برنامه نویسی چیست؟‌ – همه چیز هایی که باید بدانید + کاربردها

۱۵۵۶۸۷ بازدید
آخرین به‌روزرسانی: ۲۲ اسفند ۱۴۰۲
زمان مطالعه: ۲۷ دقیقه
برنامه نویسی چیست؟‌ – همه چیز هایی که باید بدانید + کاربردها

محبوبیت برنامه نویسی در سال‌های اخیر به قدری افزایش یافته است که تقریباً اکثر افراد در مورد آن چیزهایی شنیده‌اند. با توجه به درآمد و حقوق بالای برنامه نویسی و جذابیت‌های متعدد آن، افراد بسیاری تصمیم می‌گیرند که وارد دنیای برنامه نویسی شوند. در این راستا، اولین سوالی که به وجود می‌آید این است که اصلاً برنامه نویسی چیست و چه کاربردی دارد؟ علاوه بر آن، سوال‌های دیگری هم پیرامون مفهوم برنامه نویسی برای بسیاری از افراد به وجود می‌آیند. مثلاً این سوال که الگوریتم برنامه نویسی چیست ، انواع برنامه نویسی چیست ، هدف از برنامه نویسی چیست ، شرکت برنامه نویسی چیست و بسیاری از سوالات دیگر در خصوص برنامه نویسی وجود دارند. در این مقاله از مجله فرادرس سعی شده است به طور جامع و با بیانی ساده به این سوال‌ها پاسخ داده شود و همچنین منابع آموزشی برای شروع یادگیری برنامه نویسی به علاقه‌مندان معرفی شده‌اند.

فهرست مطالب این نوشته

برنامه نویسی چیست و چه کاربردی دارد ؟

در فرهنگ لغت، واژه برنامه نویسی اینگونه تعریف شده است:

برنامه نویسی به فرآیند آماده‌سازی یک برنامه برای یک دستگاه گفته می‌شود که این برنامه از تعدادی دستورالعمل تشکیل شده است.

به احتمال زیاد این تعریف بسیار پیچیده و گیج کننده است. بنابراین در ادامه سعی شده است به بیان ساده و با ذکر مثال، پاسخ دقیق‌تر و شفاف‌تری به این سوال داده شود که برنامه نویسی چیست؟

پیش از ادامه این مبحث لازم است یادآور شویم که می‌توانید اصول و قواعد برنامه‌نویسی را با استفاده از مجموعه آموزش اصول و قواعد برنامه‌نویسی صحیح فرادرس یاد بگیرید.

تصویر گرافیکی یک برنامه نویس با هدفون در گوش در حال کدنویسی پشت چندین مانیتور (تصویر تزئینی مطلب برنامه نویسی چیست)

مفهوم برنامه نویسی به زبان ساده

به بیان ساده، اساساً برنامه نویسی اقدامی برای به‌کارگیری کامپیوتر جهت انجام یک وظیفه مشخص است که این وظیفه باید بدون خطا و به‌درستی انجام شود. برای درک بهتر مفهوم برنامه نویسی بهتر است در ادامه مثالی ساده ارائه شود.

مثالی برای درک بهتر اینکه برنامه نویسی

در اینجا به سراغ یک مثال ساده می‌رویم که درک بهتری از اینکه برنامه‌نویسی چیست فراهم می‌کند. برای مثال فرض می‌شود که شخصی با سطح هوشمندی کم‌تر از باهوش می‌خواهد یک اسباب‌بازی لِگو (Lego) را بسازد. این شخص دفترچه راهنمای ساخت لگو را در اختیار ندارد و تنها می‌تواند بر اساس دستورات شما ساخت لگو را انجام دهد. باید به یاد داشت که این شخص فاقد هوشمندی است و در صورتی که دستورالعمل‌های دقیق و مشخصی را در خصوص نحوه ساخت لگو دریافت نکند، به احتمال زیاد اشتباهات بسیاری را مرتکب خواهد شد.

تصویر گرافیکی یک کودک نشسته روی زمین اتاق در حال بازی با لگو

اگر نحوه تفکر این شخص مثل یک کامپیوتر باشد، آنوقت حتی اگر دستورالعمل مربوط به تنها یک قطعه لگو و نحوه قرار دادن آن در محل صحیح به طور مشخص تعیین نشود، کل فرآیند ساخت اسباب‌بازی لگو با مشکل مواجه خواهد شد. در واقع،‌ دستور دادن به این شخص فاقد هوشمندی بسیار شبیه به نحوه انجام برنامه نویسی است. با این تفاوت که در واقعیت به جای یک شخص فاقد هوشمندی، با یک کامپیوتر فاقد هوشمندی سرو کار داریم.

تصویر گرافیکی یک مانیتور با حرف ERROR بر روی آن (تصویر تزئینی مطلب برنامه نویسی چیست)

همچنین در برنامه نویسی، به جای دستورالعمل‌های مربوط به نحوه ساخت یک اسباب‌بازی لگو، اطلاعات و دستوراتی در خصوص نحوه تکمیل یک برنامه کامپیوتری مثل یک بازی کامپیوتری یا یک کاربرد تحت وب (وب‌اپلیکیشن) برای کامپیوتر فراهم می‌شوند. نکته مهمی که وجود دارد این است که کامپیوترها فاقد هوشمندی هستند؛ یعنی کامپیوترها به عنوان یک فناوری بسیار پیچیده ساخته شده‌اند، اما در واقعیت، عملکرد اصلی یک کامپیوتر به نحوه مدیریت و فرمان دادن به آن مربوط می‌شود.

البته برنامه نویسی به سادگی دستور دادن به یک شخص فاقد هوشمندی نیست. دلیلش این است که در برنامه نویسی، نمی‌توان به زبان انسان با کامپیوتر ارتباط برقرار کرد. بلکه، کامپیوتر از زبان ماشین استفاده می‌کند. کدهای ماشین یک نوع زبان عددی به حساب می‌آیند که به آن زبان دودویی یا باینری (Binary) گفته می‌شود.

صفر و یک در کامپیوتر

کدهای باینری به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کامپیوتر می‌تواند به سرعت آن‌ها را بخواند و دستورالعمل‌های تعیین شده توسط آن‌ها را اجرا کند. هر دستورالعمل ارجاع شده به رشته‌ای متشکل از اعداد صفر و یک تبدیل و این رشته سپس برای اجرای وظیفه مربوطه توسط کامپیوتر تفسیر می‌شود.

برای درک بهتر، به مثال لِگو باز می‌گردیم. در مثال ساخت بازی لگو، اگر شخص مربوطه علاوه بر عدم هوشمندی، زبان ما را هم متوجه نشود و مثلاً به زبان چینی صحبت کند، آنگاه شرایط سخت‌تر خواهد شد.

علت نیاز به زبان های برنامه نویسی

در چنین شرایطی برای اینکه بتوانیم با این شخص ارتباط برقرار کنیم، باید دستورالعمل‌ها را از زبان خودمان به زبانی تبدیل کنیم که این شخص متوجه می‌شود.

این فرآیند لزوماً همان کاری است که باید برای کامپیوترها هم انجام شود تا آن‌ها بتوانند دستورالعمل‌ها را متوجه شوند. اگرچه، تفاوت اصلی بین مثال بازی لگو با کامپیوترها این است که درک و فهم کدهای ماشین به صورت دودویی برای انسان‌ها بسیار دشوار و تقریباً غیرممکن است. حتی اگر این کار امکان‌پذیر باشد، فرآیندی بسیار زمان‌بر و طولانی خواهد بود.

