فرادرسچگونه تندخوانی کنیم؟ – راهنمای رایگان و کاملا عملی
آیا کاغذبازی‌های زیادی بر سرتان ریخته و باید تا موعدی مقرر انبوهی از اسناد مختلف را به صورت کامل و با دقت هرچه تمام‌تر مطالعه کنید؟ آیا درس‌های زیادی برای خواندن باقی مانده و فرصت کمی تا برگزاری آزمون دارید؟ یا شاید هم می‌خواهید خیلی ساده سرعت مطالعه خود را بالاتر ببرید در حالی‌که مطالب را فراموش نکنید، حال چه به دلایل شخصی و چه دلایل حرفه‌ای. اگر برای شما هم سوال شده که باید چگونه تندخوانی کنیم و چه روش‌هایی را برای دستیابی به این مهم به کار ببندیم، به جای کاملا درستی آمده‌اید.
به مطالعه این مقاله ادامه دهید تا از این بگوییم که باید چگونه تندخوانی کنیم و از چه راه‌هایی این مهارت مهم را تقویت سازیم. البته پیش از این در مقاله دیگری نیز به صورت مفصل توضیح داده‌ایم که تندخوانی چیست و خواندن آن مطلب نیز در کنار این نوشتار توصیه میشود.
۱۱ راهکاری عملی برای پرسش چگونه تندخوانی کنیم
در ادامه به سراغ ۱۱ راهکار اثبات شده می‌رویم که سرعت خواندن شما را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهند.
۱. گفتگوی درونی را متوقف کنید
تک‌گویی درونی افراد که به آن «زیرآوازی» (Subvocalization) نیز گفته میشود، یکی از رایج‌ترین مشخصه‌های اکثر خوانندگان است. زیرآوازی به فرایند ادا کردن کلمات در ذهن به هنگام مطالعه گفته میشود و یکی از بزرگ‌ترین موانع راه شما در برابر افزایش سرعت خواندن متون به حساب می‌آید.
اگر هنگام مطالعه اصواتی در ذهن خود می‌شنوید نیازی به نگرانی نیست. مادامی که این صدا متعلق به خودتان باشد که شما را در رویه مطالعه همراه می‌کنید هیچ مشکلی نیست. در واقع معلمان نیز به همین شکل خواندن را به کودکان می‌آموزند. آن‌ها از کودکان می‌خواهند که کلمات را به هنگام خواندن، به شکلی بی‌صدا و در ذهن نیز ادا کنند.
آیا دورانی را یادتان می‌آید که در کلاس درس می‌نشستید و معلم از شما می‌خواست که حین شنیدن کلماتی که خود ادا می‌کند، شما نیز آن‌ها را در ذهن بخوانید؟ این یکی از اصلی‌ترین روش‌های جا انداختن گفتگوی درونی در ذهن خوانندگان جوان به حساب می‌آید.
وقتی در ابتدا خواندن را می‌آموختید، یاد گرفتید که همه‌چیز را با صدای بلند بخوانید. وقتی هم که این مهارت به سطوح قابل قبولی می‌رسید، معلم از شما می‌خواست کلمات را در ذهن ادا کنید. به این شکل عادتی کاملا تازه شکل می‌گیرد و اکثر مردم نیز در تمام طول عمر خود به خواندن بدین شکل ادامه می‌دهند. البته که این موضوع به خودی خود هیچ ایرادی ندارد، مگر اینکه نیازمند تندخوانی متون باشید. پس اگر می‌خواهید سرعت خواندن را بالاتر ببرید، این اولین مانعی است که باید از آن عبور کرد.
اما چرا این رویکرد سرعت شما را کاهش می‌دهد؟ میانگین سرعت مطالعه تقریبا با میانگین سرعت صحبت کردن برابر است. خبرگزاری فوربز در یک گزارش آورده که بزرگسالان به صورت میانگین در هر دقیقه ۳۰۰ کلمه می‌خوانند. میانگین سرعت صحبت کردن هم تقریبا چنین چیزی است.
از آن‌جایی که اکثر مردم به خواندن کلمات در ذهن خود عادت دارند، با سرعتی معادل سرعت صحبت کردن‌شان هم مطالعه میکنند. این یعنی سرعت مطالعه شما تنها به میزانی افزایش می‌یابد که قادر به سریع‌تر کردن گفتگوی درونی خود باشید. اگر برایتان سوال شده که چگونه تندخوانی کنیم، اصلی‌ترین پاسخ این است که زیرآوازی را به کل رها کنید.
