صیغه های فعل مضارع در عربی – به زبان ساده با مثال و تمرین

در جدول زیر، تمامی صیغه‌های فعل مضارع را با مثال نشان داده‌ایم.

صیغه‌های فعل‌های عربی (ضمیر)	صرف فعل‌ مضارع در انواع صیغه‌ها (ترجمه)
مفرد مذکر غائب (هُوَ)	يَجْلِسُ (آن مرد می‌نشیند.)
مفرد مؤنث غائب (هي)	تَجْلِسُ (آن زن می‌نشیند.)
مثنی مذکر غائب (هُما)	يَجْلِسَانِ (آن دو مرد می‌نشینند.)
مثنی مؤنث غائب (هُما)	تَجْلِسَانِ (آن دو زن می‌نشینند.)
جمع مذکر غائب (هُم)	يَجْلِسُونَ (آن چند مرد می‌نشینند.)
جمع مؤنث غائب (هُنَّ)	يَجْلِسْنَ (آن چند زن می‌نشینند.)
مفرد مذکر مخاطب (أَنتَ)	تَجْلِسُ (تو می‌نشینی.)
مفرد مؤنث مخاطب (أَنتِ)	تَجْلِسِينَ (تو می‌نشینی.)
مثنی مذکر مخاطب (أَنتُما)	تَجْلِسَانِ (شما دو مرد می‌نشینید.)
مثنی مؤنث مخاطب (أَنتُما)	تَجْلِسَانِ (شما دو زن می‌نشینید.)
جمع مذکر مخاطب (أَنتُم)	تَجْلِسُونَ (شما چند مرد می‌نشینید.)
جمع مؤنث مخاطب (أَنتُنَّ)	تَجْلِسْنَ (شما چند زن می‌نشینید.)
متکلم وحده (أَنا)	أَجْلِسُ (من می‌نشینم.)
متکلم مع الغیر (نَحْنُ)	نَجْلِسُ (ما می‌نشینیم.)

برای اینکه بتوانیم روش صرف فعل‌های مضارع را در صیغه‌های مختلف یاد بگیریم، لازم است تا حدودی با ساختار کلی فعل‌های مضارع آشنا باشیم. در بخش بعد، این مبحث را با مثال توضیح می‌دهیم.

ساختار فعل های مضارع

فرمول ساخت فعل‌های مضارع را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

حرف مضارعه + ریشه فعل

مثال: یَ‍ـ + خرج = یَخْرُجُ

در مورد روش صرف کردن فعل‌های مضارع در عربی، به نکته‌های زیر توجه کنید:

حروف مضارعه عبارتند از: «یـ»، «ت‍ـ»، «أ» و «ن‍‍ـ»
در حالت عادی، فعل‌های مضارع مرفوع هستند. یعنی انتهای آن‌ها «ـُ» یا حرف «ن» می‌آید. (مثلاً: يَذْهَبُ، تَذْهَبُ، يَذْهَبَانِ، تَذْهَبَانِ، يَذْهَبُونَ، يَذْهَبْنَ، تَذْهَبُ، تَذْهَبِينَ، تَذْهَبَانِ، تَذْهَبُونَ، تَذْهَبْنَ)

صرف فعل مضارع عربی – آموزش به زبان ساده + مثال و تمرین

یک نکته عربی نوشته شده روی کاغذ و گل هایی که اطراف آن قرار دارند

انواع صیغه ها در زبان عربی

برای اینکه روش صرف فعل مضارع را در صیغه‌های زبان عربی یاد بگیریم، در مرحله اول باید با انواع صیغه‌ها آشنا شویم. در زبان عربی دو جنسیت «مذکر و مؤنث» وجود دارد. همچنین سه حالت «مفرد، مثنی و جمع» در این زبان به چشم می‌خورد. از طرف دیگر، فعل‌های عربی را می‌توان به سه حالت «غائب، مخاطب و متکلم» صرف کرد. از ترکیب همه این‌ها ۱۴ صیغه ساخته می‌شوند. صیغه‌های چهارده‌گانه را در جدول زیر نشان داده‌ایم.

