ساخت ویدیو آموزشی — راهنمای تولید محتوای آموزشی موفق و درآمدزا

در مطالب گذشته «مجله فرادرس»، مطالبی در خصوص نحوه ساخت فیلم آموزشی موفق بیان کردیم. در این آموزش قصد داریم تا به طور دقیق‌تری به یادگیری ترفندهای ساخت ویدیو آموزشی و راه‌های انتشار و کسب درآمد از آن بپردازیم. در حقیقت، با پیشرفت و توسعه آموزش‌های آنلاین، افراد متخصص می‌توانند در زمینه‌های کاری خود، ویدیو آموزشی بسازند و با استفاده از بسترهای موجود، فیلم آموزشی خود را به اشتراک بگذارند یا آن‌ها را به فروش برسانند.

برای ساخت ویدیو آموزشی می‌توان از نرم‌افزارهای مختلفی در کامپیوتر و موبایل استفاده کرد و در این آموزش، ابتدا یاد می‌گیریم که چگونه یک ویدیو آموزشی موفق را تهیه کنیم و در ادامه آن، ابزارهای مختلف ساخت ویدیو آموزشی اعم از نرم افزارهای ساخت کلیپ آموزشی و بهترین نرم افزار ساخت فیلم آموزشی از دسکتاپ را معرفی می‌کنیم. علاوه بر این، نحوه ساخت فیلم آموزشی در اندروید و iOS را نیز مرور خواهیم کرد تا در انتهای این مطلب، به نحوه تهیه ویدیو آموزشی تسلط کامل پیدا کنیم تا بتوانیم کلیپ آموزشی موفق و درآمدزا تهیه کنیم.

ساخت فیلم آموزشی از دسکتاپ

امروزه به طور معمول برای ساخت ویدیو آموزشی از صفحه نمایش کمک می‌گیرند. این کار از جمله موثرترین و ساده‌تری راه‌های تهیه فیلم آموزشی به شمار می‌آید که به طور معمول می‌توان با استفاده از نرم‌افزارهایی همچون کمتازیا (کامتاسیا) به ساخت انواع فیلم‌های آموزشی پرداخت. به طور مثال می‌توانید با ضبط فیلم آموزشی از دسکتاپ نرم‌افزارهای مختلفی را آموزش دهید یا از اسلایدهای آموزشی خود فیلم تهیه کنید.

فیلم آموزش ضبط صفحه دسکتاپ و تدوین فیلم با کمتازیا Camtasia Studio در فرادرس

کلیک کنید

در این مطلب یاد می‌گیریم که چگونه این کار را انجام دهیم و برای ساخت ویدیو آموزشی موفق و درآمدزا به چه ابزارهایی نیاز داریم و پیش از شروع ضبط، چه کارهایی را باید انجام دهیم. برای ساخت ویدیو آموزشی موفق باید گام‌های زیر را به دقت طی کنیم.

گام اول: برنامه ریزی و تهیه متن آموزش

توجه کنید، کلیپ آموزشی تهیه شده باید جذاب باشد. اگر ویدیو شما نتواند مخاطب را در ۱۰ ثانیه اول جذب کند، تمامی زحمات شما از بین می‌رود چراکه پیش از ۱۰ ثانیه اول، مخاطب، از سایت یا صفحه شما خارج می‌شود. لحظات اولیه ویدیو آموزشی شما باید یک طرح کلی از آموزش شما را به صورت جذاب به مخاطب ارائه کند. توجه کنید که در ۵ ثانیه اول کلیپ آموزشی، شرکت خود را معرفی نکنید بلکه به بیننده، دلیل و اهمیت آموزش خود را بیان کنید.

اما در گام اول ساخت ویدیو آموزشی باید یک جزوه یا متن آموزش تهیه کنید چراکه این کار در موارد زیر به شما کمک می‌کند:

