته می‌شود. این مورد در کودکان بزرگ‌تر در نواحی غیر معمول جمجمه مانند قاعده پشتی و قاعده جمجمه و در ارتباط با انواع دیگر شکستگی جمجمه گزارش شده است و با بزرگ شدن دیاستاتیک شکستگی مشخص می‌شود. عوامل مختلفی با توسعه GSF در ارتباط هستند. عامل اصلی ایجاد پارگی در سختی پوست است. شکستگی جمجمه به دلیل رشد سریع فیزیولوژیکی مغز که در کودکان خردسال ایجاد می‌شود و تپش‌های مایع مغزی نخاعی مغز (CSF) در توده کیستیک لپتومنینگل زیرین ایجاد می‌شود.

شکستگی ترکیدگی جمجمه

شکستگی ترکیدگی جمجمه، که معمولاً در نوزادان زیر 1 سال با صدمات شدید رخ می‌دهد، شکستگی جمجمه بسته و دیاستاتیک با اکستروژن مغزی (رانده شدن محتویات مغز از سطح مقطع جمجمه) فراتر از سطح بیرونی جمجمه در زیر پوست سر سالم است. تورم حاد پوست سر با این نوع شکستگی همراه است. در موارد مبهم بدون تورم فوری پوست سر، تشخیص ممکن است با استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی انجام شود، بنابراین درمان سریع‌تر را تضمین کرده و از ایجاد شکستگی در حال رشد جمجمه جلوگیری می‌کند.

تشخیص شکستگی جمجمه

پزشک در مورد سابقه و علائم سلامتی شما سوال می‌کند. اگر از داروهایی برای رقیق کردن خون خود مانند وارفارین استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. او در مورد تصادفات یا جراحات اخیر سوال می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی مانند موارد زیر را نجام دهند.

فیلم آموزش هیستولوژی و پاتولوژی پایه – آناتومی بدن

کلیک کنید

• سی تی اسکن. در این آزمایش از یک سری اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند استخوان، خون و آسیب‌های مغزی شکسته را نشان دهد.
• MRI. در این آزمایش از آهنرباهای بزرگ، سیگنال‌های رادیویی و رایانه برای ایجاد تصاویر از بافت‌های بدن استفاده می‌شود.
• اشعه ایکس (X Ray). در این آزمایش از مقدار کمی تابش برای ایجاد تصاویری از استخوان‌ها و سایر قسمت‌های بدن استفاده می‌شود.
• آزمایش خون. از این تست‌ها و تفسیر آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت و سایر مشکلات انجام می‌شوند.

تشخیص شکستگی جمجمه بر عهده اورژانس و کادر پزشکی است پس بهتر است در صورت مشاهده شکستگی جمجمه در فردی مگر در موارد ضروری شخص را جابجا نکنید. صدمات سر ممکن است با آسیب‌های ستون فقرات همراه باشد. اجسام بیرون زده را حذف نکنید. اجازه ندهید فرد به فعالیت‌های بدنی خود ادامه دهد. تا رسیدن کمک‌های پزشکی، مراقبت دقیق فرد را فراموش نکنید. قبل از صحبت با پزشک هیچ گونه دارویی به فرد ندهید. شخص را تنها نگذارید، حتی اگر هیچ مشکل واضحی وجود نداشته باشد.

درمان شکستگی جمجمه

درمان بستگی به شدت آسیب دارد. آسیب جدی‌تر ممکن است به این معنی باشد که شما فوراً به جراحی نیاز دارید. در صورت نیاز به جراحی، تیم مراقبت بهداشتی شما با شما صحبت خواهد کرد. یا ممکن است چند ساعت در بیمارستان تحت نظر باشید و سپس به خانه بروید. شما باید استراحت کنید و دستورالعمل‌های مربوط به مراقبت از خود را دنبال کنید. شما باید علائم جدید (مانند حالت تهوع، سردردی که برطرف نمی‌شود و علائم دیگری که بهتر یا بدتر نمی‌شوند) را با دقت مشاهده کنید. همچنین ممکن است دارویی برای جلوگیری از عفونت، کزاز یا تشنج به شما داده شود. در صورت نیاز بیشتر به دارو، پزشک آن را برای شما تجویز خواهد کرد.