آموزش سازمانی در ایران – فرصت ها، چالش ها و مسیر پیش رو
«آموزش سازمانی» (Organizational Training) به مجموعهای از برنامههای آموزشی هدفمند گفته میشود که سازمانها برای ارتقای دانش، مهارت و نگرش کارکنان خود در جهت دستیابی به اهداف سازمانی برگزار میکنند. در بحث منابع انسانی، آموزشهای محیط کار به عنوان یکی از ارکان اصلی رشد سرمایه انسانی یک سازمان شناخته میشود. در ایران نیز با رشد تدریجی نگاه هدفمند به نیروی انسانی، اهمیت آموزش در شرکتها روز به روز بیشتر شده است. اما آیا واقعا آموزش سازمانی در ایران به اندازه نیاز رشد کرده است؟ در این مطلب از مجله فرادرس قصد داریم با نگاهی واقعبینانه، آموزش سازمانی در ایران را بررسی کنیم و با فرصتهای موجود در آن را بشناسیم. در گام بعدی نیز چالشهای برگزاری آموزشهای سازمانی در ایران و راهکار این چالشها را میشناسیم و ایران را در این زمینه با کشورهای توسعهیافته مقایسه میکنیم.
- با وضعیت فعلی آموزش سازمانی در ایران و فرصتهای موجود در این حوزه آشنا خواهید شد.
- چالشهای آموزش در سازمانهای ایرانی و اهمیت رفع آنها را میآموزید.
- روشهای غلبه بر چالشهای آموزش سازمانی در ایران را خواهید شناخت.
- با پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس و نقش آن در ارتقاء کیفیت آموزش در سازمانها آشنا میشوید.
- وضعیت آموزش سازمانی در ایران و کشورهای توسعهیافته را مقایسه میکنید.
آموزش سازمانی در ایران
در دهه گذشته، شرکتها و سازمانهای ایرانی با چالشهای متعددی ازجمله تحریمهای بینالمللی، رقابت شدید در بازار، مهاجرت نیروی کار و رشد تکنولوژی روبهرو بودهاند. این چالشها باعث شدهاند سازمانهای ایرانی نیاز بیشتری به رشد و توسعه پایدار منابع انسانی احساس کنند. به همین دلیل است که در سالهای اخیر، آموزشهای سازمانی به عنوان یکی از استراتژیهای کلیدی رشد در دستورکار بسیاری از سازمانهای سنتی و مدرن قرار گرفته است و هر روز سازمانهای بیشتری اهمیت سرمایهگذاری روی نیروی انسانی خود را درک میکنند.
بنابراین، میتوان با اطمینان گفت روند آموزش در سازمانهای ایرانی رو به رشد بوده است. در فهرست زیر به دلایل این نتیجهگیری صریح اشاره کردهایم:
- افزایش استفاده از سامانههای مدیریت یادگیری (LMS) و آموزشهای آنلاین: شیوع ویروس کرونا و تحریمها، سازمانها را به سمت استفاده از پلتفرمهای مدیریت یادگیری و آموزشهای آنلاین سوق داد. این موضوع، هم به پویایی فرآیند آموزش کمک کرد و هم دسترسی به محتوای آموزشی را برای سازمانها آسانتر کرد.
- افزایش بودجه سازمانها برای ارتقای کارکنان: بسیاری از شرکتها، بودجههای قابلتوجهی را به آموزش و توسعه توانمندیهای کارکنان خود اختصاص میدهند که این موضوع نشاندهنده درک عمیقتر مدیران از نقش حیاتی آموزش در محیط سازمان است.
با وجود این رشد بالا، همچنان دو نوع نگرش نسبت به آموزش سازمانی وجود دارد. در نگرش اول، بعضی از سازمانها و شرکتهای سنتیتر، به آموزشهای سازمانی به چشم هزینههای اضافی و نه یک سرمایهگذاری بلندمدت نگاه میکنند که این طرز فکر، میتواند مانع توسعه و رشد کارکنان در بستر سازمان شود.
