فرادرسدلایل عدم تمرکز چیست؟ – ۸ علت اصلی و ۱۹ راه حل کاربردی
تمرکز عنصری حیاتی است که میزان موفقیت شما در مدیریت روزها را تعیین می‌کند. اگر نتوانید تمرکز کنید، رسیدگی به امور مختلف تبدیل به رسیدگی به هیچ‌چیز یا مقداری کم از هر چیز می‌شود. تا به حال شده که در یک روز بارانی و زمستانی، زمانی که عقربه‌های ساعت به‌سرعت به سمت موعدی مقرر حرکت می‌کنند، از پنجره به بیرون خیره شده‌اید و به نشستن روی شن ساحل در تابستانی گرم فکر کنید؟ یا شده به سراغ کاری دشوار بروید و بعد بی‌خیال آن شوید و کاری آسان‌تر یا هیچ‌کاری نکردن را انتخاب کنید؟ اگر سر از این مقاله درآورده‌اید، احتمالا به دلایل عدم تمرکز خود نیز فکر کرده‌اید. در ادامه توضیح می‌دهیم که چگونه تمرکز کنیم.
این عدم تمرکز که همه ما در برهه‌هایی از زندگی تجربه می‌کنیم اتفاقی کاملا عادی است، اما از جایی به بعد می‌تواند سطح اضطراب و استرس شما را نیز افزایش دهد، زیرا بعد از اینکه زمان کمتری برای رسیدگی به امور دشوار دارید، فشار بیشتری هم به خود وارد می‌کنید. در ادامه این مقاله از دلایل عدم تمرکز می‌گوییم، از اینکه چه نشانه‌هایی پشت چنین اتفاقی است و البته اینکه چطور می‌توان با به‌کارگیری رویکردهای صحیح، با عدم تمرکز مقابله کرد. به مطالعه ادامه دهید. در ادامه نیز می‌توانید مطلب «راه‌های افزایش تمرکز» از مجله فرادرس را مطالعه کنید تا تمرکز خود را به مرور در زندگی افزایش دهید.
دلایل عدم تمرکز
ما قبلاً و در مطلبی مفصل به این پرسش پاسخ داده‌ایم که تمرکز چیست و اکنون در این بخش از مقاله به سراغ دلایل عدم تمرکز هشت‌گانه‌ای می‌رویم به احتمال زیاد با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنید و در رسیدگی به امور با چالش مواجه می‌شوید. در ادامه، یاد می‌گیریم که دلایل عدم تمرکز چیست. بعد از مطالعه این مطلب، اگر تمایل داشتید تا با تکنیک‌های بالا بردن تمرکز آشنا شوید، می‌توانید به مطلب «چگونه تمرکز خود را بالا ببریم؟» از مجله فرادرس مراجعه کنید.
۱. حواس‌پرتی‌های دیجیتال
زندگی در عصر تکنولوژی باعث شده همه ما تحت محاصره حواس‌پرتی‌هایی باشیم که ناتوانی ما از تمرکز را دوچندان می‌کنند. تکنولوژی باعث پدید آمدن شبکه‌های اجتماعی، موبایل‌های هوشمند و انبوهی نمایشگر مختلف شده که توجه ما را از آنچه واقعا اهمیت دارد دور می‌کنند. اکثر مردم این روزها ۴۰ درصد از روز خود را صرف کار با موبایل‌های هوشمند یا کامپیوترها می‌کنند که رقمی واقعا ناسالم به حساب می‌آید.
۲. از کاری که انجام می‌دهید لذتی نمی‌برید
بی‌دلیل نیست که اکثر مردم جهان پیشنهاد می‌کنند به سراغ کاری بروید که به آن علاقه دارید، زیرا بدین شکل است که می‌توان متمرکز باقی ماند. وقتی کاری می‌کنید که هیچ شادمانی و نشاطی در وجودتان پدید نمی‌آورد، به‌سختی قادر به ریختن قلب و ذهن خود در آن کار خواهید بود.
۳. احتمال چندوظیفگی
رسیدگی به چند کار به صورت همزمان می‌تواند یکی از دلایل عدم تمرکز شما روی وظیفه‌ای که در پیش دارید باشد. وقتی بارهایی سنگین بر دوش خود داشته باشید، سطح استرس و اضطراب افزایش می‌یابد و پیشتر هم گفتیم که این اتفاق یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم تمرکز به حساب می‌آید.
