فرادرسافعال لازم و متعدی در عربی – نحوه تشخیص + لیست، تمرین و مثال
مهم‌ترین تفاوت میان افعال لازم و متعدی در عربی در مفعول‌پذیر یا مفعول‌ناپذیر بودن آنهاست. روش‌های مختلفی برای تشخیص فرق میان این دو نوع فعل در عربی وجود دارد. آشنایی با این روش‌ها باعث میشود تا علاوه بر شناخت صحیح فعل‌ها، ترجمه دقیق‌تری هم از جملات ارائه کنیم. در این نوشته از «مجله فرادرس»، ابتدا با تعریف دقیقی از فعل لازم و متعدی در زبان عربی آشنا و بعد از آن به سراغ تبدیل این افعال به یکدیگر می‌رویم و نحوه کاربرد صحیح افعال لازم و متعدی را با مثال نشان می‌دهیم. در انتها میتوانیم با استفاده از تمرین‌های پایانی متن میزان دانسته‌هایمان از این مبحث را بسنجیم.
تعریف لازم و متعدی در عربی
یک فعل لازم در عربی، معنایش با آمدن فاعل کامل میشود. در نتیجه میتوانیم بگوییم که فعل لازم، فعلی است که نیازی به مفعول ندارد. در مقابل آن، یک فعل متعدی نیازمند مفعول است و حضورش بدون آن در جمله معنا پیدا نمی‌کند. پیدا کردن مفعول در عربی کار راحتی است. چرا که به عنوان یک نقش با اعراب منصوب در جمله حضور دارد. از طرفی دیگر میتوانیم تفاوت این دو فعل را به وسیله معنای آنها بفهمیم. در ادامه، توضیح هر یک از افعال لازم و متعدی در عربی را به صورت مجزا و همراه با مثال مربوط به آنها می‌خوانید.
فعل لازم در عربی
پیش از ارائه هر تعریفی درباره فعل لازم بهتر است که به مثال‌های زیر توجه کنید.
تَفَتَّحَ الزَهرُ.
گل شکفته شد.
فاضَ النهرُ.
رودخانه طغیان کرد.
با توجه به هر دوی جملات میتوانیم با اطمینان بگوییم که جملات کاملی هستند و معنا را به مخاطب انتقال می‌دهند. در حالی که تنها از دو قسمت «فعل عربی» و «فاعل عربی» تشکیل شده‌اند. بر همین اساس میتوانیم بگوییم «فعلی که با آمدن فاعل معنایش کامل میشود و به کلمه دیگری احتیاج نداشته باشد، فعل لازم عربی است.» منظور از کلمه دیگر در این جمله، مفعول است. چرا که در زبان عربی، برخی از افعال برای رساندن معنا به یک مفعول و گاهی دو یا چند مفعول نیاز دارند.
فعل متعدی در عربی
برای فهمیدن فرق میان افعال لازم و متعدی در عربی بهتر است به مثال‌های زیر توجه کنید.
أکَلَ الوَلدُ تُفاحةً.
کودک سیبی را خورد.
طوی الخادِمُ الثوبَ.
خدمتکار لباس را تا کرد.
با کمی دقت در این دو جمله متوجه می‌شویم که معنای آن تنها با حضور فاعل تکمیل نمی‌شود. چرا که «خوردن» و «تا کردن» ما را وادار می‌کند تا بپرسیم که «چه چیزی را خورد» یا «چه چیزی را تا کرد». به کلمه‌ای که در جواب این دو سوال می‌آید «مفعول‌به» با اعراب منصوب می‌گویند. به طور کلی «به افعالی که برای کامل شدن معنا علاوه بر فاعل، به مفعول نیاز داشته باشد، فعل متعدی عربی می‌گویند.» فرمول نحوه استفاده از افعال لازم و متعدی در عربی را می‌توانید در کادر رنگی زیر ببینید.
جمله با فعل لازم = فعل + فاعل
جمله با فعل متعدی = فعل + فاعل + مفعول به
به مثال‌های زیر توجه کنید.
نامَ الطِفلُ.
کودک خوابید.
نَزلَ الراکِب.
مسافر پیاده شد.
جاءَ الرَجُلُ.
مرد آمد.