در نگرش دوم، سازمان به آموزش در محیط کار به چشم یک سرمایهگذاری بلندمدت و استراتژیک نگاه میکند که به افزایش بهرهوری، تقویت نوآوری و نگهداشت نیروی کار متخصص منتهی میشود. برای آشنایی با اصول آموزش کارکنان، پیشنهاد میکنیم فیلم آموزش توانمندسازی کارکنان با توضیح راهبردها و استراتژیها از فرادرس را مشاهده کنید.
در این میان، پلتفرمهایی مانند پنل آموزش سازمانی فرادرس، نقش مهمی در تسهیل دسترسی سازمانها به آموزشهای متنوع و باکیفیت ایفا میکنند. خدمات آموزشهای سازمانی فرادرس، با ارائه مجموعهای جامع از دورههای آموزشی در حوزههای مختلف، به سازمانها کمک میکند نیازهای آموزشی کارکنان خود را به شکلی انعطافپذیر و کارآمد برطرف کنند.
فرصتهای آموزش سازمانی در ایران
با وجود تازه بودن فرهنگ آموزش سازمانی در بسیاری از کسبوکارها، فرصتهای قابلتوجهی در ایران برای توسعه آموزش سازمانی وجود دارد. در فهرست زیر به چند مورد از این فرصتها اشاره کردهایم:
- نیروی انسانی جوان و مشتاق یادگیری
- رشد فناوریهای آموزشی و ابزارهای بومی
- افزایش آگاهی مدیران نسبت به اهمیت آموزش در سازمان
- امکان پیادهسازی آموزش ترکیبی با هزینه کمتر
در ادامه، نگاه دقیقتری به این موارد خواهیم داشت. پیش از شروع، پیشنهاد میکنیم با مشاهده فیلم آموزش فرهنگ و رفتار سازمانی برای تحقق اهداف شرکت یا سازمان از فرادرس، ارزیابی دقیقتری از این موضوع داشته باشید.
نیروی انسانی جوان و مشتاق یادگیری
کشور ایران جمعیت جوان غنی از متولدین دهههای ۷۰ و ۸۰ دارد. این نسل جدید علاقه بیشتری به یادگیری و توسعه فردی دارند و به همین دلیل، از آموزشهایی که به رشد و پیشرفت بیشتر آنها در محیط کار کمک میکند، استقبال میکنند. این اشتیاق به یادگیری یک فرصت عالی برای سازمانها است تا از این پتانسیل بهرهمند شوند.
رشد فناوریهای آموزشی و ابزارهای بومی
همزمان با توسعه ابزارهای مبتنی بر تکنولوژی در ایران، پلتفرمهای آموزشی قدرتمند بومی زیادی مانند فرادرس توسعه پیدا کردهاند. این پلتفرمها، امکان ارائه آموزشهای آنلاین و کاهش وابستگی به آموزشهای حضوری را فراهم کردهاند. استفاده از این آموزشها به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی و محدودیتهای موجود، نقش بسیار کلیدی در رشد سازمانها و کارکنان آنها ایفا میکند.
افزایش آگاهی مدیران نسبت به اهمیت آموزش در سازمان
با گذشت زمان، نگاه مدیران سازمانها به یادگیری مداوم تغییر کرده است. امروزه، بسیاری از مدیران ارشد به اهداف آموزش در فضای کاری همیت این موضوع که آموزش یک عامل کلیدی برای حفظ مزیت رقابتی و بقای سازمان است، به خوبی پی بردهاند. علاوه بر این، حمایت سازمانها و نهادهای دولتی از آموزشهای سازمانی، رو به افزایش است.
امکان پیادهسازی آموزشهای ترکیبی با هزینه کمتر
مدل «آموزش ترکیبی» (Blended Learning) که روی استفاده همزمان از آموزشهای آنلاین و کارگاههای آموزشی حضوری تمرکز دارد، به سازمانها کمک میکند با صرفهجویی در زمان و منابع، اثربخشی آموزشهای خود را افزایش دهند. این مدل که در ایران نیز بهخوبی قابلاجرا است، انعطافپذیری بالایی را برای کارکنان و خود سازمان به همراه دارد و ازجمله شاخصترین خدمات آموزشهای محیط کار است.
