راهنمای اجرا و اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها – مزایا، انواع و ارزیابی موفقیت
آموزش سازمانی به معنی فرآیند انتقال اطلاعات درون یک سازمان است. این نوع آموزش بر پیشرفت کارکنان در موقعیت‌های شغلی فعلیشان تمرکز دارد و آن‌ها را برای مسئولیت‌ها و نقش‌های احتمالی در آینده آماده می‌کند. با انجام آموزش سازمانی، کارکنان می‌توانند مهارتهای جدید را بیاموزند و پرورش دهند. در این مطلب از مجله فرادرس به شرح مفهوم آموزش سازمانی و اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها می‌پردازیم.
- با ساختار و اهداف خاص آموزش سازمانی آشنا خواهید شد.
- تفاوت آموزش فردی، گروهی و سازمانی را درک خواهید کرد.
- با نقش آموزش سازمانی در بهبود رقابت‌پذیری و سودآوری شرکت آشنا می‌شوید.
- یاد می‌گیرید چگونه بهترین روش آموزشی را متناسب با نیازهای شرکت انتخاب کنید.
- با نحوه ارزیابی تاثیر آموزش سازمانی طبق شاخص‌های کلیدی آشنا می‌شوید.
- نقش فرهنگ یادگیری و تأثیر مدیران در پایداری موفقیت سازمان را در می‌یابید.
در ابتدای این مطلب می‌آموزیم آموزش سازمانی چیست و اهداف آن کدام است. سپس اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها را بررسی کرده و ضرورت وجود آن را بررسی می‌کنیم. در ادامه به بررسی مزایای آموزش سازمانی پرداخته و انواع آن را بررسی می‌کنیم. پس از آن، شیوه انتخاب بهترین برنامه آموزش سازمانی و چالش‌های این برنامه‌ها را بررسی کرده و در نهایت می‌آموزیم فرهنگ یادگیری چیست. با مطالعه این مطلب تا انتها می‌توانید به شکلی کامل با اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها آشنا شوید.
آموزش سازمانی چیست و چه اهدافی دارد؟
آموزش سازمانی، فرآیند ساخت و انتقال اطلاعات و دانش در سازمان‌ها و استفاده از آن دانش در جهت رشد کارکنان و مجموعه است. آموزش سازمانی مبحثی گسترده است و می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند انطباق محصول با بازار، کشف و تعریف مشتری ایده‌آل یا بهبود محصول انجام شود. آموزش سازمانی اهدافی مانند افزایش بهره‌وری، کاهش خطاها، ایجاد فرهنگ یادگیری، حفظ نیروی کار، ایجاد فرهنگ یادگیری و ... را دنبال می‌کند.
همچنین، آموزش سازمانی به کارکنان سیستم‌ها و فرآیندهای خاص و ابزارهایی را که سازمان استفاده می‌کند می‌آموزد.
تعریف آموزش سازمانی
آموزش سازمانی به معنی انتقال اطلاعات از پیش تعیین شده و دسته‌بندی شده به تمامی کارکنان یک مجموعه با هدف پیشرفت کارکنان در زمینه‌های مختلف و در نهایت رشد مجموعه است. اهداف آموزش سازمانی می‌تواند مواردی مانند تغییر استراتژی کاری مجموعه، دستیابی به اهداف جدید یا هدف‌های دست‌نیافته، آماده‌سازی کارکنان برای تطبیق با شرایط تغییرپذیر محیط کاری و ... باشد.
معمولا، آموزش سازمانی در شرکتها و سازمان‌ها تحت نظر واحد منابع انسانی انجام می‌شود. آموزش‌های سازمانی موفق، به کارکنان این امکان و دانش را میدهد که بتوانند اهداف سیستماتیک یک سازمان تجاری را دنبال کرده و به رشد آن بیافزایند. قابل توجه است که مفهوم آموزش سازمانی با مفاهیمی مانند هدایت سازمانی متفاوت است و این دو اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند.
هدایت سازمانی، هدف بهبود دانش و مهارت‌هایی که از پیش توسط کارکنان فراگرفته شده را دنبال می‌کند. اما آموزش سازمانی با هدف انتقال دانش و مهارتهای جدید بیش از جنبه‌ی بهبود مهارت‌ها، جنبه‌ی آموزشی دارد.
ساختار آموزش سازمانی چگونه است؟
آموزش سازمانی در اغلب موارد ساختاری مشخص و رسمی دارد که توسط سازمان ارائه‌دهنده مشخص می‌شود. موضوعات از قبل آماده شده و طبق برنامه زمانی مشخصی ارائه می‌شود. آموزش‌های سازمانی بسته به نیاز سازمان ممکن است تخصصی، سازمانی یا وابسته به موقعیت باشد.
تفاوت آموزش سازمانی با آموزش فردی
آموزش سازمانی فرآیندی خاص و منحصر به فرد است زیرا تمامی افراد سازمان با استفاده از منبع و تجربه یکسانی آموزش می‌بینند. محتوای آموزش سازمانی معمولا شخصی‌سازی نمی‌شود و به تمامی افراد آموخته می‌شود. در هر سازمان می‌توان اجتماعات آموزشی را به ۵ دسته کلی زیر تقسیم کرد.
- دانش فردی
- دانش گروهی
- آموزش سازمانی
- دانش درون سازمانی
در ادامه تعاریف هریک از این دانش‌ها ارائه شده است.
دانش فردی
همانطور که از اسم این نوع دانش مشخص است، دانش فردی به معنی انتقال دانش و اطلاعات به یک نفر از افراد سازمان است. در این نوع آموزش، کارکنان، مهارتهای سخت و مهارتهای نرم جدیدی را می‌آموزد که می‌تواند بر عملکرد یک گروه و در مرحله بعد بر موفقیت سازمان اثر بگذارد.
در این نوع آموزش، فرد آموزش دیده تصمیم می‌گیرد که دانش دریافت کرده را با دیگران به اشتراک بگذارد یا خیر. مهم‌ترین نکته این نوع آموزش این موضوع است که با ترک فرد از سازمان، آموزش‌های انجام شده برای اون نیز از فرآیندهای سازمان خارج می‌شود.
