رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی | معرفی، حقوق و درآمد و بازار کار + فیلم

در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته‌های دانشگاهی مجله فرادرس، به رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی پرداخته‌ایم و سعی کرده‌ایم تناسب آن با روحیات افراد، دروسی که برای موفقیت در این رشته باید در آن‌ها پایه‌ای قوی‌تر داشت، گرایش‌های آن، بازار کار و سایر موارد مرتبط را مورد بررسی قرار دهیم.

رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی مناسب چه کسانی است؟

به طور کلی، می‌توان گفت که رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی برای افراد زیر مفید است:

• کسانی که به دنبال فهم جامعه‌‌‌‌شناسانه از پدیده‌‌های اجتماعی پیرامون خودشان هستند.
• خبرنگاران، نویسندگان و گزارشگرانی که موضوع موردمطالعه‌‌ آن‌ها دارای ابعاد اجتماعی و فرهنگی است.
• پژوهشگران و کسانی که قصد انجام فعالیت پژوهشی حرفه‌‌ای در حوزه‌‌ مسائل اجتماعی دارند.
• کارشناسان روابط عمومی سازمان‌‌ها و دستگاه‌‌ها
• کارشناسان پژوهش‌های اجتماعی سازمان‌‌های و دستگاه‌‌های دولتی
• کارشناسان پژوهشی بخش‌‌های تحقیق و توسعه در سازمان‌‌ها که بخشی از موضوع مورد پژوهش ايشان در حوزه مسائل اجتماعی سازمان‌‌ آن‌ها است.
• کسانی که قصد آموزش محتواهای آموزشی در حوزه‌‌ اجتماعی را دارند.

برای تصريح بيشتر خوب است به اين سوال نيز پاسخ داد که این رشته متناسب با چه کسانی نیست؟ این رشته مناسب افرادی که قصد کسب درآمدهای بالا را دارند نیست چون کسب درآمدهای بالا در حوزه‌‌ علوم اجتماعی نه از طریق انجام کارهای کارمندی متناسب با رشته جامعه شناسی و پژوهشگری علوم اجتماعی قابل کسب است و نه در بخش پژوهش می‌توان پژوهش‌‌هایی با ظرفیت‌‌های با درآمدزایی بالا را پدید آورد. بنابراین برخلاف برخی رشته‌های علوم انسانی همچون حقوق، حسابداری، مديريت مالی و روانشناسی بالینی که ظرفیت‌‌های کسب درآمدی نسبتا بالایی دارند؛ این رشته چون ماهیتا وابسته به انجام کارهای دولتی و کارمندی و یا انجام کارهای پژوهشی است و در هر دو حال عمدتا منبع مالی آن از طرف بخش دولتی تامین می شود، لذا ظرفیت‌‌های بالایی برای درآمدزایی را نمی‌تواند فراهم نماید.

کدام دروس دوره دبیرستان در رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی بیشتر کاربرد دارند؟

برای کسانی که قصد تحصیل در رشته‌ جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی را دارند داشتن پایه‌‌ ریاضی و به ویژه آمار به پیشرفت تحصیلی آن‌ها کمک می‌کند. داشتن پایه‌‌ قوی آموزشی در زبان انگلیسی نیز کمک‌کننده خواهد بود.

بخشی از دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی اين رشته، دانشجویان رشته‌های فنی مهندسی هستند، بنابراین داشتن پایه‌‌ی ریاضی قوی در این حوزه می‌تواند در موفقیت دانشجو مثمر ثمر باشد.

چنانچه دانشجو به موضاعات اجتماعی و مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی روز علاقه داشته باشد، انگیزه‌‌های تحصیلی بالایی برای آموزش و یادگیری خواهد داشت. به طور خلاصه می‌توان گفت این رشته دارای دو گرایش اصلی است. یک گرایش، گرایش جامعه شناسی است که عمدتا دارای محتوای نظری و تئوريک بوده و گرایش دوم، گرایش پژوهشگری اجتماعی است که محتوای آن افزون بر ابعاد تئوريک دارای تکنیک‌ها و روش‌‌های تحقیق و مدل‌‌های آماری است.