۴. اضطراب و استرس
برخی نشانه‌های اضطراب و استرس مانند نگرانی دائمی، مشغول شدن ذهن به افکار مختلف و ترس مدام می‌تواند باعث شوند که از زندگی حقیقی جدا شوید. دلایل پشت اضطراب می‌تواند شما را از زمان حال جدا کرده و تمرکز را دشوارتر سازد. اگر اخیرا اتفاقی تکان‌دهنده را پشت سر گذاشته‌اید و یا در محیطی شدیدا دوقطبی حضور داشته‌اید، استرس ناشی از این وقایع می‌توانند باعث از دست رفتن تمرکز شوند. گاهی از اوقات زندگی شغلی می‌تواند احساس استرس را با خود به همراه آورد که آن نیز بر تمرکز شما تاثیر می‌گذارد.
۵. کمبود مواد مغذی
گاهی از اوقات، دلایل عدم تمرکز را می‌توان در کمبود ویتامین و دیگر مواد مغذی مشابه جستجو کرد. در نبود ویتامین ب، ابرهایی ذهنی شکل می‌گیرند و دستیابی به تمرکز دشوار می‌شود. ویتامین ب ارتباطی مستقیم با کارکردهای شناختی ذهن دارد و از سوی دیگر، ویتامین‌های ث و دی هم برای کمک به ذهن در فرایند تمرکز حیاتی به حساب می‌آیند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند تاثیر قابل توجه بر تمرکز گذاشته و سرعت ذهن شما را پایین بیاورد. اما چطور قرار است متوجه شوید که دلایل عدم تمرکز شما به صورت خاص چیست؟
اگر به اندازه کافی توجه نشان دهید، قادر به شناسایی نشانه‌هایی خواهید بود که کاملا واضح هستند. درعین‌حال، تشخیص این نشانه‌ها در برخی موارد بسیار دشوارتر می‌شود، چرا که به آن‌ها به چشم حوادثی جدا از یکدیگر نگاه می‌کنیم. همین باعث می‌شود شخص قادر به درک این نباشد که طی چند وقت اخیر نتوانسته است تمرکز کند.
برای شناسایی چنین تغییراتی، باید با ذهن و بدن خود به هماهنگی برسید. اگر احساس می‌کنید که متوجه وجود هر یک از این نشانه‌ها شده‌اید، از آن‌ها ساده عبور نکنید. تمام این نشانه‌ها، فرصتی برای بررسی وضعیت احساسی چند روز گذشته شما به حساب می‌آیند. 
۶. کم‌خوابی
ذهن ما نیازمند مقادیر قابل توجهی از استراحت و خواب است تا کارکردهای شناختی خود را به خوبی ادامه دهد. پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که کم‌خوابی می‌تواند یادسپاری را تضعیف کند، تمرکز و توجه به جزییات را از بین ببرد و دستیابی به خاطرات را دشوار سازد. کمبود خواب ضمنا فشار خون شما را هم افزایش می‌دهد و این یعنی فشاری مضاعف به بدن کم‌خواب شما وارد می‌شود.
بعضی از روزها حتی ساده‌ترین کارها هم مثل هفت‌خان رستم به نظر می‌رسند. صرفا به این دلیل ساده که خسته‌تر از آن هستید که به سراغ‌شان بروید. علل این موضوع می‌تواند کار کردن زیاد، استرس مداوم یا حتی عدم تعادل هورمون باشد. اما فارغ از اینکه دلایل عدم تمرکز و خستگی شما چیست، بسیار ضروری است که هرکسی در روز بین ۶ الی ۱۰ ساعت بخوابد.
۷. مشکلات سلامت روان
برخی اختلال‌ها و وضعیت‌های ذهنی مانند «اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی» (ADHD) یا «اختلال اضطراب پس از سانحه» (PTSD) می‌توانند از بزرگ‌ترین دلایل عدم تمرکز دائمی باشند. بنابراین آن‌هایی که از مشکل عدم تمرکز جدی رنج می‌برند باید حتما احتمال ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روان را نیز مد نظر داشته و آن را پیگیری کنند.
