کتاب های مهندسی عمران | معرفی بهترین کتاب ها و منابع مهندسی عمران – راهنمای کامل


یکی از مشکلات رایج دانشجویان رشتههای مختلف و داوطلبان کنکور مقاطع بالاتر، یافتن منابع مناسب برای مطالعه و یادگیری دروس پایه و اختصاصی است. دانشجویان مهندسی عمران نیز از این قاعده مستثنی نیستند. یافتن یک یا چند منبع باکیفیت، اولین قدم برای شروع یادگیری محسوب میشود. به منظور تسهیل فرآیند یادگیری، در این مقاله، مجموعهای از بهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران (دروس پایه، مشترک و تخصصی) را معرفی میکنیم. به این ترتیب، شما میتوانید بدون صرف زمان و هزینه اضافی، مرجع متناسب با نیازهای آموزشی خود را تهیه کنید.
گرایش های مهندسی عمران کدام هستند؟
پیش از انتخاب مرجع مناسب برای یادگیری، ابتدا باید از متناسب بودن مباحث ارائه شده در هر منبع با گرایش مد نظر اطمینان حاصل کرد.
گرایشهای رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی پیوسته عبارت هستند:
- مهندسی عمران - عمران
- مهندسی عمران - نقشه برداری
- مهندسی عمران - آب
از گرایشهای مقطع کارشناسی ارشد مهندسی عمران نیز میتوان موارد زیر را نام برد:
- مهندسی سازه
- مهندسی ژئوتکنیک
- مهندسی سازه های هیدرولیکی
- مهندسی زلزله
- مهندسی راه و ترابری
- مهندسی و مدیریت منابع آب
- مهندسی سازه های دریایی
- مهندسی مدیریت ساخت
- مهندسی برنامه ریزی حمل و نقل
- مهندسی محیط زیست
دروس و کتاب های مهندسی عمران کدام هستند؟
دروس مهندسی عمران به دروس پایه، اصلی و تخصصی (الزامی) تقسیمبندی میشوند. دروس پایه در گرایشهای مختلف یکسان هستند. با این وجود، برخی از دروس تخصصی به طور مشترک و برخی دیگر برای گرایشهای خاص تدریس میشوند.
دروس پایه مهندسی عمران کدام هستند؟
دروس پایه در مقطع کارشناسی مهندسی عمران عبارت هستند از:
- ریاضی عمومی 1
- ریاضی عمومی 2
- معادلات دیفرانسیل
- برنامه نویسی کامپیوتر
- محاسبات عددی
- آمار و احتمالات مهندسی
- فیزیک 1
- آزمایشگاه فیزیک 1
دروس اصلی و تخصصی مهندسی عمران کدام هستند؟
دروس اصلی و تخصصی در مقطع کارشناسی مهندسی عمران عبارت هستند از:
- رسم فنی و نقشه کشی ساختمان
- نقشه برداری و عملیات 1
- مصالح ساختمانی و آزمایشگاه
- تکنولوژی بتن
- آزمایشگاه تکنولوژی بتن
- طراحی معماری و شهرسازی
- استاتیک
- دینامیک
- مقاومت مصالح 1
- تحلیل سازههای 1
- تحلیل سازههای 2
- سازههای بتن آرمه 1
- سازههای بتن آرمه 2
- پروژه سازههای بتن آرمه
- سازههای فولادی 1
- سازههای فولادی 2
- پروژه سازههای فولادی
- زمین شناسی مهندسی
- مکانیک خاک
- آزمایشگاه مکانیک خاک
- مهندسی پی
- مکانیک سیالات
- هیدرولیک و آزمایشگاه
- روشهای اجرای ساختمان
- راهسازی
- پروژه راهسازی
- روسازی راه
- متره و برآورد و پروژه
- مهندسی محیط زیست
- اصول مهندسی زلزله
در ادامه، کتاب های مهندسی عمران برای هر یک از دروس تخصصی و سپس دروس پایه را معرفی میکنیم.
کتاب رسم فنی و نقشه کشی ساختمان
رسم فنی و نقشه کشی ساختمان، از دروس اصلی و تخصصی مهندسی عمران است که معمولا در ترم اول کارشناسی آموزش داده میشود.
این درس دو واحدی، دانشجو را برای آشنایی با مفاهیم اولیه نقشه کشی مانند ترسیمات هندسی، رسم سه نما، رسم تصویر مجسم، رسم نمای مجهول، اندازهگیری و برخی از مفاهیم تخصصی نقشه کشی ساختمان آشنا میکند.
از منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه رسم فنی و نقشه کشی ساختمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب رسم فنی و نقشه کشی عمومی ساختمان پایه دهم
- کتاب رسم فنی و نقشه کشی جامع عمران (حسین زمرشیدی)
- کتاب تمرینات رسم فنی (سرگی بولیگوف)
کتاب نقشه برداری
نقشهبردای یکی از فعالیتهای مهم در هر پروژه عمرانی به حساب میآید. در این فعالیت، جزئیات محل اجرای پروژه برداشت شده و رابطه بین نقاط مختلف تعیین میشوند.
اطلاعات به دست آمده از نقشه برداری برای برنامه ریزی اجرایی مورد استفاده قرار میگیرند. مفاهیم مربوط به نقشه برداری در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، طی یک درس دو واحدی با عنوان نقشه برداری و عملیات 1 تدریس میشوند.
از کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری نقشه برداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب نقشه برداری مهندسی (محمود دیانت خواه)
- کتاب نقشه برداری (شمس نوبخت)
- کتاب نقشه برداری 1: شناخت کلی (محمود ذوالفقاری)
- کتاب نقشه برداری (علیبابا چهرازی و بهمن مقربنیا)
کتاب مصالح ساختمانی
مصالح ساختمانی، موادی هستند که به دلیل مشخصات مکانیکی مخصوصشان در ساخت سازههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال، پروفیلهای فولادی و بتن به عنوان پرکاربردترین مصالح ساختمانی شناخته میشوند.
آشنایی با این مصالح، از اصول گرایشهای مختلف مهندسی عمران است. در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، درسی دو واحدی با عنوان مصالح ساختمانی و آزمایشگاه تدریس میشود. به غیر از محدودیت واحدهای گذرانده شده (معمولا حداقل 30 واحد)، پیش نیاز خاصی برای این درس وجود ندارد.
از اصلیترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه مصالح ساختمانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب شناخت مواد و مصالح پایه دهم
- مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان (مصالح و فرآوردههای ساختمانی)
- کتاب مصالح ساختمانی (احمد حامی)
- کتاب مصالح و ساختمان (سام فروتنی)
- کتاب مصالح ساختمانی دانشگاه پیام نور
- کتاب جامع و تصویری مصالح ساختمانی (علیرضا صمیمی)
کتاب تکنولوژی بتن
«تکنولوژی بتن» (Concrete Technology)، حوزهای از مهندسی عمران و سازه است که به مطالعه خواص بتن و کاربردهای آن میپردازد. البته مباحثی نظیر اجزای تشکیلدهنده، افزودنیها و طراحی اختلاط بتن نیز در حوزه تکنولوژی بتن مورد ارزیابی قرار میگیرند.
این مباحث در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، طی یک درس دو واحدی با عنوان تکنولوژی بتن برای دانشجویان تدریس میشوند. پیشنیاز اصلی این درس، مصالح ساختمانی است.
از شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در حوزه تکنولوژی بتن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آیین نامه بتن ایران یا آبا (نشریه 120 سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور)
- کتاب تکنولوژی بتن و آزمایشگاه (مصباح ایراندوست)
- کتاب تکنولوژی بتن نویل
- کتاب تکنولوژی بتن پیشرفته مهتا
- استاندارد ACI 318 و ACI 211
- استاندارد BS 8500
- استانداردهای ASTM
کتاب طراحی و معماری شهرسازی
طراحی و معماری شهرسازی، یکی از دروس اصلی و تخصصی در مقطع کارشناسی مهندسی عمران است که مفاهیمی نظیر شهرشناسی، شناخت فضای شهری، تحلیل فضای شهری، طراحی فضای شهری، طراحی شبکه حمل و نقل درون شهری، برنامهریزی کاربری زمین و طرحهای شهری میپردازد.
از اصلیترین منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری طراحی و معماری شهری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب طراحی معماری و شهرسازی (شهاب الدین همتی)
- کتاب اصول و مبانی در طراحی، معماری و شهرسازی (جواد امامی)
کتاب استاتیک
«استاتیک» (Statics)، یکی از شاخههای علم مکانیک است که به تحلیل نیرو یا گشتاور اعمال شده بر روی سیستمهای فیزیکی ثابت (بدون شتاب) میپردازد.
در حوزه مهندسی عمران، آشنایی با اصول استاتیک، اهمیت بسیار بالایی دارد؛ چراکه اکثر سازههای عمرانی نظیر ساختمان، پل، سد، تونل و غیره، ابتدا برای عملکرد در حالت استاتیک طراحی و اجرا میشوند. پیشنیاز اصلی استاتیک، ریاضی 1 است.