معرفی پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس
پنل آموزش سازمانی فرادرس به عنوان راهکاری جامع و موثر برای پاسخ به دغدغههای آموزشی همیشگی سازمانها و با هدف توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی ایجاد شده است. این پلتفرم دسترسی به بیشتر از ۳۲۰۰۰ ساعت آموزش ویدیویی را در طیف وسیعی از حوزههای عمومی، تخصصی و توسعه مهارتهای نرم شامل برنامهنویسی، هوش مصنوعی، مدیریت، بازاریابی و مهارتهای فردی فراهم میکند.
با استفاده از پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس، مدیران و کارشناسان واحد منابع انسانی قادر خواهند بود به حجم انبوهی از آموزشهای بهروز با قیمتهای مقرونبهصرفه دست پیدا کنند و پیشرفت آموزشی هریک از کارکنان را به دقت رصد کنند. پنل آموزش سازمانی فرادرس، ابزاری قدرتمند برای افزایش بهرهوری، بهبود مستمر مهارتها و نهادینه کردن فرهنگ یادگیری مداوم در سازمان شماست.
چالشهای آموزش سازمانی در ایران
هیچ زمینه مهیای فرصتی بدون چالش قابل بهرهبرداری نیست و بحث آموزش سازمانی در ایران نیز با چالشهای مهمی روبهرو است که نیاز به تصمیمگیری هوشمندانه سازمانها برای پشت سر گذاشتن این چالشها دارد. در فهرست زیر، به چند مورد از چالشهای موجود اشاره کردهایم:
- ضعف فرهنگ یادگیری در بسیاری از سازمانها
- کمبود زیرساختها و ابزارهای آموزشی مناسب در برخی صنایع
- نبود برنامهریزی و نیازسنجی آموزشی دقیق در سازمان
- محدودیت بودجه و منابع مالی
- خروج نیروهای آموزش دیده از سازمان
در ادامه، در مورد هریک از این چالشها بیشتر توضیح میدهیم.
ضعف فرهنگ یادگیری در بسیاری از سازمانها
در برخی از سازمانها، به دلیل ضعف در فرهنگ و رفتار سازمانی، گروهی از مدیران و کارمندان در برابر آموزش دیدن مقاومت میکنند. این مقاومت ممکن است ناشی از عدم درک درست اهمیت آموزش یا بیانگیزگی برای یادگیری مداوم باشد. واضح است که در چنین محیطی، کارکنان همکاری و مشارکت فعالی با برگزاری آموزشها از خود نشان نخواهند داد.
کمبود زیرساختها و ابزارهای آموزشی مناسب در برخی صنایع
بسیاری از شرکتهای تولیدی یا سنتی، همچنان تجهیزات فنی موردنیاز برای برگزاری آموزشهای سازمانی را دارند و حتی در مواردی ممکن است به اینترنت نیز دسترسی نداشته باشند. واضح است که نبود سیستم آموزشی مدرن میتواند مانعی جدی برای پیادهسازی برنامههای آموزشی اثربخش در سازمان باشد.
نبود برنامهریزی و نیازسنجی آموزشی دقیق در سازمان
بسیاری از سازمانها، برنامههای آموزش کارکنان خود را بدون هدف مشخص یا نیازسنجی آموزشی دقیق اجرا میکنند. عدم برنامهریزی مناسب و مشخص نکردن اهداف آموزشی بر اساس نیازهای آموزشی واقعی سازمان، باعث هدر رفتن منابع، در اختیار نداشتن مدلهای ارزیابی و سنجش اثربخشی میشود. این عوامل در انتها دست به دست هم میدهند تا سازمان نتواند نتایج ملموسی را از آموزش کارکنان خود به دست بیاورد.