با توجه به این سه جمله میتوانیم نتیجه بگیریم که «نام»، «نزل» و «جاء» از افعال لازم در زبان عربی هستند که نیازی به مفعول به ندارند. چرا که معنای جمله کامل است.
أکَلتُ رَغیفاً.
یک قرص نان را خوردم.
إشتری أخوکَ کِتاباً.
برادرت یک کتاب خرید.
شَربَ المَریضُ الدواءَ.
بیمار دارو را نوشید.
برای هر سه این جمله‌ها اگر جمله پرسشی «چه چیز را» به کار ببریم، میتوانیم برایش جوابی پیدا کنیم. یا به شکلی دیگر، اگر کلمه سوم این جملات یعنی «رغیف»، «کتاب» و «دواء» را حذف کنیم، جمله‌ها ناقص می‌شوند. در نتیجه میتوانیم بگوییم که سه فعل «أکل»، «إشتری» و «شرب» از افعال متعدی در زبان عربی هستند.
انواع فعل متعدی در زبان عربی
از جمله ویژگی‌های زبان عربی در این است که میتوانیم فعل لازم را به متعدی یا متعدی را به لازم تبدیل کنیم. اما پیش از این کار بهتر است با انواع فعل متعدی در زبان عربی آشنا شویم تا روند تبدیل این افعال به یکدیگر برای‌مان راحت‌تر انجام شود. افعال متعدی در زبان عربی بر حسب تعداد مفعولی که می‌پذیرند به سه دسته تقسیم می‌شوند که انواع آنها را همراه با مثال مرتبط در ادامه می‌خوانید.
افعال متعدی با یک مفعول به
تعداد فعل‌های متعدی عربی که یک مفعول می‌پذیرند زیاد است و محدود کردن آنها دشوار است. برخی از این افعال را در مثال‌های زیر مشاهده می‌کنید.
شَرحَ المعلِّمُ الدرسَ.
معلم درس را توضیح داد.
یَقرأ التلمیذُ الکِتابَ.
دانش‌آموز کتاب را خواند.
هی شاهَدَتْ التِلفازَ.
او تلویزیون تماشا کرد.
لَعِبَ الشابُ بالکُرَةِ.
مرد جوان با توپ بازی کرد.
در این مثال از اگرچه مفعول در ترجمه با «را» نیامده اما چون اعرابش منصوب است و در جواب «چه چیز» آمده میتوانیم «کرة» را مفعول بدانیم. دلیلش این است که فعل «لعب» با حرف جر متعدی شده که در ادامه توضیحات آن را می‌خوانید.
افعال متعدی با دو مفعول به
فعل‌های متعدی عربی که دو مفعول می‌گیرند دسته‌بندی مخصوص به خودشان را دارند که می‌تواند به ما در تشخیص راحت‌تر آنها در جملات عربی کمک کند. در ادامه، این دسته‌بندی‌ها و نحوه به کار بردن انواع آنها را همراه با مثال می‌خوانید.
- افعال الیقین: منظور آن دسته از فعل‌هایی است که با آمدن در جمله می‌توانند معنای دانستن، فهمیدن و اعتقاد داشتن را برسانند. از نمونه این افعال میتوانیم به «رأی، عَلِمَ، درس، صیغه امر تَعَلُّم، وَجَدَ و ألفی» اشاره کرد. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
رأیتُ العِلمَ نافِعاً.
علم را مفید یافتم.
(در این مثال فعل «رأی» که معمولا معنای «دیدن» می‌دهد در معنای فهمیدن و دریافتن به کار رفته است. از این رو با دو مفعول «العلم» و «نافع» متعدی شده است.)
دَریتُ العَدُوَّ مَهزوماً.
دشمن را شکست خورده دریافتم.
وَجَدتُ الکَذبَ سَلاحَ الأغبیاءِ.
دروغ را سلاح انسان‌های احمق یافتم.
- أفعال الظن: فعل‌های که معنی گمان کردن بدهند می‌توانند دو مفعول بگیرند. از جمله آنها می‌توان به فعل‌هایی چون «ظن، خال، حسب، جعل، حجا، عدَّ و زعم» اشاره کرد. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
یَظُّنُ التلامیذُ النَجاحَ سَهلاً.
دانش‌آموزها گمان می‌برند که موفقیت آسان است.
