فرادرسدانش مالی چیست؟ – مفاهیم پایه + اهمیت و کاربرد
توانایی درک و به‌کارگیری مفاهیم مالی برای تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه در زندگی به معنی دانش مالی است. این مهارت به افراد کمک میکند تا منابع مالی خود را به‌درستی کنترل کرده و هزینه‌های غیرضروری را کاهش دهند. علاوه بر این کسب دانش مالی مناسب به افراد کمک میکند تا بتوانند سرمایه‌گذاری‌های موفقی انجام دهند و برای آینده مالی خود برنامه‌ریزی کنند. دراین مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که دانش مالی چیست و با مفاهیم پایه، اهمیت و کاربرد آن آشنا می‌شویم. استراتژی‌هایی برای بهبود مهارت‌های مالی بیان می‌کنیم و راهکارهای دانش مالی برای کسب ثروت را شرح می‌دهیم.
دانش مالی چیست؟
توانایی فهم و استفاده موثر از انواع مهارت‌های مالی را دانش مالی می‌گویند که شامل مدیریت مالی شخصی، بودجه‌بندی و سرمایهگذاری میشود.
زمانی که شما دانش مالی دارید مقدمات لازم برای استفاده مناسب از دارایی را در اختیار دارید. توجه به دانش مالی باعث میشود تا به‌تدریج امور مالی مربوط به زندگی شخصی را یاد بگیرید. با توجه به این موضوع هراندازه زودتر بتوانید دانش مالی خود را افزایش دهید آینده مالی بهتری در انتظار شما خواهد بود.
از سال ۲۰۰۰ به بعد استفاده از ابزارها و خدمات مالی به‌طور گسترده‌ای در کشورهای مختلف بیشتر شد. افرادی که در ابتدا بیشتر خریدهای خود را با استفاده از پول نقد انجام می‌دادند، امروزه از ابزارهای مالی همانند کارت‌های نقدی و اعتباری برای انجام خرید و فروش روزانه استفاده می‌کنند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که عواقب نداشتن دانش مالی چیست و درباره اثرات بی‌سوادی مالی توضیحاتی می‌دهیم.
عواقب بی‌سوادی مالی
نداشتن دانش مالی می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. برای مثال ممکن است فرد درگیر بدهی‌های سنگین شود که پرداخت آنها برای او دشوار باشد. این مشکل می‌تواند به دلیل خرج کردن نادرست یا نداشتن برنامه‌ریزی بلندمدت به‌وجود آید. در نتیجه فرد ممکن است با مشکلاتی مانند اعتبار مالی کم، ورشکستگی، از دست دادن خانه و دیگر پیامدهای منفی روبه‌رو شود.
خوشبختانه امروزه منابع آموزشی بیشتری برای افرادی که قصد یادگیری مفاهیم مالی را دارند، در دسترس آنها قرار دارد. با توجه به افزایش انواع کلاهبرداری‌های مالی، داشتن سواد مالی باعث جلوگیری از به‌دام افتادن افراد در انواع کلاهبرداری‌های مالی میشود.
گستره دانش مالی
بسیاری از مهارت‌های مالی جزو دانش مالی محسوب می‌شوند. مثال‌های متداولی مانند بودجه‌بندی مخارج روزانه، مدیریت پرداخت بدهیها و نحوه ایجاد تغییر در پرتفوی سرمایهگذاری مالی نمونه‌هایی از مهارت‌های مربوط به دانش مالی هستند. برای یادگیری این مهارت‌ها، آشنایی با مفاهیم مالی پایه مانند سود مرکب و ارزش زمانی پول بسیار مفید است.
دانش مالی شامل استراتژی‌های مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت میشود. از سویی دیگر استراتژی استفاده شده به عوامل متعددی مانند سن، بازه زمانی سرمایهگذاری و میزان تحمل ریسک بستگی دارد.
دانش استفاده از ابزارهای مالی
افزایش سواد مالی درباره ابزارها و محصولات مالی مانند وام مسکن، بیمه درمانی و حساب‌های سرمایهگذاری شخصی به معنی کسب دانش در زمینه محصولات مالی است.
برای مدیریت درست این موارد، داشتن دانش مالی ضروری است. بنابراین لازم است تا افراد نحوه استفاده درست از این ابزارها را بدانند و بهترین روش‌های پس‌انداز و سرمایهگذاری را برای اهداف مالی مانند خرید خانه یا بازنشستگی انتخاب کنند.
علاوه بر این پیشرفت‌هایی مانند کیف پول الکترونیکی، پول دیجیتال و وام‌های همتا به همتا، اگرچه راحت و مقرون‌به‌صرفه هستند، اما برای استفاده از آنها لازم است تا دانش مالی خود را در زمینه مربوطه ارتقا دهیم.
یادگیری دانش مالی با فرادرس
امروزه سواد مالی یکی از مهارت‌های اساسی برای مدیریت پول، سرمایهگذاری هوشمندانه و دستیابی به استقلال مالی است. بسیاری از مشکلات مالی ناشی از ناآگاهی در زمینه بودجه‌بندی، پس‌انداز، سرمایهگذاری و مدیریت بدهیها است.
به همین دلیل یادگیری دانش مالی برای هر فردی ضروری است. با توجه به اهمیت این موضوع مجموعه فیلم‌های آموزشی متنوعی در فرادرس تهیه شده است که با کمک آنها می‌توانید با مفاهیم پایه‌ای مانند مدیریت هزینه‌ها، سرمایهگذاری، برنامه‌ریزی مالی و کاهش بدهی آشنا شوید و در ادامه تحلیل بازارهای مالی، مدیریت ریسک و استراتژی‌های سرمایهگذاری را یاد بگیرید. در فهرست زیر برخی از این آموزش‌ها را مشاهده می‌کنید.