در مطلب زیر از مجله فرادرس، در مورد تمام مراحل طراحی یک برنامه آموزشی، توضیح دادهایم:
محدودیتهای بودجه و منابع مالی
در شرایط اقتصادی نامساعد و بحرانهای اقتصادی، آموزش معمولا اولین گزینهای است که حذف میشود. به بیان بهتر، بسیاری از سازمانها و کسبوکارها بودجه و منابع مالی لازم برای طراحی حرفهای برنامههای آموزشی را در اختیار ندارند که این موضوع میتواند کیفیت آموزشها و وجود آنها را به شدت تحتتاثیر قرار دهد.
خروج نیروهای آموزش دیده از سازمان
یکی از دغدغههای اصلی مدیران این است که آیا سرمایهگذاری روی فردی که ممکن است روزی سازمان را ترک کند، توجیه منطقی دارد؟ در واقع پاسخ این سوال است که باعث میشود بسیاری از سازمانها، از سرمایهگذاری روی آموزشهای سازمانی اجتناب کنند. درحالیکه پاسخ سوال و راهکار موضوع نیز دقیقا در آموزش سازمانی نهفته است. با برگزاری آموزشهایی که با مسیر رشد درون سازمان همسو هستند، میتوان انگیزه کافی برای ماندن در سازمان و بهرهمندی از فرصتهای جدید پیشرفت را برای کارکنان ایجاد کرد تا همیشه احساس کنند در حال پیشرفت هستند.
راهکارهایی برای عبور از چالشهای آموزش سازمانی در ایران
شناخت فرصتها و چالشهای موجود، باعث میشود بتوانیم با تحقیق و برنامهریزی درست، به راهکارهایی عالی برای بهبود روند روبهرشد آموزش سازمانی در شرکتهای ایرانی دست پیدا کنیم. در فهرست زیر به چند راهکار کلیدی اشاره شده است:
- ایجاد فرهنگ سازمانی مبتنی بر آموزشپذیری و تقویت روحیه یادگیری
- استفاده از آموزشهای کوتاهمدت و مستمر
- طراحی مسیر پیشرفت شغلی برای نیروهای آموزش دیده
- جذب و پرورش مدیران معتقد به توسعه سرمایه انسانی
در ادامه، در مورد هریک از این راهکارها به طور کامل توضیح میدهیم.
ایجاد فرهنگ سازمانی مبتنی بر آموزشپذیری و تقویت روحیه یادگیری
سازمانها لازم است با ایجاد محیطی حمایتی و بیان شفاف اهداف آموزشی، کارکنان خود را به یادگیری مداوم ترغیب کرده و فرهنگ آموزشپذیری را در ذهن آنها پرورش دهند. این موضوع، با ایجاد و تقویت مستمر یک فرهنگ سازمانی رشدی امکانپذیر است.
استفاده از آموزشهای کوتاهمدت و مستمر
برگزاری آموزشهای کوتاهمدت، هدفمند و مستمر که با نیازهای روز سازمان هماهنگ هستند، به جای دورههای آموزشی پراکنده و طولانی و غیرمنسجم، قطعا اثربخشی بالاتری در ارتقای دانش و مهارتهای کارکنان خواهد داشت زیرا مخاطبان آن علاقهمندی بیشتری به تعامل با آموزش از خود نشان میدهند.
طراحی مسیر پیشرفت شغلی برای نیروهای آموزش دیده سازمان
مشخص کردن نقشه راه و مسیر پیشرفت شغلی در سازمان به کارکنان نشان میدهد که دنبال کردن آموزشها، در وهله اول به نفع خود آنها و در ادامه به نفع سازمان خواهد بود و در واقع هرچه عملکرد بهتری در آموزشها از خود نشان بدهند، مسیر خود را به سمت پیشرفت بهتر رقم میزنند.
جذب و پرورش مدیران معتقد به توسعه سرمایه انسانی
وجود مدیران ارشدی که به یادگیری مداوم اعتقاد دارند و از اهمیت سرمایهگذاری روی منابع انسانی آگاه هستند، نقش کلیدی در موفقیت برنامههای آموزش سازمانی ایفا میکند. بنابراین جذب و پرورش چنین افرادی در سازمانهای پیشرو اهمیت بالایی دارد که مسیر آن نیز خود از آموزش سازمانی مناسب میگذرد. به این معنا که میتوان با برگزاری آموزشهای سازمانی مناسب و کاربردی در حوزه مدیریت و رهبری، مدیران آینده سازمان را با طرز فکر رشدی پرورش داد.