حَسَبَ الطَقسَ مُعتَدِلاً.
هوا را معتدل محسوب کرد.
جَعلتُ خالداً صدیقَکَ.
گمان کردم خالد دوست تو است.
زَعمَ العَدُّوُ أرضَنا رخیصةً.
دشمن مدعی است (بیان کردن گمان) که زمین‌های ما ارزان است.
- أفعال المنح و العطاء: آن دسته از فعل‌هایی که بتوانند معنای بخشش و اعطا کردن و دادن را برسانند، می‌توانند با استفاده از دو مفعول معنای کاملی پیدا کنند. از جمله این فعل‌ها می‌توان به «أعطی، منح، وهب، کسا و ألبس» اشاره کرد. به مثال‌های زیر توجه کنید.
کسا الشتاءُ الأرضَ ثلجاً.
زمستان زمین را پر از برف کرد.
منحَ المدیرُ المُجتَهِدَ جائزةً.
مدیر به دانش‌آموز کوشا جایزه‌ای اعطا کرد.
- أفعال التحویل و الصیرورة: فعل‌هایی که بتوانند معنای تبدیل شدن و تغییر کردن بدهند نیز می‌توانند در جملات عربی با دو مفعول ظاهر شوند. از جمله این افعال می‌توان به «صیّرَ، رَدَّ، ترک، إتخذ و وهب» اشاره کرد. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
صَیَّرتُ الکَسولَ مجتهداً.
آدم تنبل را کوشا کردم.
ردَّ المعلِّمُ الجاهلَ عالماً.
معلم نادان را به یک عالم تبدیل داد.
افعال متعدی با سه مفعول
برخی از افعال محدود در زبان عربی وجود دارد که می‌توانند با سه مفعول در جمله به کار بروند. از نمونه افعال سه مفعولی در عربی میتوانیم به «نبّأَ، أنبأ، أری، أعلم، خبّر، أخبر، حدّثَ» اشاره کرد. به نمونه‌هایی از نحوه به کار بردن این افعال در جملات که در ادامه آمده توجه کنید.
نبّأني الأستاذُ العلمَ مُفيداً.
استاد به من (من را) دانش را به صورت مفید یاد داد.
در این مثال اولین مفعول، ضمیر متصل «ي» است که همراه با نون وقایه به فعل چسبیده است. دومین «العلم» و سومین مفعول «مفیداً» است. هر سه این کلمات در خدمت فعل هستند تا چگونگی آن را توضیح بدهند.
أنبأني المُعلِّمُ المُدیرَ قادماً.
معلم به من درباره آمدن مدیر خبر داد.
(در این جمله اولین مفعول «ي» است که با فعل همراه شده و قبل از فاعل آمده است. دومین «المدیر» و سومین آن «قادماً» است.)
أعلَمَني أخي النتیجةَ حسنةً.
برادرم نتیجه را به خوبی به من فهماند.
(مثل دو جمله قبلی در این مثال هم مفعول اول ضمیر متصل به فعل است و «النتیجه» و «حسنة» مفعول دوم و سوم محسوب می‌شوند.)
بر اساس مثال‌های مربوط به افعال دارای سه مفعول در عربی میتوانیم نتیجه بگیرم که مفعول اول آنها عموما به صورت ضمیر متصل به فعل به کار می‌رود و بعد از آمدن فاعل، نوبت به دو مفعول دیگر می‌رسد.
تبدیل فعل لازم به متعدی در زبان عربی
فعل‌هایی که تا اینجا بررسی کردیم، فعل‌های متعدی هستند که برای مفعول‌پذیر شدن به حرف جر نیاز ندارند یا لازم نیست برای متعدی شدن به باب بروند. به این نوع فعل‌ها «متعدی بنفسه» می‌گویند. اما در زبان عربی روش‌هایی وجود دارد که با استفاده از آنها میتوانیم یک فعل لازم را به فعل متعدی تبدیل کنیم. در نتیجه به کار بردن این روش‌ها میتوانیم از ریشه یک فعل، افعالی با معانی مختلفی بسازیم و در جملات‌مان از آنها استفاده کنیم. در ادامه با روش‌های تبدیل فعل لازم به متعدی در عربی و مثال‌های مربوط به آنها آشنا می‌شوید.
تبدیل لازم به متعدی با حرف جر
حروف جر در عربی از جمله حروفی هستند که تنها با استفاده در جمله معنا پیدا می‌کنند. بیشترین استفاده از این حروف ساختن ترکیب «جار و مجرور» است. یعنی در این ترکیب باید از یک حرف جر و یک اسم استفاده کنیم. اما در برخی موارد ممکن است بتوانیم از حروف جر برای همراهی با افعال لازم نیز استفاده کنیم و از آن یک فعل متعدی بسازیم. برای چنین کاری معمولا از حرف جر «بِ، لِ، في و إلی» استفاده میشود. برای درک بهتر نحوه تاثیرگذاری این حرف بر معنای فعل لازم بهتر است به مثال‌های زیر توجه کنید.
- رجَعَ: بازگشت - رجَعَ بِ: بازگرداند:
رَجعتُ البارحةْ.
دیشب برگشتم.
رَجَعتُهُ بالسیارة.
او را با ماشین بازگرداندم.
- ذَهَبَ: رفت - ذهب بِ: برد:
ذهبتُ إلی المکتبةْ.
به کتابخانه رفتم.
ذهبتُ بالکُتبِ إلی المکتبةِ.
کتاب‌ها را به کتابخانه بردم.
- أتی: آمد - أتی بِ: آورد:
أتی الرجل.
مرد آمد.
أتی الرجلُ بِخُطّةٍ جَدیدةٍ.
آن مرد طرح جدیدی را آورد.
تبدیل لازم به متعدی در «باب افعال»
باب افعال از جمله باب‌های ثلاثی مزید در عربی است که با استفاده از آن میتوانیم افعال لازم را به متعدی تبدیل کنیم. در توضیح استفاده از این باب در برخی متون، به جای استفاده از باب تفعیل، از روش «متعدی مردن با افزودن «أ» به ابتدای فعل لازم» استفاده شده است. تنها کاری که باید انجام بدهیم این است که ریشه‌های فعل لازم را به وزن‌های مشخص شده این باب ببریم و آنها را صرف کنیم. برای فهم بهتر به کادر رنگی زیر که وزن‌های باب افعال را نشان می‌دهد، توجه کنید.
أفعَلَ - یُفعِلُ - أفعِلْ - إفعال
ماضی - مضارع - امر - مصدر
برای درک بهتر به مثال‌های زیر و نحوه تغییر معانی فعل‌ها توجه کنید.
- فعل «جَلَسَ» (نشست) در باب افعال:
أجلَسَ - یُجلِسُ - أجلِسْ - إجلاس
نشاند - می‌نشاند - بنشان - نشست
- فعل «صَدَرَ» (صادر شد) در باب افعال:
أصدَرَ - یُصدِرُ - أصدِرْ - إصدار
صادر کرد - صادر می‌کند - صادر کن - صادرات
برای فهم بهتر به برخی از کاربرد این باب در جملات عربی توجه کنید.
أحضَرتُ بعضَ العُلبِ للطعامِ.
برخی از کنسروها را به عنوان غذا آوردم.
أدخَلَتْ الطالبةُ اللُغاتِ في دفترها.
دانش‌آموز کلمات را به دفترش وارد کرد.
یُتعِبُ نَفسَهُ أکثَرَ مِنَ اللازمْ.
خودش را بیشتر از حد نیاز خسته می‌کند.
تبدیل فعل لازم به متعدی در «باب تفعیل»
باب تفعیل نیز از جمله باب‌های ثلاثی مزید است که میتوانیم به وسیله آن فعل‌های لازم را به متعدی تبدیل کنیم. در توضیح استفاده از این باب در برخی متون، به جای استفاده از باب تفعیل، از روش «مشدد کردن عین‌الفعل» استفاده شده است. برای این کار کافی است ریشه فعل لازم ثلاثی مجرد را به وزن‌های مشخص شده باب تفعیل ببریم و در این وزن‌ها آن را صرف کنیم. برای فهم بهتر به کادر رنگی زیر که وزن‌های باب تفعیل را نشان می‌دهد، توجه کنید.
فَعَّلَ - یُفَعِّلُ - فَعِّلْ - تفعیل
ماضی - مضارع - امر - مصدر
برای درک بهتر به مثال‌های زیر و نحوه تغییر معانی فعل‌ها توجه کنید.
- فعل «فَرَحَ» (خوشحال شد) در باب تفعیل:
فَرَّحَ - یُفَرِّحُ - فَرِّحْ - تفریح
خوشحال کرد - خوشحال می‌کند - خوشحال کن - خوشحالی
- فعل «غَیَرَ» (عوض شد) در باب تفعیل:
غَیَّرَ - یُغَیِّرُ - غَیِّرْ - تَغییر
عوض کرد - عوض می‌کند - عوض کن - عوض کردن
برای فهم بهتر به برخی از کاربرد این باب در جملات عربی توجه کنید.
تَعلّمَ المعلمةُ الدرسَ بالمثال المختلفةِ.
معلم درس را با مثال‌های مختلف درس می‌دهد.
أُقَرِّبُ طاولتي إلی طاولة صدیقي.
میزم را به میز دوستم نزدیک می‌کنم.
وَصَّلَ الطالبُ کتابَ المکتبةِ في الأوان.
دانش‌آموز کتاب کتابخانه را سر وقتش رساند.
تبدیل فعل متعدی به لازم در عربی
گاهی‌اوقات ممکن است بخواهیم از معنای افعال متعدی بنفسه در جایگاهی استفاده کنیم که نیاز به مفعول نداشته باشد و به شکل لازم به کار برود. در این صورت باید آنها را به شکل افعال لازم در بیاوریم. در این مورد نیز میتوانیم به سراغ باب‌های ثلاثی مزید برویم و از آنها استفاده کنیم. در ادامه دو بابی که افعال را لازم می‌کنند و مثال‌های مربوط به آنها را می‌خوانید.
لازم کردن فعل متعدی در «باب انفعال»
افعالی که به باب انفعال می‌روند همیشه و در حالتی لازم هستند و هیچ‌گاه مفعول نمی‌پذیرند. این فعل‌ها عموما معنای مجهول پیدا می‌کنند در شرایطی که فعل مجهول عربی نیست. برای این کار کافی است ریشه فعل متعدی ثلاثی مجرد را به وزن‌های مشخص باب انفعال ببریم و در این وزن‌ها آن را صرف کنیم. برای فهم بهتر به کادر رنگی زیر که وزن‌های باب انفعال را نشان می‌دهد، توجه کنید.
انفَعَلَ - یَنفَعِلُ - انفَعِلْ - انفعال
ماضی - مضارع - امر - مصدر
برای درک بهتر به مثال‌های زیر و نحوه تغییر معانی فعل‌ها توجه کنید.
- فعل «عقد» (بست) در باب انفعال:
انعقد - یَنعقدُ - انعَقِدْ - انعقاد
بسته شد - بسته میشود - بسته شو - بسته شدن
- فعل «کسر» (شکستن) در باب انفعال:
انکَسَرَ - یَنکَسِرُ - انکَسِرْ - انکِسار
شکسته شد - شکسته میشود - بشکن - شکسته شدن
برای فهم بهتر به برخی از کاربرد این باب در جملات عربی توجه کنید.
کَسرتُ الکوزَ فانکَسَرَ.
کوزه را شکستم پس شکسته شد.
قطَعتُ الحَبلَ فانقَطَعَ.
ریسمان را بریدم پس بریده شد.
فَتَحتُ البابَ فاِنفَتَحَ.
در را باز کردم پس باز شد.
لازم کردن فعل متعدی در «باب تفَعُّل»
باب تفعل در زمینه لازم کردن افعال متعدی دو نوع کارکرد دارد. در یکی از آنها، میتوانیم افعالی را که به باب تفعیل رفته و متعدی شده‌اند، به باب تفعل ببریم و آنها را لازم کنیم. در نوع دیگر، میتوانیم با بردن افعال دو مفعولی به باب تفعل آنها را به افعال یک‌مفعولی تبدیل کنیم. برای این کار کافی است ریشه فعل متعدی را به وزن‌های مشخص باب تفعل ببریم و در این وزن‌ها آن را صرف کنیم. برای فهم بهتر به کادر رنگی زیر که وزن‌های باب تفعیل را نشان می‌دهد، توجه کنید.