۸. عدم تعادل هورمونی
در نهایت به آخرین مورد در این لیست دلایل عدم تمرکز می‌کرسیم. گاهی از اوقات عدم تعادل هورمونی می‌توانند تغییراتی اساسی در توانایی تمرکز ما به وجود آورند. این بدان خاطر است که ذهن به عنوان یکی از اعضای بدن، برای رسیدگی به بسیاری از امور نیاز به کارکرد شیمیایی صحیح دارد. بی‌ثباتی هورمونی می‌تواند به صورت کلی احساس نارضایتی، خشم، افسردگی، پرخاشگری و استرس را با خود به همراه آورد. تمام این موارد اثری منفی بر تمرکز شما می‌گذارند، زیرا فشاری مضاعف به ذهن وارد و کارکردهای شناختی آن را تضعیف می‌کنند.
نشانه‌های پایین بودن سطح تمرکز
پایین بودن سطح تمرکز و توجه شما نشانه‌های متعددی دارد. اگر به سختی می‌توانید وقایع اخیر را به یاد بیاورید و حافظه کوتاه‌مدت شما آن‌قدرها خوب نیست، در آن صورت به سختی خود را آرام می‌کنید، همیشه موارد مختلف را از یاد می‌برید و با دشواری به امور رسیدگی می‌کنید.
ممکن است در تصمیم‌گیری به مشکل بخورید و انرژی نداشته باشید. یا ممکن است به صورت مداوم دست به اشتباه بزنید و نتوانید کارهایی که به شما محول شده را به اتمام برسانید. بنابراین آنچه ممکن است مثل «ناخوش‌حوالی» چند روزه یا یک «هفته بد» به نظر برسد، در واقع نمایانگر اتفاقاتی بزرگ‌تر در لایه‌های زیرین است. شناسایی نشانه‌های ناتوانی در تمرکز بسیار آسان است و برخی موارد آن به شرح زیر:
- دشواری در یادآوری وقایعی که تنها لحظاتی پیش اتفاق افتاده‌اند
- بیقراری و ناتوانی از نشستن در یک نقطه
- قرار دادن چیزها در جای اشتباه و فراموشی دائمی اینکه به چه دلیلی وارد یک اتاق شده‌اید
- اهمال‌کاری تا جایی که موعدهای مقرر و جلسات بسیار مهم را از دست می‌دهید
- نوعی حس کرختی مداوم که به آن «مه ذهن» گفته می‌شود
- دشواری در رسیدگی به امور ساده و پیچیده
- احساس اینکه نمی‌توانید به شکلی واضح فکر کنید یا به آسانی تصمیم بگیرید
- دست زدن به اشتباهاتی که ناشی از بی‌دقتی هستند و یا شدیدا دست و پا چلفتی بودن
- جدا شدن از زندگی کاری، زیرا رسیدگی به امور کاری غیر ممکن به نظر می‌رسد
- در فکر و رویا غرق شدن دائمی، حتی وقتی که بیکار هستید
۱۹ راه برای بهبود تمرکز
بسیار خب، تا به اینجای کار با دلایل عدم تمرکز آشنا شدیم. اکنون نیز وقت آن رسیده که ۱۹ راه موثر برای مقابله با این مشکل را از نظر رد کنیم.
۱. تقسیم کردن روز به برهه‌های ۳۰ دقیقه‌ای
تقسیم کردن زمانی که در اختیار دارد به بخش‌های خردتر و متمرکزتر باعث می‌شود بتوانید برای مدت طولانی‌تری تمرکز خود را حفظ کنید. اگر کاری بزرگ در پیش داشته باشید، اهمال‌کاری نکردن بسیار سخت می‌شود و در عین حال فشار روانی بسیار زیادی وارد می:ند. با تقسیم کردن تلاش‌ها به دوره‌های ۳۰ دقیقه‌ای، به خودتان این قول را می‌دهید که مهم نیست چه اتفاقی قرار است، شما در هر صورت به وظیفه خود رسیدگی خواهید کرد و مشغول به هیچ کار دیگری در این برهه نمی‌شوید.
۲. خرد کردن وظیفه
خیلی خیلی کامل و عالی
صمیمانه سپاسگزارم
به نکاتی خیلی خوبی اشاره کردید، چون در شرایط درمان افسردگی هستم و خیلی از موارد مربوط به راه حل درمان رو که اشاره کردید به واقع در شرایط کنونی کنار گذاشته بودم. در این مسیر درمان نیاز به این نکات داشتم. ممنونم از شما
خیلی عالی بود ممنون از مطلب خوب و جامع که نوشته اید
عالی بود امیوارم بتونم عملا بکار ببندم