- فیلم آموزش سواد مالی برای افزایش سرمایه و دارایی فرادرس
- فیلم آموزش آشنایی با بازارهای مالی فرادرس
- فیلم آموزش نهادهای پولی و مالی فرادرس
- فیلم آموزش سواد مالی به کودکان و نوجوانان فرادرس
- فیلم آموزش آشنایی با جرائم مالی و اقتصادی فرادرس
برای مشاهده فیلم‌های آموزشی بیشتر در این حوزه می‌توانید از مجموعه آموزشی زیر استفاده کنید.
اهمیت دانش مالی چیست؟
برای مدیریت هزینه‌های روزمره زندگی بر اساس درآمد، دریافت وام و برنامه‌ریزی مالی بلندمدت، داشتن دانش مالی ضرورت دارد و بدون سواد مالی افراد با مشکلات مالی جدی روبرو می‌شوند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های دانش مالی، توانایی برنامه‌ریزی و پس‌انداز کافی برای دوران بازنشستگی است. در عین حال، افراد باید از بدهی‌های سنگین اجتناب کنند. بدهی‌های سنگین احتمال ورشکستگی و از دست دادن دارایی‌ها را افزایش می‌دهد.
تاثیر دانش مالی در نسل هزاره چیست؟
کمبود دانش مالی، نسل هزاره را در برابر بحران‌های مالی شدید آسیب‌پذیر کرده است. نسل هزاره به افرادی گفته میشود که تقریبا بین اوایل دهه ۱۹۸۰ تا اواسط دهه ۱۹۹۰ یا اوایل دهه ۲۰۰۰ متولد شده اند که معادل دهه شصتی‌ها و هفتادی‌ها در ایران است.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد، این نسل که بزرگترین بخش از نیروی کار را تشکیل می‌دهند، به‌طور کلی آمادگی لازم برای مدیریت چالش‌های مالی را ندارند. حتی بین افرادی که تصور می‌کردند دانش بالایی در امور مالی شخصی دارند، تنها ۱۹٪ توانستند به سوالات مربوط به مفاهیم پایه مالی پاسخ درست بدهند.
مشکلات مالی این نسل شامل موارد زیر است.
- مشکلات مربوط به وام‌های پرهزینه و روزمزد
- عدم پس‌انداز اضطراری برای پوشش هزینه‌های سه ماهه آتی زندگی
- تجربه شرایط مالی شکننده و عدم توانایی تامین مالی در صورت بروز مشکلات احتمالی
با وجود اینکه بسیاری از این مشکلات در نگاه اول مشکلات شخصی به نظر می‌رسند، اما تاثیر گسترده‌ای بر کل اقتصاد دارند. برای مثال قبل از بحران مالی ۲۰۰۸ بسیاری از مردم بدون شناخت کافی از وام‌های مسکن، وارد قرارداهایی شدند که در نهایت به ضررشان تمام شد. این ناآگاهی کل اقتصاد را تحت تاثیر قرار داد.
بنابراین دانش مالی تنها یک مهارت فردی نیست و نقشی مهم در سلامت اقتصادی جامعه دارد. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که مزایای دانش مالی چیست و برخی از مهم‌ترین مزیت‌های آن را شرح می‌دهیم.
مزایای دانش مالی چیست؟
به‌طور کلی، دانش مالی به افراد کمک میکند تصمیمات هوشمندانه‌تری درباره پول و سرمایه خود بگیرند. علاوه بر این، مزایای مهم دیگری نیز دارد که در ادامه برخی از آنها را شرح می‌دهیم.
جلوگیری از اشتباهات پرهزینه
برخی از تصمیمات مالی در ابتدا ممکن است ساده به‌نظر برسند اما در بلندمدت تاثیرات منفی قابل‌توجهی دارند. مثلا دریافت وام با نرخ بهره متغیر ممکن است هر ماه نرخ سود متفاوتی داشته باشد که در نهایت هزینه زیادی را به وام‌گیرنده تحمیل میکند.
در مثالی دیگر برداشت زودهنگام از حساب بازنشستگی را می‌توان ذکر کرد که ممکن است شامل جریمه شود. اما با کسب دانش مالی می‌توان از چنین اشتباهاتی جلوگیری کرد.
آمادگی برای شرایط اضطراری مالی
دانش مالی به افراد یاد می‌دهد که چگونه برای روزهای سخت پس‌انداز کنند. اتفاقاتی مانند از دست دادن شغل یا هزینه‌های غیرمنتظره می‌توانند مشکلات بزرگی ایجاد کنند. اما در صورت پس‌انداز منظم، افراد می‌توانند از این چالش‌ها عبور کنند.
رسیدن به اهداف مالی
با درک بهتر مفاهیمی مانند پس انداز و بودجه‌بندی، افراد می‌توانند برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشند. شاید همین امروز نتوان به یک خواسته بزرگ مثل خرید خانه رسید، اما با برنامه‌ریزی درست می‌توان در مسیر تحقق آن گام برداشت.
افزایش اعتمادبه‌نفس مالی
تصور کنید که لازم است یک تصمیم مالی مهم بگیرید اما اطلاعات و دانش مالی کافی ندارید. در چنین شرایطی ممکن است دچار استرس شوید یا تصمیم اشتباهی بگیرید. اما در صورت داشتن سواد مالی، با اطمینان بیشتری تصمیم می‌گیرید و احتمال رسیدن به نتیجه مطلوب بیشتر میشود.
ارتقای مهارت‌های مالی
برای کسب دانش مالی لازم است تا مهارت‌هایی مانند بودجه‌بندی، مدیریت پرداخت بدهیها و موارد مشابه را یاد بگیریم. برای این منظور لازم است تا با انواع ابزارها و محصولات مالی برای سرمایهگذاری هوشمندانه در آنها آشنا شویم.
