ستاره دوتایی SS 433 – تصویر نجومی


SS 433 یکی از شگفتانگیزترین سامانههای ستارهای شناخته شده است. این ستاره دارای تابش هیدروژن اتمی بوده و در فهرست ستارههای «راه شیری» (Milky Way) قرار دارد. رفتار قابل توجهی که این ستاره از خود نشان میدهد، از یک شئ متراکم، یک «سیاهچاله» (Black Hole) یا ستاره نوترونی که به کمک فوارهها یک «قرص برافزایشی» (Accretion Disk) ایجاد کرده است، نشأت میگیرد. از آنجایی که دیسک و فوارههای ستاره SS 433 مانند آنهایی است که در اطراف سیاهچالههای کلانجرم در مرکز کهکشانهای دوردست دیده میشوند، این ستاره یک «ریزاختروش» (Microquasar) در نظر گرفته میشود. همانگونه که در این ویدئوی انیمیشنی براساس دادههای شهودی نشان داده شده است، یک ستاره معمولی داغ و سنگین با شیئی متراکم در مدار گیر افتاده است.
با شروع ویدئو، مادهای که به دلیل نیروی جاذبه در حال جدا شدن از ستاره معمولی و سقوط در قرص برافزایشی است، نشان داده میشود. ستاره مرکزی فوارههایی از گاز یونیزه را با سرعتی در حدود یکچهارم سرعت نور در جهتهای مخالف منفجر میکند. پس از آن، ویدئو نمای بالای فوارهها را که در حال ایجاد یک مارپیچ در حال گسترش هستند را نمایش میدهد. حتی از فواصل دور نیز فوارههای پراکندهشده نزدیک مرکز باقیمانده ابرنواختر W50 نمایان میشوند. ستاره SS 433 دو سال پیش با انتشار غیرمعمول پرتوهای گامای پرانرژی (محدوده TeV) به طور غیرمنتظرهای توسط آرایه آشکارساز HAWC در مکزیکو کشف شده بود. تحلیل اخیر از دادههای آرشیوی ماهواره فرمی (Fermi) ناسا حاکی از کشف یک منبع پرتو گاما است که پالسهای موجود در این پرتوها مانند دوره تناوب حرکت تقدیمی فواره SS 433 دارای دوره تناوب ۱۶۲ روزه است.