دانش گروهی
تعاریف متفاوتی از دانش گروهی وجود دارد. عده‌ای عقیده دارند دانش گروهی به مجموعه اقدامات یک گروه در فعالیت‌هایی چون تصمیم‌گیری، دریافت بازخورد و اقدام است. گروهی دیگر دانش گروهی را به عنوان دانش‌های فردی که در یک گروه به اشتراک گذاشته می‌شود معرفی می‌کنند.
آموزش سازمانی
تمامی انواع دانش‌های فردی و گروهی در نهایت بخش از دانش و استراتژی آموزش سازمانی را تشکلی می‌دهند. آموزش سازمانی شامل دستیابی به دانش، جمع‌آوری آن و حفظ آن در سازمان است. این آموزش در تمامی فعالیت‌های سازمان وجود دارد و می‌تواند با سرعت‌های مختلفی انجام شود.
از اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها می‌توان به دنبال کردن هدف وفق دادن کارکنان با تغییرات محیط کار، خو گرفتن با شرایط نامشخص و افزایش کارایی بخش‌های مختلف اشاره کرد.
آموزش درون سازمانی
آموزش درون سازمانی انتقال دانش و اطلاعات بین سازمان‌های مختلف است. با این روش،سرعت عملکرد مجموعه‌ها بیشتر می‌شود زیرا تجربیات و دانش قبلی از شرکتی به شرکت دیگر منتقل می‌شود. این روش آموزش، خطر کمتری را به همراه دارد زیرا می‌توان از اشتباهات انجام شده توسط سایر سازمان‌ها دوری کرد.
اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها
اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها، فراتر از چک کردن لیست انجام کارها و وظایف کارکنان است. یک برنامه آموزش سازمانی با کیفیت و کامل، کارکنان یک شرکت را از فرآیندهای موجود در شرکت، روش‌ها و اهداف آن آگاه می‌سازد. همچنین، این آموزش‌ها به کارکنان این امکان را میدهد که دانش و مهارت لازم برای تاثیرگذار بودن در موقعیت‌های شغلی خود را داشته باشند.
اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها در این است که این آموزش‌ها کارکنان را با آموزش‌هایی مرتبط و مداوم برای افزایش کارایی و بهبود عملکرد تجهیز می‌کند. شرکت‌هایی که از آموزش‌های سازمانی بهره می‌برند حدود ۱۱ درصد سودبخشی بیشتری را نسبت به سایر شرکتها تجربه می‌کنند.
اهداف اصلی آموزش در سازمان‌ها
آموزش سازمانی برای سازمان‌های نوپا و تازه تاسیس شده، می‌تواند بسیار کارآمد باشد. این آموزش‌ها اهدافی مانند افزایش بهره‌وری، کاهش خطاهای کاری، ایجاد فرهنگ یادگیری، پیروی از اهداف شرکت و حفظ نیروی کار را دنبال می‌کنند. این برنامه‌های آموزشی با هدف رشد کارکنان می‌تواند اثر مثبتی بر رشد سازمان بگذارد.
همچنین، کارکنان سازمان می‌توانند با اطلاع از مسیر و هدف سازمان از آموزش به برنامه‌های تخصصی پیشرفت و آموزش دسترسی داشته باشند.
در ادامه برخی از اهداف آموزش سازمانی بررسی می‌شوند.
افزایش بهره وری
با ارائه آموزش‌های مناسب و حرفه‌ای و تخصصی توسط سازمان‌ها، کارکنان امکان بیشتری در پیشرفت دارند و با پیشرفت کارکنان، عملکرد سازمان نیز تحت تاثیر قرار گرفته و بهبود می‌یابد. همچنین، این آموزش‌ها، رضایت مشتری را افزایش داده و می‌تواند سود و بازده شرکت را افزایش دهد.
کاهش خطاهای کاری
سازمان‌هایی که برای پیشرفت خود و ارمندان از آموزش‌های سازمانی استفاده می‌کنند، بر این موضوع تمرکز دارند که کارکنان مهارت، اطلاعات، دانش و ابزار لازم برای بهترین عملکرد را در جهت پیشرفت خود و سازمان داشته باشند.
ایجاد فرهنگ یادگیری
یکی از اهداف مهم آموزش سازمانی، ایجاد فرهنگی برای یادگیری و حضور در محیط آموزشی است. وجود این آموزش‌ها اطمینان حاصل می‌کند که کارکنان به پیشرفت و یادگیری خود ادامه دهند.
همسویی با اهداف استراتژیک سازمان
با استفاده از آموزش‌های سازمانی، کارکنان می‌توانند به شکل موثری در انجام وظایف خود عمل کنند. با دستیابی به مهارتهای لازم، کارکنان قادر خواهند بود که با پایداری مناسبی به انجام وظایف خود بپردازند و در انجام چالش‌ها و وظایف جدید به خوبی عمل کنند.
حفظ نیروی کار
با وجود آموزش سازمانی در یک شرکت به همراه سایر برنامه‌هایی که رشد فردی و تغییرات مثبت را حمایت می‌کنند، حفظ نیروی کار در مجموعه بیشتر می‌شود. آموزش سازمانی با ایجاد عملکردی بهتر در کارکنان، رضایت شغلی آن‌ها را بالا برده و از ترک کار توسط آن‌ها جلوگیری می‌کند.
چرا آموزش سازمانی برای شرکتها ضروری است؟
اهمیت آموزش سازمانی در این است که سازمان‌ها بتوانند دانش و ابزار مهم برای افزایش کارایی و تطبیق با شرایط تغییرپذیر محیط کار و بازار کار را به کارکنان خود بیاموزند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت وجود آموزش سازمانی برای شرکت ها را توضیح می‌دهیم.