خبر خوب این است که هیچ‌گاه برای شروع برنامه‌ریزی درست مالی دیر نیست و در هر مرحله‌ای از زندگی و با هر وضعیت مالی همواره می‌توانید عادات مالی درست را شروع کنید. در ادامه برخی استراتژی‌های کاربردی در حوزه مالی را شرح می‌دهیم.
بودجه‌بندی مالی
مقدار درآمد دریافتی و مقدار هزینه‌های خود را پیگیری و مدیریت کنید. در بودجه شما لازم است موارد زیر گنجانده شود.
- درآمد مربوطه به حقوق دریافتی، سرمایه‌گذاری‌ها و سایر موارد.
- هزینه‌های ثابت مانند اجاره یا وام مسکن، خدمات عمومی و غیره.
- هزینه‌های اختیاری مانند خورد و خوراک خارج از خانه، خرید، سفر و موارد مشابه.
- پس‌انداز
بودجه‌بندی بهتر با مدیریت درآمد و هزینه‌ها
برای بودجه‌بندی مناسب در ادامه مدیریت درآمد و هزینه‌ها را در دو بخش ثبت درآمدها و بررسی هزینه‌ها به‌طور جداگانه شرح می‌دهیم.
- ثبت تمام درآمدها: در ابتدا میزان کل درآمد ماهانه خود را مشخص کنید. برای این منظور لازم است تا تمام منابع درآمدی خود را در نظر بگیرید، از جمله حقوق شغل اصلی، در آمد‌های جانبی و سایر درآمدها که به دست می‌آورید. با توجه به ثابت نبودن پاداش‌های سالانه یا مزایای عملکردی بهتر است آنها را به‌صورت جداگانه در نظر بگیرید.
- بررسی تمام هزینه‌ها: فهرستی از تمام هزینه‌های خود تهیه کنید. برای این منظور از هزینه‌های ثابت مانند اجاره‌خانه یا وام مسکن شروع کنید. علاوه بر این در کنار هزینه‌های اصلی مانند قسط خودرو لازم است تا هزینه‌های ماهانه ثابت مانند قبض تلفن و برق را در نظر بگیرید.
دسته‌بندی هزینه‌ها
پس از تهیه فهرست هزینه‌ها، آنها را در دسته‌های مشخص قرار دهید تا راحت‌تر بتوانید آنها را مدیریت کنید. این دسته‌بندی می‌تواند بر اساس سبک زندگی و نیازهای شما تنظیم شود. بنابراین با تفکیک هزینه‌های ثابت و متغیر متوجه می‌شوید که کدام بخش از هزینه‌های شما قابل کاهش است و چگونه می‌توانید پس‌انداز بیشتری داشته باشید.
بهینه‌سازی بودجه
برای داشتن مدیریت مالی موفق، به‌طور منظم هزینه‌های خود را بررسی و اصلاح کنید. تفاوت بین نیازهای ضروری و هزینه‌های غیرضروری را مشخص کنید و در صورت امکان، مخارج اضافی را کاهش دهید.
اگر همچنان دخل‌و‌خرج شما هماهنگ نیست، هزینه‌های بزرگتر مانند اجاره، وام و شهریه را بازبینی کنید. در نهایت به این نکته توجه کنید که بودجه‌بندی یک عادت بلندمدت است. بنابراین با استمرار این کار و مشارکت اعضای خانواده می‌توانید هزینه‌های اضافی را کاهش داده و بودجه‌بندی را بهینه کنید.
پس‌انداز را در ابتدا کنار بگذارید
در این استراتژی در ابتدا مقدار مشخصی را به پس‌انداز اختصاص می‌دهید و سپس باقی‌مانده پول را برای هزینه‌های دیگر مدیریت می‌کنید.
برای مثال اگر قصد دارید برای ادامه‌تحصیل پس‌انداز کنید، در ابتدا مبلغی که هر ماه می‌خواهید کنار بگذارید را مشخص کنید و آن را به حساب پس‌انداز خود منتقل کنید. این روش به شما کمک میکند تا پس‌انداز را به یک اولویت تبدیل کنید و در ابتدا آن را در حساب جداگانه‌ای ذخیره کنید.
پرداخت به‌موقع قبض‌ها
برای جلوگیری از جریمه‌های دیرکرد و حفظ اعتبار مالی حتما قبض‌ها و اقساط ماهانه را سر وقت پرداخت کنید. برای این منظور می‌توانید از سیستم‌های پرداخت خودکار بانکی یا اپلیکیشن‌های مدیریت قبض استفاده کنید تا پرداخت‌ها به‌طور خودکار انجام شوند. همچنین تنظیم یادآوری‌های پیامکی یا ایمیلی می‌تواند به شما در پرداخت به‌موقع قبض‌ها کمک کند.
مدیریت بدهیها
برای کاهش هزینه‌های غیرضروری و بازپرداخت بدهیها می‌توانید از بودجه‌بندی کمک بگیرید. برای این منظور می‌توانید برنامه‌ای برای کاهش بدهی داشته باشید. مثلا در ابتدا وام‌های با بهره بالاتر را پرداخت کنید. اگر بدهی زیادی دارید می‌توانید با بانک یا موسسه مالی صحبت کنید تا شرایط بازپرداخت را تغییر دهد.
برای مدیریت بهتر بدهیها می‌توانید از مشاوره مالی نیز کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌های پرداخت بدهی می‌توانید مطلب بهترین روش‌های پرداخت بدهی از مجله فرادرس را مطالعه کنید.
چگونه دانش مالی خود را افزایش دهیم؟
برای اینکه در مسائل مالی آگاه‌تر شویم لازم است مهارت‌هایی مانند بودجه‌بندی و مدیریت بدهیها را یاد بگیریم و با فرصت‌های سرمایهگذاری آشنا شویم. در گام بعدی لازم است تا این مهارت‌ها و دانش سرمایهگذاری را در زندگی روزمره نیز به‌کار بریم.