فیلم آموزش تولید محتوای متنی – به زبان ساده در فرادرس

کلیک کنید

• ویدیو آموزشی شما مختصر و مفید می‌شود زیرا در برخی موارد، بدون تهیه متن آموزش، اطلاعاتی اضافی به مخاطب خود ارائه می‌کنید.
• تهیه متن سبب می‌شود تا در خصوص بیان نکات و صحبت‌های خود حین تدریس، دقت بیشتری داشته باشید. یک نقشه کلی را در نظر بگیرید و ببینید در این نقشه، چه دانشی به مخاطب، منتقل خواهد شد یا چه مسائلی در آن حل می‌شوند. در نظر گرفتن تمامی این جوانب، دلیل یادگیری مطلب مورد نظر را مشخص می‌کند.
• تهیه متن آموزش کمک می‌کند تا بدانید چه مطالبی را باید بازگو کنید. در این پیش‌نویس مشخص خواهد شد که آیا در کلیپ آموزشی خود باید تمامی مراحل را توضیح دهید یا تصاویر گرافیکی به این موضوع کمک می‌کنند. صحبت کردن به هنگام آموزش و به همراه آن‌ پخش تصاویر گرافیکی، سبب تعامل بیشتر مخاطب و تاثیر بیشتر آموزش شما خواهد شد.
• اگر متن آموزش خود را تهیه کنید، به هنگام ضبط ویدیو آموزشی، دیگر از عباراتی مثل «اِاِاِ...» یا «اِمممم» استفاده نخواهید کرد و توجه داشته باشید که شنیدن این عبارات برای مخاطب، بسیار خسته‌کننده است.
• در نهایت، با تهیه متن آموزش، زمان تدوین ویدیو نهایی را نیز کاهش می‌دهید زیرا نیازی به حذف و ترکیب بخش‌های مختلف نخواهید داشت.

افزایش تعامل با مخاطب

در تهیه متن آموزش باید از حس خود و مخاطب کمک بگیرید. ساخت ویدیو آموزشی خود را با بیان هدف آموزش شروع کنید. در میانه آموزش، بیان جزئیات موضوع باید به گونه‌ای باشد که دانش لازم برای حل مساله مورد نظر، منتقل شود و از گفتن جزئیات اضافی خودداری کنید. در پایان، اگر کلیپ آموزشی با مدت زمان طولانی را تهیه کرده‌اید، بهتر است به صورت فهرست‌وار، موارد مهم را برای مخاطب مرور کنید. در ویدیو آموزشی کوتاه نیازی به مرور مجدد نخواهید داشت.

همچنین، برای این‌که مخاطب، درگیری بیشتری با موضوع پیدا کند، بهتر است تمرین‌هایی را نیز برای او در نظر بگیرید. به طور مثال، اگر مشغول ساخت آموزش پاورپوینت هستید، به جای مرور مراحل آموزش، از مخاطب بخواهید تا یک بار دیگر، اسلایدها را بسازد و همچنین، فایل‌های آموزش خود را نیز در اختیار او قرار دهید. در انتها نیز حتما پیش‌نمایش یا مروری از درس بعدی خود داشته باشید.

نکته‌ای که باید به هنگام ساخت ویدیو آموزشی موفق در نظر داشته باشید این است که در طول آموزش خود از زبان محاوره‌ای هم بهره بگیرید زیرا فهم ویدیو آموزشی را برای مخاطب ساده‌تر می‌کند و سبب ارتباط بهتر او با شما خواهد شد. نکته مهم دیگر این است که متن آموزش خود را پیش از شروع ساخت آموزش، با صدای بلند بخوانید تا اصطلاحات دشوار آن مشخص شود و بتوانید در صورت لزوم، آن‌ها را اصلاح کنید و بیان و آوای بهتری را برای ارائه به مخاطب داشته باشید.

متن خود را به شخص دیگری بدهید تا آن‌را بخواند و به کمک او، خوانایی متن را بسنجید. با این کار، در نهایت، متنی مناسب و خوانا خواهید داشت که از آن برای ارائه آموزش خود استفاده می‌کنید.

به هنگام تهیه متن آموزش، از کلماتی هدفمند کمک بگیرید که هریک، جایگاه مناسبی در متن داشته باشند. اگر واژه‌های شما به پیشروی همزمان مخاطب با آموزش، کمکی نمی‌کنند، آن‌ها را حذف کنید چراکه در نهایت، مدت زمان آموزش را کوتاه کرده‌اید.

گام دوم: انتخاب میکروفون برای ساخت ویدیو آموزشی

استفاده از یک هدست یا میکروفون داخلی کامپیوتر، ابزار مناسبی برای ساخت ویدیو آموزشی نیست زیرا به هنگام ضبط، بسیاری از نویزهای محیطی و صداهای اطراف نیز ضبط می‌شوند. برای ساخت کلیپ آموزشی بهتر است از یک میکروفون مجزا استفاده کنید. در ادامه، اشاره‌ای کوتاه به انواع میکروفون برای ضبط صدا خواهیم داشت تا به کمک آن بتوانید نوع میکروفون خود را انتخاب کنید.