تبدیل زبان انسان به زبان ماشین

هر برنامه حاوی میلیون‌ها کد صفر و یک است، پس دقیقاً چگونه باید دستورالعمل‌ها را به زبان ماشین ترجمه کرد؟ اینجاست که کاربرد و اهمیت «زبان‌های برنامه نویسی» مشخص می‌شود. بنابرین در راستای پاسخ به این سوال که برنامه نویسی چیست باید به این سوال هم پاسخ داده شود که زبان برنامه نویسی چیست ؟

زبان برنامه نویسی چیست ؟

زبان‌های برنامه نویسی اساساً برای ترجمه یک برنامه به کدهای ماشین به مانند یک واسط عمل می‌کنند. یادگیری زبان‌های برنامه نویسی نسبت به یادگیری کدهای صفر و یک ماشین بسیار ساده‌ترند و بنابراین برای برنامه نویسان بسیار مفید و کاربردی هستند.

در مثال لگو، یک زبان برنامه نویسی به نوعی شبیه به یک مترجم عمل می‌کند؛ این مترجم می‌تواند دستورالعمل‌های دریافتی به زبان انسان را به دستورالعمل‌های قابل تشخیص برای شخصی تبدیل کند که به زبان دیگری صحبت می‌کند. می‌توان زبان‌های برنامه نویسی را چیزی بین زبان ماشین و زبان محاوره انسان‌ها تصور کرد.

انواع زبان‌های برنامه نویسی بسیاری وجود دارند که هر کدام دارای کاربرد مخصوص به خود هستند. زبان‌های برنامه نویسی مثل پایتون و جاوا زبان‌هایی همه‌منظوره هستند که می‌توان به وسیله آن‌ها وظایف محاسباتی گوناگونی را اجرا کرد. همچنین، زبان‌هایی مثل HTML ،Robot C یا CSS زبان‌هایی هستند که برای مقاصد خاصی مثل راهبری ربات‌های هوشمند یا ساخت وب سایت‌ها طراحی شده‌اند. علاوه بر این، زبان‌های برنامه نویسی معمولاً در خصوص میزان قدرتمندی هم با یکدیگر متفاوت هستند.

یک برنامه نویس در حال کدنویسی با سه مانیتور (تصویر تزئینی مطلب برنامه نویسی چیست)

برای مثال، جاوا اسکریپت یک زبان اسکریپتی به حساب می‌آید که برای انجام وظایف کوچک‌تر طراحی شده است. اما جاوا و پایتون می‌توانند به لحاظ محاسباتی پردازش‌های بسیار پیچیده‌تری را اجرا کنند. می‌توان میزان قدرتمندی و «سطح» یک زبان برنامه نویسی را به وسیله سنجش میزان شباهت آن زبان به کدهای ماشین اندازه‌گیری کرد. زبان‌های سطح پایین مثل زبان اسمبلی یا C، نسبت به یک زبان سطح بالا مثل جاوا یا پایتون به کدهای باینری بسیار نزدیک‌ترند. جالب است بدانید زبان‌های برنامه نویسی نیز داریم که به نوعی بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان هستند و با هدف آموزش این مهارت به قشر کودک و نوجوان طراحی شده‌اند.

ایده اساسی این است که هر چه سطح یک زبان برنامه نویسی پایین‌تر باشد، کدهای آن زبان شباهت بیش‌تری به زبان ماشین دارند.

جدا از اهدافی که هر زبان برنامه نویسی برآورده می‌کند، معمولاً تمایلات و سلیقه شخصی هم در انتخاب یک زبان برنامه نویسی دخیل هستند. در واقع، برای برآورده کردن یک هدف خاص و پیاده‌سازی یک قابلیت عملکردی مشخص، قدرت انتخاب وجود دارد و می‌توان از بین چند زبان برنامه نویسی یکی را برگزید. می‌توانید چند زبان برنامه نویسی را امتحان کنید و به این وسیله مشخص می‌شود که کدام یک از آن‌ها برای شما مناسب‌تر هستند. و البته یک نکته کلیدی را هرگز از یاد نبرید که چیزی به عنوان بهترین زبان برنامه نویسی وجود ندارد.

 

مفهوم مهارت برنامه نویسی به زبان ساده

سوال بعدی و مهم که مطرح می‌شود، این است که مهارت برنامه نویسی چیست؟ در پاسخ باید بگوئیم مهارت برنامه نویسی که با عنوان مهارت کدنویسی (Coding Skill) هم شناخته می‌شود به هنر استفاده از زبان‌های برنامه نویسی مختلف برای نوشتن دستورات با هدف هدایت یک کامپیوتر، برنامه کاربردی (اپلیکیشن) یا برنامه نرم افزاری گفته می‌شود. در مهارت برنامه نویسی کارها و وظایف مورد نظر برای کامپیوتر تعیین می‌شوند. مهارت‌های برنامه نویسی امکان ایجاد نرم افزارهای کامپیوتری، بازی‌ها، اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت و بسیاری از موارد دیگر را فراهم می‌سازند.

مهارت کدنویسی یا همان مهارت برنامه نویسی به دانش و درک زبان‌ها، چارچوب‌ها و معماری‌هایی گفته می‌شود که یک برنامه نویس را قادر می‌سازند تا هر نوع محصول نرم افزاری را ایجاد کند.
تصویر پیکسلی از یک مرد پشت میز در حال کار با لپ تاپ

در دنیایی که تماماً به صورت دیجیتالی متصل است، مهارت‌های کدنویسی تقریباً در تمام جنبه‌های زندگی انسان دخیل هستند. از این رو، پرورش مهارت‌های برنامه نویسی برای موفقیت در هر حوزه‌ای بسیار ضروری به نظر می‌رسد. برنامه نویسان کدهایی را برای ایجاد محصولات دیجیتالی نوین با استفاده از مهارت‌های استثنایی کدنویسی خود خلق می‌کنند. برای خلق چنین محصولاتی تنها مهارت برنامه نویسی کافی نیست و باید این مهارت را با مهارت‌های تجزیه-تحلیل و تفکر خلاقانه تلفیق کرد.

کاربرد برنامه نویسی

حال بگذارید بببینیم کاربرد برنامه نویسی چیست و واقعاً به چه کاری می‌آید؟ برنامه نویسی یا همان کدنویسی تقریباً در تمام جنبه‌های زندگی مُدرن کاربرد دارد. تمام اپلیکیشن‌ها یا همان برنامه‌های نصب شده روی گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها یا کامپیوترها به وسیله کدها اجرا می‌شوند. در سایر سیستم‌های دیجیتال مثل تلویزیون، ماشین حساب و حتی یخچال هم از برنامه نویسی استفاده شده است. امروزه تقریباً همه اتومبیل‌ها هم دارای کامپیوترهای تعبیه شده هستند که در آن‌ها هم برای کنترل همه چیز از سیستم تهویه گرفته تا تزریق کننده‌های سوخت از برنامه نویسی استفاده می‌شود.

در شهرها از برنامه‌های کامپیوتری و کدنویسی برای راهبری و کنترل چراغ‌های راهنمایی استفاده می‌شود. سیستم‌های آنالوگ قدیمی امروزه با استفاده از سیستم‌های کامپیوتری بهینه‌سازی شده‌اند. این قابلیت به مهندسان کامپیوتر امکان می‌دهد تا بتوانند سیستمی بهینه‌تر و در عین حال کم هزینه‌تر را بسازند.

برنامه نویسی ، زندگی روزمره را به میزان بسیار زیادی تحت تاثیر قرار داده است؛ به این دلیل که کدنویسی و کامپیوترها تقریباً در همه صنایع و در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند و این رشد و نفوذ در تمام بخش‌های کلیدی صنایع مختلف در آینده نیز ادامه خوهد داشت. کامپیوترها جایگزین فناوری‌های منسوخ شده خواهند شد و کدنویسی در زندگی روزمره انسان‌ها بیش‌تر و بیش‌تر حضور خواهد داشت.