طراحی برنامه آموزش سازمانی با فرادرس
مسیر طراحی یک برنامه آموزش سازمانی موثر، چند مرحله دارد که توجه به اقدامات موجود در هر مرحله، نقش بسیار پررنگی در اثربخشی و موفقیت سازمانها ایفا میکند. این فرآیند با نیازسنجی آموزشی دقیق سازمان شروع میشود. در این مرحله، سازمان باید بتواند شکافهای مهارتی و دانشی موجود در تیمها را از طریق ارزیابی عملکرد کارکنان، نظرسنجی یا مصاحبه شناسایی کند. در گام بعدی، اهداف آموزشی مشخص و قابلاندازهگیری برای برنامههای آموزشی تنظیم میشوند که باید همسو با اهداف کلی سازمان باشند.
پس از این دو مرحله، لازم است تولید یا تهیه محتوای آموزشی مناسب و تعیین روشهای ارائه این محتوای آموزشی (برای مثال، دورههای آنلاین، کارگاههای حضوری یا ترکیبی) صورت بگیرد. در گام بعدی، برگزارکنندگان آموزش در سازمان تلاش میکنند برنامه آموزشی را با دقت اجرا کرده و در انتها، با استفاده از شاخصهایی مانند رشد عملکرد یا رضایت کارکنان، اثربخشی آموزشها را بسنجند. نتایج این بررسیها، دادههای ارزشمندی را برای بهبود برنامههای آینده فراهم میکند.
در بحث آموزشهای سازمانی، با طی کردن این مراحل است که سازمانها میتوانند از توسعه پایدار در فضای کار اطمینان حاصل کنند. با توجه به اهمیت روزافزون این موضوع، پیشنهاد میکنیم با کمک گرفتن از آموزشهای فرادرس در حوزه مدیریت منابع انسانی، اصول آن را به طور کامل یاد بگیرید.
در فهرست زیر به چند آموزش کلیدی در این حوزه اشاره شده است:
- فیلم آموزش توانمندسازی کارکنان با راهبردها و استراتژیها در فرادرس
- فیلم آموزش منابع انسانی و عارضهیابی سازمانی از مقدمه تا ارائه راهحل در فرادرس
- فیلم آموزش منابع انسانی داده محور در سطح مقدماتی از فرادرس
- فیلم آموزش فرهنگ و رفتار سازمانی برای تحقق اهداف شرکت یا سازمان از فرادرس
- فیلم آموزش برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی با توضیح تکنیکهای تدوین و طراحی از فرادرس
برای دسترسی به آموزشهای گستردهتر نیز پیشنهاد میکنیم به صفحات زیر مراجعه کنید:
- مجموعه فیلم آموزش رفتار سازمانی بهصورت جامع و کاربردی از فرادرس
- مجموعه فیلم آموزش مدیریت منابع انسانی از فرادرس
مقایسه آموزش سازمانی در ایران و کشورهای توسعهیافته
آموزش سازمانی در ایران در مسیر رشد قرار دارد ولی هنوز با چالشهایی مانند کمبود بودجه، ضعف در زیرساختها و نبود فرهنگ یادگیری سازمانی روبهرو است. در روی دیگر سکه و در کشورهای توسعهیافته، نهادینهسازی آموزش در محیط سازمان به شکل موثرتری صورت گرفته است و این آموزشها عملا به ابزاری کلیدی برای رشد سرمایه انسانی تبدیل شدهاند.