تفَعَلَّ - یَتَفَعَّلُ - تفَعَّلْ - تفعُّل
ماضی - مضارع - امر - مصدر
برای درک بهتر به مثال‌های زیر و نحوه تغییر معانی فعل‌ها توجه کنید.
- فعل «قرَّرَ» (تصمیم گرفت) در باب تفعل:
تقَرَّرَ - یَتَقَرَّرُ - تَقَرّرْ - تَقَرُّرْ
تصمیم گرفته شد - تصمیم گرفته میشود - تصمیم گرفته شود - تصمیم گرفته شدن
- فعل «علَّمَ» (یاد دادن) در باب تفعل:
تعَلَّمَ - یَتَعَلَّمُ - تَعَلَّمْ - تَعلُّم
یاد گرفت - یاد می‌گیرد - یاد بگیر - یاد گرفتن
برای فهم بهتر به برخی از کاربرد این باب در جملات عربی توجه کنید.
تَجمَّعنا في یوم الجُمُعةِ للحَفلةِ.
روز جمعه برای جشن جمع شدیم.
تَجَرَّعتُ الماءَ.
آب را جرعه جرعه نوشیدم.
جایگاه مفعول عربی در جمله با فعل متعدی
مفعول یکی از ارکان جملاتی است که در آن فعل وجود داشته باشد. علاوه بر وجود فعل نیاز است تا فعل موردنظر در دسته افعال متعدی قرار بگیرد. در این حالت است که حضور مفعول در جمله ضروری میشود. در زبان عربی انواع مختلفی از مفعول وجود دارد که عبارتند از «مفعول به»، «مفعول فیه»، «مفعول مطلق»، «مفعول معه» و «مفعول له».
پرکابردترین نوع مفعول در زبان عربی، مفعول به است. این مفعول می‌تواند معنای فعل را در جمله کامل کند. در زبان عربی مفعول‌به صریح به دو شکل در جمله ظاهر میشود.
- اسم ظاهر:
این نوع از مفعول به شامل تمامی اسم‌ها میشود. نکته اینجاست که باید ضمیرها را از زیر مجموعه مفعول اسم ظاهر جدا کنیم. به مثال زیر توجه کنید.
أشتری کِتاباً.
کتابی را خریدم.
(در این مثال مفعول اسم ظاهر کتاب با اعراب منصوب است).
- ضمیر:
با استفاده از ضمایر متصل و نفصل منصوبی میتوانیم معنای افعال متعدی را در جمله کامل کنیم. به مثال زیر توجه کنید.
هذا الکِتابُ ألّفَهُ أخي.
این کتابی است که برادرم آن را تالیف کرده است.
(در این مثال ضمیر متصل «ه» به فعل نقش مفعول به صریح را در جمله بازی می‌کند. اما اعراب ان به خاطر مبنی بودن ضمیر، محلا منصوب است. )
نکته ۱: در صورتی که فاعل اسم ظاهر باشد و مفعول به، ضمیر متصل به فعل و محلا منصوب در این چنین حالتی مفعول بر فاعل مقدم میشود و قبل از آن در جمله به کار می‌رود.برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
لا تُتعِبُنا الدراسةُ.
درس خواندن ما را خسته نمی‌کند.
(در این مثال ضمیر متصل «نا» به فعل چسبیده تا نشان دهد که نقش مفعول را بازی می‌کند. از این رو در جمله قبل از فاعل یعنی «الدراسة» به کار رفته است.)
نکته۲: اگر مفعول فعل متعدی ما ضمیر متصل «ي» باشد، باید میان آن و فعل از یک «ن» استفاده کنیم. این حرف «نون وقایه» نام دارد و به کار بردن برای افعالی که نون نشانه رفع ندارند واجب است. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
أوصَلَني و تُتعبني و ألحِقَني.
من را رساند و خسته‌ام کرد و به من پیوست.
(در این سه فعل ضمیر متصل «ي» مفعول به است و قبل از اتصال آن به فعل از نون وقایه استفاده شده است.)
نکته ۳: اگر ضمیر منصوب به صیغه ۹ ماضی یعنی المخاطبون یا جمع مذکر مخاطب بچسبد باید میان فعل و ضمیر از یک «واو» استفاده کنیم. به مثال زیر توجه کنید.
ساعَدتُم + هُ = ساعَدتُموهُ
کمک کردید + او را = او را کمک کردید
سوالات رایج درباره افعال لازم و متعدی در عربی
در این بخش به برخی از سوالات پر تکرار مربوط به مبحث افعال لازم و متعدی در عربی به اختصار پاسخ می‌دهیم.
فعل لازم در عربی چه تفاوتی با فعل متعدی دارد؟
فعل لازم همراه با فاعل معنایش کامل میشود اما فعل متعدی علاوه بر فاعل به مفعول هم نیاز دارد.
در عربی چطور فعل لازم به متعدی و فعل متعدی به لازم تبدیل میشود؟
با استفاده از حروف جر، دو باب «افعال» و «تفعیل» میتوانیم افعال لازم را به متعدی تبدیل کنیم و در مقابل، با بردن ریشه افعال متعدی به دو باب «انفعال» و «تفعل» میتوانیم از آنها فعل لازم بسازیم.
تمرین مربوط به افعال لازم و متعدی در عربی
برای ارزیابی عملکرد خود در رابطه با «افعال لازم و متعدی در عربی»، می‌توانید از تمرین‌هایی که در ادامه در اختیار شما قرار گرفته است استفاده کنید. تمرین شامل ۵ سؤال است و پس از پاسخ دادن به تمامی پرسش‌ها و ظاهر شدن دکمه «دریافت نتیجه آزمون»، می‌توانید نمره عملکردتان را مشاهده کنید و جواب‌های درست و نادرست را نیز ببینید. پاسخ سؤالات نیز بعد از هر آزمون آمده است.
۱. کدام فعل متعدی مفعولی با اعراب محلی دارد؟
أحب أن أرسلَ رسالة تحت عنوان «کرونا».
إن تنصروا الله یَنصرکم و یُثبِّت اقدامکم.
ألفَّ عدد من التجار کُتُباً في مجالات الکسب و التجارة.
من عَلَّمَ خلقا حسنا فله أجر من عمل به.
۲. کدام عبارت فعل لازم دارد؟
یأمرنا الوالدان بأداء الأمانة لأصدقائنا.
معجم القاموس یضمُّ مفرداتٍ کثیرة باللغة العربیة.
قد آمنتُ بأنَّ فسیلة العجوز لا تُثمر عادة إلا بعد عشر سنوات.
الطنان یُحرِّک جناحیه الصغیرین بشکل لا تقدر علیه الطوی الأخری.
۳. در کدام عبارت فعل لازم با استفاده از باب ثلاثی مزید ساخته شده است؟
یتعاون الشعب الإیراني عند وقع الظواهر الطبیعیة.
إنی أشاور أصدقائی العقلاء قبل أن أبدأ العمل.
تحدث ظاهرة مطر السمک مرتین في السنة فی الهندوراس.
تفرغ بطاریة جو إلی خلال نصف یوم فتلک بحتجة إلی التصلیح.
۴. مصدر فعل کدام عبارت بر وزن تفعیل ساخته نشده است؟
اجتنبوا کلاما یفرق بین الأصدقاء الأوفیاء.
القرآن یوکد علی الحریة في الإعتقاد بالدین.
في الیوم الاول من المدرسة تعرف بعض الطلاب علی بعض الآخر.
هذا الکِتابُ ألّفَهُ أخي.
۵. در کدام گزینه حرف «ن» از حروف اصلی فعل به شمار نمی‌آید؟
انتظار
انهدام
انتقام
انصار
جمع‌بندی
در این نوشته از مجله «فرادرس» درباره افعال لازم و متعدی مطالبی آموختیم. ابتدا فهمیدیم که وجه تمایز میان افعال لازم و متعدی در عربی در لزوم استفاده از مفعول خلاصه میشود. افعال متعدی به مفعول نیاز دارند تا معنی‌شان کامل شود. در برخی موارد ممکن است در زبان عربی با افعالی رو به رو شویم که دو یا سه مفعول داشته باشند. همچنین یاد گرفتیم که با استفاده از حروف جر و دو باب «افعال» و «تفعیل» میتوانیم فعل لازم را به متعدی تبدیل کنیم. در مقابل میتوانیم با استفاده از دو باب «انفعال» و «تفعل» فعل‌های متعدی را به لازم تغییر بدهیم.
