نظریه رنگ – راهنمای کامل و جامع

رنگ‌های مکمل، رنگ‌هایی هستند که در چرخه رنگ در مقابل هم قرار می‌گیرند. نمونه‌های چنین رنگ‌هایی شامل آبی/نارنجی، قرمز/سبز، زرد/بنفش و غیره هستند. طرح‌های رنگی مکمل نه تنها مقدار زیادی کنتراست ایجاد می‌کنند؛ بلکه هنگامی که با اشباع بالا مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند درخشش بصری زیادی نیز پدید بیاورند.

رنگ‌های متشابه (Analogous Colors)

رنگ‌های متشابه رنگ‌هایی هستند که در چرخه رنگ کنار هم قرار می‌گیرند. انتخاب رنگ‌های متشابه که حس طیفی ایجاد می‌کنند، ایده مناسبی است. یک مثال خوب از چنین ترکیب‌هایی به صورت آبی-سبز/ آبی/ آبی-بنفش و یا زرد-سبز/زرد/زرد-نارنجی است.

ترکیب رنگ مثلثی (Triads)

منظور از مثلث رنگ مجموعه رنگ‌هایی هستند که هر کدام بر روی چرخه رنگ به میزان 120 درجه از هم فاصله دارند. یک مثلث رنگی روی چرخه رنگ، تنوع رنگی بالایی دارد؛ اما تعادل بین این رنگ‌ها نیز مناسب است. در مثال فوق رنگ‌های آبی-بنفش، و زرد-سبز کنتراست زیادی ایجاد می‌کنند.

رنگ‌های ترکیبی یا تقسیم مکمل (Split Complimentary Colors)

رنگ‌های ترکیبی رنگ‌هایی هستند که در آن یک رنگ انتخاب می‌شود و به جای این که یک رنگ از روبروی آن انتخاب شود، دو رنگ مجاور این دو رنگِ متضاد انتخاب می‌شوند. در مثال فوق رنگ متضاد روی چرخه رنگ بنفش است، اما به جای آن رنگ‌های آبی-بنفش و قرمز-بنفش انتخاب شده است که کنتراست زیادی ایجاد می‌کند و همزمان رنگ‌های مشابهی به دست می‌دهد.

رنگ‌های مربعی (Square Colors)

در مدل رنگ‌های مربعی، چهار رنگ که بر روی چرخه رنگ در بیشترین فاصله از هم (90 درجه) قرار دارند انتخاب می‌شوند. در مثال فوق این رنگ‌ها به صورت آبی، نارنجی، قرمز-بنفش و زرد-سبز هستند. این طرح رنگ کاملاً زیباست و همزمان هم با نسخه‌های پر رنگ و همچنین رنگ‌های با تن پایین به طرز مناسبی عمل می‌کند.

رنگ‌های چهارگانه (Tetradic Colors)

طرح رنگی چهارگانه با ایجاد یک مستطیل روی چرخه رنگ به دست می‌آیند. دو رنگ متضاد بر روی چرخه رنگ انتخاب می‌شوند و سپس رنگ‌های دیگر که دو واحد فاصله دارند انتخاب می‌شوند و بدین ترتیب رنگ‌های مکمل به صورت ضربدری روی چرخه رنگ انتخاب می‌شوند.

سایه‌روشن رنگ

منظور از روشنای رنگ زمانی است که یک رنگ (مثلاً در شکل فوق، رنگ آبی) را انتخاب می‌کنیم و رنگ سفید به آن اضافه می‌کنیم. منظور از سایه رنگ این است که به این رنگ، رنگ سیاه اضافه کنیم. شما می‌توانید یک طرح رنگی مونوکروم را با افزودن سایه‌هایی از یک رنگ مایه ایجاد کنید.

رنگ‌های گرم

رنگ‌های گرم حس گرمی و حرارت را دریک تصویر یا طراحی ایجاد می‌کنند. زمانی که رنگ‌های گرم را می‌بینیم به یاد آفتاب، حرارت، آتش و عشق (هوس) می‌افتیم. قرمز رنگ خون است و خون نیز گرم است و نارنجی و طرد نیز رنگ‌های تابستانی محسوب می‌شوند. افزودن فیلتر عکس نارنجی به یک تصور باعث می‌شود که بی‌درنگ این عکس گرم‌تر و شادتر به نظر برسد.