الگوریتم برنامه نویسی به چه معناست؟

در پاسخ به این سوال که الگوریتم برنامه نویسی چیست ، به بیان ساده، می‌توان یک الگوریتم را درست مثل یک دستور آشپزی در نظر گرفت. در این دستور پخت، گام‌های مورد نیاز برای حل یک مسئله یا رسیدن به یک هدف به طور دقیق تعیین شده‌اند. تقریباً اکثر افراد دستورهای آشپزی را دیده‌اند؛ در این دستورالعمل‌ها مواد لازم و مجموعه‌ای از گام‌ها برای نحوه پخت غذا فهرست می‌شوند. یک الگوریتم هم دقیقاً همین‌طور است. در ادبیات کامپیوتری، کلمه‌ای که به جای دستور پخت استفاده می‌شود، رویه (Procedure) نام دارد و مواد لازم هم ورودی‌ها (Inputs) هستند.

کامپیوتر بر اساس رویه مراحل را دنبال می‌کند و نتایج به صورت خروجی‌ها (Outputs) قابل مشاهده خواهند بود.

الگوریتم برنامه نویسی نحوه انجام یک کار را شرح می‌دهد و کامپیوتر هر بار گام‌های تعیین شده در الگوریتم‌ها را دقیقاً به طور یکسان انجام می‌دهد. البته زمانی مراحل دستورات تعیین شده در یک الگوریتم قابل اجرا هستند که این دستورالعمل‌ها به زبان قابل درک برای کامپیوتر تبدیل شوند.
الگوریتم در برنامه نویسی

اگرچه، لازم است توجه شود که یک الگوریتم برنامه نویسی در واقع کدهای کامپیوتری نیست، بلکه به زبان محاوره انسان‌ها (مثلاً انگلیسی) نوشته می‌شود. در یک الگوریتم اصل مطلب بیان می‌شود و به حاشیه پرداخته نمی‌شود. الگوریتم دارای یک نقطه آغازین، بخش میانی و بخش پایانی است. معمولاً گام نخست با عبارت «شروع» برچسب زده می‌شود و گام آخر را هم با کلمه «پایان» مشخص می‌کنند.

الگوریتم برنامه نویسی تنها شامل ترتیبی از مراحل و گام‌ها برای اجرای یک وظیفه و پیاده‌سازی یک عملکرد است. الگوریتم نباید حاوی هیچ مورد نامشخص و ناواضحی باشد تا ابهامی برای خواننده آن به وجود نیاید. یک الگوریتم همواره به یک راه حل ختم می‌شود و باید همیشه بهینه‌ترین راه حلی باشد که به ذهن می‌رسد. اغلب ایده خوبی است که گام‌های الگوریتم شماره‌گذاری شوند.

انواع برنامه نویسی چه هستند؟

مقصود از طرح این سوال که انواع برنامه نویسی چیست می‌تواند متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است به دنبال انواع زبان‌های برنامه نویسی باشند و برخی دیگر نیز احتمالاً می‌خواهند در خصوص انواع حوزه‌های مختلف برنامه نویسی در بازار کار اطلاعاتی را به دست آورند.

بنابراین در این بخش از مطلب مجله فرادرس به هر یک از دو جنبه مختلف این سوال پرداخته شده است. ابتدا انواع زبان‌های برنامه نویسی شرح داده شده‌اند.

تصویر گرافیکی از نمای پشتی فردی که پشت میز و کامپیوتر نشته است (تصویر تزئینی مطلب برنامه نویسی چیست)

انواع زبان برنامه نویسی

آشنایی داشتن با انواع زبان های برنامه نویسی برای افرادی که به دنبال شغلی در زمینه برنامه نویسی و سایر حوزه‌های فناوری اطلاعات هستند، بسیار مفید و مهم است. به واسطه آشنایی با انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان تشخیص داد که چه زبانی برای چه کاربردی مناسب است و افراد می‌توانند بر اساس زمینه مورد علاقه، زبان برنامه نویسی مناسب را برای یادگیری انتخاب کنند. انواع زبان‌های برنامه نویسی را می‌توان به دو دسته کلی زبان‌های سطح بالا و سطح پایین تقسیم کرد. در ادامه دسته‌بندی دقیق‌تری از انواع زبان برنامه نویسی فهرست شده است:

  1. زبان برنامه نویسی سطح پایین : این زبان قابل درک‌ترین نوع زبان برای کامپیوتر به حساب می‌آید که می‌توان آن را به روش‌های زیر دسته‌بندی کرد:
    1. زبان ماشین (1GL): این نوع زبان رشته‌هایی از اعداد دودویی را شامل می‌شود و تنها زبانی است که به طور مستقیم برای پردازنده کامپیوتر یا همان سی‌پی‌یو قابل درک است.
    2. زبان اسمبلی (2GL): این زبان هم نوعی از زبان‌های سطح پایین به حساب می‌آید، چرا که برای طراحی یک برنامه با این زبان، برنامه نویس باید اطلاعات جزئی را در خصوص مشخصات سخت‌افزاری در اختیار داشته باشد.
  2. زبان برنامه نویسی سطح بالا : دستورالعمل‌های این نوع زبان برنامه نویسی شباهت و نزدیکی زیادی به زبان انسان یا همان زبان انگلیسی دارند. در زبان سطح بالا از نشانه‌گذاری ریاضی برای اجرای وظایف استفاده می‌شود. یادگیری زبان سطح بالا بسیار آسان‌تر است. زبان‌های سطح بالا را می‌توان به بخش‌های زیر دسته‌بندی کرد:
    1. زبان رویه محور (3GL): برنامه نویسی رویه محور یا همان رویه‌ای، روشی است برای مدل‌سازی مسئله از طریق مشخص کردن گام‌ها و ترتیب آن گام‌هایی که باید برای رسیدن به نتیجه مطلوب یا وضعیت خاصی در برنامه پیمایش شوند.
    2. زبان مسئله محور (4GL): در این نوع زبان به کاربران اجازه داده می‌شود تا بدون توصیف تمام جزئیات مروبط به نحوه اعمال تغییرات روی داده‌ها، با هدف تولید نتیجه، مشخص کنند که خروجی باید چه چیزی باشد. این یک گامی فراتر از 3GL به حساب می‌آید.
    3. زبان طبیعی (5GL): زبان‌های طبیعی همچنان در مرحله توسعه و ساخت هستند. در این نوع از زبان‌ها می‌توان گزاره‌هایی را نوشت که شبیه به جملات عادی به نظر می‌رسند.

انواع زبان برنامه نویسی را می‌توان به شکل دیگری هم دسته‌بندی کرد که در ادامه ملاحظه می‌شود:

  • زبان برنامه نویسی رویه‌ای
  • زبان برنامه نویسی تابعی
  • زبان برنامه نویسی شی گرا
  • زبان برنامه نویسی اسکریپتی
  • زبان برنامه نویسی منطقی
  • زبان برنامه نویسی پایگاه داده‌ای
  • زبان برنامه نویسی جریان داده

برای کسب اطلاعات بیش‌تر در خصوص موارد فوق، مطالعه مقاله فهرست انواع زبا‌ن‌های برنامه نویسی به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌شود:

انواع حوزه های مختلف برنامه نویسی

حوزه‌های اصلی برنامه نویسی را می‌توان به ۵ دسته کلی تقسیم کرد که برنامه نویسی وب و برنامه نویسی موبایل از جمله حوزه‌های محبوب‌تر به حساب می‌آیند. هر یک از ۵ شاخه اصلی برنامه نویسی در ادامه فهرست و به طور مختصر شرح داده شده‌اند:

  1. برنامه نویسی کامپیوتر: در این حوزه برنامه‌هایی برای اجرای وظایف کاربردی کامپیوترهای شخصی ایجاد می‌شوند. در برنامه نویسی کامپیوتر باید اطمینان حاصل شود که کدها بدون ایراد باشند و انتظارات مشتریان برآورده شوند.
  2. توسعه و برنامه نویسی وب: شاخه برنامه نویسی وب تمام مراحل برنامه نویسی را برای ایجاد و پیاده‌سازی وب سایت‌ها و سایر کاربردهای مبتنی بر وب شامل می‌شود.
  3. توسعه و برنامه نویسی موبایل: توسعه اپلیکیشن‌های تلفن‌‌های هوشمند به فرآیند ایجاد برنامه‌های نرم افزاری می‌گویند که روی دستگاه‌های تلفن هوشمند اجرا می‌شوند.
  4. علم داده (Data Science): به بیان ساده، علم داده یک حوزه تحصیلی میان رشته‌ای به حساب می‌آید که در آن داده‌ها برای انجام تحقیقات گوناگون به کار گرفته می‌شوند و در گزارش‌گیری با هدف بیرون کشیدن بینش و مفهوم از درون داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. به متخصصین علم داده، «دانشمند داده» هم می‌گویند.
  5. توسعه و برنامه نویسی بازی‌های کامپیوتری: برنامه نویسی بازی یا توسعه بازی به کلیه مراحل ایجاد بازی‌های کامپیوتری گفته می‌شود. این حوزه شامل «طراحی»، «توسعه» و «انتشار» بازی‌های رایانه‌ای می‌شود.
تصویر نقاشی مردی پشت میز و لپ تاپ

در خصوص انواع حوزه‌های مختلف برنامه نویسی در مقاله «چگونه برنامه نویس شویم» توضیحات بیش‌تری ارائه شده است و در صورت نیاز می‌توان به بخش «انواع برنامه نویسی ، مسیرها و عناوین شغلی در برنامه نویسی» در این مقاله مراجعه کرد. از دیگر از سوالات رایج پیرامون مفهوم برنامه نویسی این است که اصلاً هدف برنامه نویسی چیست؟ بنابراین در ادامه به این سوال پاسخ داده شده است.

اهدافی که با برنامه نویسی برآورده می شوند

هدف برنامه نویسی چیست ؟

هدف از برنامه نویسی، رسیدن به دنباله‌ای از دستورالعمل‌ها است که در آن اجرای یک وظیفه روی کامپیوتر اغلب برای حل یک مسئله خودکارسازی می‌شود. این وظیفه حتی می‌تواند به پیچیدگی یک سیستم عامل باشد. در واقع هدف از برنامه نویسی ایجاد یک برنامه نرم افزاری است که کار خاصی را انجام می‌دهد و مقصود مورد نظر را برآورده می‌کند.

در نگاهی عمیق‌تر، هدف از برنامه نویسی بهبود دادن و ساده‌تر کردن زندگی انسان‌ها است. دلیلش هم این است که برنامه‌های کامپیوتری می‌توانند مجموعه‌ای از وظایف تعریف شده را به طور دقیق اجرا کنند. بنابراین می‌توان از کامپیوترها برای حل مشکلات روزمره به وسیله فراهم کردن دستورالعمل‌هایی مشخص، بدون نیاز به دخالت انسان استفاده کرد. این امکان باعث می‌شود که به میزان زیادی از اتلاف وقت جلوگیری شود و لذا می‌توان بر دیگر وظایف چالش‌برانگیزی تمرکز کرد که هنوز امکان خودکارسازی آن‌ها فراهم نشده است.

یک اتاق کار در خانه به همراه سیبل دارت و میز کار و گلدان (تصویر تزئینی مطلب برنامه نویسی چیست)

شرکت برنامه نویسی به چه شرکتی می‌گویند و چه می‌کند؟

یک شرکت برنامه نویسی یا همان شرکت نرم افزاری به شرکتی گفته می‌شود که محصول‌های تولیدی اصلی آن شامل انواع مختلف برنامه‌های نرم افزاری، فناوری‌های نرم افزاری و توسعه سایر محصولات نرم افزاری می‌شود. شرکت‌های برنامه نویسی به همراه هم صنعت نرم افزار را تشکیل می‌دهند. انواع مختلفی از شرکت‌های برنامه نویسی وجود دارند که در ادامه برخی از آن‌ها فهرست شده‌اند:

  • دسته‌ای از شرکت‌های نرم افزاری مثل شرکت مایکروسافت (نرم افزارهای Outlook و اکسل) یا شرکت ادوبی (برنامه‌های آکروبات و فتوشاپ) محصولات نرم‌افزاری آماده و بسته‌بندی شده‌ای را به فروش می‌رسانند.
  • بسیاری از شرکت‌ها هم خدمات توسعه نرم افزار ارائه می‌دهند و دارای ساختاری جهت توسعه نرم افزارهای سفارشی برای سایر شرکت‌ها و کسب و کارها هستند.
  • شرکت‌های برنامه نویسی که نرم افزار تجاری تخصصی آماده تولید می‌کنند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت پاناروما، شرکت اوراکل هایپریان و سیبل سیستمز اشاره کرد.
  • شرکت‌هایی که «نرم افزار به عنوان خدمت» (Software as a Service | SaaS) ارائه می‌دهند. برای مثال می‌توان سرویس ایمیل گوگل یعنی جیمیل را نام برد.
  • شرکت‌های فناوری که رسانه‌های اجتماعی را راه‌اندازی می‌کنند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به فیسبوک، لینکدین و توییتر اشاره کرد.

به عقیده بسیاری، پایتون محبوب‌ترین و بهترین زبان برنامه نویسی به حساب می‌آید و اکثر افرادی که قصد شروع برنامه نویسی را دارند، یادگیری این مهارت را با زبان پایتون شروع می‌کنند. بنابراین در ادامه این مقاله به معرفی زبان برنامه نویسی پایتون پرداخته شده است.

برنامه نویسی پایتون چیست ؟

پایتون یک زبان برنامه نویسی است که معمولاً برای ساخت وب سایت‌ها و توسعه نرم افزار، خودکار کردن کارها و انجام تجزیه-تحلیل داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پایتون یک زبان برنامه نویسی همه منظوره به حساب می‌آید؛ به این معنا که می‌توان از پایتون در برنامه‌های مختلف استفاده کرد و تنها برای یک برنامه خاص به صورت اختصاصی طراحی نشده است. همه کاره بودن و همچنین سادگی یادگیری پایتون برای افراد تازه کار این زبان برنامه نویسی را به یکی از پرکاربردترین زبان‌های برنامه نویسی تبدیل کرده است.

پایتون یک زبان برنامه نویسی شی‌گرا و سطح بالا به حساب می‌آید. پایتون دارای قواعد نحوی ساده‌ای است و به همین دلیل هم می‌توان آن را به راحتی یاد گرفت. پیش‌تر در مجله فرادرس راجع به هوش مصنوعی صحبت کردیم. هوش مصنوعی، برنامه نویسی وب، توسعه نرم افزار و برنامه نویسی و طراحی ربات هوشمند تنها برخی از کاربردهای پایتون هستند. قواعد نحوی یا همان سینتکس پایتون بسیار ساده است و این باعث می‌شود که یادگیری آن بسیار آسان باشد. بسته‌ها و ماژول‌های بسیاری برای پایتون ساخته شده‌اند که با اضافه کردن آن‌ها به پایتون می‌توان قابلیت‌های عملکردی ویژه‌ای را پیاده‌سازی کرد و پایتون را در مقاصد مختلف به کار گرفت. پایتون دارای کتابخانه استانداردی بسیار جامع و غنی است.

نماد زبان برنامه نویسی پایتون

ما در مجله فرادرس پیش از این مجموعه مقالاتی را گردآوری کرده‌ایم که از صفر تا صد به آموزش رایگان پایتون می‌پرازند و برای هر کسی که تمایل داشته باشد با این زبان به عرصه برنامه‌نویسی پا بگذارد یا مهارت خود را در کار با این زبان افزایش دهد کاربردی هستند. توصیه می‌کنیم شما هم اگر تمایل دارید با پایتون وارد دنیای برنامه‌نویسی شوید به این صفحه سر بزنید؛ البته پیش از آن لازم است که حتماً از اصول و مبانی برنامه نویسی آگاهی داشته باشید، مفاهیمی مانند سینتکس برنامه نویسی و اصطلاحات برنامه نویسی رایج را درک کنید و بعد در مسیر یادگیری برنامه نویسی با زبانی مثل پایتون گام بردارید.