برای اینکه قادر به انجام این کار باشید، باید یک حقیقت را درک کنید: اینکه اصلا نیازی به زیرآوازی در ذهن نیست. نیاز نیست تمام کلمات را در ذهن خود ادا کنید تا محتوای آنچه می‌خوانید قابل درک شود. شاید در دوران کودکی به چنین ساز و کاری نیاز داشتید، اما اکنون با تنها نگاه کردن صرف به کلمات می‌توانید معانی آن‌ها را متوجه شوید. ذهن شما در هر صورت اطلاعات دریافتی را پردازش می‌کند.
برای مثال وقتی یک تابلوی «ایست» در خیابان می‌بینید، آیا واقعا لازم است که برای لحظه‌ای درنگ کرده و کلمه را در ذهن خود بخوانید؟ البته که نه. فقط کافی است نگاهی به تابلو بیندازید و تمام اطلاعات به صورت خودکار پردازش می‌شوند. همین رویه باید هنگام مطالعه هر متنی، از کتاب گرفته تا اسناد مهم نیز تکرار شود.
اگر به سختی قادر به کنار گذاشتن گفتگوی درونی و ذهنی خود هستید، مطالعه به هنگام گوش دادن به یک موسیقی بی‌‌کلام یا جویدن اندکی آدامس را امتحان کنید. چنین حواس‌پرتی‌هایی باعث می‌شوند ذهن شما کمتر روی زیرآوازی متمرکز باشد، اما در عین حال کماکان به کلمات نگاه و آن‌ها را پردازش خواهید کرد.
2. کلمات را به صورت گروهی بخوانید
خواندن کلمات به صورت گروهی ارتباط تنگاتنگی با حذف کردن گفتگوی درونی دارد. این کار در واقع به معنای خواندن چندین کلمه به صورت همزمان است و می‌تواند کلید تندخوانی باشد. تمام این راهکارهایی که در سراسر مقاله چگونه تندخوانی کنیم به سراغ آن‌ها می‌رویم در نهایت به نوعی به یکدیگر ارتباط دارند، اما خواندن گروهی کلمات احتمالا اصلی‌ترین ابزاری باشد که باید به شکلی فعالانه به کار بگیرید تا در تندخوانی به موفقیت برسید.
هرکسی می‌تواند چندین کلمه را به صورت همزمان بخواند، حتی با اینکه اکثر ما به‌گونه‌ای تربیت شده‌ایم که کلمات را به صورت تک به تک می‌خوانیم و حتی یک حرف را هم از چشم دور نگه نمی‌داریم. استفاده از بینایی محیطی یکی از راه‌های آسان‌تر کردن این کار است، اما در ادامه به صورت مجزا در این زمینه صحبت خواهیم کرد.
فعلا تمرکز خود را بر این بگذارید که با یک نگاه، سه کلمه را بخوانید. همین رویه را در سراسر یک صفحه متن ادامه دهید و برای خود یادداشت کنید که با چه میزان سرعت بیشتر قادر به خواندن تمام متن بوده‌اید. در نهایت متوجه خواهید شد که همچنان قادر به پردازش و درک آنچه می‌خوانید هستید، اما زمان بسیار کمتری را صرف فعل خواندن می‌کنید.
سپس میتوان این مفهوم را یک سطح بالاتر برد. یک مداد بردارید و دو خط عمودی و موازی در سراسر صفحه بکشید که متن را به سه بخش تقسیم می‌کند. حالا مثل همیشه کارتان را از گوشه بالا سمت راست صفحه آغاز کنید و هرچیزی که در پایین خط است را با دست یا یک تکه کاغذ بپوشانید. سپس روی خواندن هر بخش به عنوان متنی واحد تمرکز کنید. کلمات را با هم در یک گروه قرار دهید و مثل یک علامت در خیابان، با یک نگاه بخوانیدشان. همین رویه را تا پایین صفحه ادامه دهید. متوجه خواهید شد که سرعتی بیشتر از همیشه دارید.
در نهایت آنقدر این روش را ادامه دهید تا احساس راحتی بیشتری با ایجاد کردن چالش‌های اضافه برای خود داشته باشید.
۳. کلمات را بازخوانی نکنید
پیش از اینکه به سراغ بخش مربوط به بینایی محیطی برویم که واقعا در تندخوانی موثر است، باید مطمئن شویم که عادت بازخوانی کلمات موجود در صفحه را نیز کنار می‌گذارید.
اگر چشم افراد عادی را به هنگام مطالعه تماشا کنید، متوجه خواهید شد که پرش‌هایی به سمت عقب دارد. در واقع چشم چنین فردی به صورت پیوسته و روان به عقب و جلو حرکت نمی‌کند. این بدان خاطر است که افراد عادی به عقب بازگشته و کلماتی که در همان لحظه خوانده‌اند را بازخوانی میکنند. این یکی از اصلی‌ترین مواردی است که اجازه نمی‌دهد سرعت مطالعه خودتان را بالاتر ببرید.
در واقع احتمالا شما هم همین حالا چنین کاری را انجام می‌دهید، بدون اینکه خودتان با خبر باشید. بنابراین کنار گذاشتن عادتی که نسبت به آن خودآگاه نیستید اندکی دشوار خواهد بود. یک راه آسان برای حل این مشکل (اگرچه اندکی کودکانه به نظر می‌رسد)، استفاده از انگشت یا بوکمارک برای دنبال کردن کلمات است.
برای تمرین، انگشت خود را در سراسر متن بکشید، بدون اینکه متوقف شوید یا به عقب بازگردید. آنقدر به کشیدن انگشت خود زیر متن ادامه دهید تا به پایان آن برسید. وقتی به پایان رسیدید، راجع به آنچه مطالعه کردید فکر کنید. بدون اینکه حتی یک کلمه به عقب بازگردید قادر به یادآوری هرآن‌چیزی خواهید بود که مطالعه کردید.
۴. از بینایی محیطی استفاده کنید
اکنون به مهم‌ترین بخش از مقاله چگونه تندخوانی کنیم رسیده‌اید که گامی کلیدی برای پیوند زدن تمام نکات به یکدیگر به حساب می‌آید. اگرچه این آخرین گامی نیست که باید طی کنید، اما قطعا حیاتی‌ترین است.
از تکنیک‌هایی که بالاتر به آن‌ها پرداختیم استفاده کنید تا قادر به مشاهده و درک چندین کلمه به صورت همزمان باشید. سپس به جای اینکه کلمات را در گروه‌های کوچک قرار دهید، سعی کنید هر بار یک خط کامل را بخوانید. برای این کار باید به بخش وسطی خط چشم دوخته و سپس از بینایی محیطی خود برای خواندن باقی بخش‌ها بهره بگیرید. به همین شکل تمام صفحه را اسکن کنید و وقتی به پایین صفحه رسیدید، متوجه می‌شوید که تمام کلمات را درک کرده‌اید و در عین حال به سرعتی رکوردشکن دست یافته‌اید.
۵. از تایمر استفاده کنید
صحبت از رکوردشکنی شد. حالا که تا این بخش از مقاله چگونه تندخوانی کنیم آمده‌اید، زمان آن رسیده که عملکرد خودتان را بیازمایید و مشغول به کار روی چگونگی افزایش سرعت خواندن خود به ازای هر بار مطالعه شوید. یک تایمر برای یک دقیقه تنظیم کنید و همینطور که زمان‌تان می‌گذرد، به شکلی عادی مشغول به مطالعه شوید. وقتی تایمر به پایان رسید، تعداد صفحاتی که خواندید را یادداشت کنید.
سایت WordstoPages (+) می‌تواند به شما در محاسبه تعداد کلماتی که خوانده‌اید کمک کند. حالا هرآنچه تا این لحظه آموخته‌اید را ترکیب و آزمون را دوباره تکرار کنید. عدد به دست آمده از این تست را نیز یادداشت کنید.
به همین کار ادامه دهید تا هر بار قادر به شکستن رکورد زمانی پیشین خود باشید. یک هدف روزانه یا هفتگی تعیین کنید و هر بار که به آن می‌رسید، به خودتان پاداش دهید. با ادامه دادن این بازی کوچک قادر به بهبود مهارت تندخوانی خود در مدت‌زمانی بسیار کوتاه خواهید بود.
۶. بیشتر بخوانید
ضرب‌المثلی که می‌گوید «کار نیکو کردن از پر کردن است» واقعا حقیقت دارد. هر کسی که در هر کاری حرفه‌ای میشود، هنر یا مهارت خود را به صورت مداوم تمرین می‌کند. بنابراین یک خواننده هم باید رویکردی مشابه در پیش بگیرد. هرچه بیشتر مطالعه کنید، به مهارت بیشتری در خواندن دست خواهید داشت. و هرچه در خواندن بهتر شوید، سرعت مطالعه نیز بالاتر می‌رود.
تئودور روزولت یک کتاب پیش از صبحانه می‌خواند و سپس سه یا چهار کتاب دیگر در عصر. او ضمنا در طول روز باید به مطالعه متون و اسناد مختلف نیز مشغول می‌شد. مطمئن نیستیم کتاب‌هایی که او می‌خواند چقدر طولانی بودند، اما فرض را بر میانگین حجم کتاب‌ها می‌گذاریم. وسواس عجیب و جذاب او را به سوختی برای رسیدن به هدف خود تبدیل کنید.
مطلب پیشنهادی برای مطالعه:
- تفکر خلاق چیست و چطور آن را بهبود و رشد دهیم؟ — راهنمای کامل و جامع
- بارش فکری چیست و چگونه یک طوفان فکری موفق داشته باشیم؟
- هوش هیجانی چیست، مدل ها و راه های افزایش هوش هیجانی چه هستند؟
- کمال گرایی چیست و چطور درمان می شود؟ – به زبان ساده
- ویژگی های افراد کمال گرا چیست و چطور بر کمال گرایی غلبه کنیم؟
۷. یک هدف ترسیم کنید
تعیین یک هدف و ترسیم مسیر پیشرفت، راهی عالی برای حصول اطمینان از این است که به تمرین تندخوانی و آزمون‌های تایمر خود پایبند باقی می‌مانید. برای خود یک هدف تعیین کنید و برای مثال بگویید که تعداد مشخصی از صفحات را در هر روز، هفته یا برهه‌های زمانی مختلف می‌خوانید. سپس به این برنامه پایبند بمانید. وقتی هم که هدف را زدید، پاداش به خود را از یاد نبرید. انگیزه‌ها و مشوق‌ها هیچوقت به هیچکس آسیب نزده‌اند.
۸. از نشانگر استفاده کنید
آیا متوجه شده‌اید که هنگام خواندن صفحات مختلف، چشمتان از روی متن پریده و به سراغ نقاط دیگر می‌رود؟ هیچ مشکلی نیست. کافی است خیلی ساده به سراغ یک نشانگر بروید و آن را زیر کلمات نگه دارید. با این کار اطمینان حاصل خواهید کرد که خطوط را به صورت یک به یک می‌خوانید و چشمتان به نقاط مختلف نپریده و بی‌هدف به نقطه‌ای خیره نمی‌شود.
۹. دایره کلمات خود را گسترش دهید
تصور کنید در حال خواندن متنی هستید و ناگهانی به کلمه‌ای بر می‌خورید که به گوشتان آشنا نیست. آیا به راحتی از کنار آن می‌گذرید؟ آیا سعی می‌کنید با توجه به پس‌زمینه متن از معنی آن سر در آورید؟ آیا برای یک لحظه متوقف می‌شوید تا آن کلمه را بهتر بخوانید؟ هرکاری که انجام دهید، در هر صورت مدت‌زمان مطالعه خود را به شکل قابل توجهی کاهش خواهید داد. تازه این با فرض آن است که مطالعه متن را به کلی رها نکرده و به سراغ جستجو برای معنی آن کلمه نروید.
اگر روی دایره لغات خود کار کنید، با کلمات بیشتری آشنایی خواهید داشت. هرچه کلمات بیشتری در مخزن ذهنی خود قرار دهید، با سرعت بیشتری می‌خوانید. هرچه با سرعت بیشتری بخوانید، قادر به مطالعه متون بیشتری خواهید بود. بنابراین این یک بازی دو سر برد است.