در جدول زیر، مقایسه کوتاهی بین وضعیت آموزش سازمانی در ایران و کشورهای توسعهیافته انجام دادهایم تا دیدگاه عمیقتری نسبت به موضوع پیدا کنیم:
| معیار مقایسه | ایران | کشورهای توسعهیافته |
| نگرش به آموزش در سازمان | اغلب بهعنوان هزینه | بهعنوان سرمایهگذاری راهبردی |
| فرهنگ یادگیری | در حال رشد | نهادینه شده |
| انگیزه کارکنان | بالا در نسل جوان | بالا در تمامی کارکنان |
| استفاده از فناوریها | استفاده رو به رشد از ابزارهای آنلاین | استفاده از پلتفرمهای پیشرفته |
| بودجه آموزش | اغلب محدود و همراه با کاهش در بحرانها | ثابت و مشخص |
| کیفیت محتوا | کمبود محتوای تخصصی و عمیق | سفارشیسازی شده و بهروز |
| نیازسنجی آموزشی | کلی و کمعمق | رایج و مبتنی بر داده |
| تامینکنندگان محتوای آموزش | بازار داخلی در حال رشد (مانند فرادرس) | بازار بزرگ و بسیار پررقابت |
با مشاهده فیلم آموزش منابع انسانی و عارضهیابی سازمانی از فرادرس، میتواند با راهکارهای این چالشها بیشتر آشنا شوید.
نتیجهگیری
در این مطلب از مجله فرادرس، با نگاهی تحلیلی به وضعیت آموزش سازمانی در ایران و مقایسه آن با کشورهای توسعهیافته، به این نتیجه رسیدیم که تفاوت اصلی نه فقط در مورد ابزارها یا بودجه، بلکه در نگرش بنیادین به مفهوم آموزش نهفته است. به عبارت بهتر، در کشورهای توسعهیافته، آموزش سازمانی بخشی جداییناپذیر از مسیر رشد سازمان است و همه نقشها شامل مدیران و کارکنان آن را جدی میگیرند. در حقیقت، آموزش سازمانی در راس هرمی قرار میگیرد که تقویت فضای رقابتی، نوآوری و نگهداشت منابع انسانی در اطراف آن قرار دارد. درحالیکه در ایران، هنوز بسیاری از سازمانها، آموزش را یک فعالیت جانبی و هزینه قابل حذف، به ویژه در زمان بحرانهای اقتصادی تلقی میکنند.
البته، انگیزه یادگیری بالا در نسل جوان و پیشرفت زیرساختهای بومی مانند پنل آموزش سازمانی فرادرس، مسیر تحقق اهداف سازمانی را کمی هموارتر کرده است. این مسیر با تغییر در نگرش مدیران و سرمایهگذاری هوشمندانه روی منابع انسانی، قطعا به نتیج مطلوب منتهی خواهد شد.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش سازمانی – از الفبا تا پیاده سازی» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
- آموزش سازمانی چیست و انواع آن چه هستند؟
- اهمیت آموزش سازمانی در چیست و چه مزایایی دارد ؟
- اهداف آموزش سازمانی چه هستند و چطور محقق می شوند؟
- فرآیند آموزش سازمانی – از نیازسنجی تا شروع آموزش
- روش های آموزش سازمانی موثر چه هستند؟ – راهنمایی برای رشد پرسنل
- ۵ اشتباه رایج در آموزش سازمانی + نحوه پیشگیری
- راهنمای اجرا و اهمیت آموزش سازمانی برای شرکت ها – مزایا، انواع و ارزیابی موفقیت
- ۵ مزیت آموزش آنلاین برای سازمان – راهنمای سریع برای رشد و بهره وری
- راهنمای طراحی برنامه آموزش سازمانی – گام به گام و به زبان ساده
- چگونه موفقیت آموزش در سازمان را بسنجیم؟ – راهنمای جامع + معرفی انواع مدل و روش
- تجربه شرکت های بزرگ در آموزش سازمانی – بررسی ۳ تجربه موفق
- نقش آموزش سازمانی در حفظ کارکنان + بهترین آموزش ها برای نگهداشت بیشتر
- آموزش سازمانی در ایران – فرصت ها، چالش ها و مسیر پیش رو(همین مطلب)
- خدمات آموزش سازمانی فرادرس – معرفی پنل سازمانی + مزایای یادگیری آنلاین