غائب	مفرد	مذکر
		مؤنث
	مثنی	مذکر
		مؤنث
	جمع	مذکر
		مؤنث
مخاطب	مفرد	مذکر
		مؤنث
	مثنی	مذکر
		مؤنث
	جمع	مذکر
		مؤنث
متکلم	وَحده
	مع الغیر

نکته: فعل‌های صیغه متکلم جنسیت ندارند و بین مذکر و مؤنث مشترک هستند.

در بخش‌های بعدی این مطلب، فعل‌های هرکدام از صیغه‌ها را به‌صورت جداگانه آموزش می‌دهیم و روش صرف آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

صیغه فعل ها در عربی – توضیح کامل + مثال و تمرین

صیغه فعل ها در عربی – توضیح کامل + مثال و تمرین

فیلم آموزش فعل مضارع – عربی پایه هشتم (رایگان) در فرادرس

صیغه غائب

برای اینکه فعلی را به شخص غائب یا سوم شخص نسبت بدهیم از صیغه‌های غائب استفاده می‌کنیم. در جدول زیر، روش صرف فعل مضارع را در صیغه‌های غائب مشخص کرده‌ایم. توجه داشته باشید که صیغه‌های غائب، برای مذکر و مؤنث، همین‌طور برای شخص مفرد، مثنی و جمع، حالت‌های مختلفی دارند که آن‌ها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.

صیغه فعل (ضمیر)	ساختار فعل (مثال)
مفرد مذکر غائب (هُوَ)	ی‍ـ + ریشه فعل + ـُ (يَكْتُبُ)
مفرد مؤنث غائب (هي)	ت‍ـ + ریشه فعل + ـُ (تَكْتُبُ)
مثنی مذکر غائب (هُما)	ی‍ـ + ریشه فعل + ـَ انِ (يَكْتُبَانِ)
مثنی مؤنث غائب (هُما)	ت‍ـ + ریشه فعل + ـَ انِ (تَكْتُبَانِ)
جمع مذکر غائب (هُم)	ی‍ـ + ریشه فعل + ـُ ونَ (يَكْتُبُونَ)
جمع مؤنث غائب (هُنَّ)	ت‍ـ + ریشه فعل + نَ (يَكْتُبْنَ)

برای اینکه صرف فعل‌های مضارع غائب را به‌طور کامل یاد بگیرید، به نکته‌های زیر دقت کنید:

فعل‌های مضارع غائب مذکر با «ی‍ـ» شروع می‌شوند.
فعل‌های مضارع غائب مؤنث (به‌جز صیغه جمع مؤنث) با «ت‍ـ» شروع می‌شوند.

روش صرف فعل مضارع صیغه غائب و ساختار آن‌ را می‌توانید با مشاهده فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس نیز به‌راحتی یاد بگیرید. در این فیلم آموزشی، روش صرف فعل‌های سایر صیغه‌ها نیز آموزش داده شده است.

صیغه مخاطب

اگر بخواهیم انجام کاری را به مخاطب یا دوم شخص نسبت بدهیم، فعل‌های صیغه مخاطب را به کار می‌بریم. این فعل‌ها برای فاعل مذکر و مؤنث، همین‌طور برای مفرد، مثنی و جمع به کار می‌روند. تمامی صیغه‌های مخاطب و روش صرف فعل‌های مضارع این صیغه‌ها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.

صیغه فعل (ضمیر)	ساختار فعل (مثال)
مفرد مذکر مخاطب (أَنتَ)	ت‍ـ + ریشه فعل + ـُ (تَكْتُبُ)
مفرد مؤنث مخاطب (أَنتِ)	ت‍ـ + ریشه فعل + ـِ ینَ (تَكْتُبِينَ)
مثنی مذکر مخاطب (أَنتَما)	ت‍ـ + ریشه فعل + ـَ انِ (تَكْتُبَانِ)
مثنی مؤنث مخاطب (أَنتَما)	ت‍ـ + ریشه فعل + ـَ انِ (تَكْتُبَانِ)
جمع مذکر مخاطب (أَنتَم)	ت‍ـ + ریشه فعل + + ـُ ونَ (تَكْتُبُونَ)
جمع مذکر مؤنث (أَنتُنَّ)	ی‍ـ + ریشه فعل + نَ (تَكْتُبْنَ)

هنگام صرف فعل مضارع در صیغه‌ مخاطب نکته‌های زیر را مدنظر داشته باشید:

تمامی فعل‌های مضارع مخاطب با «ت‍ـ» شروع می‌شوند، به‌جز صیغه جمع مؤنث غائب.
فعل صیغه مفرد مذکر مخاطب به لحاظ ظاهری کاملاً به فعل‌ مفرد مؤنث غائب شبیه است. برای تشخیص این فعل‌ها از یکدیگر باید به معنای جمله دقت کنید.