10. نکات اصلی را در ابتدا بخوانید
در ادامه مقاله چگونه تندخوانی کنیم به سراغ نکته‌ای می‌رویم که در شرایط بحرانی و زمانی که باید چیزی را در کمترین زمان ممکن بخوانید می‌رویم. نفسی عمیق بکشید و آرامش خود را حفظ کنید. کتاب را باز کنید و اندکی به خواندن نکات اصلی مشغول شوید. فهرست مطالعه را بخوانید. زیرنویس‌ها را بخوانید. پانوشت‌های زیر نمودارها را بخوانید. سعی کنید حس و مفهوم کلی غالب بر یک فصل یا بخش از متن را به دست آورید.
سپس به مطالعه پاراگراف اول از هر بخش مشغول شوید. پاراگراف آخر و میانی را نیز بخوانید. به آنچه خوانده‌اید در ذهن فکر کرده و قطعات مختلف را به یکدیگر پیوند بزنید.
۱۱. در مطالعات خود مقصودی مشخص داشته باشید
آیا پیش از آغاز مطالعه یک کتاب هدفی برای خود دارید؟
بسیار مهم است که هنگام مطالعه یک هدف در ذهن داشته باشید، چه این هدف سر در آوردن از روند پیشرفت داستان باشد، چه یادگیری مهارتی تازه و چه رسیدن به پاسخی برای سوالات گوناگون. وقتی با هدف و مقصودی واضح در ذهن مطالعه می‌کنید، انگیزه‌ای مضاعف برای ادامه دادن مطالعه به دست می‌آورید. این موضوع به خصوص هنگام مطالعه کتاب‌های خودیاری ضروری میشود و اگر چند سوال مشخص در ذهن داشته باشید، با سرعت بیشتری به پاسخ‌ها و خرد مد نظر خود دست خواهید یافت.
سخن نهایی
اگر برای شما هم سوال شده که چگونه تندخوانی کنیم و می‌خواهید به تقویت مهارت‌های خود مشغول شوید، تمام نکاتی که در بالا آورده‌ایم راهکارهایی سریع و تضمین شده برای افزایش سرعت مطالعه به حساب می‌آیند. با تمرین کردن این نکات، اطلاعات را به شکلی واضح‌تر شفاف می‌کنید، متون را با سرعت بالاتری می‌خواهید و تمرکز ذهنی خود را نیز بهبود می‌بخشید.
اما در نهایت یک ترفند دیگر هم برایتان داریم. دفعه بعدی که لازم بود متنی را به سرعت بخوانید، خیلی ساده به ذهن خودتان بگویید که «ساکت شو و به صفحه نگاه کن!».
پاسخ به چند سوال رایج راجع به اینکه چگونه تندخوانی کنیم
در ادامه به چند سوالی پاسخ می‌دهیم که معمولا ذهن افراد علاقه‌مند به افزایش سرعت مطالعه را به خود درگیر میکنند.
چه عواملی بر سرعت مطالعه تاثیر میگذارند؟
هرچه یک متن دشوارتر باشد، به شکلی کندتر خوانده میشود. از جمله عواملی که سطح دشواری متن را تعیین میکنند میتوان به محتوای فنی، ابعاد صفحه چاپ شده، آشنایی شما با سوژه و همینطور مقصود شما از مطالعه اشاره کرد.
آیا سرعت تندخوانی با مطالعه هرچه بیشتر افزایش می‌یابد؟
مطالعه هرچه بیشتر بدون هیچ تردید بر سرعت خواندن شما تاثیر می‌گذارد. با مطالعه مداوم، ذهن خود را به بهره‌گیری از تکنیک‌های مختلف مجبور خواهید کرد، مهارت‌های یادسپاری خود را صیقل می‌دهید و کلمات بیشتری در هر دقیقه خواهید خواند. البته باید در نظر داشت که این رویه تنها زمانی کاربردی خواهد بود که اطلاعات دریافتی را به خاطر بسپارید.
چرا تندخوانی مهم است؟
تندخوانی ذهن ما را به چالش کشیده و آن را مجبور به عملکرد در سطوح بالاتر می‌کند. وقتی ذهن خود را به دریافت سریع‌تر اطلاعات تمرین می‌دهید، سایر بخش‌های مغز مانند حافظه نیز دچار بهبود می‌شوند. در هنگام مطالعه، حافظه شما مثل عضله‌ای تثبیت‌کننده عمل می‌کند که فقط بهتر و بهتر میشود.