تفاوت بین توسعه دهنده ، برنامه نویس و کدنویس چیست؟

در ادامه پاسخ به این سوال که برنامه نویسی چیست به این موضوع پرداخته شده است که برنامه نویس چه کسی است؟ در دنیای فناوری اطلاعات از سه اصطلاح مختلف «کدنویس»، «برنامه نویس» و «توسعه دهنده» استفاده می‌شود. اغلب این سه اصطلاح را به جای هم به کار می‌برند و بسیاری از افراد تفاوتی بین آن‌ها قائل نمی‌شوند. اما در دنیای حرفه‌ای برنامه نویسی، تفاوت‌هایی بین این سه اصطلاح وجود دارند که بد نیست در این بخش به آن‌ها پرداخته شود. بنابراین هر یک از این سه اصطلاح در ادامه تعریف شده‌اند تا تفاوت آن‌ها مشخص شود.

برنامه نویس کیست ؟

برنامه نویس فردی حرفه‌ای است که دستورالعمل‌های لازم را به وسیله نوشتن و تست کردن کدها جهت اجرا روی کامپیوتر ایجاد می‌کند. 

برنامه نویس که گاهی توسعه دهنده (Developer) هم خطاب می‌شود، امکان عملکرد صحیح اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های نرم افزاری را فراهم می‌کند. برنامه نویسان و توسعه دهندگان علاوه بر کدنویسی، کار اصلاح، نگهداری، تست و سایر امور مرتبط با ساخت و تولید نرم افزار را هم انجام می‌دهند.
تصویر گرافیکی یک مرد با هودی و لپ تاپ در یک بیابان در حال بارندگی کدهای ماتریکس

پیشه برنامه نویسی بسیار وسیع است و حوزه‌های مختلفی دارد که از جمله مهم‌ترین شاخه‌های آن می‌توان به برنامه نویس وب و موبایل، توسعه دهنده نرم افزار (دسکتاپ) و برنامه نویس بازی‌های کامپیوتری اشاره کرد که پیش‌تر در بخش انواع برنامه نویسی به آن‌ها اشاره شده است. برنامه نویسان حرفه‌ای و متخصص، برنامه‌ها را برای پیدا کردن ایرادها (باگ‌ها) و برطرف کردن هر نوع خطایی جستجو می‌کنند و به‌روزرسانی‌های لازم را برای برنامه‌های از قبل ایجاد شده می‌نویسند.

برای افرادی که سابقه خوبی در ریاضی دارند و می‌توانند با پروسه‌های ترتیبی و منطقی که کامپیوترها به آن‌ها متکی هستند به خوبی کار کنند، حرفه برنامه نویسی شغلی ایده‌آل به حساب می‌آید.

البته ما در مطلب دیگری در مورد اینکه برنامه نویس کیست و چه کاری انجام می‌دهد به صورت مفصل توضیح داده‌ایم و اگر در این زمینه کنجکاو هستید توصیه می‌کنیم کنجکاوی خود را با خواندن این مطلب رفع کنید.

کدنویس کیست ؟

کدنویس (Coder) یا کُدر شخصی است که می‌تواند کدنویسی کند. یعنی به هر کسی که بتواند کُد بنویسد، Coder می‌گویند. اما اغلب، کدنویس‌ها به عنوان افرادی شناخته می‌شوند که کم‌ترین دانش و آگاهی را در حوزه برنامه نویسی دارند و در پایین‌ترین سطح تجربه در حوزه برنامه نویسی جای می‌گیرند.

Coderها به اندازه برنامه نویسان و توسعه دهندگان دارای مهارت‌های الگوریتمی نیستند. توسعه دهندگان معمولاً کار نوشتن کدهای ساده و آسان را به کدنویس‌ها محول می‌کنند. با توجه به اینکه کدنویس اصطلاح چندان جالبی نیست، معمولاً به جای آن از دو اصطلاح «برنامه نویس مبتدی» (Junior Programmer) یا «توسعه دهنده مبتدی» (Junior Developer) استفاده می‌شود.

توسعه دهنده چه کسی است؟

توسعه دهنده شخصی است که برنامه‌های نرم افزاری را می‌سازد و خلق می‌کند. توسعه دهنده کدهای منبع یک اپلیکیشن نرم افزاری را می‌نویسد، عیب‌یابی می‌کند و در نهایت آن‌ها را اجرا می‌کند. به چنین شخصی «توسعه دهنده نرم افزار» هم گفته می‌شود. توسعه دهنده شخصی کلیدی در پس برنامه‌های کاربردی نرم افزاری به حساب می‌آید.

به طور کلی، توسعه دهندگان حداقل در یک زبان برنامه نویسی و در هنر ساختاردهی و توسعه کدهای نرم افزاری برای نرم افزارها و برنامه‌ها به خوبی مهارت دارند. بسته به نقش شغلی و نوع نرم افزاری که توسعه داده می‌شود، یک توسعه دهنده ممکن است با یکی از عنوان‌های زیر خطاب شود:

  • توسعه دهنده نرم افزار
  • توسعه دهنده اپلیکیشن
  • توسعه دهنده موبایل
  • توسعه دهنده وب
  • و سایر موارد

اگرچه نقش شغلی اصلی نوشتن کدها است، اما علاوه بر آن یک توسعه دهنده ممکن است نیازمندی‌های نرم افزاری را هم جمع‌آوری کند، طراحی معماری کلی نرم افزار را انجام دهد، نرم افزار را مستندسازی کند و در سایر فرآیندهای توسعه نرم افزار دخالت داشته باشد.

تفاوت بین توسعه دهنده و برنامه نویس

به طور خلاصه، تفاوت اساسی میان توسعه دهنده و برنامه نویس گستره کاری و محدوده وظایف آن‌ها است. توسعه دهندگان به میزان عمیق‌تری در حیطه پروژه شریک هستند و درک عمیق‌تری نسبت به آن دارند، اما برنامه نویسان تنها در بخش خاصی از پروژه یعنی کدنویسی شراکت می‌کنند.

البته ما در مقاله دیگری به صورت مفصل سعی کرده‌ایم فرق بین این سه مورد، یعنی تفاوت بین برنامه نویس،‌ توسعه دهنده و مهندس نرم افزار را شرح دهیم که در صورت علاقه‌مندی و کسب اطلاع بیشتر می‌توانید آن را مطالعه کنید.

چگونه می توانیم برنامه نویس شویم؟

برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه‌ای باید گام‌های مختلفی را طی کرد. اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که پیش از ورود به دنیای برنامه نویسی باید در نظر گرفت این است که لازم است فرد به برنامه نویسی علاقه داشته باشد. کسب موفقیت در هیچ زمینه‌ای بدون علاقه امکان‌پذیر نیست. علاوه بر این، استعداد داشتن در برنامه نویسی هم بسیار اهمیت دارد.