• میکروفون داینامیک (دینامیک): «میکروفون دینامیک» (Dynamic Microphone)، نویزهای محیطی و فرکانس‌های برگشتی از دیوارها را به خوبی حذف می‌کند. از این میکروفون‌ها بیشتر در سالن‌های موسیقی و کنسرت استفاده می‌کنند زیرا فرصت کافی برای پردازش صدا وجود ندارد.
• میکروفون کاندنسر: «میکروفون کاندنسر» (Condenser Microphone) ضعیف‌ترین صداها حتی صدای عقربه‌های ساعت را نیز ضبط می‌کند و قیمت بالایی هم دارد. اگر صدای خود را در استودیوهای کاملا ساکت و عایق ضبط می‌کنید، بالاترین کیفیت را با استفاده از این میکروفون‌ها بدست می‌آورید. این میکروفون‌ها بیشتر در رادیو، دوبله فیلم و ضبط صدای آلبوم‌های موسیقی کاربرد دارند.

نوع اتصال میکروفون

نکته دیگری که باید به هنگام انتخاب میکروفون در نظر بگیرید، نوع رابط اتصال میکروفون است که به دو شکل کلی در بازار وجود دارد:

• میکروفون XLR: این نوع از میکروفون‌ها کیفیت بسیار بالایی دارند اما برای اتصال به کامپیوتر باید یک کارت صدا تهیه کنید.
• میکروفون USB: کیفیت صدا در این میکروفون‌ها به خوبی میکروفون‌های XLR نیست اما می‌توانید آن‌ها را از طریق درگاه USB، به کامپیوتر خود متصل کنید.
• میکروفون‌های یقه‌ای: این نوع از میکروفون‌ها از طریق رابط‌های مختلفی همچون جک‌های ۳/5 میلی‌متری نیز قابلیت اتصال دارند و انواع نمونه‌های باکیفیت و بی‌کیفیت را در بازار شامل می‌شوند.

لوازم جانبی میکروفون

بعد از انتخاب میکروفون، به برخی لوازم جانبی هم نیاز خواهید داشت. البته تهیه تمامی این موارد به بودجه شما و محیط ضبط بستگی دارد. تهیه یک «عایق صدا» (Microphone Isolation Shield) و قرار دادن آن در پشت میکروفون (حتی میکروفون‌های داینامیک)، از بازگشت فرکانس‌های برخوردی و ضبط آن‌ها جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، با استفاده از یک «پاپ فیلتر» (Pop Filter)، صداهای اضافی همچون صدای تنفس و صدای تلفظ حروف «س» و «ش» و «پ» و «ب» فیلتر می‌شود.

گام سوم: نصب نرم افزارهای ساخت کلیپ آموزشی

علاوه بر میکروفون، برای ساخت ویدیو آموزشی از دسکتاپ نیاز به برنامه‌هایی مخصوص به این کار خواهید داشت که در ادامه، به برخی از مهم‌ترین نرم‌افزارهای ضبط صفحه نمایش اشاره و بهترین نرم‌افزار ساخت فیلم آموزشی از دسکتاپ را معرفی می‌کنیم.

فیلم آموزش اسنگیت – ضبط و فیلم برداری از صفحه نمایش با Snagit در فرادرس

کلیک کنید

۱. Free Screencast

نرم‌افزار «Free Screencast» این قابلیت را دارد تا بخش مشخصی از صفحه نمایش کامپیوتر شما را ضبط کند و می‌توانید برای زیباتر شدن آن، فیلترها و افکت‌های مختلفی را به آن اضافه کنید. در نهایت، ویدیو تولیدی با فرمت‌هایی همچون «MP4» و «FLV» و برخی فرمت‌های رایج دیگر مانند «MKV» و «WebM»، تولید خواهد شد. از نقاط قوت این نرم‌افزار می‌توان به سادگی استفاده، رایگان بودن، کیفیت تصویر و صدا، پشتیبانی از فرمت‌های مختلف اشاره کرد.

وب‌سایت شرکت سازنده: (+)

2. Filmora Scrn

از جمله نرم‌افزارهای ارائه شده برای ویندوز و مک، نرم‌افزار «Filmora Scan» است که به کمک آن می‌توان به طور همزمان از وب‌کم و صفحه نمایش، فیلمبرداری کرد. از نقاط قوت این نرم‌افزار باید به توانایی ضبط بازی‌ها تا 120 فریم بر ثانیه و تهیه خروجی با فرمت‌های مختلف اشاره کرد. البته این نرم‌افزار برای کارهای پیشرفته و سطح بالا مناسب نیست.

وب‌سایت شرکت سازنده: (+)