پاسخ به نیازهای متغیر بازار و فناوری
نیروی کار جهانی طی سالیان گذشته به دلایلی مانند چشم اندازه کسب و کار رقابتی، انتقلاب دیجیتال و پدیده نیروی کار چند نسلی، دستخوش تغییر بوده است. به همین علت وجود دانش سازمانی برای یادگیری درباره این تحولات در بازار تجارت ضروری است.
تطبیق با تحولات دیجیتال و اتوماسیون
تمامی سازمان‌ها و شرکتها از این موضوع اطلاع دارند که یک مجموعه پایدار باید بتواند طی تغییر شرایط مختلف انعطاف‌پذیر بوده و دوام آورد. این شیوه از تطبیق پذیری به ویژه در زمان پاندمی ویروس کووید در بسیاری از شرکتها مشاهده شد.
در آن شرایط، سازمان‌ها نه تنها مجبور به بکارگیری شیوه‌ای جدید در کار خود شدند، بلکه روش‌های جدیدی را برای تطبیق محصول خود با نیاز بازار پیش گرفتند. همچنین، تغییرات حوزه دیجیتال و فناوری، تغییرات اساسی را در تمامی کسب و کارها به وجود آورده است. ایجاد بستر آموزش سازمانی مناسب برای کارکنان در حوزه فناوری برای همگامی سازمان‌ها با تغییرات حوزه فناوری امری ضروری است.
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تطبیق با تحولات حوزه کار و نقش آموزش در مدیریت تغییر، فیلم آموزش مدیریت تغییر فرادرس که لینک آن در ادامه آورده شده است را مشاهده کنید.
به‌روزرسانی مهارت‌ها در عصر رقابت
یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروزه کسب و کارهای مختلف، پیشی گرفتن آن‌ها از رقبا است. حفظ مزیت‌های رقابتی در سازمان‌های مختلف نیازمند اجرای تاکتیکهای بسیاری در کل سازمان برای برجسته شدن کسب و کار در برابر مصرف‌کننده‌ها است.
با اطمینان سازمان از اینکه کارکنان دائما در حال خلق کردن، حفظ و انتقال دانش هستند، می‌تواند به نوآوری و برجسته بودن بین رقبا بپردازد.
افزایش رضایت و انگیزه کارکنان
آموزش‌های سازمانی به افزایش روحیه کارکنان کمک می‌کند و نرخ غیبت و ترک کار را در آن‌ها کاهش میدهد. این آموزش‌ها با افزایش اعتمادبنفس کلارکنان و بهبود مهارتهای آن‌ها، خطر ترک کار را کاهش می‌دهند.
آمادگی برای رهبری آینده
آموزش سازمانی می‌تواند برای تمامی کارکنان تازه کار و قدیمی مفید باشد. این آموزش‌ها می‌تواند رهبرانی را برای آینده آموزش دهد که می‌توانند در غیبت رهبران فعلی در شرایط اضطراری، مسئولیت‌های آن‌ها را بر عهده بگیرند.
ارتقاء انعطاف‌پذیری در برابر بحران‌ها
آموزش‌های سازمانی کارکنان مجموعه را برای رویارویی با تغییرات به وجود آمده در سازمان آماده می‌کند و اطلاعات لازم در مورد این تغییرات را به آن‌ها میدهد. همچنین، این آموزش‌ها توانایی حل مشکل و پاسخ به تغییرات ناگهانی و بحران های فنی و اقتصادی محیط کار را در کارکنان افزایش میدهد.
مزایای کلیدی آموزش سازمانی برای شرکتها
از مزایای آموزش سازمانی می‌توان به بهبود مهارتهای کارکنان، افزایش بهره‌وری و عملکرد، کاهش هزینه‌های ناشی از خطاها، رشد سرمایه انسانی، بهبود تصویر برند، افزایش سازگاری و بهبود روند رقابت در بازار اشاره کرد.
از اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها دستیابی به مزایای گوناگون و فراوان این آموزش‌ها است. به دلیل زمان‌بر بودن آموزش‌های سازمانی نیاز است به مزایای این آموزش‌ها در بلندمدت توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
بهبود عملکرد فردی و تیمی
آموزش سازمانی می‌تواند قدرت سودمندی کارکنان را از جنبه‌های کمی و کیفی افزایش دهد. افزایش سودمندی کارکنان باعث سود بیشتر مجموعه می‌شود.
بهبود عملکرد کارکنان
بر اساس گزارشاتی، مهارتهای یک نیروی کار، نیمه عمری برابر با ۵ سال دارند و در موارد فنی و تخصصی، این مهارت‌ها در هر ۲ و نیم سال نیاز به بهبود و پیشرفت دارند. این گزارشات همچنین نشان میدهد که حدود ۳۰ درصد مهارتهای کارکنان سالانه از بین می‌رود زیرا به شکلی مداوم استفاده نشده و طی آموزش‌های مناسب تقویت نشده‌اند. این بدین معنی است که کارکنان هر مجموعه به شکلی مداوم نیاز به آموزش و بهبود مهارتهای خود دارند.
افزایش بهره‌وری و عملکرد
آموزش اثری مستقیم بر عملکرد و بهره‌وری سازمان دارد. همانطور که قبلا اشاره شد، آموزش‌های سازمانی به کارکنان درک بهتری از وظایف و دانش و مهارتهای مورد نیاز این وظایف میدهد. این اطلاعات باعث افزایش اعتماد بنفس کارکنان می‌شود که به شکلی مستقیم بر عملکرد آن‌ها اثر می‌گذارد.
کاهش هزینه‌های ناشی از خطاها
آموزش همواره روش بهتری از آزمون و خطا است. انجام آزمون و خطا برای پیشبرد اهداف شرکتها معمولا هزینه و زمان بسیاری را نیاز دارد. از طرفی دیگر، آموزش سازمانی یک روش سیستماتیک برای کارکنان است که به یادگیری دانش‌های جدید بپردازند.
با وجود آموزش سازمانی، کارکنان به شکلی به‌صرفه کار می‌کنند و از منابع موجود در شرکت به شکلی موثر استفاده می‌کنند که این پدیده از اتلاف منابع شرکت جلوگیری کرده و هزینه‌های سازمان را کاهش میدهد. اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها در جهت کاهش حوادث و خطاهای ناشی از بی‌کفایتی و نبود دانش و مهارت کارکنان بسیار زیاد است.