حیطه برنامه نویسی بسیار گسترده و دارای شاخه‌های مختلفی است. در ابتدا باید مشخص شود که فرد به چه کاربردی از برنامه نویسی علاقه‌مند است و قصد دارد در چه شاخه‌ای از برنامه نویسی فعالیت کند؟ آیا به توسعه و برنامه نویسی وب علاقه وجود دارد یا اینکه فرد برای فعالیت به عنوان دانشمند داده مشتاق است؟

تصویر گرافیکی یک کودک با هدفون پشت میز در حال کار با لپ تاپ (تصویر تزئینی مطلب برنامه نویسی چیست)

پس از مشخص شدن حیطه فعالیت، در گام بعدی باید به سراغ یادگیری زبان‌های برنامه نویسی و سایر فناوری‌ها و ابزارهای مورد نیاز رفت. ابتدا لازم است مفاهیم پایه و مقدماتی برنامه نویسی را یاد گرفت و سپس با شروع کار عملی و انجام پروژه فرآیند یادگیری را ادامه داد. نکته کلیدی این است که انجام پروژه باید هر چه سریع‌تر شروع شود و تنها با تمرین و فعالیت عملی می‌توان مهارت کسب کرد و تبدیل به یک برنامه نویس حرفه‌ای شد.

برای پاسخ دقیق‌تر به این سوال مهم که چگونه برنامه نویس شویم ، پیش‌تر در مجله فرادرس مقاله‌ای جامع و کاربردی در این خصوص منتشر شده است که مطالعه آن برای آگاهی از تمام گام‌ها و جوانب تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه‌ای به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌شود:

همان‌طور که بیان شد، یکی از گام‌های مهم در تبدیل شدن به برنامه نویس حرفه‌ای، یادگیری یک زبان برنامه نویسی مناسب است که در حوزه مورد علاقه فرد کاربرد داشته باشد. یک روش خوب برای یادگیری زبان‌های برنامه نویسی، استفاده از دوره‌های آموزش آنلاین است. بنابراین در بخش بعدی مقاله به معرفی این دوره‌ها پرداخته شده است.

معرفی گام به گام فیلم های آموزشي برای شروع یادگیری برنامه نویسی

در این بخش مسیری برای شروع یادگیری برنامه نویسی با استفاده از دوره‌های آموزشی فرادرس ترسیم شده است. برای یادگیری برنامه نویسی با استفاده از دوره‌های آموزشی فرادرس ابتدا لازم است دوره آموزش اصول و مبانی برنامه نویسی را گذراند. پس از آن نیز استفاده از دوره آموزش مبانی برنامه نویسی – الگوریتم و فلوچارت پیشنهاد می‌شود. سپس بهتر است از دوره آموزش مقدماتی پایتون شود، زیرا یادگیری پایتون بسیار آسان است و همچنین کاربردهای گوناگونی دارد و در بسیاری از حوزه‌های مختلف از پایتون استفاده می‌شود. مسیر یادگیری را می‌توان با استفاده از آموزش‌های مفاهیم پیشرفته‌تر برنامه نویسی مثل شی‌گرایی و سایر موارد ادامه داد. بنابراین در ادامه این مسیر ارائه شده است.

شروع یادگیری با دوره اصول و مبانی برنامه نویسی

پیش از انتخاب یک زبان برنامه نویسی مناسب، ابتدا لازم است افراد با مباحث پایه و بنیادی برنامه نویسی مثل متغیرها و شیوه‌های نامگذاری آن‌ها، انواع دستورات، انواع داده و ساختمان داده‌ها و سایر موارد آشنا شوند. برای این منظور می‌توان از دوره آموزشی رایگان اصول و مبانی برنامه نویسی فرادرس استفاده کرد.

ادامه یادگیری مقدماتی با دوره مبانی برنامه نویسی – الگوریتم و فلوچارت

مفاهیم الگوریتم، فلوچارت و آرایه در برنامه نویسی از جمله مباحث پایه‌ای و مهم برنامه نویسی به حساب می‌آیند. بنابراین پیشنهاد می‌شود افراد بعد از اتمام دوره آموزش اصول و مبانی برنامه نویسی به سراغ این دوره بروند تا پایه برنامه نویسی آن‌ها هر چه بیشتر تقویت شود.

انتخاب زبان پایتون و یادگیری آن با دوره پایتون مقدماتی فرادرس

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، دلایلی قوی وجود دارند که می‌توان بر اساس آن‌ها پایتون را به عنوان بهترین گزینه برای شروع یادگیری برنامه نویسی معرفی کرد. پیچیدگی سینتکس پایتون نسبت به سایر زبان‌ها بسیار کمتر است و به همین دلیل یادگیری آسان‌تر خواهد بود.

پایتون یکی از سطح بالاترین زبان‌های برنامه نویسی به حساب می‌آید و به همین دلیل آینده خوبی هم خواهد داشت. علاوه بر این‌ها پایتون زبانی همه‌منظوره به حساب می‌آید و تقریباً می‌توان با آن هر کاری را انجام داد. برای شروع یادگیری پایتون استفاده از دوره مقدماتی آموزش پایتون فرادرس به علاقه‌مندن پیشنهاد می‌شود.

ادامه مسیر یادگیری برنامه نویسی با پایتون و حل مثال های عملی

پس از دوره مقدماتی آموزش پایتون می‌توان از دوره آموزش برنامه نویسی پایتون همراه با مثال‌های عملی استفاده کرد. در این دوره علاوه بر مباحث مقدماتی برنامه نویسی پایتون، برای هر یک از سرفصل‌های مهم در آموزش پایتون مثال‌هایی عملی هم ارائه شده است تا یادگیری به صورت عمیق‌تری انجام شود و مباحث مربوطه بهتر و بیشتر تثبیت شوند.

یادگیری مباحث پیشرفته تر و ترفندهای برنامه نویسی پایتون

پس از یادگیری مباحث مقدماتی و پایه‌ای پایتون می‌توان به سراغ مباحث پیشرفته‌تر رفت و دستورات پیچیده‌تر پایتون را یاد گرفت. برای این منظور می‌توان از دوره جامع و کاربردی آموزش پیشرفته پایتون و ترفندهای آن در فرادرس استفاده کرد.

یادگیری برنامه نویسی شی گرا با پایتون

گام بعدی در مسیر یادگیری برنامه نویسی آشنایی با مباحث مهمی مثل شی گرایی است. برنامه نویسی شی گرا یکی از روش‌ها و رویکرهای مهم و اساسی به حساب می‌آید و یادگیری آن بسیار اهمیت دارد. برای یادگیری برنامه نویسی شی گرا با پایتون می‌توان در ادامه این مسیر از دوره آموزش شی گرایی در پایتون استفاده کرد.

کامل تر کردن مهارت برنامه نویسی با استفاده از دوره آموزش تکمیلی پایتون فرادرس

ادامه مسیر یادگیری برنامه نویسی از صفر با استفاده از فیلم‌های آموزشی فرادرس را می‌تونا با دوره آموزش تکمیلی پایتون ادامه داد. در این دوره آموزشی نیز به آموزش مفاهیم پیشرفته‌تر پایتون پرداخته شده است.

انتخاب زمینه فعالیت در برنامه نویسی و ادامه مسیر

برنامه نویسی حوزه‌ها و شاخه‌های مختلفی دارد و افراد می‌توانند پس از یادگیری مباحث پایه‌ای و مقدماتی یکی از شاخه‌ها و حوزه‌های اصلی در دنیای برنامه نویسی را بر حسب علاقه انتخاب کنند و به صورت تخصصی برنامه نویسی را در زمینه‌ای خاص ادامه دهند. برای این منظور لازم است آشنایی لازم با انواع برنامه نویسی و حوزه‌های مختلف آن بدست آید. در این خصوص پیش‌تر مطلب در مجله فرادرس منتشر شده است که می‌تواند به میزان زیادی به انتخاب حوزه مورد علاقه کمک کند:

مفهوم زبان برنامه نویسی هم در راستای سوال برنامه نویسی چیست بسیار اهمیت دارد که راجع به آن هم در مجله فرادرس مطلب داریم و مطالعه آن هم توصیه می‌شود:

در خصوص زبان برنامه نویسی، بحث انواع زبان‌های برنامه نویسی مطرح می‌شود که برای آن هم مطلبی تدارک دیده شده است و مطالعه آن هم خالی از لطف نخواهد بود:

در مطلب برنامه نویس کیست هم نکاتی کاربردی و جالب توجه پیرامون شغل برنامه نویسی ارائه شده است که مطالعه آن نیز می‌تواند مفید واقع شود:

علاوه بر این مطلب دیگری هم برای راهنمایی بیشتر پیرامون اینکه چگونه برنامه نویس شویم هم قبلاً در مجله منتشر شده است که در آن نوشته نیز مسیری جامع و با جزئیات کافی برای چگونگی تبدیل شدن به برنامه نویس حرفه‌ای ارائه شده است:

برنامه نویسی وب یا توسعه وب نیز یکی از حوزه‌های بسیار پرطرفدار و پرتقاضا در حیطه برنامه نویسی به حساب می‌آید که بسیاری از افراد به این سمت جذب می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر پیرامون برنامه نویسی وب پیشنهاد می‌شود علاقه‌مندان مقاله زیر را مطالعه کنند:

کسب درآمد از برنامه نویسی و بازار کار آن

برنامه نویسی حوزه‌ای بسیار گسترده است و شاخه‌های مختلفی دارد. می‌توان گفت که در اکثر کسب و کارها و صنایع مختلف از برنامه نویسی استفاده می‌شود. تقریباً تمام شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ وارد فضای آنلاین شده‌اند و همه‌گیری تجارت الکترونیک بسیار محسوس است. بنابراین،‌ میزان تقاضای بسیار بالایی برای استخدام افراد حرفه‌ای فعال در زمینه برنامه نویسی وجود دارد.

تصویر گرافیکی یک میز با مانیتور و کیبورد که اسکناس های بر روی آنها می ریزند

این افزایش تقاضا باعث شده است که درآمد برنامه نویسی رشد چشمگیری داشته باشد. علاوه بر این کمبود نیروی متخصص در حوزه برنامه نویسی هم یکی دیگر از عوامل بالارفتن سطح درآمد برنامه نویسی در ایران به حساب می‌آید. بنابراین با ورود به دنیای حرفه‌ای برنامه نویسی، پس از کسب تجربه کافی و افزایش سطح مهارت خود، می‌توان درآمد مناسبی داشت.

بازار کار برنامه نویسی در ایران چگونه است؟

بازار کار برنامه نویسی در ایران هم به مانند اکثر کشورهای دنیا در وضعیت مناسبی قرار دارد و میزان تقاضا برای استخدام افراد در مشاغل مختلف مرتبط با برنامه نویسی بسیار بالا است. با سر زدن به وب سایت‌های کاریابی مشخص می‌شود که درصد بالایی از آگهی‌های استخدام مربوط به مشاغل مختلف مرتبط با برنامه نویسی است.

همان‌طور که پیش‌تر هم بیان شد، عناوین شغلی و زمینه‌های تخصصی متعددی در حوزه برنامه نویسی وجود دارد و همین مسئله باعث شده است که بازار کار برنامه نویسی بسیار گسترده باشد. می‌توان زمینه مورد علاقه خود را در دنیای وسیع برنامه نویسی انتخاب کرد و در صورت حرفه‌ای شدن در آن زمینه خاص و توانایی تحویل کار با کیفیت، دغدغه‌ای برای بازار کار آن وجود ندارد.

حقوق برنامه نویسی در ایران و جهان در چه وضعیتی قرار دارد؟

میزان حقوق برنامه نویسی به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان بدون در نظر گرفتن این فاکتورها میزان حقوق ثابت یا حتی بازه مشخصی را بیان کرد. اما به طور کلی باید گفت که افراد با تجربه و برنامه نویسانی که کیفیت کار بالایی دارند، حقوق بسیار زیادی دریافت می‌کنند و حقوق برنامه نویسی در ایران و تقریباً‌ در تمام نقاط جهان در سطح مطلوب و قابل قبولی قرار دارد. در واقع حقوق بالای برنامه نویسی یکی از دلایل اصلی جذب شدن افراد به سمت این حوزه است.

حالا بهتر است برخی از فاکتورها و عواملی فهرست شوند که در تعیین میزان حقوق برنامه نویسی تاثیرگذار هستند:

  • زمینه فعالیت در حیطه برنامه نویسی: یعنی حقوق برنامه نویسی برای زمینه برنامه نویسی وب یا مثلاً‌ برنامه نویسی موبایل یا برای یک مهندس یادگیری ماشین متفاوت است. اگرچه میزان این تفاوت چندان زیاد نیست و بهتر است فرد فعالیت در زمینه‌ای را انتخاب کند که به آن علاقه‌مند است.
  • سطح مهارت فرد در برنامه نویسی: یعنی آیا فرد یک برنامه نویسی مبتدی یا به اصطلاح جونیور است یا اینکه در زمینه فعالیت خود یک فرد ماهر و حرفه‌ای به حساب می‌آید و اصطلاحاً سینیور است؟ بالاتر از سطح مهارت Senior هم وجود دارد و مثلاً‌ می‌توان به «معمار ارشد» یا «مدیر نرم افزار» اشاره کرد.
  • کشور و شهر محل سکونت: یعنی اینکه یک برنامه نویس اگر در تهران زندگی و کار کند، معمولاً حقوق بالاتری نسبت به برنامه نویسی دریافت خواهد کرد که در یک شهر کوچک ساکن است. هیچ شکی هم وجود ندارد که در اکثر کشورهای اروپایی یا مثلاً در کشور آمریکا، حقوق برنامه نویس بسیار بالاتر از ایران است.
  • نوع و محل فعالیت: یعنی آیا یک برنامه نویس به صورت مستقل و پروژه‌ای کار می‌کند یا اینکه در یک شرکت و سازمان استخدام شده است؟ اگر کار به صورت پروژه‌ای باشد، بستگی دارد که دو طرف روی چه مبلغی توافق کرده‌اند و میزان پیچیدگی پروژه چقدر است و سطح انتظارات کارفرما به چه صورت است؟ حقوق برنامه نویس بسته به اینکه در چه شرکتی استخدام شده باشد هم متفاوت است. برای مثال معمولاً حقوق برنامه نویسی در شرکت‌های بزرگی مثل گوگل و مایکروسافت بالاتر از سایر شرکت‌های کوچک‌تر است.

به طور کلی می‌توان گفت که بازه حقوق برنامه نویسی در ایران از میزان حداقلی تعیین شده در قانون کار آغاز می‌شود و بسته به هر یک از عوامل فوق می‌تواند تا مبالغی مثل ۵۰ میلیون تومان هم افزایش یابد. در نتیجه با توجه به پتانسیل بالای رشد حقوق برنامه نویسی می‌توان گفت که علاقه‌مندان به این حوزه از این بابت انگیزه مضاعفی خواهند داشت و دیگر بهانه‌ای برای یادگیری هر چه بهتر برنامه نویسی باقی نمی‌ماند. در مقاله «چگونه از برنامه نویسی پول در بیاوریم» توضیحات بیش‌تری در خصوص کسب درآمد از برنامه نویسی ارائه شده است که مطالعه آن می‌تواند برای علاقه‌مندان مفید واقع شود.

پاسخ برخی از سوال‌های متداول و اولیه کاربران در مورد برنامه نویسی

در این بخش از مطلب مجله فرادرس و پیش از آنکه به سراغ جمع‌بندی برویم، مروری خواهیم داشت بر برخی از سوال‌های متداول کاربران در مورد اینکه برنامه نویسی چیست و برنامه نویسی چه کاربردی دارد؟

برنامه نویسی چیست و چگونه است؟

برای درک دقیق این موضوع نیاز به مطالعه کامل مطلب برنامه نویسی چیست دارید؛‌ ولی اگر بخواهیم کوتاه‌ترین پاسخ ممکن به این پرسش را بدهیم، باید بگوئیم: به فرآیندی که طی آن به کامپیوتر از طریق دستورالعمل‌های معین و تفکیک شده، شرح دهیم یک کار یا وظیفه را چطور انجام دهد یا یک مسئله را چگونه حل کند، برنامه نویسی می‌گویند. به مجموعه این دستورالعمل‌های قابل فهم توسط کامپیوتر در اصطلاح رایج برنامه گفته می‌شود. همچنین این دستورالعمل‌ها با زبان‌های مختلفی برای کامپیوترها شرح داده می‌شوند که به آن‌ها زبان‌ های برنامه نویسی می‌گوئیم.