رنگ‌های سرد

رنگ‌های سرد مفاهیمی از اقلیم‌های سرد، زمستان، مرگ، ناراحتی، یخ، شب، و آب را با خود به همراه می‌آورند. رنگ‌های سرد را می‌توان به خونسردی، آرامش، اعتماد و پاکی نسبت داد. بنفش با سلطنت مرتبط است، زیرا معمولاً در میان خانواده‌های اشرافی استفاده شده است.

معنی رنگ‌ها

هر رنگی برای خود معانی و مفاهیم خاصی دارد که البته این معانی ممکن است در فرهنگ‌های مختلف از هم متفاوت باشند.

قرمز

قرمز رنگ عشق و هوس است. جعبه‌های آب‌نبات در روز ولنتاین قرمز هستند. برخی نیز صورتی هستند که نسخه روشن‌تری از رنگ قرمز است. قرمز رنگ خشم و خون نیز به شمار می‌رود. قرمز، نارنجی و زرد همگی رنگ‌هایی هستند که در شعله‌های آتش دیده می‌شوند. قرمز می‌تواند به معنی خطر نیز باشد. نشانه‌های ایست به رنگ قرمز هستند تا توجه ما را به خود جلب کنند. این تابلوها به ما هشدار می‌دهند تا قبل از پیشروی حواس خود را جمع کنیم. قرمز رنگ غالب است و زمانی که با رنگ‌های دیگر مانند سیاه ترکیب شود، می‌تواند ظاهر بسیار مردانه‌ای بیابد. قرمز هشدار می‌دهد و می‌تواند یک تُن کاملاً جدی باشد.

نارنجی

نارنجی نشانگر گرما است؛ اما مانند قرمز مهاجم نیست. نارنجی می‌تواند فضایی سرگرم‌کننده ایجاد کند، زیرا پرانرژی است و حس گرما را بدون مفاهیم ضمنی خطر و خون که در رنگ قرمز وجود دارد، ارائه می‌کند. رنگ نارنجی را می‌توان با سلامت مرتب دانست مانند، ویتامین C که غالباً در پرتقال یافت می‌شود.

زرد

زرد با گرما و آفتاب عجین است. زمانی که این رنگ به همراه نارنجی استفاده شود حس سرگرمی‌های تابستانی را ایجاد می‌کند. رنگ زرد می‌تواند با تشنگی مرتبط باشد و در دیوارهای اغلب کافه‌ها مشاهده می‌شود. همچنین رنگ زرد را می‌توان با بزدلی و ترس مرتبط دانست. این مسئله ناشی از یک ضرب‌المثل قدیمی در زبان انگلیسی است که به زرد کردن اشاره می‌کند. زمانی که زرد با رنگ سیاه ترکیب شود، توجه زیادی را برمی‌انگیزد، نمونه مناسبی از این ترکیب در خارج از دنیای طراحی، تاکسی‌ها هستند. این ترکیب توجه زیادی را جلب می‌کند.

سبز

سبز رنگ پول است، بنابراین در اغلب فرهنگ‌ها با ثروت مرتبط دانسته می‌شود. از آنجا که اغلب گیاهان سبز هستند، این رنگ با رشد و سلامت نیز مرتبط پنداشته می‌شود. از رنگ سبز برای نشان دادن این که محصولی طبیعی و سالم است، استفاده می‌شود. همچنین با سود و بهره نیز مرتبط است. سبز در ترکیب با رنگ آبی معنی سلامت، پاکی، زندگی و طبیعت را بیشتر به ذهن متبادر می‌سازد.

آبی

بسته به سایه‌روشن رنگ آبی، این رنگ می‌تواند حس‌ها، اندیشه‌ها و هیجان‌های متفاوتی را در مخاطب خود ایجاد کند. سایه‌های تیره آبی می‌توانند حس غم را انتقال دهند. آبی روشن رنگ آسمان و آب است که حس شادابی، آزادی و آرامش را با خود به همراه دارد. آسمان‌های آبی، آرام و آرامش‌بخش هستند. آب ناپاکی‌ها را می‌شوید و زخم‌ها را بهبود می‌بخشد. آبی می‌تواند نشان‌دهنده تجدید حیات و طراوت نیز باشد، چون باران ناپاکی‌ها و غبار را می‌زداید. آرامشی که در رنگ آبی هست باعث افزایش ریلکسیشن می‌شود.