رشد سرمایه انسانی
آموزش‌های سازمانی می‌تواند به حفظ سرمایه‌های انسانی و جلوگیری از ترک سازمان توسط آن‌ها بیانجامد. طبق تحقیقات انجام شده، حدود ۵۰ درصد کارکنان به دلیل نبود آموزش‌های کافی که به نارضایتی از کار می‌انجامد، شغل خود را ترک می‌کنند. آموزش‌های سازمانی با بهبود مهارتهای کارکنان و مشخص کردن وظایف آن‌ها و اهداف شرکت، باعث افزایش انعطاف پذیری کارکنان شده و آن‌ها را برای بهترین عملکرد در شرایط ناگهانی آماده می‌سازد.
بهبود تصویر برند کارفرمایی
یک برنامه آموزش سازمانی مناسب، یکی از روش‌های کارساز در ساختن تصویر برند شرکت و شهرت آن است. کارکنان همواره علاقه دارند تا به فرصت‌های پیشرفت و آموزش‌های مداوم دسترسی داشته باشند و وجود این برنامه‌های آموزشی در سازمان باعث جذب نیروهای با استعداد و جدید در مجموعه می‌شود.
مزیت رقابتی در بازار
یکی از جنبه‌های اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت، افزایش رضایت و وفاداری مشتری و افزایش سود مجموعه است. کارکنان با افزایش آگاهی از فرآیند‌ها، محصولات، سرویس‌ها و وظایف به وسیله آموزش سازمانی، عملکرد بهتری خواهند داشت و رضایت و وفاداری مشتری‌ها به مجموعه افزایش می‌یابد.
انواع آموزش سازمانی
آموزش سازمانی به وسیله برنامه‌های آموزشی متنوعی انجام می‌شود. این برنامه‌ها می‌توانند فرآیندهایی چون جلسات آموزشی حضوری تا پرورش مهارتهای تخصصی باشند. انتخاب نوع آموزش مورد نظر به ساختار شرکتها و هدف‌گذاری آن‌ها بستگی دارد. در ادامه، چند روش مختلف از انواع آموزش سازمانی را توضیح می‌دهیم.
پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر اثر برنامه های آموزش سازمانی و اثربخش آن‌ها بر پیشرفت کارکنان و شرکت ها، مطلب روش‌های آموزش سازمانی موثر چه هستند مجله فرادرس را مطالعه کنید.
آموزش حضوری
آموزش حضوری (Onboarding Training method) روشی است که توسط سازمان‌ها و به شکل حضوری برای آموزش به کارکنان انجام می‌شود. این روش به کارکنان جدید کمک می‌کند تا با سازوکار سازمان آشنا شوند.
هدف اصلی آموزش حضوری این است که کارکنان جدید را با سازمان آشنا کند و دانش پایه‌ای مورد نیاز برای موقعیت شغلی را به آن‌ها منتقل کند. آموزش حضوری می‌تواند به روش‌های آموزش هدایت شده، ایفای نقش و آموزش گروهی انجام شود.
آموزش هدایت شده
آموزش هدایت شده (Coaching) آموزشی است که توسط یک فرد رده بالاتر ، متخصص یا با تجربه‌تر به افراد کم تجربه در سازمان منتقل می‌شود. در این نوع آموزش، منتور و کارفرما طی روند آموزش به او بازخورد و راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌دهند.
ایفای نقش
ایفای نقش (Role Playing) آموزشی است که توسط چند عضو سازمان و با حضور منتور انجام می‌شود. در این روش آموزش، گروهی از اعضای یک تیم جمع می‌شوند و یک سناریوی احتمالی به وجود آمده در روند کار را بازی می‌کنند تا بتوانند آموزش‌های لازم بری ایفای نقش مناسب در موقعیت واقعی را دریافت کنند.
آموزش گروهی و کلاسی
در آموزش گروهی و کلاسی (Classroom and group training)، گروهی از کارکنان به شکل گروهی و با حضور یک آموزش‌دهنده در مکانی مشخص آموزش را دریافت می‌کنند.
آموزش آنلاین
آموزش آنلاین در سازمان به کارکنان این امکان را میدهد که به شکل غیرحضوری و از طریق اتصال اینترنت و نرم‌افزار‌های مناسب، آموزش را دریافت کنند.
آموزش چند مهارتی
آموزش چند مهارتی (Cross-training) به کارکنان این امکان را میدهد تا در چند موقعیت شغلی مختلف فعالیت کنند و وظایف مختلفی داشته باشند. در این نوع آموزش، معمولا مهارت جانبی آموزش داده شده به افراد ارتباط نزدیکی با موقعیت شغلی اصلی آن‌ها دارد. اهمیت این روش آموزش سازمانی برای شرکت ها در این است که کارکنان می‌توانند مهارت‌ها و دانش خود را گسترش دهند.
بدین شیوه، نیازی به استخدام نیروی جدید برای انجام برخی از وظایف نخواهد بود و امکان ارتقای درون سازمانی نیز برای کارکنان به وجود می‌آید.
بازآموزی
بازآموزی (Reskilling) شامل آموزش مهارتهای جدید به کارکنانی است که موقعیت شغلی خود را درون سازمان تغییر داده‌اند یا نیاز به آموزش در حوزه وظایف جدید محول شده دارند.
مهارت افزایی
طبق گزارشی، حدود ۶۰ درصد کارکنان برای عملکرد صحیح در موقعیت شعلی فعلی خود نیاز به کسب مهارتهای جدید دارند. با افزایش نقش تکنولوژی در کسب و کارها و سرعت پیشرفت روزافزون آن، نیاز است که کارکنان دانش فناوری و مهارتهای خود را در این زمینه افزایش دهند.