برخی از کارهای ساده اما موثر در بهبود وضعیت مالی شامل بودجه‌بندی، کنترل مخارج، پرداخت به‌موقع صورت‌حساب‌ها، پس‌انداز هوشمندانه و سرمایهگذاری برای آینده است که آنها را توضیح دادیم. برای آشنایی بیشتر با این حوزه‌ها می‌توانید فیلم آموزش اصول مدیریت مالی شخصی فرادرس را مشاهده کنید.
در ادامه روش‌های متداول مدیریت مالی شخصی را شرح می‌دهیم.
روش‌های متداول مدیریت مالی شخصی
دو روش رایج و ساده برای بودجه‌بندی شخصی، قوانین ۵۰/۲۰/۳۰ و ۷۰/۲۰/۱۰ هستند که به دلیل سادگی، محبوبیت زیادی دارند. در روش ۵۰/۲۰/۳۰ درآمد خالص پس از کسر مالیات به سه بخش تقسیم میشود. ۵۰ درصد برای نیازهای اساسی، ۲۰ درصد برای پس‌انداز و ۳۰ درصد برای سرمایهگذاری یا سایر تفریحات در نظر گرفته میشود.
روش ۷۰/۲۰/۱۰ نیز الگوی مشابهی دارد. این روش پیشنهاد میکند که ۷۰ درصد از درآمد صرف هزینه‌های روزمره شود. ۲۰ درصد از درآمد نیز برای پس‌انداز یا پرداخت بدهیها در نظر گرفته شود. ده درصد باقی‌مانده نیز برای سرمایهگذاری اختصاص داده شود.
آشنایی با انواع درآمد
درآمد سنگ بنای ثبات مالی است و نقش کلیدی در توانایی شما برای پس‌انداز، سرمایهگذاری و رسیدن به آزادی مالی دارد. فرقی نمی‌کند که کارمند هستید یا کسب‌و‌کاری مستقل دارید، در هر دو حالت میزان و نوع درآمد شما تاثیر مستقیمی بر مسیر مالی شما دارد. در ادامه با انواع درآمد آشنا می‌شویم.
- درآمد حاصل از کار
- درآمد غیرفعال
- درآمد سبد سرمایهگذاری
درآمد حاصل از کار
این نوع درآمد پولی است که در ازای کار یا ارائه خدمات دریافت می‌کنید و رایج‌ترین شکل درآمد محسوب میشود. اگر چه معمولا درآمد حاصل از کار پایدار و قابل پیش‌بینی است، اما محدودیت‌هایی دارد، مانند وابستگی مستقیم به زمان و میزان تلاش در حوزه کاری مربوطه.
برای افزایش این نوع درآمد می‌توانید به دنبال مشاغل با حقوق بالاتر باشید یا مهارت‌های خود را ارتقا دهید تا بتوانید دستمزد بهتری را از کارفرما دریافت کنید.
حقوق و دستمزد
حقوق مبلغی ثابت است که به‌صورت منظم به کارمندان پرداخت میشود و معمولا شامل مزایایی مانند بیمه و بازنشستگی است. در حالی‌که دستمزد بر اساس ساعت کار محاسبه میشود و ممکن است متغیر باشد. کارگران ساعتی امکان دریافت اضافه‌کاری دارند که می‌تواند مجموع درآمد آنها را افزایش دهد. اما یکی از چالش‌های اصلی افراد روزمزد عدم ثبات درآمد است زیرا میزان درآمد آنها با توجه به بازار کار و تقاضای فصلی تغییر میکند.
درآمد حاصل از خوداشتغالی
درآمد خوداشتغالی پولی است که از طریق راه‌اندازی کسب‌و‌کار شخصی، کارهای فریلانسری یا فعالیت به‌عنوان پیمانکار به‌دست می‌آورید. در این حالت برخلاف کارمندان این افراد کارفرمایی ندارند تا از آنها مالیات کسر کند یا مزایایی را برای آنها درنظر بگیرد. با توجه به این موضوع این افراد لازم است تا برنامه‌ریزی مناسبی را برای کنترل هزینه‌ها و مدیریت صحیح درآمدها داشته باشند.
بنابراین با وجود اینکه خوداشتغالی، آزادی و انعطاف‌پذیری زیادی برای افراد فراهم میکند اما چالش‌هایی مانند درآمد نامنظم و مسئولیت بیشتر در مدیریت کسب‌و‌کار را نیز به‌دنبال دارد. برای موفقیت در فعالیت‌های خوداشتغالی می‌توانید بر ایجاد منابع درآمد متنوع تمرکز کنید. از سویی دیگر بخشی از درآمد را پس از پرداخت مالیات پس‌انداز کنید. برای جذب مشتریان بیشتر نیز می‌توانید مهارت‌های کاری خود را در حوزه انتخابی افزایش دهید.
پاداش و کمیسیون‌ها
پرداخت‌های مربوط به پاداش‌ها و کمیسیون‌ها علاوه بر حقوق پایه یا دستمزد بوده و معمولا بر اساس عملکرد افراد تعیین میشود. کارفرمایان برای تشویق کارکنان به دستیابی به اهدافی مانند افزایش فروش، تکمیل پروژه‌ها یا بهبود سودآوری شرکت، پاداش‌هایی در نظر می‌گیرند که می‌تواند به میزان قابل‌توجهی درآمد را افزایش دهد.
درآمد غیرفعال
درآمد غیرفعال پولی است که با کمترین تلاش به دست می‌آورید. این درآمد در حالت ایده‌آل می‌تواند بدون نیاز به صرف زمان، به‌طور مستمر درآمد ایجاد کند و نقش مهمی در دستیابی به استقلال مالی دارد.