برای آشنایی بیشتر با دروس مطالعات اجتماعی و جامعه‌شناسی در دبیرستان، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر را به شما پیشنهاد میکنیم.

• (+) فیلم آموزش مطالعات اجتماعی - پایه هفتم
• (+) فیلم آموزش جامعه شناسی ۱ - پایه دهم
• (+) فیلم آموزش جامعه شناسی ۲ - پایه یازدهم
• (+) فیلم آموزش جامعه شناسی ۳ - پایه دوازدهم علوم انسانی

گرایش‌های رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی برای ادامه تحصیل چه هستند؟

رشته جامعه شناسی در مقطع کارشناسی عمدتا با دو عنوان جامعه شناسی و پژوهشگری اجتماعی ارائه می‌شود و در مراحل کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌‌ها و شاخه‌‌های اصلی منشعب از این حوزه در فهرست زیر آورده شده‌اند:

• جمعیت‌‌شناسی
• مردم‌‌شناسی
• پژوهشگری اجتماعی

علاوه بر این، حوزه‌‌هایی همچون مطالعات جوانان، مطالعات زنان، تعاون و برنامه‌‌ریزی و رفاه اجتماعی هم از گرایش‌‌های این رشته در مقطع کارشناسی ارشد است.

در مقطع دکتری تعداد انشعاب‌‌های این رشته در قالب همین عناوین موجود و برخی عناوین جدیدتر همچون جامعه‌‌شناسی اقتصادی و توسعه و جامعه‌شناسی فرهنگی اضافه می‌شود.

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی چه هستند؟

مهمترین دروس دانشگاهی این رشته، جامعه‌‌شناسی در حوزه‌‌های مختلف است که در فهرست زیر به آن‌ها اشاره شده است.

• جامعه‌‌شناسی خانواده
  • (+) فیلم آموزش جامعه شناسی خانواده (ازدواج، نظریه ها، کارکرد و عوامل فروپاشی خانواده)
• جامعه‌‌شناسی شهری
• جامعه‌‌شناسی روستایی
• جامعه‌‌شناسی صنعتی
• جامعه‌‌شناسی
• (+) آمار در علوم اجتماعی
• روش تحقیق
  • (+) فیلم آموزش مقدماتی روش تحقیق کیفی
  • (+) فیلم آموزش روش تحقیق کمی
  • (+) آموزش روش تحقیق ترکیبی (آمیخته)

پیشرفت در این رشته‌‌ها مستلزم آن است که دانشجو در دروس نظریه‌‌های جامعه‌‌شناسی، روش تحقیق، آمار، تکنیک‌‌های خاص تحقیق و زبان تخصصی، دانشجوی موفقی باشد.

برای آشنایی بیشتر با این رشته، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود.

• (+) فیلم آموزش مبانی جامعه شناسی - مفاهیم اساسی (۱)
• (+) فیلم آموزش نظریه های جامعه شناسی ۱

فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟

از آنجا که فارغ‌‌التحصیلان این رشته دارای بینش جامعه‌‌شناسی و فهم مسائل فرهنگی هستند، زمینه‌‌ جذب نسبتا وسیعی را در مشاغل دولتی دارند و مشروط به اینکه این بینش و توانمندی را به خوبی در خود پدید‌‌آورده باشند، می‌توانند در این مشاغل جذب شوند. البته به دلیل محدودیت در جذب نیرو در دستگاه‌‌های دولتی، به ویژه در شهرهای کوچک، بخشی از فارغ‌‌التحصیلان این حوزه جذب کارهای غیرمرتبط با حوزه‌‌ تحصیلی و تخصصی خودشان می‌‌شوند. در مجموع می‌توان گفت:

1. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان کارشناسان پژوهش در دستگاه‌‌های دولتی و عمومی وارد فعالیت شوند.
2. می‌‌توانند به عنوان پژوهشگر حرفه‌‌ای در نهادها‌‌ی پژوهشی به امر پژوهش در حوزه‌‌ اجتماعیات بپردازند.
3. به عنوان کارشناس روابط عمومی سازمان‌‌ها کارشناس بخش پژوهش فعالیت کنند.
4. به عنوان خبرنگار در حوزه‌‌های اجتماعی و به عنوان کارشناس اجتماعی دستگاه‌‌های مختلف فعالیت کنند.

بازار کار رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی به چه صورت است؟

آن‌چنان که پیش‌تر اشاره شد، بازار کار این رشته عمدتا در مشاغل دولتی و عمومی است و در بخش خصوصی به شکل محدود و در قالب فعاليت‌های حرفه‌ای پژوهشگری امکان‌‌پذیر است. بنابراین، به دلیل وابستگی نسبی به بخش دولتی و عمومی، به نوعی محدودیت دارد.

در این رشته برای افرادی که علاقه‌مند به این حوزه هستند و خلاقیت و تلاشی در این زمینه از خود بروز داده‌اند، فرصت‌‌های شغلی نسبتا مناسبی وجود دارد. اما نسبت به برخی از رشته‌‌های علوم انسانی همچون روانشناسی بالینی، حسابداری و حقوق دارای فرصت‌‌های شغلی کمتری است.

فارغ التحصيلان در این حوزه - به ویژه اگر به حوزه‌‌ پژوهش علاقه‌مند باشند - می‌‌توانند وارد فعالیت‌‌های پژوهشی شوند، البته در مجموع بازار کار این رشته در حوزه‌‌ پژوهش عمدتا منحصر به شهرهای بزرگ است که امر پژوهش و سفارش فعالیت‌‌های پژوهش توسط دستگاه‌‌های دولتی و عمومی در آنجا امکان‌‌پذیر است. لذا فارغ‌‌التحصیلان این رشته در شهرهای کوچک یا مناطق روستایی نمی‌توانند به شکل جدی فعالیت حرفه‌‌ای در حوزه پژوهش انجام دهند.

در مجموع می‌توان گفت فعالیت حرفه‌‌ای متناسب با این رشته بیشتر منحصر در شهرهای بزرگ و کلان‌‌شهرهایی مانند: تهران، مشهد اصفهان، شیراز و تبریز است. البته فعالیت حرفه‌‌ای غیرپژوهشی با عنوان کارشناسان اجتماعی سازمان‌‌ها و فعالیت‌‌های آموزشی نیز امکان‌‌پذیر است.

برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارت‌های فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارت‌های فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز می‌کنند و سبب موفقیت او در زمینه‌ها و موقعیت‌های شغلی می‌شوند. چنین مهارت‌هایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط‌های کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارت‌های نرم» از آن نام می‌برند. به همین دلیل، برای یادگیری مهارت‌های فردی، مشاهده مجموعه فیلم‌‌های آموزش توسعه مهارت فردی فرادرس پیشنهاد می‌شود که لینک آن در زیر آورده شده است.

• برای مشاهده مجموعه فیلم‌های آموزش توسعه مهارت فردی + اینجا کلیک کنید.

امکان ادامه تحصیل در رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی در داخل ایران چگونه است؟

امکان ادامه تحصیل در گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی رشته جامعه شناسی در ایران در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هم در دانشگاه‌‌های دولتی و هم در دانشگاه‌‌های پیام نور و آزاد وجود دارد.

به طور کلی، امکان تحصیل در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در گرایش‌های مختلف رشته جامعه‌شناسی مانند جامعه‌شناسی شهری، جامعه‌شناسی فرهنگ، جامعه‌شناسی ورزشی، جامعه‌شناسی اقتصادی، جامعه‌شناسی فرهنگی، جامعه‌شناسی توسعه اجتماعی-روستایی و... در دانشگاه‌های ایران برای دانشجویان علاقه‌مند به این حوزه فراهم شده است.

امکان ادامه تحصیل در رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی در خارج از کشور به چه صورت است؟

ادامه‌‌ تحصیل در این رشته در خارج از کشور در برخی از کشورهای اروپایی نظیر فرانسه، برخی کشورهای توسعه یافته نظیر استرالیا و همچنین در بعضی از کشورهای همسایه نظیر ترکیه میسر است.

به اين نکته بايد دقت داشت که در مجموع این رشته در خارج از کشور در زمره‌‌ رشته‌های با ظرفیت جذب بالا نیست. اگر فردی قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارد، شرط نخست موفقیت او داشتن نمره‌‌ زبان انگلیسی آیلتس با سطح نمره‌‌ نزدیک به هفت است.

شايان ذکر است، چنانچه فردی از پیش علاقه‌مند به تحصیل در این کشورها است لازم است که با مراجعه به مقالات ISI با رتبه‌های بالا حوزه‌‌‌‌ مورد علاقه‌ی خود و استاد مجربی را در خارج از کشور پیدا کند و در طول دوران دانشجویی در انجام فعالیت‌‌های ودانشجویی  مطالعاتی با ایشان هماهنگ باشد و پس از فارغ‌‌التحصیلی با کسب نمره‌‌ زبان انگلیسی مناسب می‌تواند زمینه‌‌های جذب خود را در این کشورها فراهم آورد.

توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان‌ خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید. برای شروع این مسیر می‌توانید از مجموعه فیلم‌های آموزش زبان انگلیسی فرادرس کمک بگیرید.

• برای مشاهده مجموعه فیلم‌های آموزش زبان خارجی + اینجا کلیک کنید.

دروس دانشگاهی رشته جامعه شناسی گرایش پژوهشگری علوم اجتماعی تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟

متاسفانه دروس دانشگاهی به شکل مکفی توان رفع نیاز‌‌های بازار کار را ندارند. دو مورد از حوزه‌‌هایی که در دانشگاه آموزش کافی درباره‌‌ آن‌ها وجود ندارد، ولی در عرصه‌‌ کار حرفه‌‌ای به آن نیاز وجود دارد عبارت است از: اول داشتن تجربه‌‌ عملی کافی از تحقیق و پژوهش و دوم آشنایی با مهارت‌‌های فردی در ارتباطات اجتماعی و سازمانی به منظور شناسایی نیازهای پژوهشی سازمان‌ها و جذب همکاری ایشان.

برای آشنایی بیشتر و بهتر با سایر رشته‌های دانشگاهی روی این لینک کلیک کنید.

چنانچه فردی قصد جذب در مشاغل دولتی را داشته باشد دروس دانشگاهی کفایت لازم برای جذب در این حوزه‌‌ها را دارد. اما اگر که فرد قصد انجام کار پژوهشی برای شرکت‌‌های خصوصی یا نهادهای دولتی را داشته باشد، علاوه بر آموزش‌‌های رسمی دانشگاه، مهارت‌‌های عملی را نیز باید در طول دوره‌‌ی دانشگاه با همکاری مراکز پژوهش یا پژوهشگران مجرب کسب نماید.

نویسنده مهمان: آرش قهرمان

این مطلب توسط مدرس و عضو هیئت علمی فرادرس، «آرش قهرمان» نوشته شده است. قهرمان، دانشجوی مقطع دکترای رشته جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه در دانشگاه فردوسی مشهد است. وی، پژوهشگر، عضو گروه جامعه‌شناسی گردشگری، مدرس دانشگاه، عضو پیوسته انجمن علمی گردشگری ایران و عضو انجمن آینده‌نگری ایران است.