تخته ای که روی آن یک نکته دستوری عربی نوشته شده است - صیغه های فعل مضارع در عربی

صیغه متکلم

هرگاه بخواهیم انجام فعل و کاری را به خودمان نسبت بدهیم، آن فعل را در صیغه متکلم صرف می‌کنیم. صیغه متکلم جنسیت ندارد و برای گوینده مذکر و مؤنث یکسان است.

این صیغه فقط دو حالت دارد که آن‌ها را در جدول زیر نشان داده‌ایم.

صیغه فعل (ضمیر)	ساختار فعل (مثال)
متکلم وحده (أَنا)	أ + ریشه فعل + ـُ (أَكْتُبُ)
متکلم مع الغیر (نَحْنُ)	ن‍ـ + ریشه فعل + ـُ (نَكْتُبُ)

برای صرف فعل مضارع در صیغه متکلم به نکته‌های زیر دقت کنید:

حرف مضارعه «أ» مختص صیغه متکلم وحده است. بنابراین، با توجه به همین حرف مضارعه به‌راحتی می‌توانیم فعل‌های این صیغه را تشخیص بدهیم.
حرف مضارعه «ن‍ـ» مخصوص صیغه متکلم مع الغیر است. توجه به همین نکته باعث می‌شود فعل‌های این صیغه را به‌راحتی تشخیص بدهیم.

صیغه متکلم وحده، روش صرف فعل مضارع در این صیغه، همین‌طور نحوه ترجمه آن را می‌توانید به کمک مطلب زیر در مجله فرادرس یاد بگیرید.

متکلم وحده در عربی چیست؟ – توضیح به زبان ساده با مثال و تمرین

فیلم آموزش عربی، زبان قرآن ۱ – پایه دهم در فرادرس

آموزش صرف فعل های عربی در فرادرس

در زبان عربی، فعل‌ها از نظر زمان دستوری به سه دسته «ماضی»، «مضارع» و «مُستَقبَل» تقسیم می‌شوند. در این مطلب، روش صرف فعل‌های ماضی را مطابق با صیغه‌های غائب، مخاطب و متکلم آموزش دادیم. روش صرف فعل‌های مستقبل تا حد زیادی به فعل‌های مضارع شباهت دارد اما روش صرف فعل‌های ماضی کاملاً متفاوت است.

اگر می‌خواهید روش صرف تمامی فعل‌های عربی، اعم از ماضی، مضارع و مستقبل را یاد بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم به فیلم‌های‌ آموزشی در فرادرس مراجعه کنید. در هرکدام از این فیلم‌های آموزشی، روش صرف انواع فعل‌های عربی با مثال‌های متنوع تدریس شده است.

برای مشاهده فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس، روی تصویر بالا کلیک کنید.

می‌دانیم که فعل و روش صرف آن در عربی مبحث گسترده‌ای است. البته مبحث اسم‌ها و حروف عربی هم کم اهمیت نیستند. در واقع، بخش قابل توجهی از صرف و نحو عربی به انواع اسم‌ها و فعل‌ها اختصاص پیدا کرده است. با مراجعه به مجموعه فیلم‌های آموزشی زیر در فرادرس، روش صرف اسم‌ها و نحوه به‌کارگیری حروف را نیز یاد می‌گیرید.

مثال صیغه های فعل مضارع در عربی

در بخش‌های قبلی با انواع صیغه‌ها در زبان عربی آشنا شدید و یاد گرفتید که چگونه در هرکدام از این صیغه‌ها، فعل مضارع را صرف کنید. در این بخش، مثال‌هایی از صیغه‌های مضارع در عربی را بررسی می‌کنید و با کاربرد این نوع از فعل‌ها بیشتر آشنا می‌شوید. برای یادگیری نکته‌های تکمیلی در مورد فعل‌های مضارع و ساختارهای متنوع آن‌ها می‌توانید به فیلم آموزش عربی زبان قرآن ۱ پایه دهم فرادرس مراجعه کنید. لینک این فیلم آموزشی را در کادر زیر آورده‌ایم.