کاربرد برنامه نویسی در کجاست و چیست ؟

شرح کاربرد برنامه نویسی بسیار مفصل است؛ اما به زبان ساده، برنامه نویسی یک مهارت کاملاً فنی است که شامل طراحی، نوشتن، بهینه‌سازی و پالایش کد برای حل مسئله، ساخت برنامه‌های کامپیوتری یا در اصطلاح اپلیکیشن و غیره می‌شود. در اصل با برنامه نویسی سعی می شود مسائل بسیار دشوار ریاضی تا مسائل ساده روزمره را که انجام آن‌ها برای انسان گیج کننده یا دشوار است را پاسخگو بود و از طریق کامپیوترها به حل آن‌ها پرداخت.

اهمیت برنامه نویسی در چیست ؟

یادگیری برنامه نویسی این اطمینان خاطر را فراهم می‌کند که دانش‌آموزان و البته سایر اقشار می‌توانند با دنیای خلاقانه و دائماً در حال تحول امروزی که وابستگی شدیدی به کامپیوترها دارد، راحت‌تر و بهتر ارتباط برقرار کرده و جایگاه خود را به شکل مطلوب‌تری پیدا کنند. با به دست آوردن مهارت در برنامه نویسی، می‌توان در صنایع گوناگونی مشغول به کار و یا وارد حوزه‌های خلاقانه‌‌ای مثل طراحی وب، بازاریابی، ساخت انیمیشن‌های سه بعدی و غیره شد.

محبوب‌ترین زبان برنامه نویسی کدام زبان است؟

پاسخ این سوال در گذر زمان بسیار متغیر و متفاوت است؛ اما آمارها می‌گویند که اکنون زبان برنامه نویسی پایتون در سراسر جهان محبوبیت بالایی دارد و ۸۰ درصد توسعه دهندگان در پروژه‌های خود به شکلی از این زبان استفاده می‌کنند. وجود کتابخانه‌های متنوع پایتون برای امور گوناگون و کاربردهای مختلف آن در زمینه‌های هوش مصنوعی، علم داده و یادگیری ماشین بخشی از علل این محبوبیت گسترده هستند. پایتون در سال ۲۰۲۲ هم هنوز در حال رشد است و هنوز هر روز در زمینه‌های متنوع‌تری به کار بسته می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله به سوال برنامه نویسی چیست پاسخ داده شد. برنامه نویسی کلیه اقدامات، فعالیت‌ها و فرآیندهایی است که برای ایجاد یک برنامه و با هدف اجرای یک وظیفه خاص توسط کامپیوتر انجام می‌شود. توضیح داده شد که با وجود پیچیده بودن کامپیوترها، آن‌ها فاقد هوشمندی هستند و برای اجرای یک وظیفه باید دقیقاً برای کامپیوتر مشخص شود که چه کارهایی را باید انجام دهد. برنامه نویسی به همین فرآیند تعیین تمامی گام‌ها و مواردی گفته می‌شود که باید طی شوند تا یک برنامه در کامپیوتر به درستی و بدون خطا اجرا شود.

علاوه بر پرداختن به سوال برنامه نویسی چیست به بیان ساده و با ارائه مثال، در این مقاله به سایر سوالات رایجی هم پاسخ داده شده است که پیرامون برنامه نویسی مطرح می‌شوند و اهمیت دارند. در بخش‌های پایانی تعدادی از دوره‌های مقدماتی آموزش زبان‌های مطرح برنامه نویسی برای شروع کار معرفی شدند و همچنین به درآمد برنامه نویسی و میزان حقوق برنامه نویس پرداخته و مشخص شد که در صورت پیشرفت در فعالیت حرفه‌ای برنامه نویسی، درآمد مناسبی مورد انتظار است.

بر اساس رای ۱۷۸ نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
منابع:
MercerIntroduction to Programming - FreeCodeCampStudy.comlog2base2
۲۰ دیدگاه برای «برنامه نویسی چیست؟‌ – همه چیز هایی که باید بدانید + کاربردها»

برای تولید این محتوا زحمت زیادی کشیده شده. جایگاه شما در گوگل ، حق شماست . تبریک می گویم. به امید موفقیت های بیشتر

سلام وخسته نباشید من میخوام برنامه نویسی شروع کنم نه زبانم خوبه نچیزی ازش میدونم چکارکنم


با سلام و احترام؛

صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

برای چگونگی شروع برنامه نویسی، پیش از این مطلب جامع و کاربردی را منتشر کرده‌ایم که با مطالعه آن به پاسخ پرسش خود خواهید رسید. برای شروع مطالعه این مطلب روی پیوند زیر کلیک کنید.

  • چگونه برنامه نویسی را شروع کنیم؟ — از صفر تا ورود به بازار کار
  • برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    خوب بود

    سلام حقوقش چقده

    مرسی‌بابت‌‌آمو‌زش‌های‌عالی‌تون

    ‌با سلام و احترام؛

    صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

    در خصوص درآمد برنامه نویسی و حقوق آن تا کنون مطالبی در مجله فرادرس منتشر شده است که در ادامه پیوند دسترسی به آن‌ها را ارائه کرده‌ایم. پیشنهاد می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، مطالب زیر را مطالعه فرمایید.

  • درآمد برنامه نویسی در ایران چقدر است؟ – توضیح کامل
  • حقوق برنامه نویس در ایران و جهان چقدر است؟
  • چگونه از برنامه نویسی پول در بیاوریم؟ — کاربردی و اصولی ترین روش ها
  • برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    سلام ممنونم بابت مطالب کامل و مفیدتون.

    ب نظرتون ی فرد سی ساله ک هیچ آشنایی با برنامه نویسی نداره و این مقاله اولین آشناییش با برنامه نویسی بوده میتونه شروع کنه و ب درآمدزایی برسه؟ زبانم خوبه. ریاضی مدرسه امم همیشه بالای هفده هجده بوده


    با سلام و احترام؛

    صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

    از اینکه این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته بسیار خشنود هستیم.

    برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    ممنون از این مقاله کاربردی

    ممنون بابت مطالب مفیدتون


    با سلام و احترام؛

    صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

    از اینکه این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته بسیار خشنود هستیم.

    برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    خیلی ممنون از معلومات مفید شما

    با سلام و احترام؛

    صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

    از اینکه این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته بسیار خشنود هستیم.

    برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    ممنون از توضیحات دقیق و جامعی که در اختیارمون گذاشتید

    ممنون بابت مطالب مفیدتون

    سلام خیلی ممنونم از مطالب خوبتون به نظر شما درابتدای کاردرآمدبرنامه نویسی خوبه

    با سلام و احترام؛

    صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

    از اینکه مطالب مجله مورد توجه شما قرار گرفته بسیار خشنود هستیم.

    در خصوص درآمد برنامه‌نویسی پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را مطالعه بفرمایید.

  • درآمد برنامه نویسی در ایران چقدر است؟ – توضیح کامل
  • چگونه از برنامه نویسی پول در بیاوریم؟ — کاربردی و اصولی ترین روش ها
  • برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    با سلام و احترام؛

    صمیمانه از همراهی شما با مجله فرادرس و ارائه بازخورد سپاس‌گزاریم.

    برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

    نظر شما چیست؟

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *