انواع کلید برق — راهنما و فهرست جامع

«کلید» یا «سوئیچ» (Switch) وسیله‌ای است که برای قطع جریان در یک مدار طراحی شده است، به عبارت دیگر، با کلید می‌توان یک مدار الکتریکی را قطع یا وصل کرد. در هر وسیله الکتریکی یا الکترونیکی از حداقل یک سوئیچ برای روشن و خاموش کردن دستگاه استفاده می‌شود. بنابراین کلیدها بخشی از یک سیستم کنترل یا فرمان هستند و بدون آن‌ها نمی‌توان به عملکرد کنترلی مطلوب دست یافت. در این آموزش با انواع کلید برق آشنا می‌شویم.

یک کلید می‌تواند دو عملکرد داشته باشد: کاملاً روشن (با بستن کنتاکت‌های آن) یا کاملاً خاموش (با باز کردن کنتاکت‌های آن). هنگامی که کنتاکت‌های یک کلید بسته می‌شوند، سوئیچ مسیر بسته‌ای را برای گذر جریان ایجاد می‌کند و از این رو انرژی منبع به بار می‌رسد و بار آن را مصرف می‌کند. همان‌طور که در شکل زیر نشان داده شده است، هنگامی که کنتاکت‌های یک سوئیچ باز هستند، توانی مصرف نمی‌شود.

کلیدها برق در کاربردهای مختلف خانگی، صنعتی، نظامی و غیره به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بعضی موارد که از کلیدزنی چندراهه استفاده می‌شود (مانند سیم‌کشی ساختمان)، دو یا چند کلید به هم متصل می‌شوند تا بتوان بار را از بیش از یک مکان کنترل کرد.

کلیدها در دو نوع مکانیکی یا الکترونیکی موجود هستند و شاید مهم‌ترین و ملموس‌ترین کاربرد آن‌ها در روشنایی باشد. انواع کلید برق مکانیکی با جابه‌جایی، فشار دادن، رها کردن یا اتصال کنتاکت‌ها فعال می‌شوند. کلیدهای الکترونیکی برای کنترل مدار نیازی به تماس فیزیکی ندارند. این نوع کلیدها با عمل نیمه‌هادی تشکیل‌دهنده آن‌ها فعال می‌شوند.

انواع کلید برق مکانیکی

کلیدهای مکانیکی را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی، از جمله روش تحریک (کلیدهای دستی، محدود و فرایندی)، تعداد کنتاکت‌ها (کلیدهای تک کنتاکت و چند کنتاکت)، تعداد پل‌ها و راه‌ها (SPST ،DPDT ،SPDT و غیره)، نوع عملکرد و ساختار (دکمه‌ای، اهرمی، گردان، جوی‌استیک و غیره)، وضعیت (کلیدهای لحظه‌ای و قفل‌شونده) و غیره دسته‌بندی کرد.

بر اساس تعداد پل‌ها و راه‌ها، کلیدها به انواعی تقسیم می‌شوند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم. «پل» یا «قطب» (Pole) نشان دهنده تعداد مدارهای قدرت جدا است که می‌تواند توسط کلید سوئیچ شود. اغلب کلیدهای طراحی شده دارای یک، دو یا سه پل هستند و به ترتیب، تک پل، دو پل و سه پل نامیده می‌شوند. شکل زیر، دسته‌های انواع کلید برق مکانیکی را نشان می‌دهد.

تعداد «راه‌ها» یا «مسیرها» (Throws) نشان دهنده تعداد حالاتی است که جریان می‌تواند از طریق سوئیچ عبور کند. بیشتر کلیدها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دارای یک یا دو راه باشند و به ترتیب به عنوان کلیدهای یک راهه و دو راهه شناخته می‌شوند.

کلید یک راهه تک پل (SPST)

این کلید یک کلید پایه قطع (OFF) و وصل (ON) است که از یک کنتاکت ورودی و یک کنتاکت خروجی تشکیل شده است. کلید SPST می‌تواند قطع و وصل یک مدار تکی را انجام دهد و آن را خاموش و روشن کند. کنتاکت‌های SPST می‌توانند به یکی از دو صورت «در حالت عادی باز» (Normally Open) یا NO و «در حالت عادی بسته» (Normally Closed) یا NC باشند.

کلید دو راهه تک پل (SPDT)

این کلید سه ترمینال دارد: یک کنتاکت ورودی و دو کنتاکت خروجی. این بدان معناست که این کلید از از دو وضعیت ON و یک وضعیت OFF تشکیل شده است. در بیشتر مدارها، از این انواع کلید برق برای تغییر جهت اتصال ورودی بین دو گزینه خروجی استفاده می‌شود. کنتاکتی که به طور پیش‌فرض به ورودی متصل می‌شود، NC و کنتاکتی که در حین عملکرد ON متصل می‌شود، یک کنتاکت NO است.

کلید تک راهه دو پل (DPST)

کلید DPST یکی از انواع کلید برق است که از چهار ترمینال، شامل دو کنتاکت ورودی و دو کنتاکت خروجی تشکیل شده است. کلید DPST مانند مجموعه دو کلید SPST جداگانه رفتار می‌کند که همزمان عمل قطع یا وصل را انجام می‌دهند. این کلید فقط یک وضعیت ON دارد، اما می‌تواند دو کنتاکت را همزمان فعال کند، به طوری که هر کنتاکت ورودی به کنتاکت خروجی مربوطه متصل می‌شود. در حالت OFF هر دو کلید باز هستند. از این نوع کلیدها برای کنترل همزمان دو مدار مختلف استفاده می‌شود. پیکربندی کنتاکت‌ها می‌تواند NO یا NC باشد.

کلید دو راهه دو پل (DPDT)

این کلید یک کلید ON/OFF دوتایی است که از دو وضعیت ON تشکیل شده است. کلید DPDT شش ترمینال، شامل دو کنتاکت ورودی و چهار کنتاکت خروجی دارد و مانند دو کلید SPDT جداگانه رفتار می‌کند که به طور همزمان کار می‌کنند. دو کنتاکت ورودی در یک وضعیت به یک مجموعه از کنتاکت‌های خروجی و در وضعیت دیگر و به مجموعه‌ای دیگر از کنتاکت‌های خروجی متصل می‌شوند.

کلید دکمه فشاری

کلید «دکمه فشاری» یا «پوش باتون» (Push Button Switch)‌ یک کلید تماس لحظه‌ای است که وقتی فشار داده شود، اتصال را قطع یا وصل می‌کند و تا زمانی که این فشار ادامه داشته باشد، این قطعی و وصلی ادامه پیدا می‌کند.

معمولاً این فشار توسط کاربر و با انگشت بر دکمه اعمال می‌شود. با برداشتن فشار، دکمه به موقعیت عادی خود را باز می‌گردد. ساز و کار فنر داخلی این دو وضعیت (فشردن و آزاد کردن) را ممکن می‌کند. پوش باتون شامل کنتاکت‌های ثابت و متحرک است که کنتاکت‌های ثابت به صورت سری در مدار مورد نظر متصل می‌شوند، در حالی که کنتاکت‌های متحرک به دکمه فشاری متصل هستند.

همان‌طور که در شکل بالا نشان داده شده است، دکمه‌های فشاری به طور عمده در دو دسته NO و NC‌ دسته‌بندی می‌شوند. از کلیدهای فشاری دو کنشی برای کنترل دو مدار الکتریکی استفاده می‌شود.

کلید اهرمی

کلید اهرمی به صورت دستی و با حرکت مکانیکی عمل می‌کند. از این کلیدها عموماً برای کنترل روشنایی استفاده می‌شود. اغلب کلید‌های اهرمی دو یا بیش از دو وضعیت دارند و د قالب سوئیچ‌های DPST ،SPST ،SPDT و DPDT موجود هستند. از این کلیدها برای سوئیچنگ جریان‌های بزرگ (مثلاً به بزرگی ۱۰ آمپر) استفاده می‌شود، البته می‌توان آن‌ها را برای کلیدزنی جریان‌های کوچک نیز به کار برد.

کلیدهای اهرمی در جریان، اندازه و شکل‌های مختلفی برای کاربردهای متفاوت در دسترس هستند.

کلید حد یا لیمیت سوئیچ

کلید حد یا لیمیت سوئیچ یکی از انواع کلید برق است که طرح‌های آن در شکل زیر نشان داده شده که در آن چهار نوع لیمیت سوئیچ ارائه شده است.

برخی از سوئیچ‌ها با حضور یا عدم حضور یک شیء یا حرکت ماشین به جای دست انسان کار می‌کنند. از این کلیدها به عنوان کلیدهای محدود یا لیمیت سوئیچ نامیده می‌شوند. این کلیدها از یک نوع بازوی سپری تشکیل شده‌اند که توسط یک جسم فعال می‌شود. هنگامی که این بازوی سپر فعال شود، موجب تغییر موقعیت کنتاکت‌های سوئیچ می‌شود.

کلید شناور

«سوئیچ‌ شناور» (Float Switch) یکی از انواع کلید برق است که عمدتاً برای کنترل پمپ‌های موتور DC و AC با توجه به مایع یا آب موجود در مخزن استفاده می‌شود. هنگامی که شناور (یا جسم شناور) بر اساس سطح آب در مخزن به سمت پایین یا رو به بالا حرکت کند، کلید شناور عمل خواهد کرد. این حرکت شناور مجموعه میله یا زنجیره و وزنه تعادل باعث باز یا بسته شدن کنتاکت‌های الکتریکی می‌شود. شکل دیگر سوئیچ شناور سوئیچ نوع لامپ جیوه‌ای است که از هیچ نوع میله شناور یا زنجیری تشکیل نشده است.

این لامپ از کنتاکت‌های جیوه‌ای تشکیل شده است، به گونه‌ای که با بالا یا پایین آمدن سطح مایع، وضعیت کنتاکت‌ها نیز تغییر می‌کند. نماد کلید شناور توپی در شکل بالا نشان داده شده است. کلیدهای شناور می‌توانند NC یا NO باشند.

کلید جریان (فلو سوئیچ)

این کلیدها عمدتاً برای تشخیص حرکت مایع یا جریان هوای درون یک لوله یا مجرا استفاده می‌شوند. کلید جریان هوا (یا میکرو سوئیچ) توسط یک عمل ضربه محکم و ناگهانی ساخته می شود. این میکرو سوئیچ به یک بازوی فلزی متصل است. به این بازوی فلزی، یک قطعه پلاستیکی یا فلزی نازک وصل شده است.

هنگامی که مقدار زیادی هوا از قطعه فلزی یا پلاستیکی عبور کند، باعث حرکت بازوی فلزی می‌شود و بنابراین کنتاکت‌های کلید به عمل وا می‌دارد. کلیدهای جریان مایع با یک پدال طراحی می‌شوند که از طریق جریان مایع در یک لوله قرار می‌گیرد. هنگامی که مایع از لوله جریان می‌یابد، نیروی وارد شده به پدال موقعیت کنتاکت‌ها را تغییر می‌دهد.

شکل بالا نماد کلید را نشان می‌دهد که هم برای جریان هوا و هم برای جریان مایع استفاده می‌شود. علامت پرچم روی کلید نشان دهنده پدال است که جریان یا حرکت مایع را حس می‌کند. این سوئیچ‌ها نیز به دو صورت NC و NO وجود دارند.

کلید فشار

این کلیدها معمولاً در کاربردهای صنعتی به منظور حس فشار سیستم‌های هیدرولیکی و دستگاه‌های پنوماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسته به دامنه فشار قابل اندازه‌گیری، کلیدهای فشار به سوئیچ فشار دیافراگم، سوئیچ فشار نوع زیرفلزی و سوئیچ فشار نوع پیستونی طبقه‌بندی می‌شوند. در همه این انواع، عنصر تشخیص فشار مجموعه‌ای از کنتاکت‌ها را راه می‌اندازد. این کنتاکت‌ها می‌توانند به صورت دو پل یا تک‌پل باشند.

نماد سوئیچ شامل یک نیم‌دایره است که به خطی متصل است که قسمت مسطح آن دیافراگم را نشان می‌دهد. این سوئیچ‌ها می‌توانند NO یا NC باشند.

کلید دما

متداول‌ترین عنصر سنجش گرما نوار دو فلزی است که بر اساس اصل انبساط حرارتی کار می‌کند. نوارهای دو فلزی با دو فلز غیر مشابه ساخته می‌شوند (که دارای سرعت انبساط حرارتی متفاوتی هستند) و با یکدیگر پیوند می‌خورند.

هنگامی که درجه حرارت باعث خم شدن یا پیچیدن نوار می‌شود، کنتاکت‌های کلید کار می‌کنند. روش دیگر کار با کلید دما استفاده از لوله شیشه‌ای جیوه‌ای است. وقتی لامپ گرم شود، جیوه در لوله منبسط می‌شود و سپس برای کار با کنتاکت فشار ایجاد می‌کند.

کلید جوی استیک

این نوع از انواع کلید برق سوئیچ‌های کنترل دستی هستند که عمدتاً در تجهیزات کنترل قابل حمل استفاده می‌شوند. این نوع کلیدها شامل اهرمی هستند که در بیش از یک محور آزادانه حرکت می‌کند. بسته به حرکت اهرم، یک یا چند کنتاکت سوئیچ فعال می‌شوند.

از این نوع سوئیچ‌ها برای ساخت ماشین‌آلات، کنترل کابل و جرثقیل استفاده می‌شود. نماد جوی استیک در شکل زیر نشان داده شده است.

کلید گردان

این کلیدها برای اتصال یک خط به یکی از چند خط دیگر استفاده می‌شوند. نمونه‌ای از این کلیدها سلکتورهای بورد در تجهیزات اندازه‌گیری الکتریکی، سلکتور کانال در دستگاه‌های ارتباطی و سلکتور باند در رادیوهای چند بانده است.

کلیدهای گردان شامل یک یا چند کنتاکت متحرک (دستگیره) و بیش از یک کنتاکت ثابت هستند.

این سوئیچ‌ها با آرایش متفاوتی برای کنتاکت‌ها ارائه می‌شوند؛ مانند تک پل ۱۲ راهه، 3 پل 4 راهه، 2 پل 6 راهه و 4 پل 3 راهه.

برای آشنایی بیشتر با انواع کلید برق و سایر تأسیسات الکتریکی، پیشنهاد می‌کنیم به مجموعه آموزش های مهندسی قدرت مراجعه کنید که توسط فرادرس تهیه شده و لینک آن در ادامه آورده شده است.

• برای مشاهده مجموعه فیلم های آموزشی مهندسی قدرت + اینجا کلیک کنید.

انواع کلید برق الکترونیکی

از این انواع کلید برق معمولاً به عنوان کلیدهای حالت جامد یاد می‌شود، زیرا هیچ قسمت متحرک فیزیکی ندارند و از این رو فاقد تماس فیزیکی هستند. بیشتر وسایل، مانند درایو موتور و تجهیزات HVAC توسط سوئیچ‌های نیمه‌هادی کنترل می‌شوند. انواع مختلفی از سوئیچ حالت جامد با اندازه‌ها و مقادیر نامی مختلف موجود است. برخی از این کلیدهای حالت جامد ترانزیستور، ترایاک، ماسفت، تریستور، آی‌جی‌بی‌تی و... هستند.

ترانزیستور دو قطبی

یک ترانزیستور، مشابه یک کلید معمولی، یا اجازه عبور جریان را می‌دهد یا جریان را مسدود می‌کند. در مدارهای سوئیچینگ، ترانزیستور در حالت قطع برای OFF یا مسدود کردن جریان و در حالت اشباع برای وضعیت ON کار می‌کند. ناحیه فعال ترانزیستور برای کلیدزنی استفاده نمی‌شود.

ترانزیستورهای NPN و PNP، در صورتی جریان بیس آن‌ها کافی باشد، روشن می‌شوند. هنگامی که جریان کوچکی از طریق ترمینال بیس که از طریق مدار محرک (بین بیس و امیتر متصل است) برقرار شود، موجب روشن شدن مسیر کلکتور-امیتر می‌شود. با حذف جریان بیس و کاهش ولتاژ بیس به یک مقدار کوچک منفی، ترانزیستور خاموش می‌شود. ترانزیستور قادر است جریان‌های بسیار بزرگ‌تری را از طریق مسیر کلکتور-امیتر حمل کند.

برای آشنایی بیشتر با ترانزیستور، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «ترانزیستور BJT یا پیوندی دو قطبی — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» مراجعه کنید.

دیود قدرت

یک دیود می تواند عمل سوئیچینگ را بین حالت‌های امپدانس بالا و پایین خود انجام دهد. برای ساخت دیودها از مواد نیمه‌رسانا مانند سیلیکون و ژرمانیوم استفاده می‌شود.

دیودهای قدرت معمولاً از سیلیکون ساخته می‌شوند تا دستگاه در جریان‌های بالاتر و دمای پیوند بالاتر کار کند. این سوئیچ‌ها با اتصال مواد نیمه‌هادی نوع p و n به یکدیگر برای تشکیل پیوند PN ساخته می‌شوند. دیود قدرت دو ترمینال (آند و کاتد) دارد.

هنگامی که با اعمال ولتاژی بزرگ‌تر از ولاژ‌ آستانه، پتانسیل الکتریکی آند نسبت به کاتد بیشتر شود، پیوند PN بایاس مستقیم شده و شروع به هدایت می‌کند (مانند سوئیچ ON). هنگامی که ترمینال کاتد نسبت به آند مثبت شود، اتصال PN معکوس می‌شود و جریان را مسدود می‌کند (مانند سوئیچ خاموش).

برای آشنایی بیشتر با دیود، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «دیود پیوند PN — به زبان ساده» مراجعه کنید.

ماسفت

ترانزیستور اثر میدان با گیت ایزوله شده (ماسفت) یک قطعه سوئیچینگ تک قطبی و فرکانس بالا است. از این سوئیچ معمولاً در مدارهای سوئیچنگ الکترونیک قدرت استفاده می‌شود. ماسفت دارای سه ترمینال است که عبارت‌اند از درین (خروجی)، سورس (مشترک) و گیت (ورودی).

ماسفت قطعه‌ای کنترل شده با ولتاژ است، به عنوان مثال، با کنترل ولتاژ ورودی (گیت به سورس)، مقاومت بین درین و سورس کنترل می‌شود که وضعیت ON و OFF قطعه را تعیین می‌کند.

ماسفت‌ها می‌توانند قطعات کانال P یا کانال N باشند. ماسفت کانال N با استفاده از یک VGS مثبت نسبت به سورس تنظیم می شود (به شرطی که VGS بیشتر از ولتاژ آستانه باشد). ماسفت کانال P به روشی مشابه ماسفت کانال N کار می‌کند، اما از قطبیت معکوس ولتاژ استفاده می‌کند. VGS و VDD نسبت به سورس برای روشن کردن ماسفت کانال P منفی هستند.

برای آشنایی بیشتر با ماسفت، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «ماسفت (MOSFET) — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» مراجعه کنید.

IGBT

IGBT (ترانزیستور دو قطبی دروازه ای عایق بندی شده) چندین مزیت ترانزیستور قدرت اتصال دو قطبی و ماسفت قدرت را با هم ترکیب می‌کند. مشابه ماسفت، IGBT نیز یک قطعه کنترل شده با ولتاژ است و افت ولتاژ حالت ON آن پایین‌تر (کمتر از ماسفت و نزدیک ترانزیستور قدرت) است. این کلید یک قطعه سوئیچینگ پرسرعت نیمه‌هادی است سه ترمینال دارد. این ترمینال‌ها امیتر، کلکتور و گیت هستند.

مشابه ماسفت، با اعمال ولتاژ مثبت (بیشتر از ولتاژ آستانه) بین گیت و امیتر می‌توان IGBT را روشن کرد. IGBT را می‌توان با کاهش ولتاژ گیت-امیتر به صفر خاموش کرد. در بیشتر موارد به ولتاژ منفی نیاز است تا تلفات خاموش کردن را کم شده و IGBT با خیال راحت خاموش شود.

برای آشنایی بیشتر با IGBT، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «IGBT چیست؟ — به زبان ساده» مراجعه کنید.

تریستور (SCR)

«یکسوساز کنترل شده سیلیکونی» (SCR) بیشترین استفاده را در دستگاه‌های سوئیچینگ با سرعت بالا برای کاربردهای کنترل توان دارد. این قطعه یک جهته دیودی است که از سه ترمینال یعنی آند، کاتد و گیت تشکیل شده است. SCR با کنترل ورودی گیت و شرایط بایاس پایانه‌های آند و کاتد روشن و خاموش می‌شود. این قطعه سوئیچینگ از چهار لایه P و N متناوب تشکیل شده است، به طوری که مرزهای هر لایه پیوند J2 ،J1 و J3 را تشکیل می‌دهد.

برای آشنایی بیشتر با تریستور، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «تریستور چیست؟ — به زبان ساده» مراجعه کنید.

ترایاک

سوئیچ Triac (یا TRIode AC) یک قطعه سوئیچینگ دو طرفه و مدار معادل اتصال SCRهای پشت به پشت با یک ترمینال گیت است. قابلیت کنترل قدرت AC در هر دو قله مثبت و منفی شکل موج ولتاژ، باعث می‌شود که این قطعه در کنترل‌کننده‌های سرعت موتور، تنظیم نور، سیستم‌های کنترل فشار، درایو موتور و سایر تجهیزات کنترل AC مورد استفاده قرار گیرند.

برای آشنایی بیشتر با ترایاک، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «ترایاک (TRIAC) چیست؟ — به زبان ساده» مراجعه کنید.

دیاک

یک DIAC (یا یک سوئیچ دیودی AC) یک دستگاه سوئیچینگ دو طرفه است و از دو ترمینال تشکیل شده است که به عنوان آند و کاتد نامگذاری نشده‌اند. این بدان معناست که یک DIAC بدون در نظر گرفتن ترمینال می‌تواند در هر دو جهت کار کند. این یعنی از DIAC می‌توان در هر دو جهت استفاده کرد.

وقتی ولتاژ به یک DIAC اعمال می‌شود، یا در حالت مسدودسازی مستقیم یا در حالت مسدودسازی معکوس عمل می‌کند مگر اینکه ولتاژ اعمال شده کمتر از ولتاژ شکست باشد. هنگامی که ولتاژ به بیش از ولتاژ شکست افزایش یابد، شکست بهمنی رخ می‌دهد و قطعه شروع به هدایت می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با دیاک، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش «دیاک (DIAC) چیست؟ — به زبان ساده» مراجعه کنید.

GTO

جی‌تی‌اُ یا GTO (تریستور خاموش‌شونده با گیت) یک قطعه سوئیچ نیمه‌هادی دوقطبی است که سه ترمینال آند، کاتد و گیت دارد. همان‌گونه که از نام آن مشخص است، این قطعه سوئیچینگ قادر است از طریق ترمینال گیت خاموش شود.

با اعمال یک تریگر جریان مثبت به گیت، GTO روشن می‌شود و باعث هدایت آن می‌شود و توسط یک پالس منفی به گیت خاموش می‌شود. نماد GTO شامل دو فلش بر روی ترمینال گیت است که جریان دو طرفه را از طریق ترمینال گیت نشان می‌دهد.

انواع کلید روشنایی

تعداد تقریباً زیادی انواع کلید برق برای سیستم روشنایی وجود دارد که ما فقط چند نوعشان را در اطراف خود دیده‌ایم. جالب است بدانید که این‌ها بهترین‌ها نیستند، بلکه ارزان‌ترین هستند. همه ما با کلیدهای اهرمی یا راکر کار کرده‌ایم و کلیدهای دیمر به تنظیم نور و جلوه زیبای اتاقمان در خانه کمک کرده است.

از زمان اختراع اولین کلید روشنایی توسط جان هنری هولمز در سال 1884، فناوری کلیدها بسیار پیشرفت کرده است. امروزه کارکرد یک کلید برق فقط به روشن یا خاموش کردن چراغ محدود نمی‌شود. هنگام خرید کلید برق، طرح‌ها و فناوری‌های بسیاری برای انتخاب وجود دارد. در ادامه تعدادی از انواع کلید برق را معرفی می‌کنیم که در روشنایی کاربرد دارند.

کلید اهرمی

کلید اهرمی یا تاگل، یکی از انواع کلید برق است که توسط ویلیام جی نیوتون و موریس گلدبرگ در سال 1916 ثبت شد. این کلیدها به صورت دستی کار می‌کنند و استفاده از آن‌ها بسیار ساده است. کلید اهرمی یک دسته کوچک دارد که از جعبه سوئیچ بیرون آمده است و اهرم آن، از طریق یک قوس کوچک به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند. برای جلوگیری از گیر کردن لباس به اهرم کلید و قطع و وصل ناخواسته مدارد، می‌توان از پوشش استفاده کرد.

کلید راکر

کلیدهای راکر کلیدهای مسطحی هستند که سطح بیشتری را اشغال می‌کنند. این کلیدها با کمترین اندازه ممکن از دیوار بیرون می‌آیند‌، بنابراین به لباس یا وسایل دیگر گیر نمی‌کنند. در ایالات متحده آمریکا به این کلیدها کلید دکوراتیو گفته می‌شود.

عملکرد این کلیدها شبیه همان کلید اهرمی است. کلیدهای راکر معمولاً در خانه‌ها و منازل مسکونی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. در اروپا، هنگ‌کنگ، مالزی، سنگاپور و هند استفاده از کلیدهای راکر بیشتر از کلیدهای اهرمی رایج است.

کلید تک پل

اغلب کلیدهای خانه ما کلیدهای تک‌ پل هستند. این کلیدها، متداول‌ترین انواع کلیدهای روشنایی هستند که در زندگی روزمره آن‌ها را به وفور می‌بینیم. این کلیدها برای روشن و خاموش کردن چراغ از یک مکان واحد استفاده می‌شوند. بیشتر سوئیچ‌های تک پل دارای علائم روشن و خاموش بر روی کلید هستند. اگر این‌طور هم نباشد، بالا رفتن کلید معمولاً به معنای خاموش و پایین آوردن آن به معنای روشن است، مگر اینکه کلید به صورت وارونه نصب شده باشد.

کلید دو پل

کلید دو پل یکی از انواع کلید برق است که به کلید تک پل شباهت دارد. این کلید به ما این امکان را می‌دهد که دو اتصال را از یک مکان واحد قطع یا وصل کنیم. این کلیدها در کارخانه‌ها بیشتر از خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. کلید دو پل، برای بارها یا جریان‌هایی با توان بالاتر به کار می‌رود و در وسایل گرمایشی، موتورها و ماشین‌آلات گزینه ایده‌آلی برای استفاده است. در مقایسه با کلید تک‌ پل، این کلید چهار ترمینال برنجی و یک ترمینال زمین به جای دو ترمینال دارد.

کلید پریزدار

کلید پریزدار یکی از انواع کلید برق است که پریز را با کلید به کاربر ارائه می‌دهد. در این کلید، برای پریز برق نیازی به سیم‌کشی یا جعبه کلید جدای دیگری وجود ندارد. این نوع کلید یک طراحی کاربردی است که باعث صرفه‌جویی در وقت و مکان می‌شود. کلیدهای ترکیبی فضای کمتری را اشغال می‌کنند و معمولاً در آشپزخانه و حمام نصب می‌شوند.

کلید دیمر

برای کنترل شدت یا روشنایی چراغ‌ها از کلیدهای دیمر استفاده می‌شود. این نوع کلید از انواع کلید برق معمولاً برای ایجاد روشنایی مودی استفاده می‌شود. سوئیچ‌های دیمر معمولاً سوئیچ‌هایی دوار هستند. از دستگیره برای کنترل میزان جریان عبوری از لامپ استفاده می‌شود و این به تنظیم روشنایی کمک می‌کند. با چرخاندن دکمه کلید دیمر به چپ و راست، نور کم و زیاد می‌شود و برای خاموش کردن کلید باید آن را تا انتها به سمت چپ بچرخانید. کلیدهای دیمر به صورت لمسی نیز در دسترس هستند و به ما این امکان را می‌دهند که روشنایی را تنظیم کنیم.

کلید فشاری

کلید دکمه‌ای یا فشاری یا پوش باتون یکی از اولین انواع کلید برق روشنایی است. این مدل قدیمی امروزه همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا طرحی ساده و آسان برای استفاده دارد. دو نوع اصلی کلیدهای فشاری، کلیدهایی هستند که پس از فشار دادن آن‌ها به سمت پایین دکمه به پایین می‌رود و آن‌هایی که پس از فشار دادن به موقعیت پیش‌فرض خود باز می‌گردند. این دو حرکت عملکرد یکسانی دارند.

کلید مجاورتی

انواع کلید برق مجاورتی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی عالی هستند. در این سوئیچ‌ها از سنسور برای تشخیص حضور افراد در نزدیکی به آشکارساز استفاده می‌شود. وقتی حضور افراد در اتاق تشخیص داده می‌شود، کلید به طور خودکار چراغ را روشن می‌کند و وقتی شخص از اتاق خارج شود، بعد از مدت کمی کلید چراغ را خاموش می‌کند.

اگر هنگام خروج از اتاق همیشه فراموش می‌کنید چراغ را خاموش کنید، سوئیچ‌های مجاورتی می‌توانند به شما در صرفه‌جویی هزینه و زمان کمک کنند.

کلید سلکتور

کلید سلکتور به ما امکان می‌دهد به راحتی چندین وضعیت را جابه‌جا کنیم. برای مثال، هنگامی که یک سیستم دارای چراغ‌هایی با رنگ‌های مختلف باشد، با استفاده از کلید سلکتور می‌توان یکی از آن‌ها را انتخاب کرد. این نوع از انواع کلید برق معمولاً به شکل چرخشی در هستند. البته انواعی نیز وجود دارند که دارای چندین دکمه فشاری برای هر گزنه هستند که البته کمی آزاردهنده به نظر می‌رسند.

کلید فتوالکتریک

سوئیچ‌های فوتوالکتریک مجهز به سنسوری هستند که سطح نور را به ویژه در فضای باز تشخیص می‌دهد. وقتی سنسورها میزان نور محیط خارج را تشخیص دهند،، چراغ‌ها روشن می‌شوند. این کلیدها معمولاً برای چراغ‌های خیابانی استفاده می‌شوند. همچنین می‌توانید از کلیدهای فوتوالکتریک در حیاط خانه، ایوان‌ها و یا سایر مکان‌های بیرونی خانه استفاده کرد.

کلید حرکتی

وقتی سنسورهای موجود در کلید حرکت را تشخیص دهند، به طور خودکار چراغ‌ها را روشن یا خاموش می‌کنند. این سنسورها الگوهای تغییر یافته موج صوتی را تشخیص می‌دهند یا از طریق بصری گرمای بدن انسان و حیوان را تشخیص می‌دهند. برخی از این سوئیچ‌ها می‌توانند چراغ‌ها را روشن یا خاموش کنند، در حالی که اکثر آن‌ها می‌توانند هم عمل خاموش کردن و هم روشن کردن را انجام دهند. سوئیچ‌های حرکتی معمولاً برای اهداف امنیتی نصب می‌شوند. نصب این کلیدها در در حیاط می‌تواند سارقان را از سرقت باز دارد.

کلید صوتی

کلیدهای صوتی همان کلیدهایی هستند که احتمالاً در فیلم‌ها و تبلیغات تلویزیونی دیده‌اید که با کف دست زدن می‌توانند روشن یا خاموش شوند. این سوئیچ ها صدا را تشخیص می‌دهند و به غیر از کف زدن، با استفاده از ضربه محکم و ناگهانی یا صدای ضربات دیگر نیز می‌توان آن‌ها را کنترل کرد. با استفاده از این کلیدها، برای کنترل نورپردازی نیازی به بلند شدن یا رفتن به سمت دیوار نیست و به راحتی می‌توان از دورتر آن‌ها را کنترل کرد.

کلید چراغ‌دار

کلیدهای نوری در دهه ۱۹۵۰ معرفی و در آن زمان به محبوب‌ترین لوازم خانگی تبدیل شدند. کاربرد اصلی این نوع کلیدها این است که به کابرد این توانایی را می‌دهد که در تاریکی آن‌ها را به آسانی پیدا کند. روی کلید یک لامپ نئون کوچک یا یک ال‌ای‌دی (LED) تعبیه شده که توان آن از جریان گذرنده از مداری که کلید در مسیر آن قرار دارد، تأمین می‌شود. مردم اغلب از این کلیدها در حمام و آشپزخانه استفاده می‌کنند، زیرا راحت‌تر می‌توانند آن‌ها را در تاریکی یا شب پیدا کنند.

کلید راکر استرالیایی

کلید راکر استرالیایی یکی از انواع کلید برق است که کوچک‌تر از کلید راکر معمولی است. این کلیدها در خانه‌های استرالیا و نیوزیلند به کار می‌روند و به همین دلیل به آن کلید راکر استرالیایی می‌گویند. مزیت این کلیدها این است که فشرده هستند و می‌توان آن‌ها را در فضاهای کوچک نیز نصب کرد. برای مثال، در فضایی که یک یا دو کلید راکر معمولی یا کلید اهرمی نصب می‌شوند، می‌توان شش کلید راکر استرالیایی نصب کرد.

کلید ضدخرابی

کلید ضدخرابی یکی از انواع کلید برق است که در فضای بیرونی نصب می‌شود. این کلیدها در مواردی که استفاده از کلید زیاد است، به کار می‌روند و در برابر رطوبت و خاک مقاوم هستند. کلیدهای ضدخرابی از فولاد ضدزنگ یا پوشش‌های پلاستیکی مخصوص کار سنگین ساخته می‌شوند و تنها در پوشش بیرونی است که با کلیدهای دیگر تفاوت دارند.

کلید جیوه‌ای

کلیدهای جیوه عمدتاً برای روشنایی منزل استفاده می‌شوند. این کلیدها، کلید بدون صدا نامیده می‌شوند. برخلاف کلیدهای اهرمی فنردار، هنگام اتصال مدارها صدای بلندی ندارند. یک کپسول شیشه‌ای حاوی مقدار کمی جیوه به عنوان رابط اتصال بین دو مدار عمل می‌کند.

کلید زنجیری

کلید زنجیری با کشیدن زنجیر مدار را قطع یا وصل می‌کند. زنجیر به یک کلید اهرمی متصل است. از این کلیدها معمولاً‌ برای چراغ‌های سقفی استفاده می‌شود.

کلید صفحه لمسی

کلید صفحه لمسی یکی از انواع کلید برق است که با لمس صفحه‌اش کار می‌کند. این کلیدها الکترونیکی هستند و بخش متحرکی مانند اهرم یا راکر ندارند. کلیدهای صفحه لمسی کلیدهای بدون صدا هستند، زیرا قسمت متحرک یا در معرض ضربه‌ای ندارند. به سادگی آن‌ها را لمس می‌کنید و چراغ را خاموش یا روشن می‌کنند.

کلید وایرلس

کلیدهای وایرلس را می‌توان با فرستنده‌ها کنترل کرد. این کلیدها با فرستنده‌های رادیویی عمل می‌کنند. با پیشرفت فناوری، به ریموت جداگانه‌ای برای چراغ‌ها نیازی نیست و حتی می‌توان آن‌ها را با بلوتوث و وای فای تلفن همراه نیز کنترل کرد. بسیاری از کلیدهای هوشمند قابلیت‌های دیگری از جمله کاهش نور و انتخاب رنگ نیز دارند.

کلید چندراهه

از کلیدهای چند راهه برای کنترل مدارها از چند محل مختلف استفاده می‌شود. این کلیدها از کنتاکت‌ها و سیم‌کشی اضافه برای کنترل یک لامپ از چند نقطه مختلف بهره می‌برند. کلیدهای چندراهه معمولاً برای کنترل روشنایی نصب شده در راه‌پله‌ها یا سالن‌های طویل به کار می‌روند.

معرفی فیلم آموزش تاسیسات الکتریکی (نور و صدا)

یکی از آموزش‌هایی که در رابطه با سیستم روشنایی تأسیسات مختلف توسط فرادرس تهیه شده، فیلم آموزش تاسیسات الکتریکی (نور و صدا) است. این آموزش در ۹ ساعت و ۲۳ دقیقه تدوین شده و شامل ۵ درس است. در درس اول مفاهیم مربوط به نور معرفی شده است. درس دوم درباره برنامه‌ریزی و طراحی تاسیسات نور و صدا است. در درس سوم، مبحث نورپردازی معرفی شده است. سیم‌کشی موضوع مهم درس چهارم است و در نهایت، در درس پنجم درباره تاسیسات صدا مباحثی بیان شده است.

• برای مشاهده فیلم آموزش تاسیسات الکتریکی (نور و صدا) + اینجا کلیک کنید.

معرفی فیلم آموزش روشنایی فنی

فیلم آموزش روشنایی فنی یکی دیگر از آموزش‌های فرادرس است که در ۳ ساعت و ۵۲ دقیقه تدوین شده و از ۵ درس تشکیل شده است. در درس اول این آموزش، لامپ‌ها و منابع نور به طور کامل معرفی شده‌اند و در درس دوم کمیت‌های روشنایی مورد بحث قرار گرفته‌اند. محاسبات روشنایی داخلی و محاسبات روشنایی خارجی نیز به ترتیب در درس‌های سوم و چهارم معرفی شده‌اند. در نهایت، در درس پایانی، یعنی درس پنجم، مباحث مربوط به اندازه‌گیری روشنایی بیان شده است.

• برای مشاهده فیلم آموزش روشنایی فنی + اینجا کلیک کنید.

معرفی فیلم آموزش طراحی روشنایی و نورپردازی با نرم افزار DIALux

نرم‌افزارها یکی از ابزارهای مهم در طراحی مهندسی هستند. شاید بتوان گفت معروف‌ترین نرم‌افزار طراحی روشنایی، نرم‌افزار DIALux است. به دلیل اهمیت این نرم‌افزار، فرادرس آموزش جامعی را برای آن تهیه کرده است. فیلم آموزش طراحی روشنایی و نورپردازی با نرم افزار DIALux در ۳ ساعت و ۲۷ دقیقه و در قالب ۵ درس تدوین شده است. در درس اول، مطالبی برای آشنایی با DIALux بیان شده است. در درس دوم، مباحث تئوری و راهنمای نصب برنامه ارائه شده است. کار با نسخه اصلی در درس سوم آموزش داده شده است. طراحی محیط بیرونی و معابر در درس چهارم ارائه شده و در درس آخر، نمونه پروژه‌های اجرا شده توسط نرم‌افزار بررسی شده است.

• برای مشاهده فیلم آموزش طراحی روشنایی و نورپردازی با نرم افزار DIALux + اینجا کلیک کنید.