مثال اول

در مثال زیر، فعل مضارع «يَدْرُسْنَ» به کار رفته است. این فعل در صیغه «جمع مؤنث غائب» صرف شده است و ساختار آن نیز به‌صورت «ت‍ـ + ریشه فعل + نَ» نشان داده می‌شود.

الطالِباتُ يَدْرُسْنَ في الفَصْلِ.

دانش‌آموزان در کلاس درس می‌خوانند.

مثال دوم

در این مثال، صرف فعل مضارع «تَذْهَبُ» را در صیغه مفرد مذکر مخاطب مشاهده می‌کنید. این فعل با ساختار «ت‍ـ + ریشه فعل + ـُ» صرف شده است.

أَتَذْهَبُ إلَی العراقِ بِالقِطار؟

آیا با قطار به عراق می‌روی؟

مثال سوم صیغه های فعل مضارع در عربی

در این مثال، از فعل مضارع «أَلْعَبُ» استفاده کرده‌ام. با دقت به ساختار این فعل متوجه می‌شویم که در صیغه متکلم وحده صرف شده است. فرمول ساخت این فعل به‌صورت «أ + ریشه فعل + ـُ» است.

أَلْعَبُ مَعَ إِبنِ عَمّي.

با پسرعمویم بازی می‌کنم.

مثال چهارم

فعل «یَنْصُرُ» در مثال زیر، نوعی فعل مضارع است که در صیغه «مفرد مذکر غائب» صرف شده است. ساختار این فعل به‌صورت «ی‍ـ + ریشه فعل + ـُ» نشان داده می‌شود.

یَنْصُرُ اللهُ المُجاهِدینَ.

خداوند جهادکنندگان را یاری می‌کند.

مثال پنجم

در این مثال، با دقت به فعل «نَشْتَرِي»، به‌سرعت متوجه می‌شویم که در صیغه متکلم مع الغیر صرف شده است. زیرا این فعل با ساختار «ن‍ـ + ریشه فعل + ـُ» صرف شده است. البته چون انتهای آن حرف عله «ي» آمده است، حرکت ضمه پایانی روی آن نشان داده نمی‌شود.

الیَوْمَ أَنا و أُمّي نَشْتَرِي دُمیْةً لِأُختی.

امروز من و مادرم برای خواهرم عروسکی می‌خریم.

نکته عربی نوشته شده روی کاغذی که چند مداد کنار آن قرار دارند

مثال ششم صیغه های فعل مضارع در عربی

در جمله پرسشی زیر، «تَعْرِفینَ» به‌عنوان نوعی فعل مضارع به کار رفته است. این فعل مفرد مذکر مخاطب با ساختار «ت‍ـ + ریشه فعل + ـِ ینَ» صرف شده است.

هَلْ تَعْرِفینَ المُعَلِّمَکِ؟

آیا معلمت را می‌شناسی؟

مثال هفتم

در این مثال از فعل مثنی مذکر غائب «یَفْتَحانِ» استفاده شده است. برای صرف این فعل باید فرمول «ی‍ـ + ریشه فعل + ـَ انِ» را به کار ببریم.

حنیفٌ و عَلیٌ یَفْتَحانِ بابَ البَیْتِ.

حنیف و علی در خانه را باز می‌کنند.

مثال هشتم

در این مثال، کاربرد فعل مضارع «تَطبَخُ» را نشان داده‌ایم. برای صرف این فعل مفرد مؤنث مخاطب از فرمول «ت‍ـ + ریشه فعل + ـُ» استفاده شده است.

نَرْجِسٌ تَطبَخُ الأَرُزَ و السَّمَکَة.

نرجس برنج و ماهی می‌پزد.

مثال نهم صیغه های فعل مضارع در عربی

در این مثال، کاربرد فعل مثنی مؤنث غائب «تَکْتُبانِ» را مشاهده می‌کنید. برای صرف این فعل باید فرمول «ت‍ـ + ریشه فعل + ـَ انِ» را به کار ببریم.

خَولَة و خَدیجَة تَکْتُبانِ قِصَّةً.

خوله و خدیجه قصه‌ای را می‌نویسند.

مثال دهم

در این مثال، فعل جمع مذکر غائب «يَشْرَبُونَ» را آورده‌ایم. ساختار این فعل مضارع به‌صورت «ی‍ـ + ریشه فعل + ـُ ونَ» نشان داده می‌شود.

«إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا» (انسان/۵)

یقیناً انسان‌های نیک از جامى مى‌نوشند كه با عطر خوشى آميخته است.

کاغذی که روی آن یک نکته عربی نوشته شده است و اطراف آن چند مداد قرار گرفته اند - صیغه های فعل مضارع در عربی

ترجمه فعل مضارع

در حالت کلی، فعل‌های مضارع عربی به‌صورت فعل مضارع اخباری ترجمه می‌شوند. البته روش ترجمه فعل‌های مضارع به شخص و شمار آن‌ها هم ارتباط دارد. در جدول زیر، هرکدام از صیغه های فعل مضارع در عربی را آورده‌ایم و معادل فارسی آن‌ها را نیز نشان داده‌ایم تا به‌راحتی بتوانید هر فعل مضارعی را به فارسی ترجمه کنید.

صیغه فعل در عربی (ضمیر)	معادل فارسی (ضمیر)	مثال (ترجمه)
مفرد مذکر غائب	سوم شخص مفرد (او)	يَنْصُرُ (او یاری می‌کند.)
مفرد مؤنث غائب	سوم شخص مفرد (او)	تَنْصُرُ (او یاری می‌کند.)
مثنی مذکر غائب	سوم شخص جمع (آن‌ها / ایشان)	يَنْصُرَانِ (آن‌ها یاری می‌کنند.)
مثنی مؤنث غائب	سوم شخص جمع (آن‌ها / ایشان)	تَنْصُرَانِ (آن‌ها یاری می‌کنند.)
جمع مذکر غائب	سوم شخص جمع (آن‌ها / ایشان)	يَنْصُرُونَ (آن‌ها یاری می‌کنند.)
جمع مؤنث غائب	سوم شخص جمع (آن‌ها / ایشان)	يَنْصُرْنَ (آن‌ها یاری می‌کنند.)
مفرد مذکر مخاطب	دوم شخص مفرد (تو)	تَنْصُرُ (تو یاری می‌کنی.)
مفرد مؤنث مخاطب	دوم شخص مفرد (تو)	تَنْصُرِينَ (تو یاری می‌کنی.)
مثنی مذکر مخاطب	دوم شخص جمع (شما)	تَنْصُرَانِ (شما یاری می‌کنید.)
مثنی مؤنث مخاطب	دوم شخص جمع (شما)	تَنْصُرَانِ (شما یاری می‌کنید.)
جمع مذکر مخاطب	دوم شخص جمع (شما)	تَنْصُرُونَ (شما یاری می‌کنید.)
جمع مؤنث مخاطب	دوم شخص جمع (شما)	تَنْصُرْنَ (شما یاری می‌کنید.)
متکلم وحده	اول شخص مفرد (من)	نَنْصُرُ (ما یاری می‌کنیم.)
متکلم مع الغیر	اول شخص جمع (ما)	أَنْصُرُ (من یاری می‌کنم.)

این مبحث را می‌توانید با مراجعه به فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس نیز به‌طور کامل یاد بگیرید. در این فیلم آموزشی، علاوه‌بر ترجمه فعل‌های مضارع، روش صرف و ساختار آن‌ها نیز با مثال تدریس شده است.

ترجمه فعل مضارع در عربی – به زبان ساده + مثال

فیلم آموزش عربی، زبان قرآن ۱ – رشته ادبیات و علوم انسانی در فرادرس

تمرین صیغه های فعل مضارع در عربی

تا اینجا یاد گرفتید که صیغه‌ های فعل مضارع در عربی چگونه‌اند و چطور باید آن‌ها را صرف کرد. در این بخش، با حل کردن تمرین‌هایی که ارائه کرده‌ایم، می‌توانید سطح یادگیری خود را ارزیابی کنید. در ادامه، تمرین‌هایی را به‌صورت کوتاه‌پاسخ و چهارگزینه‌ای آورده‌ایم. روش پاسخگویی به تمرین‌های هر بخش را نیز توضیح داده‌ایم.