فرادرسخلق استوری برد برای فیلم آموزشی — راهنمای کاربردی
در نوشته‌های پیشین «مجله فرادرس» در خصوص انواع فیلم آموزشی صحبت کردیم و نکات مهم در ایجاد فیلم آموزشی موفق را به طور کامل بیان کردیم. علاوه بر این، نرم‌افزار کمتازیا را بمنظور خلق یک فیلم آموزشی موفق، مورد بررسی قرار دادیم. در این آموزش به یکی از نکات کاربردی به هنگام ضبط فیلم آموزشی یعنی استوری برد خواهیم پرداخت و جنبه‌های مختلف آن‌را در آموزش بررسی خواهیم کرد. سوالی که همواره به هنگام ایجاد یک ویدیوی آموزشی مطرح می‌شود این است که آیا به طور کل نیازی به ایجاد استوری برد داریم یا خیر، زیرا ایجاد آموزش، بدون استوری برد، زمان کمتری می‌گیرد.
البته از مزایای «استوری برد» (Storyboard) می‌توان به این نکته اشاره کرد که به کمک آن میتوانید نمایی از فیلم آموزشی خود را بدون نیاز به روشن کردن دوربین، ببینید. علاوه بر این، استوری برد می‌تواند اطلاعات بسیار مهمی را برای شما یا سایر تیم آموزشی شما همچون تدوین‌گران به همراه داشته باشد.
استوری برد چیست؟
استوری برد به معنای ساده، بیان ترسیمی فیلم آموزشی شما خواهد بود. نرم‌افزارهای متعددی برای ایجاد استوری برد وجود دارند اما تمام آن‌چیزی که شما به آن نیاز دارید، یک ورق کاغذ و کشیدن چند آدمک است. استوری بود معمولا شامل سوژه و هر نوع حرکت از جانب آن است و بیننده، این حرکات را می‌بیند. میتوانید هر اطلاعاتی که فکر می‌کنید برای شما یا همکارانتان مفید است را به استوری برد خود اضافه کنید. یک استوری برد به شما کمک می‌کند تا از طریق تصاویر خود، در خصوص خروجی کار فکر و تمرکز کنید.
بهتر است قبل از خلق ویدیو، استوری برد خود را به دوستان، همکاران و نزدیکان خود نشان دهید و بازخوردی از آن‌ها داشته باشید. حتی میتوانید به هنگام ویرایش فیلم آموزشی خود به این استوری برد رجوع کنید تا به هنگام تدوین، بخش‌های مختلف را کنار هم قرار دهید.
در تصویر بالا، بخشی از یک استوری برد را مشاهده می‌کنید که برای نشان دادن نوع لباس شخصیت‌ها، حالات صورت، بدن و ... ترسیم شده است. البته این نکته را باید یادآوری کنیم که برای ایجاد یک فیلم آموزشی، نیازی نیست که به تمامی این جزئیات بپردازید. اگر بخواهیم روشن‌تر صحبت کنیم، باید بگوییم که تمامی ویدیوهای آموزشی، به استوری برد نیاز ندارند. به طور مثال، فیلم آموزشی که به کارکنان، نحوه دسترسی به یک سیستم را آموزش می‌دهد، نیازی به استوری برد ندارد. اما اگر فیلم آموزشی شما، مخاطبان زیادی را خاصه خارج از سازمان در بر می‌گیرد، یا این‌که آموزش شما شامل فرآیندهای پیچیده و دشواری است، بهره‌گیری از استوری برد توصیه می‌شود.
نحوه خلق استوری برد
خلق استوری برد خود را با یک متن آغاز کنید. حتی یک متن ساده می‌تواند به جهت‌گیری کلی فیلم آموزشی شما کمک کند. به عبارت دیگر، این متن به شما در تعریف داستان و وقایع آموزش کمک می‌کند. متن خود را به چند «صحنه» (Scene) تقسیم‌بندی و هرکدام از این صحنه‌ها را به چند «تصویر بسته» (Shot) تبدیل کنید. هر تصویر بسته را به گونه‌ای بررسی کنید که گویی مشغول نگاه کردن از زاویه دوربین هستید. در این تصاویر چه می‌بینید؟ زمانی که تغییری مشاهده کردید، به قاب دیگری از استوری برد خود هدایت می‌شوید.
در مرحله بعد، اطمینان حاصل کنید که هر قاب از استوری برد شما شامل عناصری باشد که دوربین باید روی آن متمرکز شود. در هر تصویر بسته، سوژه یا محل «تمرکز» (Focus) دوربین را مشخص کنید. این امر کمک می‌کند تا شما یا هر شخص دیگری که بر روی فیلم آموزشی شما کار می‌کند، آن تصویر بسته را در قاب تصویر خلق کند. علاوه بر این، به کمک این کار، نقطه تمرکز دوربین نیز مشخص خواهد شد.
شما همچنین میتوانید هر نوع حرکت انجام شده را در تصویر بسته خود قرار دهید. این حرکت ممکن است شامل حرکت یک شخص در تصویر یا حرکت چرخشی و دورانی دوربین باشد. در نهایت، باید نحوه قاب‌بندی تصویر را نشان دهید. به همین منظور، در مورد سوژه خود فکر کنید و سوالات زیر را بپرسید:
- سوژه‌ها در کجا قرار دارند؟
- این سوژه‌ها به دوربین نزدیک هستند یا دور؟
- و ...
سوالات بسیاری را ممکن است در خصوص استوری برد از خود بپرسید اما در نهایت، تمام این سوالات و پاسخ به آن‌ها به ایجاد یک فیلم آموزشی موفق کمک می‌کند. در نهایت، پاسخ این سوالات به شما در تدوین نهایی اثر و حذف یا ویرایش برخی صحنه‌ها کمک می‌کند. این نکته را باید یادآور شویم که اگر یک فیلم آموزشی طولانی را تهیه می‌کنید، حتما فهرستی از تصاویر بسته خود تهیه کنید.