آموزش فروش
آموزش سازمانی فروش به فروشندگان سازمان‌ها این امکان را میدهد که مهارت‌ها، تکنیک‌ها و بهترین روش‌های مورد نیاز برای ارتباط با مشتری را طی چرخه فروش بیاموزند. این آموزش‌ها کلید ساختن روابط موثر، بهبود مهارتهای مذاکره و آمادگی برای برخورد موثر با مشتریان هستند.
چه نوع آموزش‌هایی برای سازمان‌ها مناسب‌تر است؟
اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها، بهبود عملکرد کلی شرکت و ارتقای مهارتهای کارکنان است. در قسمت قبل آموختیم انواع مختلف آموزش سازمانی چیست و چگونه می‌تواند به رشد مجموعه کمک کند. در ادامه، سه دسته‌بندی کلی آموزش سازمانی را بررسی می‌کنیم و مزایا و معایب هریک را توضیح می‌دهیم.
آموزش درون‌سازمانی
آموزش‌های حین کار (On-the-job training) که با نام آموزش‌های درون سازمانی نیز شناخته می‌شوند، نوعی از آموزش هستند که در آن‌ها کارکنان حین انجام کار عملی و همگام با آن، آموزش‌های مورد نیاز را دریافت می‌کنند. این آموزش‌ها که معمولا به شکل حضوری و درون سازمان انجام می‌گیرد، به کارکنان این امکان را میدهد تا در محیطی واقعی به یادگیری بپردازند و به شکلی مستقیم از ابزارهایی که حین آموزش استفاده می‌کنند، حین کار نیز بهره ببرند.
این نوع آموزش، مرز بین آموزش تئوری و عملی را پوشش میدهد و بسیار کاربردی است. آموزش‌های درون سازمانی مزایا و معایب قابل توجهی دارند که در ادامه معرفی می‌شود.
مزایای آموزش درون سازمانی
مزایای آموزش‌های درون سازمانی در ادامه توضیح داده شده است.
- این آموزش‌ها می‌تواند بسته به نیاز کارکنان و ضرورت‌های یک موقعیت شغلی، شخصی‌سازی شوند.
- تجربه یادگیری بسیار مرتبط و عملی
- این آموزش‌ها نیروی کاری با تعامل و انگیزه زیاد، حرفه‌ای و وفادار را تربیت می‌کند.
- این دوره‌ها از نظر اقتصادی به صرفه هستند.
- باعث ایجاد حس ارزش و حمایت در کارکنان شده و نرخ نگهداشت کارکنان را افزایش میدهد.
معایب آموزش درون سازمانی
در ادامه برخی از معایب آموزش درون سازمانی را معرفی می‌کنیم.
- این آموزش‌ها ممکن است وظایف روزمره کارکنان را مختل کرده و تعادل بین یادگیری و عملکرد آن‌ها را به چالش بکشد.
- ممکن است آموزش‌های درون سازمانی ساختاری استاندارد نداشته باشند و به پایین بودن کیفیت یادگیری و ناکارآمدی آموزش بیانجامند.
آموزش‌های برون‌سازمانی
آموزش‌های برون سازمانی (External Training) به وسیله متخصصانی خارج از سازمان به کارکنان آموزش داده می‌شوند. این آموزش‌ها در قالب دوره‌های تخصصی و مشاوره‌ای ارائه می‌شود. دانش و اطلاعات این دوره‌ها معمولا در داخل سازمان قابل دسترسی نیست. استفاده از این نوع آموزش‌ها، قابلیت‌های کارکنان و رشد شرکت را افزایش میدهد.
آموزش‌های برون سازمانی، مزایا و معایب قابل توجهی دارند که در ادامه توضیح داده می‌شود.
مزایای آموزش برون سازمانی
آموزش‌های برون سازمانی مزایای قابل توجهی را در بهبود عملکرد و مهارتهای کارکنان دارند. این مزایا در ادامه توضیح داده می‌شود.
- دسترسی به دانش و مهارت تخصصی
- دیدگاه‌های نو و دسترسی به ایده‌های خلاقانه
- ایجاد فرصت‌های شبکه‌ای بین کارکنان و افراد متخصص
- تمرکز بر یادگیری
معایب آموزش برون سازمانی
آموزش‌های برون سازمانی مشکلاتی مانند هزینه‌های بالا و همگام نبودن با نیاز واقعی تمامی کارکنان است. در ادامه، برخی از معایب آموزش برون سازمانی را نام می‌بریم.
- استفاده از آموزش برون سازمانی می‌تواند هزینه اصلی و هزینه‌های جانبی زیادی را برای شرکتها به همراه داشته باشد.
- این آموزش‌ها معمولا به شکل یک آموزش برای تمامی کارکنان هستند و ممکن است همگام با نیازهای سازمان یا کارکنان نباشند.
- این آموزش‌ها ممکن است بر برنامه زمانی و روند انجام وظایف کارکنان تاثیر سوء بگذارد.
- استفاده از دانشِ آموخته شده برون سازمانی ممکن است در ابتدا و برای مدت کوتاهی چالش برانگیز باشد.
آموزش‌های ترکیبی
آموزش‌های ترکیبی (Blended Learning) آموزش‌هایی هستند که به به شکلی همگام از آموزش‌های حضوری و آموزش‌های مجازی بهره می‌برند. هدف این آموزش‌ها اعمال تغییرات مناسب بر آموزش کارکنان است تا بتوان آن‌ها را به آموزش‌هایی اثرگذار و شخصی‌سازی شده تبدیل کرد.
این روش آموزش معمولا نتایج بسیار خوبی به همراه دارد و نسبت به استفاده از تنها یکی از روش‌های حضوری یا مجازی تاثیرگذارتر است. این نوع آموزش مزایا و معایبی به همراه دارد که در ادامه توضیح داده می‌شود.
مزایای آموزش‌های ترکیبی
این آموزش‌ها مزایایی مانند تعامل بیشتر کارکنان و اثرگذاری بیشتر دارند. این مزایا در ادامه نام برده شده است.