بنفش

بنفش رنگی است که با لباس‌های اشرافی و سلطنتی مرتبط است. بنفشی که قرمزی آن بیشتر باشد با احساسات رمانتیک، صمیمیت، نرمی و راحتی ارتباط دارد. بنفش می‌تواند حس رمزآمیزی و همچنین تجملی بودن را انتقال دهد. نمونه‌ای عالی از این حس را می‌توان در تصویر وب‌سایت زیر مشاهده کرد:

سفید

سفید را می‌توان با استریل بودن مرتبط دانست، زیرا پزشکان روپوش سفید می‌پوشند و اغلب بیمارستان‌ها از رنگ سفید استفاده می‌کنند. از آنجا که اغلب تصویرسازی‌ها از هیکل‌های مذهبی کاملاً بدون رنگ هستند، سفید نشان‌دهنده خیر و تقدس نیز محسوب می‌شود. رنگ سفید می‌تواند نشان‌دهنده پاکی باشد مانند خطوط سفید تمیز روی کاشی‌ها و لباس‌های تمیز که سفید می‌شوند. سفید می‌تواند نشانگر نرمی باشد زیرا پنبه و ابرها سفید هستند. همچنین می‌تواند نشان‌دهنده سلامت ذهنی باشد، زیرا رنگ کت‌ها و یونیفرم‌های سفید، دیوارهای سفید و ... است. رنگ سفید در خود حامل معنای ضمنی سلامت و پاکی است که در تصویر وب‌سایت زیر به نمایش گذاشته شده است.

سیاه

سیاه به خصوص در ایالات‌متحده غالباً با مرگ مرتبط دانسته می‌شود. این رنگ نشان‌دهنده زوال به معنی فساد و پوسیدگی دانسته می‌شود، زیرا غذاها هنگام فساد قهوه‌ای و سیاه می‌شوند. سیاه می‌تواند نماد شر باشد، زیرا در نقطه مقابل سفیدی است که غالباً نماینده خیر است. سیاه نشان‌دهنده اضطراب است، زیرا نماینده تیرگی و نامعلوم بودن است. وجود مقدار زیادی سیاهی در یک تصویر نشان‌دهنده افسردگی و ناامیدی و همچنین تنهایی است.

با این حال علی رغم همه مفاهیم ضمنی منفی؛ وقتی سیاه را با رنگ‌های دیگر مانند طلایی ترکیب کنیم، یک حس بسیار تجملی انتقال می‌دهد. این رنگ در ترکیب با نقره‌ای یا خاکستری نماینده پیچیدگی است که وب‌سایت زیر به خوبی از این تأثیر بهره گرفته است.

نتیجه‌گیری

به عنوان یک طراح، داشتن درک عمیقی از رنگ، امری کاملاً ضروری محسوب می‌شود. هر چیزی که طراحی می‌کنید در هر حال باید به رنگ توجه زیادی داشته باشید و ملاحظات دقیقی را رعایت کنید. انتخاب رنگ می‌تواند تأثیر بسیار عمیقی بر حس و حال یک کار داشته باشد. ترکیب صحیح رنگی می‌تواند باعث برانگیختن توجه مخاطب شده و پیام مناسبی را به طرز دیداری انتقال دهد. همچنین باعث می‌شود که پیام در ذهن بیننده حک شود. جنبه احساسی طراحی بسیار مهم است و اگر تاکنون به انتخاب رنگ‌های خود توجه چندانی نداشته‌اید، سعی کنید از این پس این نکات را رعایت کنید. در این صورت مشتریان شما نتایج بهتری را شاهد خواهند بود و پیام شما وضوح و قوت بیشتری می‌یابد. رنگ به همان اندازه تصویر حاوی معانی ضمنی برای مخاطب خود است.

اگر این نوشته مورد توجه شما قرار گرفته است، احتمالاً به موارد زیر نیز علاقه‌مند خواهید بود:

• اساس نظریه‌ی رنگ‌ها — به زبان ساده
• مجموعه آموزش‌های طراحی و برنامه نویسی وب
• آموزش کاهش تعداد رنگ تصاویر با استفاده از روش های خوشه بندی هوشمند
• ۲۱ پالت رنگ برای طراحی وب — رنگ سایت خود را با این ابزار انتخاب کنید
• هارمونی رنگ‌ها و انواع آن به زبان ساده
• کاربرد رنگ در طراحی وب — ۶ توصیه برای طراحی مطمئن وب‌سایت
• مجموعه آموزش‌های طراحی و گرافیک کامپیوتری

==