شناختهشدهترین و متداولترین کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری استاتیک عبارت هستند از:
- کتاب مکانیک مهندسی: استاتیک (مریام و کریگ)
- کتاب مکانیک برداری برای مهندسان: استاتیک (پی-بیر، جانسون و دی ولف)
- کتاب مکانیک مهندسی: استاتیک (هیبلر)
کتاب دینامیک
دینامیک، شاخهای از فیزیک کلاسیک است که به مطالعه نیروها و اثرات ناشی از آنها در حین حرکت جسم میپردازد. در مهندسی عمران، دینامیک در تحلیل سازههای مختلف (دینامیک سازه) اهمیت پیدا میکند.
مفاهیم و مباحث موجود در این علم، طی یک درس سه واحدی به دانشجویان مقطع کارشناسی مهندسی عمران آموزش داده میشود. پیشنیاز اصلی دینامیک، استاتیک است.
از شناختهشدهترین و بهترین کتاب های مهندسی عمران در حوزه دینامیک مهندسی و دینامیک سازه میتوان موارد زیر را نام برد:
- کتاب دینامیک سازهها: تئوری و کاربرد در مهندسی زلزله (آنیل چوپرا)
- کتاب دینامیک سازهها (ری کلاف و جوزف پنزین)
- کتاب دینامیک سازهها (خسرو برگی)
- مکانیک مهندسی (جیمز مریام و گلن کریگ)
کتاب مقاومت مصالح
«مقاومت مصالح» (Strength of Material) یا «مکانیک مواد» (Mechanics of Material)، حوزهای است که به مطالعه روشهای مختلف محاسبه تنش و کرنش در اعضای سازهای نظیر تیر، ستون، سگمنت و غیره میپردازد. مقاومت مصالح را میتوان به عنوان شروع به کارگیری مفاهیم تئوری برای طراحی و اجرای سازههای مهندسی در نظر گرفت.
مفاهیم موجود در مقاومت مصالح به قدری گسترده هستند که معمولا آنها را در سطح کارشناسی به دو درس جداگانه تحت عنوانهای مقاومت مصالح 1 و مقاومت مصالح 2 تقسیم میکنند. سطح بالاتر این درس نیز با عنوان مقاومت مصالح 3 یا مقاومت مصالح پیشرفته تدریس میشود. پیش نیاز اصلی مقاومت مصالح، درس استاتیک است.
از شناختهشدهترین کتاب های مهندسی عمران در زمینه مقاومت مصالح میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب مقاومت مصالح (بیر و جانسون)
- کتاب مقاومت مصالح (گودنو و گری)
- کتاب مقاومت مصالح (مریام)
- کتاب مقاومت مصالح (پوپوف)
- کتاب مقاومت مصالح (رولنس)
کتاب تحلیل سازه ها
«تحلیل سازه» (Structural Analysis)، فرآیند تعیین اثرات بارهای مختلف بر روی سازههای فیزیکی و اعضای آنها است. این تحلیل به منظور طراحی و اجرای سازههایی نظیر ساختمان، پل، سد، هواپیما، کشتی و غیره انجام میگیرد.
تحلیل سازهها در مقطع کارشناسی مهندسی عمران طی یک درس سه واحدی با عنوان تحلیل سازههای 1 و یک درس دو واحدی با عنوان تحلیل سازههای 2 آموزش داده میشود. پیشنیازهای این درسها عبارت هستند از:
- مقاومت مصالح 1 برای تحلیل سازههای 1
- تحلیل سازههای 1 و محاسبات عددی برای تحلیل سازههای 2
از منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه تحلیل سازهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب تحلیل سازه (شاپور طاحونی)
- کتاب تحلیل سازه (هیبلر)
- کتاب تحلیل سازه (کاسیمالی)
- کتاب تحلیل ماتریسی سازه (مک گوایر و گالاگر)
- کتاب تحلیل سازهها، روشهای تحلیل سازههای نامعین (نصرت الله فلاح)
- کتاب تحلیل سازهها (علی گلصورت)
- کتاب تحلیل سازهها (محمد پارسائی)
- کتاب تحلیل سازه (علی کاوه)
- کتاب بارگذاری و تحلیل سازه (فرزاد حاتمی)
- کتاب تحلیل و طراحی لرزهای سازههای فولادی (محمدقاسم وتر و علی قمری)
- کتاب تحلیل دینامیکی سازهها در برابر باد و زلزله (فرزاد حاتمی)
کتاب سازه های بتن آرمه
سازه های بتن آرمه، در سالیان اخیر با استقبال بسیار زیادی از طرف مهندسان و پیمانکاران مواجه شدهاند. گسترش کاربرد این سازهها به عنوان یکی از گزینههای اصلی اجرای پروژههای مهندسی، اهمیت آنها در سطح دانشگاهی را نیز بیشتر از پیش کرده است.
اصول طراحی و اجرای سازههای بتن آرمه در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، طی یک درس سه واحدی با عنوان سازههای بتن آرمه 1 و یک درس دو واحدی با عنوان سازههای بتن آرمه 2 تدریس میشود. پیشنیازهای این دو درس عبارت هستند از:
- سازههای بتن آرمه 1
- تکنولوژی بتن
- تحلیل سازههای 1
- سازههای بتن آرمه 2
- سازههای بتن آرمه 1
- مقاومت مصالح 2
از اصلیترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه طراحی و اجرای سازههای بتن آرمه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (طراحی و اجرای ساختمانهای بتن آرمه)
- آیین نامه بتن ایران یا آبا (نشریه 120 سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور)
- طراحی ساختمانهای بتن مسلح (شاپور طاحونی)
- سازههای بتن آرمه جلو اول و دوم (داود مستوفی نژاد)
- راهنمای قالببندی ساختمانهای بتن آرمه (شاپور طاحونی)
کتاب سازه های فولادی
سازه فولادی، سازهای است که اعضای باربر آن از فولاد ساختمانی ساخته میشوند. مدلسازی، تحلیل و طراحی سازههای فولادی نیازمند یادگیری مبانی اجرایی و سیستمهای سازهای است.
این مبانی در مقطع کارشناسی مهندسی عمران تحت دروس سازه های فولادی 1 و سازه های فولادی 2 تدریس میشوند. از پیشنیازهای این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استاتیک
- مقاومت مصالح
- تحلیل سازههای 1 (مقدماتی)
- تحلیل سازههای 2 (پیشرفته)
متداولترین کتاب های مهندسی عمران در زمینه سازه های فولادی عبارت هستند از:
- مبحث دهم مقررات ملی ساختمان (طراحی و اجرای ساختمانهای فولادی)
- کتاب طراحی سازههای فولادی به روش حالات حدی و مقاومت مجاز (مجتبی ازهری و رسول میرقادری)
- کتاب طراحی سازه های فولادی روش تنش مجاز و روش حدی (شاپور طاحونی)
کتاب بارگذاری سازه ها
نیرو، تغییر شکل یا شتاب اعمال شده بر المانهای سازه با عنوان بار سازهای شناخته میشود. یکی از مباحث مقطع کارشناسی مهندسی عمران، بارگذاری سازهها است. این مبحث به صورت یک درس دو واحدی با عنوان بارگذاری تدریس میشود.
از همنیازها و پیشنیازهای اصلی بارگذاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل سازههای 2 (همنیاز)
- سازههای فولادی 1
- سازههای بتن آرمه 1
- آمار و احتمالات
کتابها و جزوات متعددی برای یادگیری بارگذاری وجود دارند. اکثر منابع موجود، با معرفی انواع بارهای مرده و زنده، عملکرد سازه در ترکیبات بارگذاری مختلف را مورد بررسی قرار میدهند. اصلیترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در این زمینه عبارت هستند از:
- مبحث ششم مقررات ملی ساختمان (بارهای وارد بر ساختمان)
- استاندارد 2800 ایران (طراحی ساختمانها در برابر زلزله)
- کتاب بارگذاری سازهها (داود مستوفی نژاد)
- بارگذاری و تحلیل سازهها (فرزاد حاتمی)
کتاب زمین شناسی مهندسی
زمین شناسی مهندسی، از کاربردهای زمین شناسی در مطالعات مهندسی برای تعیین پارامترهای مربوط به موقعیت، طراحی، ساخت، اجرا و نگهداری سازهها است. پارامترهای زمینشناسی، تاثیر بسزایی بر روی نحوه اجرای پروژههای مهندسی عمران دارند.
از اینرو، در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، یک درس دو واحدی با عنوان زمین شناسی مهندسی تدریس میشود. این درس به عنوان یکی از دروس پایه و اصلی به حساب میآید و هیچ پیشنیازی ندارد.
از منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه زمین شناسی مهندسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیک (حسین معماریان)
- کتاب زمین شناسی مهندسی ویژه دانشجویان عمران (محمدحسین قبادی)
- کتاب زمین شناسی مهندسی ویژه دانشجویان عمران (غلامرضا خانلری)
- کتاب زمین شناسی مهندسی (بهروز توکلی)
کتاب مکانیک خاک
«مکانیک خاک» (Soil Mechanics)، علم مطالعه رفتار خاک در شرایط بارگذاری مختلف است. این علم به عنوان یکی از مفاهیم اصلی و پایهای مهندسی عمران و گرایشهای مختلف آن به حساب میآید.
در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، مکانیک خاک طی یک درس سه واحدی تدریس میشود. اصلیترین همنیازها و پیشنیازهای این درس عبارت هستند از:
- زمین شناسی مهندسی
- مقاومت مصالح 1
- مکانیک سیالات (پیشنیاز یا همنیاز)
از شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در حوزه مکانیک خاک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب اصول مهندسی ژئوتکنیک: جلد اول، مکانیک خاک (شاپور طاحونی)
- کتاب مکانیک خاک (لمب و ویتمن)
- کتاب مکانیک خاک (داس)
- کتاب مکانیک خاک (کریگ)
کتاب مهندسی پی
مهندسی پی، یک درس سه واحدی در مقطع کارشناسی مهندسی عمران است که طی آن، مفاهیم مرتبط با فشارهای جانبی خاک، پیهای سطحی، پیهای عمیق و شناساییهای زمین به دانشجویان آموزش داده میشود.
درس مهندسی پی از مهمترین مواد کنکور کارشناسی ارشد و آزمون نظام مهندسی ساختمان به شمار میرود. از پیشنیازهای اصلی این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازههای بتن آرمه 1
- مکانیک خاک
برخی از شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه مهندسی پی عبارت هستند از:
- کتاب اصول مهندسی ژئوتکنیک: جلد دوم، مهندسی پی (شاپور طاحونی)
- کتاب طراحی و تحلیل فونداسیون (جوزف باولز)
- کتاب مهندسی پی: طراحی و اجرا (ابوالفضل اسلامی)
- کتاب اصول مهندسی پی (براجا ام داس)
- کتاب مهندسی پی (محمدعلی روشن ضمیر)
کتاب مکانیک سیالات
«مکانیک سیالات» (Fluid Mechanics)، علمی است که به مطالعه رفتار سیالات و نیروهای اعمال شده بر آنها میپردازد. آشنایی با این مبحث برای درک رفتار بسیاری از سازههای مهندسی عمران و محیط اجرای آنها ضروری است.
مکانیک سیالات در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، طی یک درس سه واحدی تدریس میشود. از اصلیترین پیشنیازهای این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دینامیک
- استاتیک
- ریاضی 1
متداولترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه یادگیری مکانیک سیالات عبارت هستند از:
- کتاب مکانیک سیالات (وایت)
- کتاب مکانیک سیالات (استریتر)
- کتاب مکانیک سیالات (فاکس)
- کتاب مکانیک سیالات (مانسون)
- کتاب مکانیک سیالات (سنجل)
کتاب هیدرولیک
درس هیدرولیک، یکی دیگر از دروس تخصصی و مهم در مهندسی عمران، مخصوصا گرایش عمران آب است.
در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، مفاهیم مرتبط با تحلیل جریان سیالات در سازههای آب نظیر کانالهای باز در قالب درسی با عنوان هیدرولیک و آزمایشگاه آموزش داده میشوند. پیش نیاز اصلی این درس، مکانیک سیالات است.
از مهمترین کتاب های مهندسی عمران در زمینه یادگیری هیدرولیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب هیدرولیک مهندسی عمران (فدرستون)
- کتاب هیدرولیک کانالهای باز (محمود حسینی و جلیل ابریشمی)
- کتاب هیدرولیک مجاری (محمدحسین حامدی)
- کتاب هیدرولیک کانالهای باز (ون تی چو)
کتاب روش های اجرای ساختمان
چندین واحد از درسهای مقطع کارشناسی مهندسی عمران به اصول اجرا، تحلیل و طراحی سازههای بتنی و فولادی ارتباط دارد. نحوه اجرای این سازهها طی یک درس دو واحدی با عناون روشهای اجرای ساختمان به دانشجویان آموزش داده میشود.
پیشنیازهای اصلی این درس، موارد زیر هستند:
- طراحی معماری و شهرسازی
- سازههای بتن آرمه 2
- سازههای فولادی 2
از منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری روشهای اجرای ساختمانها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب روشهای اجرایی ساختمانسازی پایه دهم
- کتاب روشهای اجرایی ساختمان (نصرالدین شاهبازی)
- کتاب روشهای اجرای اصولی ساختمانها (اصغر وطنی اسکویی و حمیدرضا روستایی)
- کتاب روشهای اجرایی ساختمان (امیر سرمدنهری)
- کتاب عناصر و جزئیات ساختمانی: اجزا و اجرا (علی مختاریان)
کتاب راهسازی
راهسازی، از دروس اصلی مهندسی عمران و از مواد کنکور کارشناسی ارشد گرایش راه و ترابری و گرایش حمل و نقل است. در این درس، مفاهیم اولیه راهسازی، انواع قوس، مسافت دید، شیب عرضی، منحنیهای اتصال و عملیات خاکی در پروژههای ساخت راه تدریس میشوند.
از پیشنیازهای اصلی راهسازی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقشه برداری و عملیات 1
- مکانیک خاک
برخی از منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری اصول راهسازی عبارت هستند از:
- کتاب راهسازی: طرح هندسی راه (حمید بهبهانی)
- کتاب نکات فنی و اجرایی راهسازی (پیروز رجبی نژاد)
- کتاب راهسازی (سعید منجم)
- کتاب راهسازی (محمودرضا کیمنش)
- کتاب راهسازی به زبان ساده (حسن سپهوند)
- کتاب راهسازی (مهیار عربانی)
کتاب روسازی راه
روسازی، از فعالیتهای پایانی در فرآیند راهسازی است. اصول این فعالیت در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، طی یک درس دو واحدی به دانشجویان آموزش داده میشود.
پیشنیازهای اصلی این درس عبارت هستند از:
- مصالح ساختمانی
- راهسازی
از منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه روسازی راه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نشریه 234: آیین نامه روسازی آسفالتی راههای ایران (سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور)
- کتاب آنالیز و طراحی روسازی (یانگ هوانگ)
- کتاب روسازی راه (امیزمحمد طباطبایی)
- کتاب روسازی راه (محمودرضا کیمنش)
- کتاب روسازی راه: از طراحی تا اجرا (محمد ملایم، حمید بهبهانی و احمد گلی)
کتاب متره و برآورد
«متره و برآورد» (Quantity Surveyor) یا QS، یکی از فعالیتهای مهم در صنعت ساخت و ساز است که توسط افراد متخصص و به منظور تهیه لیست اقلام مورد نیاز و آنالیز هزینههای پروژه اجرا میشود.
مهندسان عمران، درسی را با عنوان متره و برآورد در دوره کارشناسی میگذرانند. شما میتوانید اصول این درس را به صورت کاربردی و با مشاهده فیلمهای مجموعه آموزش متره و برآورد – مقدماتی تا پیشرفته در فرادرس یاد بگیرید.
از نشریهها و کتاب های مهندسی عمران در زمینه متره و برآورد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- متره و برآورد پایه دوازدهم
- فهرست بهای واحد پایه رشته ابنیه (سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور)
- فهرست بهای واحد پایه رشته راه، راه آهن و باند فرودگاه (سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور)
- موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان - نشریه 4311 (سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور)
- متره و برآورد و اصول اولیه پیمانکاری (محمدعلی ارجمند)
نکته: توجه داشته باشید که برای متره و برآورد، باید از آخرین فهرست بهای منتظر شده توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور استفاده کنید.
کتاب مهندسی محیط زیست
یکی از حوزههای مهم و رو به رشد در سالیان اخیر، توجه به مسائل محیط زیستی و توسعه پایدار بوده است.
این مسائل در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، طی یک درس دو واحدی با عنوان مهندسی محیط زیست به دانشجویان آموزش داده میشوند. این درس هیچ پیشنیاز خاصی ندارد.
برخی از منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه مهندسی محیط زیست عبارت هستند از:
- کتاب مهندسی محیط زیست (مجید عباسپور)
- کتاب مهندسی محیط زیست (الهام اسراری)
- کتاب مهندسی محیط زیست (هووارد پیوی و جرج چبانوگلاس)
کتاب مهندسی زلزله
همیشه احتمال اعمال بارهای دینامیکی ناشی از زلزه بر سازههای مهندسی (مخصوصا در کشور لرزهخیزی مانند ایران) وجود دارد. از اینرو، مهندسان عمران باید علاوه بر بارهای استاتیک، با بارهای زلزله و تاثیر آنها بر روی سازه نیز آشنایی داشته باشند.
به این منظور، در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، معمولا یک درس سه واحدی با عنوان مهندسی زلزله تدریس میشود. پیشنیاز اصلی این درس، تحلیل سازههای 2 است.
از منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری مهندسی زلزله میتوان موارد زیر را نام برد:
- کتاب مهندسی زلزله: مبانی و کاربرد (حسن مقدم)
- کتاب مهندسی زلزله کاربردی در طراحی و بهسازی (محمدرضا تابشپور و حسن ابراهیمیان)
- کتاب مهندسی زلزله (حجت الله عادلی)
- کتاب دینامیک سازهها و تعیین نیروهای زلزله (شاپور طاحونی)
- کتاب اصول مهندسی زلزله (خسرو برگی)
کتاب زبان تخصصی مهندسی عمران
آشنایی با زبان انگلیسی، مهارتی است که سرعت پیشرفت و یادگیری دانشجویان در تمام رشتهها را افزایش میدهد. یک مهندس عمران با تسلط بر روی زبان انگلیسی (بخصوص زبان تخصصی رشته خود) میتواند به منابع آموزشی بسیار زیادی دسترسی داشته باشد.
با وجود اختیاری بودن زبان تخصصی در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، یادگیری آن میتواند داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد را یک قدم به قبولی نزدیکتر کند.
از کتاب های مهندسی عمران در یادگیری تخصصی زبان انگلیسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب زبان تخصصی کاربردی مهندسی عمران (حسنعلی مسلمان یزدی)
- کتاب زبان تخصصی مهندسی عمران و معماری (علی قربانی و فرحبد محمدی)
- کتاب انگلیسی برای دانشجویان رشته مهندسی عمران (محمد عزمی)
- کتاب زبان تخصصی مهندسی عمران (بهنود برمایهور)
ریاضی پایه دانشگاهی
برخی از دانشجویان، بنا به دلایل مختلف، با مفاهیم پایهای و پیشنیازهای دروس ریاضی دانشگاهی آشنایی کافی را ندارند. همین موضوع میتواند مانع از درک اصول ریاضی ارائه شده در دانشگاه و کسب نمرات رضایتبخش شود. در واقع، مشکل اصلی، قوی نبودن پایه ریاضی دانشجویان است.
کتاب ریاضی عمومی 1
ریاضی 1، از دروس پایه تمام رشتههای مهندسی است. در این درس، مباحثی نظیر حد، پیوستگی، مجانب، مشتق، انتگرال، دنباله و سری، اعداد مختلط و مختصات قطبی آموزش داده میشود.
ریاضی 1، تاثیر زیادی بر روی معدل (به دلیل سه واحدی بودن) داشته و تعدادی از سوالات کنکور کارشناسی ارشد به مباحث آن اختصاص دارند.
از شناختهشدهترین کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری ریاضی 1 میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب ریاضی عمومی 1 (مسعود نیکوکار)
- کتاب ریاضی عمومی 1 (محمد علی کرایه چیان)
- کتاب ریاضی عمومی 1 (وحید صمدپور)
- کتاب ریاضی عمومی 1 (مهدی نجفی خواه)
- کتاب ریاضی عمومی 1 (توماس)
- کتاب ریاضی عمومی 1 (آدامز)
کتاب ریاضی عمومی 2
ریاضی 2، یکی دیگر از درسهای الزامی مقطع کارشناسی مهندسی عمران است. در این درس سه واحدی، مباحثی نظیر صورتهای مبهم، انتگرالهای ناسره، فرمول تیلور، دنباله و سری، سری توانی، توابع برداری، جبر خطی، توابع چندمتغیره، انتگرال چندگانه و آنالیز برداری مورد بحث قرار میگیرد.
تنها پیشنیاز ریاضی ۲، ریاضی 1 است. منابع و کتابهای ریاضیات عمومی دانشگاه معمولا در دو جلد (ریاضی عمومی 1 و ریاضی عمومی 2) منتشر میشوند.
کتاب معادلات دیفرانسیل
معادلات دیفرانسیل، معادلاتی هستند که رابطه یک یا چند تابع را با مشتقات آنها نمایش میدهند. این معادلات در بسیاری از علوم از جلمه علوم مهندسی کاربرد دارند. با استفاده از معادلات دیفرانسیل میتوان رفتار سیستمهای مهندسی را را با تقریب خوبی مورد مطالعه قرار داد.
در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، معادلات دیفرانسیل طی یک درس سه واحی به دانشجویان آموزش داده میشود. از همنیازها و پیشنیازهای این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ریاضی 1 (پیشنیاز)
- ریاضی 2 (معمولا همنیاز)
شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری معادلات دیفرانسیل عبارت هستند از:
- کتاب معادلات دیفرانسیل (مسعود نیکوکار)
- کتاب معادلات دیفرانسیل و کاربرد آنها (اصغر کرایه چیان)
- کتاب معادلات دیفرانسیل معمولی (مهدی نجفی خواه)
- کتاب معادلات دیفرانسیل مقدماتی بویس
- کتاب معادلات دیفرانسیل (عبدالله شیدفر)
- کتاب معادلات دیفرانسیل معمولی (جمال صفار)
کتاب برنامه نویسی کامپیوتر
برنامه نویسی کامپیوتر، یکی از مهارتهایی است که نیاز به آن روز به روز در علوم مختلف افزایش مییابد. تقریبا تمام علوم در سطوح مختلف با برنامه نویسی کامپیوتر سر و کار دارند. یادگیری اصول و مبانی این مهارت میتواند زمینه ساز پیشرفتهای تحصیلی و شغلی زیادی شود.
در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، درسی سه واحدی با عنوان برنامه نویسی کامپیوتر تدریس میشود. یادگیری این درس پیشنیاز خاصی در دانشگاه ندارد. زبانهای زیادی برای تدریس برنامه نویسی وجود دارند. با این حال، اغلب اساتید سعی میکنند زبانهایی نظیر C یا ++C را آموزش دهند. البته در سالیان اخیر، پایتون نیز به زبان برنامه نویسی محبوبی برای یادگیری تبدیل شده است.
رایجترین کتاب های مهندسی عمران که در دانشگاه برای برنامه نویسی زبان ++C تدریس میشوند، عبارت هستند از:
- کتاب برنامه نویسی به زبان ++C (عین الله جعفرنژاد قمی)
- کتاب برنامه نویسی ++C (فاطمه بشارت نیا، حمیدرضا مقسمی و احسان امینیان)
- کتاب برنامه نویسی به زبان ++C (هاروی دایتل و پاول دایتل)
از شناختهشدهترین کتابهای یادگیری زبان C نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مبانی کامیپوتر و برنامه نویسی به زبان C (محمد داورپناه)
- برنامه نویسی به زبان C با ابزارهای تحت ویندوز (عبدالله آراسته)
کتاب محاسبات عددی
محاسبات عددی یا به اصطلاح تخصصی آنالیز عددی، مطالعه الگوریتمهای مورد استفاده برای تقریب عددی مسائل در حوزههای مختلف است. الگوریتمهای محاسبات عددی، مبنای ریاضی نرم افزارهای تحلیل سازه هستند.
این الگوریتمها در مقطع کارشناسی مهندسی عمران و طی درسی دو واحدی با عنوان محاسبات عددی تدریس میشوند. پیشنیازهای این درس عبارت هستند از:
- معادلات دیفرانسیل
- برنامه نویسی کامپیوتر
از شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری درس محاسبات عددی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب محاسبات عددی (مسعود نیکوکار و محمدتقی درویشی)
- کتاب روشهای محاسبات عددی برای دانشجویان علوم و مهندسی (حسین امینی خواه)
- کتاب روشهای محاسبات عددی برای دانشجویان علوم و مهندسی (اصغر کرایه چیان)
- کتاب محاسبات عددی (حسین فرامرزی)
- کتاب محاسبات عددی (بهمن مهری)
کتاب آمار و احتمال مهندسی
آمار و احتمالات، یکی دیگر از مباحث پرکاربرد ریاضی در علوم پایه و مهندسی است. در مهندسی عمران، از روشهای آماری برای تحلیل دادهها و تعیین عدم قطعیتهای پروژه نظیر تغییرات محیطی، ظرفیت باربری سازه و غیره استفاده میشود.
آمار و احتمالات، یکی از درسهای سه واحدی در مقطع کارشناسی مهندسی عمران است. ریاضی 2، به عنوان پیشنیاز یا همنیاز اصلی این درس در نظر گرفته میشود.
از شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران در زمینه آمار و احتمالات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب آمار و احتمال مهندسی (نادر نعمت الهی)
- کتاب آمار احتمال مقدماتی (جواد بهبودیان)
- کتاب آمار و احتمال شلدون راس)
- کتاب احتمال متغیرها و فرآیندهای تصادفی (آتناسیوس پاپولیس)
- کتاب آمار و احتمال مهندسی (مسعود نیکوکار)
کتاب فیزیک 1
اصول فیزیک نیز یکی دیگر از مباحث پایهای هستند که در مقطع کارشناسی مهندسی عمران طی دو درس سه واحدی با عنوانهای فیزیک 1 و فیزیک 2 تدریس میشوند.
فیزیک 1 مباحثی نظیر اندازهگیری، بردارها، حرکت در یک بعد، حرکت در ابعاد بالاتر، دینامیک حرکت، کار و انرژی، پایستگی انرژی، تکانه و برخورد، مرکز جرم، سیستمهای ذرات، حرکت دورانی و غیره را پوشش میدهد. در فیزیک 2 نیز مفاهیمی نظیر الکتریسیته، مغانطیس و امواج الکترومغناطیس مورد بررسی قرار میگیرند.
از شناختهشدهترین منابع و کتاب های مهندسی عمران برای یادگیری فیزیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب مبانی فیزیک (دیوید هالیدی، رابرت رزنیک و جرل واکر)
- کتاب فیزیک نوین (هانس اوهانیان)
- کتاب فیزیک دانشگاهی سیرز و زیمانسکی (راجر فریدمن و هیو یانگ)