- تعامل بیشتر کارکنان به دلیل فرصت‌های تعاملی بیشتر آموزش ترکیبی
- اثرگذاری بیشتر آموزش به دلیل شیوه‌های مختلف استفاده شده در این آموزش‌ها
- انعطاف بیشتر این برنامه آموزشی نسبت به روش‌های حضوری یا آنلاین
- صرفه‌جویی در زمان و هزینه
- بررسی عملکرد دقیق‌تر از طریق بررسی اثر آموزش آنلاین
- مناسب برای همه کارکنان با شیوه‌های یادگیری مختلف
- دسترسی راحت‌تر کارکنان به آموزش‌دهنده از طریق پنل‌های مجازی
شیوه انتخاب آموزش سازمانی چیست؟
از اهداف و اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها این است که این آموزش‌ها مطابق با ساختار سازمان بوده و مفید و موثر باشد. برای انتخاب بهترین شیوه آموزش سازمانی برای یک سازمان، ۴ قدم کلی وجود دارد که به شرح زیر هستند.
تشخیص نیاز سازمان به آموزش سازمانی
طبیعتا وجود برنامه‌های آموزش سازمانی می‌تواند برای شرکتها مفید باشد. اما پیش از آن نیاز است تا شرکتها با اطلاع از دلیل نیاز مجموعه به آموزش سازمانی و نتایج مطلوب مورد انتظار به این کار بپردازند.
برای این کار، باید نیازهای مجموعه برای دستیابی به مهارتهای مورد نیاز در جهت اهداف سازمان تشخیص داده شوند.
لزوما تمایل کارکنان یک مجموعه به رشد و یادگیری بیشتر، دلیل مناسبی برای انجام آموزش سازمانی نیست. آموزش سازمانی بهترین انتخاب برای انتقال محتوای همسان سازی شده به تعداد زیادی از افراد مجموعه است. پیشنهاد می‌کنیم برای اشنایی بیشتر با طراحی یک آموزش سازمانی مناسب، مطلب راهنمای طراحی آموزش سازمانی را مطالعه کنید.
همسویی آموزش سازمانی با اهداف کارفرما
کارفرماها وظیفه دارند که اهدافی را که با اهداف مجموعه همسو و هم‌جهت است، برای کارکنان روشن کنند. به همین دلیل، کارفرماها نقش مهمی در انتخاب بهترین نوع آموزش سازمانی را دارند که اهداف آن با اهداف مجموعه سازگاری دارد.
برای مثال، اهداف کارفرما می‌تواند بهبود روابط عمومی بین تیم‌های مختلف مجموعه باشد. بنابراین، آموزش سازمانی انتخاب شده می‌تواند حول محورهای یادگیری مهارتهای ارتباطی موثر باشد.
استفاده از شیوه‌های متفاوت برای کارکنان
متاسفانه آموزش سازمانی اغلب می‌تواند برای کارکنان خسته‌کننده یا غیرضروری به نظر برسد. در زمان برنامه‌ریزی برای آموزش سازمانی باید انواع مختلفی از روش‌های آموزش کارکنان استفاده شود. این کار باعث افزایش انگیزه کارکنان در کسب دانش و اطلاعات از آموزش سازمانی می‌شود. انتخاب روش‌های مختلف برای آموزش کارکنان به دلیل تفاوت در روش‌های یادگیری افراد مختلف است و با یافتن بهترین روش یا روش‌های آموزش، می‌توان آن را بهینه کرد.
ثبت نتایج آموزش سازمانی
یکی از اهمیت های آموزش سازمانی برای شرکت ها، نتیجه‌بخش بودن این آموزش‌ها است. برای اثر بخش بودن این آموزش‌ها باید نتایج و بازخورد این آموزش‌ها ثبت و بررسی شود. اگر آموزش انتخاب شده نتایج مطلوب مورد نظر مجموعه را نداشته باشد، باید راهکارهایی مانند تغییر نوع یا محتوای آموزش انجام گیرد.
برای بررسی اثربخشی آموزش باید اهداف آن بررسی شود. اگر آموزش مسیری را برای رسیدن به اهداف مورد نظر ساخته باشد، کارکنان مهارتهای مورد نیاز را آموخته باشند و عملکرد کلی شرکت بهتر شده باشد، آموزش اثر بخش بوده است.
چالش‌های اجرای آموزش سازمانی و راهکارهای آن
با وجود اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها و ارزش بسیار زیاد این آموزش‌ها، گاهی چالش‌هایی در روند آموزش شکل می‌گیرد و باید در صدد رفع مشکلات و حل چالش‌ها بر آمد. این چالش‌ها می‌تواند فردمحور یا سازمان‌محور باشد. همچنین، چالش‌ها ممکن است نتیجه انتخاب نامناسب برنامه آموزش سازمانی برای شرکت باشد. در ادامه، مهم‌ترین چالش‌های این مسیر را معرفی کرده و راهکارهایی را برای حل آن‌ها ارائه می‌کنیم.
مقاومت کارکنان نسبت به آموزش
یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که در آموزش سازمانی وجود دارد، مقاومت کارکنان نسبت به آموزش است. کارکنان ممکن است به دلایل مختلفی در برابر آموزش مقاوت کنند. برخی از این دلایل در ادامه توضیح داده شده است.
- از نظر کارکنان آموزش با وظایف اصلی مرتبط نباشد.
- آموزش از طریق روش‌های غیرفعال و روش‌های سنگین سخنرانی ارائه شود.
- آموزش‌ها زمان زیادی را به خود اختصاص دهند.
- کارکنان با تجربه وجود آموزش‌ها را غیرضروری بدانند.
- مقاومت کارکنان در فرهنگ‌های هدف‌محور یا درآمد‌محور بیش از دیگران است.
راهکارها
برای جلوگیری از مقاومت کارکنان در برابر آموزش سازمانی باید اقدامات زیر انجام گیرد.