درآمد حاصل از اجاره
این درآمد از اجاره دادن ملک به مستاجران به‌دست می‌آید که می‌تواند شامل املاک مسکونی، تجاری یا اقامتگاه‌های تفریحی باشد. یک ملک اجاره‌ای که به‌خوبی مدیریت شود علاوه بر ایجاد درآمد ماهانه ثابت با گذر زمان نیز ارزش بیشتری پیدا میکند.
درآمد حق امتیاز
حق امتیاز پرداختی است که در ازای استفاده از کتاب‌ها، موسیقی، علائم تجاری و غیره دریافت میشود. این پرداخت معمولا به‌صورت درصدی از درآمد حاصل از فروش تعیین میشود. برای مثال نویسندگان هنگام فروش کتاب‌ها، موسیقی‌دانان از طریق پخش یا اجرای آثارشان و مخترعان زمانی که شرکتها از فناوری‌های ثبت‌شده آنها استفاده می‌کنند، حق امتیاز دریافت می‌کنند.
افیلیت مارکتینگ
«بازاریابی همکاری در فروش» (Affiliate Marketing) یک روش کسب درآمد دیجیتال است که در آن با تبلیغ محصولات یا خدمات شرکت‌های دیگر، کمیسیون دریافت می‌کنید. این مدل تجاری به‌ویژه در بلاگ‌نویسی، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا رایج است. افراد با استفاده از افیلیت مارکتینگ از لینک‌های اختصاصی برای هدایت کاربران به وب‌سایت شرکتها استفاده می‌کنند و درصدی از هر فروش را دریافت می‌کنند.
درآمد سبد سرمایهگذاری
درآمد سبد سرمایهگذاری به سودی گفته میشود که از طریق سرمایهگذاری در دارایی‌های مختلف به دست می‌آید. این نوع درآمد نمونه‌ای از کاربرد دانش مالی برای رشد سرمایه بدون نیاز به کار مستقیم است و معمولا به‌عنوان درآمد غیرفعال در نظر گرفته میشود. البته لازم به ذکر است برخی سرمایه‌گذاران رویکردی فعال در مدیریت سرمایه‌گذاری‌های خود دارند. سه منبع اصلی درآمد سبد سرمایهگذاری را در فهرست زیر مشاهده می‌کنید که در ادامه هر کدام را به‌طور خلاصه شرح می‌دهیم.
- سود سهام
- بهره
- سود سرمایهای
برای آشنایی بهتر با اصول سرمایهگذاری می‌توانید فیلم آموزش مبانی مدیریت سرمایهگذاری فرادرس را مشاهده کنید.
سود سهام
سود سهام پرداخت‌های دوره‌ای است که شرکتها به سهام‌داران ارائه می‌کنند. زمانی که یک شرکت سودآوری دارد، می‌تواند بخشی از آن را در قالب سود سهام توزیع کند. سرمایهگذاری در سهام با سود تقسیمی می‌تواند راهبردی بلندمدت برای افزایش ثروت باشد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران از دانش مالی خود برای سرمایهگذاری مجدد سود سهام استفاده می‌کنند تا از مزیت رشد مرکب بهره‌مند شوند و ارزش سبد سرمایهگذاری خود را در طول زمان افزایش دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سهام می‌توانید مطلب سهام چیست و سهامدار کیست از مجله فرادرس را مطالعه کنید.
بهره
درآمد بهره از طریق قرض دادن پول در قالب ابزارهای مالی مانند اوراق قرضه به دست می‌آید. دولت‌ها و شرکتها با انتشار اوراق قرضه، سرمایه جذب می‌کنند و در ازای آن به سرمایه‌گذاران بهره پرداخت می‌کنند. این پرداخت‌ها که معمولا کوپن نامیده میشود، به‌صورت دوره‌ای ارائه می‌شوند و یک جریان درآمدی قابل‌پیش‌بینی را ایجاد میکند.
سود سرمایهای
سود سرمایهای زمانی روی می‌دهد که یک دارایی را با قیمتی بالاتر از قیمت خرید آن بفروشید. این دارایی‌ها می‌تواند شامل سهام، املاک، فلزات گران‌بها و سایر سرمایه‌گذاری‌ها باشند. سود سرمایهای نیز به نوبه خود به دو دسته سود سرمایهای کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم می‌شوند.
سرمایه‌گذارانی که به دنبال سود سرمایهای هستند معمولا در معاملات سهام، سرمایهگذاری در املاک و دارایی‌هایی مانند رمزارزها فعالیت می‌کنند. با توجه به تاثیرپذیری سود سرمایهای از نوسانات بازار، برای موفقیت در سرمایه‌گذاری‌ها لازم است تا دانش مالی قابل‌قبولی در حوزه مربوطه کسب کنیم تا بتوانیم بازار موردنظر را به‌طور دقیق تحلیل کنیم.
راهکارهای دانش مالی برای کسب ثروت
با وجود اینکه برخی افراد ثروت را به ارث می‌برند یا در موارد نادری از طریق شانس ثروتمند می‌شوند، بسیاری از افراد موفق با سرمایهای اندک شروع کرده و با کسب دانش مالی و استفاده از استراتژی‌های هوشمندانه ثروتمند می‌شوند.
این افراد از روش‌های متنوعی برای پس‌انداز، سرمایهگذاری و رشد دارایی‌هایشان استفاده می‌کنند. نکته قابل توجه این است که بسیاری از این راهکارها برای همه افراد صرف‌نظر از میزان دارایی اولیه آنها قابل اجرا است. در ادامه برخی از راهکارهای دانش مالی برای کسب ثروت را شرح می‌دهیم.
مدیریت پول
دانش مالی مدیریت پول به‌طور عمده به این موضوع اشاره میکند که ثروت واقعی زمانی ساخته میشود که پول راکد نماند و همواره برای شما کار کند. معمولا از ثروتمندان می‌شنوید که می‌گویند پول نقد ندارم. البته این گفته به معنی ورشکسته بودن آنها نیست. بلکه به این معنی است که افراد ثروتمند هیچ‌گاه مقادیر زیادی از سرمایه یا پول نقد را بدون استفاده نگه نمی‌دارند. بنابراین با کسب دانش مالی برای به‌جریان انداختن پول می‌توانید به ثروت واقعی برسید.
درآمد و هزینه‌ها
دانش مالی درآمد و هزینه‌ها به معنی مدیریت جریان نقدی برای رسیدن به استقلال مالی است. یکی از موارد مهم در مدیریت جریان نقدی کسب دانش مالی لازم برای بررسی و کنترل درآمد و هزینه‌ها است. برای مثال اگر تمام درآمد خود را صرف هزینه‌های شخصی کنید، فرصتی برای پس‌انداز و سرمایهگذاری برای ایجاد ثروت باقی نمی‌ماند. در ادامه یاد می‌گیریم که دانش مالی در مدیریت زمان چیست و درباره آن توضیحاتی ارائه می‌کنیم.
مدیریت زمان
دانش مالی در مدیریت زمان به ارزش زمان در تولید ثروت اشاره میکند. برای مثال اگر زمانی که صرف تمیز کردن منزل خود می‌کنید برای شما از هزینه نظافتچی بیشتر ارزش دارد، بهتر است شخصی را برای نظافت منزل استخدام کنید. در موارد دیگر نیز می‌توانید به همین ترتیب عمل کنید. بنابراین با صرف زمان بیشتر بر روی فعالیت اقتصادی مربوطه می‌توانید بازدهی و در نتیجه درآمد خود را افزایش دهید.
استفاده راهبردی از بیمه
دانش مالی در استفاده راهبردی بیمه به این موضوع اشاره میکند که افراد ثروتمند از بیمه صرفا برای جبران خسارات استفاده نمی‌کنند، بلکه بیمه را به‌عنوان ابزاری راهبردی در برنامه‌ریزی مالی به‌کار گیرند.
برای مثال با دانش مالی می‌توان استفاده مناسبی از بیمه برای مدیریت ارث، دارایی‌ها، بهینه‌سازی مالیات و حتی مدیریت مالی خانوادگی داشت. این نگاه هوشمندانه به بیمه یکی از تفاوت‌های کلیدی بین افراد عادی و کسانی است که با دانش مالی ثروت خود را حفظ می‌کنند و آن را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند.
عادت به سرمایهگذاری
افراد ثروتمند عادت به سرمایهگذاری دارند. برای ایجاد عادت به سرمایهگذاری مهم نیست که با چه مقدار سرمایه این کار را انجام می‌دهید. بلکه ثبات و تداوم در سرمایهگذاری اهیمت بیشتری دارد. برای این منظور بهترین روش برای کسب عادت به سرمایهگذاری این است که مبلغی را متناسب با شرایط مالی خود به‌طور منظم سرمایهگذاری کنید.
یکی از راه‌هایی که پایبندی به سرمایهگذاری را راحت میکند، خودکارسازی انتقال وجه از درآمد به حساب سرمایهگذاری است. هر چه زودتر این روند را شروع کنید و هم‌زمان با افزایش درآمد، مبلغ سرمایهگذاری را بالا ببرید، ثروت بیشتری در طول زمان کسب می‌کنید. مهم این است که مقدار و دوره‌های سرمایهگذاری را به‌گونه‌ای انتخاب کنید که در بلندمدت به آن پایبند بمانید.
مهارت‌های مالی
نگرش افراد نسبت به پول عادات مالی آنها را شکل می‌دهد و در نهایت این عادت‌ها تعیین‌کننده موفقیت مالی افراد است. بنابراین برای ساختن ثروتی پایدار، لازم است تا مهارت‌های مالی مناسب را یاد بگیریم و برای افزایش دانش مالی همواره مشتاق باشیم. با ارتقای همیشگی دانش مالی می‌توانیم مسیر خود را به‌‌سوی ثروت و امنیت مالی هموار کنیم.
دانش مالی در پذیرش ریسک
درک میزان تحمل ریسک و نترسیدن از پذیرش ریسکهای حساب‌شده یکی از اصول مهم در دانش مالی است. پذیرش ریسکهای حساب‌شده هم در سرمایهگذاری و هم در کسب‌و‌کار قابل‌اجرا است.
برای تصمیم‌گیری بهتر می‌توانید میزان تحقیقات خود را در حوزه مدیریت ریسک افزایش دهید و از تجربه سایر افراد برای کسب مهارت‌های لازم استفاده کنید. به‌عنوان مثال، یک مشاور مالی می‌تواند به شما کمک کند تا بر اساس میزان تحمل ریسک خود، به‌طور سنجیده و تدریجی سرمایهگذاری کنید.
دانش مالی در مدیریت شرکت
تمامی شرکتها برای رسیدن به اهداف مالی، بهینه‌سازی منابع و افزایش ارزش سهام خود نیاز دارند تا از لحاظ مالی به‌طور بهینه‌ای مدیریت شوند. این موضوع نقش دانش مدیریت مالی را برای تمامی شرکتها برجسته میکند. با توجه به اهمیت دانش مالی در اداره شرکتها در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که دانش مدیریت مالی شرکت چیست و درباره آن توضیحاتی ارائه می‌کنیم.
دانش مدیریت مالی شرکت چیست؟
مدیریت مالی شرکتی یکی از شاخه‌های دانش مالی است که به چگونگی تامین منابع مالی و تصمیم‌گیری‌های مربوط به مدیریت درآمد و هزینه شرکت میپردازد.
به عبارت دیگر دانش مدیریت مالی شرکتها بر روی راهکارهای افزایش سود و کاهش هزینه شرکتها تمرکز دارد. علاوه بر این مدیریت مالی شرکت استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی نیز برای افزایش ارزش سهام شرکت طرح‌ریزی میکند. در ادامه دو عملکرد اصلی مدیریت مالی شرکت را شرح می‌دهیم.
- تامین منابع مالی: تامین منابع مالی شرکت از طریق جمع‌آوری سرمایه از منابع داخلی و خارجی با کمترین هزینه ممکن برای شرکت انجام میشود. منابع مالی شرکت به دو دسته حقوق صاحبان سهام و بدهیها تقسیم میشود.
- تخصیص منابع مالی: تخصیص منابع مالی به نحوه سرمایهگذاری منابع مالی شرکت اشاره دارد. با این کار شرکت سعی میکند تا سود بیشتری حاصل کند و ارزش سهام شرکت را افزایش دهد.
اصول مدیریت مالی شرکت
اصول مدیریت مالی شرکت دارای سه اصل مهم است که مبنای تصمیم‌گیری‌های مالی را تشکیل می‌دهد. بر اساس این اصول شرکتها می‌توانند فرصت‌های سرمایهگذاری را شناسایی کنند، میزان ریسکهای موجود را ارزیابی کنند و با توجه به اهداف مالی خود تصمیم‌های آگاهانه‌ای را اتخاذ کنند. در ادامه هر کدام از آنها را شرح می‌دهیم.
ارزش زمانی پول
این اصل تاکید دارد که مقدار مشخصی از پول در حال حاضر ارزش بیشتری نسبت به همین مقدار پول در آینده دارد. این موضوع به دلیل امکان سرمایهگذاری و دریافت سود از پول است که ارزش زمانی پول را نشان می‌دهد. در تصمیم‌گیری‌های سرمایهگذاری به ارزش زمانی پول نیز توجه می‌کنند تا میزان بازدهی سرمایهگذاری در یک پروژه را با توجه به مدت زمان رسیدن آن پروژه به سود مشخص کنند.
موازنه ریسک و بازده
این اصل بیان میکند که هر اندازه میزان ریسک سرمایهگذاری بیشتر باشد، احتمال دستیابی به بازده بالاتر نیز افزایش پیدا میکند. این مفهوم در تصمیم‌گیری‌های مالی نقش مهمی دارد. زیرا به شرکتها کمک میکند هنگام سرمایهگذاری، ریسک‌ها و بازده احتمالی را با هم مقایسه کنند و تصمیم‌های بهتری اتخاذ کنند.
اصل تنوع‌بخشی
با توجه به این اصل سرمایهگذاری بر روی پروژه‌های متنوعی انجام میشود تا میزان ریسک سرمایهگذاری تا حد امکان کاهش پیدا کند. این اصل به شرکتها کمک میکند تا اثرات منفی رویدادهای نامطلوب را بر عملکرد شرکت کاهش دهند. علاوه بر این برخی سرمایه‌گذاران از تنوع‌بخشی در سرمایهگذاری به‌عنوان ابزاری مفید برای بررسی شرکت‌های جدید یا شناسایی فرصت‌های سرمایهگذاری در سایر دارایی‌ها استفاده می‌کنند.
انواع مدیریت مالی شرکت
مدیریت مالی شامل انواع متنوعی از فعالیت‌های مالی برای افزایش ارزش سهام شرکت و رسیدن شرکت به اهداف مالی است. انواع اصلی مدیریت مالی شرکت شامل بودجه‌بندی سرمایه، ساختار سرمایه و برنامه‌ریزی مالی میشود. هر کدام از این موارد باعث ارتقای سلامت اقتصادی شرکت و بازدهی آن میشود.
بودجه‌بندی سرمایهای
بودجه‌بندی سرمایهای به این موضوع میپردازد که کدام یک از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت سود بیشتری حاصل کرده است و مطابقت بیشتری با اهداف استراتژیک شرکت مربوطه دارد. این نوع مدیریت مالی شامل ارزیابی سود سرمایهگذاری بر روی دارایی‌هایی مانند زمین یا دارایی‌های ثابت مانند ماشین‌الات شرکت نیز میشود.
با توجه به اینکه بودجه‌بندی سرمایهای ماهیتی بلندمدت دارد، بنابراین میزان ریسک و احتمال بروز مشکلات احتمالی در آن افزایش پیدا میکند. برای این منظور شرکتها معمولا در طول اجرای پروژه‌های مربوطه به‌صورت دوره‌ای بودجه سرمایهای خود را بررسی و تنظیم می‌کنند.
اهمیت بودجه‌بندی سرمایهای چیست؟
اهمیت بودجه‌بندی سرمایهای این است که به حسابرسی مالی میپردازد. برای این منظور قبل از اینکه شرکت در پروژه‌ای سرمایهگذاری کند در ابتدا لازم است تا میزان سود و ریسکهای احتمالی آن را بررسی نماید. علاوه بر این در شرایط وجود محدودیت در منابع، بودجه‌بندی سرمایهای در تصمیم‌گیری درباره نحوه تخصیص منابع، نیروی کار و سایر سرمایه‌های شرکت نقش مهمی دارد.
برای بررسی میزان سودآوری پروژه‌های سرمایهگذاری، شرکتها از روش‌هایی استفاده می‌کنند که در ادامه یکی از آنها را شرح می‌دهیم.
بررسی ارزش فعلی خالص
اختلاف بین ارزش فعلی جریان‌های نقدی ورودی و ارزش فعلی جریان‌های نقدی خروجی در طول یک دوره زمانی مشخص را «ارزش فعلی خالص» (Net Present Value) می‌گویند. در بودجه‌بندی سرمایهای از ارزش فعلی خالص برای ارزیابی سودآوری پروژه‌های سرمایهگذاری استفاده می‌کنند.
در این حالت اگر ارزش فعلی خالص مثبت باشد، نشان‌دهنده سودآور بودن پروژه است و در صورتی که ارزش فعلی خالص آن منفی باشد به این معنی است که پروژه مربوطه باعث زیان میشود و سرمایهگذاری در آن توصیه نمی‌شود.
ساختار سرمایه
ساختار سرمایه در شرکت به این موضوع میپردازد که چه مقدار سرمایه برای انجام فعالیت‌های شرکت لازم است و شرکت مربوطه به آن نیاز دارد. ساختار سرمایه ترکیبی از مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام برای انجام فعالیت‌های شرکت و گسترش آن است.
بدهی، سرمایهای است که برای تقویت ساختار مالی شرکت قرض گرفته میشود. شرکتها می‌توانند از طریق دریافت وام یا فروش اوراق قرضه سرمایه لازم را در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت یا بلندمدت برای انجام فعالیت‌های موردنظر تامین کنند.
از سوی دیگر حقوق صاحبان سهام سرمایهای است که در اختیار سهام‌داران است و دو نوع دارد.
- سود انباشته: مقدار سودی است که توسط شرکت کنار گذاشته میشود تا صرف تقویت کسب‌و‌کار مربوطه شود.
- سرمایه سهام‌داران: مقدار پولی است که مالکان شرکت در زمان تاسیس شرکت آن را سرمایهگذاری کرده‌اند و نیز مقدار سرمایه حاصل از فروش سهام را شامل میشود.
ساختار سرمایه بهینه نوعی دیگر از ساختار سرمایه است که به ترکیب ایده‌آلی از بدهی و حقوق صاحبان سهام اشاره دارد. این ترکیب به‌گونه‌ای تنظیم میشود که ارزش بازار شرکت را به حداکثر برساند و هزینه سرمایه را به حداقل کاهش دهد.
برنامه‌ریزی مالی و تحلیل
برنامه‌ریزی مالی و تحلیل شرکت سعی دارد تا پیش‌بینی مناسبی را از عملکرد شرکت ارائه کند و سلامت مالی آن را ارزیابی نماید. این فرآیند نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های مدیر عامل، مدیر مالی و هیئت مدیره دارد. برنامه‌ریزی مالی شامل ساخت مدل‌های مالی، تحلیل سوابق مالی و روندهای مربوطه و برآورد نتایج احتمالی برای آینده است.
با توجه به فرآیند برنامه‌ریزی و تحلیل، شرکتها می‌توانند حوزه‌هایی که نیاز به تخصیص سرمایه دارند را شناسایی و منابع لازم را به این قسمت‌ها تخصیص دهند. از سویی دیگر قسمت‌هایی که نیاز کمتری به تخصیص سرمایه دارند را نیز شناسایی کنند و سرمایه محدود‌تری به آن بخش‌ها اختصاص دهند.
یادگیری مدیریت مالی شخصی با فرادرس
مدیریت مالی شخصی مهارتی کلیدی برای داشتن آینده‌ای امن و پایدار است. بسیاری از افراد با چالش‌هایی مانند کنترل هزینه‌ها، پس‌انداز، سرمایهگذاری و مدیریت بدهیها مواجه هستند که می‌تواند بر کیفیت زندگی آنها تاثیرگذار باشد.
بنابراین بدون دانش و برنامه‌ریزی مالی مناسب، دستیابی به ثبات و استقلال مالی دشوار است.
با توجه به اهمیت یادگیری مدیریت مالی شخصی، فیلم‌های آموزشی متعددی در فرادرس تهیه شده است تا به شما کمک کند با اتخاذ تصمیمات مالی هوشمندانه، کنترل کاملی بر پول و سرمایه‌های شخصی داشته باشید. در فهرست زیر برخی از این فیلم‌های آموزشی را مشاهده می‌کنید.
- فیلم آموزش اصول مدیریت مالی شخصی فرادرس
- فیلم آموزش تحلیل مالی با هوش مصنوعی فرادرس
- فیلم آموزش مبانی مدیریت سرمایهگذاری فرادرس
- فیلم آموزش تحلیل بازار طلا و چارچوب های تحلیل بنیادی آن فرادرس
- فیلم آموزش تجزیه و تحلیل بازار فرادرس
برای مشاهده فیلم‌های آموزشی بیشتر در حوزه مدیریت مالی شخصی در فرادرس می‌توانید از مجموعه فیلم آموزشی زیر استفاده کنید.
جمع‌بندی
در ابتدای این مطلب به این موضوع پرداختیم که مفهوم دانش مالی چیست و درباره عواقب بی‌سوادی مالی توضیح دادیم. در ادامه گستره دانش مالی را بیان کردیم و اهمیت دانش مالی را شرح دادیم. سپس مزایای دانش مالی را بیان کردیم. برای بهبود مهارت‌های دانش مالی استراتژی‌هایی وجود دارد که آنها را توضیح دادیم.
برای این منظور بودجه‌بندی مالی، پس‌انداز و مدیریت بدهیها را بیان کردیم. در ادامه روش‌های متداول مدیریت مالی شخصی را شرح دادیم و به این موضوع پرداختیم که نقش دانش مالی در افزایش درآمد چیست. درآمد حاصل از کار، درآمد غیرفعال و درآمد حاصل از سبد سرمایهگذاری را بیان کردیم.
در ادامه دانش مالی برای مدیریت پول، درآمد و هزینه‌ها و تعیین اهداف مالی را شرح دادیم. در پایان نیز درباره دانش مالی در پذیرش ریسک توضیحاتی را بیان کردیم.