برای خلق استوری برد نیازی نیست که یک هنرمند باشید
ممکن است تصور کنید که خلق یک استوری برد کاری هنرمندانه است و انجام آن تنها از یک هنرمند بر می‌آید و تخصص شما در زمینه‌ای غیر از هنر گنجانده می‌شود. اما قبل از پرداختن به این دیدگاه، تصویر زیر را نگاه کنید:
تصویر بالا یک استوری برد به غایت ساده را نشان می‌دهد. در سه قاب، موارد زیر در استوری برد بالا نشان داده شده‌اند:
- محل شخص در بسته تصویر
- عمق میدان تصویر (نزدیکی سوژه به دوربین)
- در دو قاب اول، شخص پشت یک میز نشسته است و در سمت چپ قاب، یک پنجره قرار دارد. در این میان، سوژه نیز مشغول صحبت کردن است.
با وجود این‌که استوری برد شما می‌تواند شامل اطلاعات دیگری نیز باشد، اما نوع ساده بالا هم، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما و همکارانتان قرار می‌دهد. حتما توجه کرده‌اید که تصویر بالا یک اثر هنری نیست. باید بگوییم که این امر اصلا اهمیت ندارد. میتوانید از هر نوع خط، شکل یا شئ ساده در استوری برد خود استفاده کنید تا مواردی را که باید در صحنه شما اتفاق بیافتند به خوبی بیان شوند. فقط باید توجه داشته باشید که آن‌چه که در تصویر قرار می‌دهید به هدف ترسیم شما از صحنه مورد نظر کمک کند.
اطمینان حاصل کنید اطلاعاتی که در استوری برد شما مطرح می‌شوند، بتوانند تصویری از نحوه خروجی نهایی ویدیو به شخص دیگر ارائه کنند. این فرآیند را تا تکمیل استوری برد ادامه دهید و هر مرحله در فیلم آموزشی خود را به تصویر بکشید. اما این سوال پیش می‌آید که چه میزان باید زمان خود را صرف ایجاد استوری برد کنید. باید بگوییم که این مورد، به فیلم آموزشی شما بستگی دارد. ویدیوها و آموزش‌های پیچیده‌تر، به صفحات زیادی از استوری برد نیاز دارند در حالیکه، ویدیوهای ساده، حتی اگر طولانی هم باشند، تنها یک صفحه برای آن‌ها کفایت می‌کند. نکته کلیدی در این خصوص، به تصویر کشیدن تغییرات بصری است که در فیلم آموزشی شما اتفاق می‌افتند و میزان اضافه کردن جزییات، تنها به خود شما بستگی دارد.
اسلاید، راهکار جایگزین ترسیم
البته فراموش نکنیم که ترسیم تصاویر و اشتراک‌گذاری آن بین همکاران، در صورت عدم داشتن کیفیت مناسب، می‌تواند قدری آزاردهنده باشد. نکته مهمی که باید مطرح کنیم این است که نیازی نیست تا حتما استوری برد خود را ترسیم کنید. برای بسیاری از ویدیوهای خود میتوانید از اسلایدها برای خلق استوری برد کمک بگیرید. هر اسلاید، همچون یک قالب آماده عمل می‌کند و معادل یک قاب از ویدیو شماست.
در حقیقت، به جای ترسیم هر فریم از ویدیو، میتوانید از تصاویر و نقاشی‌های هنری آماده بهره بگیرید و به کمک آن‌ها، منظور خود را بیان کنید. با این کار، بخشی از جزییات را از دست خواهید داد اما به طور موثری، اطلاعات مورد نیاز را منتقل خواهید کرد. به عبارت دیگر، مهم نیست که از چه ابزاری در خلق استوری برد کمک بگیرید، مهم این است که به هر شکل، یک استوری برد ایجاد کنید.
فراموش نکنید که وجود استوری برد برای این است که به شما در ضبط و ویرایش ویدیو کمک کند. زمان فرآیندی که از طریق آن در خصوص هر قاب، فکر و در نهایت ویدیو خود را به کمک آن ویرایش می‌کنید، با استفاده از این ابزار، به شدت کاهش می‌یابد. بار دیگر یادآور می‌شویم که از هر راه ممکن اعم از اسلاید و ترسیم و ... سعی کنید که برای فیلم آموزشی خود یک استوری برد تهیه کنید.
اگر شما این مطلب را به جهت تهیه ویدیوهای آموزشی مطالعه کرده‌اید، باید یادآور شویم که «فرادرس» به کمک ۱.500 عضو هیئت علمی خود، تاکنون، بیش از ۱۵.000 ساعت آموزش ویدیویی را تهیه کرده است. شما نیز میتوانید جهت رسیدن به چند صد هزار مخاطب برای آموزش‌های‌تان و انتشار آموزش‌ها و تجربیات خود از این بستر استفاده کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر برای تدریس در فرادرس روی این لینک (+) کلیک کنید.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- مجموعه آموزش‌های مهارت‌های ارائه و ساخت اسلاید
- مجموعه آموزش‌های تدوین فیلم و آهنگسازی
- مجموعه آموزش‌های سینما (Cinema)
- آموزش نرم‌افزار پریمیر (Adobe Premiere Pro) برای تدوین و میکس ویدیو – مقدماتی
- آموزش کار با بوم در کمتازیا — به زبان ساده
- ویرایش صدای فیلم های آموزشی با کمتازیا — به زبان ساده
^^