- ارزیابی برای یافتن شکاف‌های مهارتی واقعی
- شخصی‌سازی محتوای آموزشی با توجه به وضایف کارکنان
- استفاده از روش‌های تعاملی و عملی آموزش
- ایجاد ارتباط بین اهداف کاری و آموزش سازمانی
محدودیت بودجه یا زمان
نبود بودجه و زمان مناسب از دسترسی به آموزش مناسب، تکنولوژی‌های مورد نیاز و آموزش‌دهنده مناسب جلوگیری می‌کند. شرکتها معمولا ساعات آموزش را کاهش می‌دهند یا آموزش را تنها به یک واحد یا دسته‌ای از کارکنان محدود می‌کنند تا زمان مدیریت شده و در هزینه صرفه‌جویی شود. همچنین، نبود بوجه مناسب از دسترسی نیروهای کار به ابزار آموزشی مناسب جلوگیری می‌کنند که می‌تواند بر نتیجه آموزش تاثیر سوء بگذارد.
راهکارها
برای رویارویی با چالش کمبود بودجه و زمان مناسب برای اجرای مناسب برنامه‌های آموزش سازمانی می‌توان اقداماتی را انجام داد که در ادامه توضیح داده شده است.
- استفاده از روش‌های آنلاین برای آموزش سازمانی و رویکرد یادگیری ترکیبی
- استفاده از منابع رایگان یا به صرفه
- استفاده از دانش و تجربه کارکنان خود سازمان
- توسعه کارشناسان داخلی و آموزش به متخصصان موجود
نبود برنامه‌ریزی و ارزیابی مناسب
گاهی برنامه‌های آموزشی ارائه شده بدون وجود ارزیابی‌های مورد نیاز انتخاب می‌شود که در نهایت می‌تواند به اهداف نادرست و نتایج ناکارآمد بیانجامد. پیش از انتخاب و انجام برنامه آموزش سازمانی باید تحقیقات و ارزیابی‌های مناسب در مورد نیاز‌ها و اهداف سازمان و .. انجام گیرد.
راهکارها
برای جلوگیری از رویارویی با چالش نبود برنامه‌ریزی و ارزیابی مناسب، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد.
- انجام یک نیازسنجی بر آموزش سازمانی مورد نیاز در کل مجموعه
- بررسی اهداف شرکت و انتخاب برنامه آموزشی همسو با این اهداف
- پیاده‌سازی ارزیابی‌ها و بازخورد مداوم از آموزش
معرفی پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس
پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس با فراهم ساختن آموزش‌هایی با کیفیت بالا و هزینه‌هایی به مراتب پایین‌تر از آموزش انفرادی، این امکان را برای بسیاری از سازمان‌ها و توانمندسازی نیروی انسانی ایجاد کرده است. این پلتفرم مزایای زیادی از جمله ارتقای همزمان مهارتهای سخت و نرم، توانمندسازی و توسعه مهارت مدیران، کاهش خطاهای انسانی با افزایش علمی کارکنان و افزایش بهره‌وری با روش‌های نوین را دارد.
شاخص‌های سنجش موفقیت آموزش سازمانی
سنجش آموزش سازمانی اقداماتی سیستماتیک است که برای بررسی آموزش سازمانی انجام می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که این آموزش‌ها به شکلی موثر و بهینه انجام می‌شود. این سنجش‌ها مشکلات برنامه آموزشی را مشخص کرده و فرصت‌های موجود برای بهبود برنامه آموزشی را مشخص می‌کند.
تحقیقات و ارزیابی‌ها در مورد آموزش‌های سازمانی باید در زمینه‌های مختلفی مانند عمکلرد کارکنان، رضایت آن‌ها، اشتباهات آن‌ها و مقدار سود حاصل از انجام برنامه آموزش سازمانی بررسی شود.
افزایش بهره‌وری کاری
میزان موفقیت برنام آموزشی می‌تواند بر اساس عملکرد کارکنان و تیم‌ها و مقدار افزایش بهره‌وری اندازه‌گیری شود. این شاخص می‌تواند زمانی اندازه‌گیری شود که چالشی خاص در بخشی اتفاق می‌افتد که کارکنان آن بخش آموزش دیده‌اند. در نتیجه اگر آموزش موفق بوده باشد، یک شاخص خاص (مانند زمان توفق تیم) باید پیشرفت کرده باشد.
رضایت‌سنجی کارکنان
رضایت کارکنان در زمان آموزش معمولا با سنجش کلی آموزش سنجیده می‌شود. این رضایت‌سنجی با استفاده از پرسشنامه‌هایی برای ارزیابی تمامی قسمت‌های آموزش و در ارتباط با کیفیت و کارایی آموزش انجام می‌شود.
کاهش نرخ اشتباهات
یکی از خروجی‌های آموزش سازمانی باید کاهش اشتباهات یا انجام دوباره وظایف باشد. یکی از شاخص‌های سنجش موفقیت آموزش بررسی این موضوع است. برای مثال بررسی کاهش حوادث محل کار پس از آموزش فشرده در مورد اقدامات ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی یک روش بررسی این شاخص است.
ارزیابی ROI آموزش
ROI آموزش که خلاصه عبارت (return on investment) است، مقدار بهره‌وری فرآیندهای مختلف را محاسبه می‌کند. در آموزش سازمانی، این پارامتر مقدار سود مجموعه را از سرمایه‌گذاری در آموزش محاسبه می‌کند. این پارامتر یک کمیت است که مزایا و نتایج تجاری را نسبت به یک برنامه آموزشی گسترش میدهد.
استفاده از شاخص ROI برای تمامی برنامه‌های آموزش ضروری نیست و محاسبه آن برای تنها ٪۵ از برنامه‌های آموزشی توصیه شده است. انتخاب این آموزش‌ها به پیچیدگی برنامه آموزشی و اثرات تجاری آن بر آموزش بستگی دارد.
یادگیری مدیریت سازمان با فرادرس
برای درک اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها ابتدا باید با مفاهیمی چون دانش و ویژگی‌های آن، فرآیندهای تولید دانش، رفتار سازمانی، اهمیت سرمایه انسانی و ... آشنا شویم. پیشنهاد می‌کنیم برای یادگیری بهتر این مباحث و مفاهیم، به مجموعه فیلم آموزش مدیریت سازمان فرادرس مراجعه کنید که با زبانی ساده ولی کاربردی به توضیح این مفاهیم می‌پردازد.
همچنین، با مشاهده فیلم‌های آموزش فرادرس که در ادامه آورده شده است، می‌توانید به آموزش‌های بیشتری در زمینه اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها دسترسی داشته باشید.
- فیلم آموزش رفتار سازمانی فرادرس
- فیلم آموزش مدیریت دانش در سازمان‌ها فرادرس
- فیلم آموزش مدیریت رفتار سازمانی فرادرس
- فیلم آموزش مدیریت تغییر و پیاده سازی آن در سازمان‌ها فرادرس
فرهنگ یادگیری
در این مطلب از مجله فرادرس آموختیم اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها چیست. فرهنگ یادگیری فضایی است که یادگیری فردی و گروهی را نمایان و تشویق می‌کند. در فرهنگ یادگیری به شکلی همزمان دریافت دانش و به اشتراک‌گذاری آن اولویت، ارزش و پاداش دارد. فرهنگ یادگیری به مرور زمان بخشی از سیستم محیطی شرکت می‌شود. ۴ عامل مهم و اصلی باعث به وجود آمدن و پایداری فرهنگ یادگیری در هر سازمانی می‌شود. این عوامل به شرح زیرند.
- جذب و توسعه مهارت‌آموزهای چابک (Agile Learners)
- تولید فضایی حامی سلامت روان
- تشویق به تعامل و ارتباط موثر و دریافت بازخورد از مجموعه
- تبدیل آموزش به یکی از اولویت‌های سازمان
چرا فرهنگ یادگیری مهم‌تر از یک دوره آموزشی است؟
ایجاد فرهنگ یادگیری در یک مجموعه به آموزشی مداوم و گروهی می‌انجامد که توسط تمامی بخش‌های مجموعه انجام می‌شود. کارکنان سازمان‌هایی با فرهنگ یادگیری، با انگیزه و به شکلی مداوم به انتقال دانش و مهارت‌ها در درون سازمان می‌پردازند.
از سویی دیگر، دوره‌های آموزشی مدت زمانی مشخص دارند و معمولا از آموزش‌دهنده به کارکنان منتقل می‌شوند. ریسک‌ها و چالش‌های دوره‌های آموزشی سازمانی مانند مقاومت کارکنان در برابر آموزش یا کمبود بودجه را می‌توان با ایجاد فرهنگ یادگیری در سازمان به حداقل رساند.
نقش مدیران در ترویج فرهنگ توسعه
مدیران مجموعه‌ها نقش مهمی را در ایجاد و حفظ فرهنگ یادگیری بین کارکنان مجموعه دارند. با حضور و مشارکت مدیران در یادگیری، اهمیت وجود یادگیری و فرهنگ آن برای کارکنان مجموعه مشخص می‌شود. مدیران می‌توانند به روش‌های متفاوتی به تشکیل و حفظ فرهنگ یادگیری بپردازند. در ادامه برخی از این روش‌ها معرفی شده‌اند.
تشویق ذهنیت رشد
مدیران و رهبران مجموعه‌ها نقش مهمی در نمایش ذهنیت رشد در تیم‌ها و کارکنان خود دارند. این افراد می‌توانند با تشویق کارکنان به بررسی چالش‌ها به عنوان فرصتی برای رشد نگاه کنند. این روش به ظهور مجموعه ای می انجامد که در آن کارکنان از خطر کردن نمی‌ترسند، ایده‌های نو را کشف می‌کنند و از اشتباهات خود درس می‌گیرند که این موارد کلیدی بر یادگیری مداوم و رشد هستند.
ساخت محیط آموزشی امن
یک محیط آموزشی امن، محیطی است که در آن افراد از سوال کردن نمی‌ترسند، ایده‌های خود را به اشتراک می‌گذارند و از اشتباه کردن واهمه‌ای ندارند. ایجاد همچین محیطی نیازمند بکارگیری فرهنگ سلامت روان است.
سرمایه‌گذاری بر رشد کارکنان
ساخت یک فرهنگ یادگیری تاثیرگذار، نیازمند عمل در جهتی است که کارکنان از اهمیت این فرهنگ برای سازمان مطلع شوند. این عمل نیازمند سرمایه‌گذاری بر پیشرفت کارکنان در نتیحه یادگیری‌های مداوم است. این سرمایه‌گذاری می‌تواند به طرق مختلفی مانند پیشنهاد فرصت‌های مختلف به کارکنان، ارتقا شغلی و .. باشد.
پیاده‌سازی سازمان یادگیرنده
سازمان یادگیرنده نهادی است که فرهنگ یادگیری مداوم و تولید و توسعه دانش را در تمامی سطوح پرورش میدهد. هدف سازمان یادگیرنده انجام اقداماتی مانند ساختن یک چشم‌انداز مشترک بین کارکنان یک مجموعه، پرورش تسلط و پیشرفت شخصی کارکنان، ساخت مدل‌های ذهنی برای رویارویی با شرایط مختلف، یادگیری گروهی و تفکر سیستماتیک در کل مجموعه است.
وجود یک سازمان یادگیرنده در شرکتها مزایای زیادی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.
- کارکنان آماده‌تر و خلاق‌تر خواهند بود.
- میزان تعامل کارکنان و انگیزه آن‌ها افزایش می‌یابد.
- نیروی کار متعهدتر خواهد بود و احتمال ترک شغل از سوی کارکنان کاهش می‌یابد.
- اطلاعات و دانش بین کارکنان و بخش‌های مختلف به اشتراک گذاشته می‌شود.
- خلاقیت و نوآوری مجموعه افزایش می‌یابد
- مهارت حل مسئله و قدرت تصمیم گیری کارکنان افزلیش می‌یابد.
مثال های زیادی از سازمان‌های موفقی وجود دارد که با ترویج فرهنگ یادگیری به رشد مجموعه و کارکنان خود کمک کرده اند. از برخی از این سازمان‌ها می‌توان به کمپانی آمازون (Amazon) و کمپانی پیکسار (Pixar) اشاره کرد.
