فرادرسرشته مهندسی کشاورزی | معرفی، حقوق و درآمد و بازار کار (+ فیلم رایگان)
در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته‌های دانشگاهی مجله فرادرس، به بررسی رشته مهندسی کشاورزی می‌پردازیم و بازار کار این رشته را به همراه دروس مهم آن مورد بررسی قرار می‌دهیم. علاوه بر این، به فرصت‌های ادامه تحصیل در داخل و خارج از ایران به همراه معرفی برترین دانشگاه‌های داخلی و خارجی پرداخته‌ایم.
فیلم آموزشی معرفی رشته مهندسی کشاورزی
رشته مهندسی کشاورزی مناسب چه کسانی است؟
کشاورزی شغلی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم با طبیعت سروکار دارد و کسانی که قصد مطالعه این رشته را دارند، باید علاقه زیادی به کار در طبیعت و فضای آزاد داشته باشند. کشاورزی یک کار زنده به حساب می‌آید؛ هر چند برخی گرایش‌های آن به طور غیرمستقیم به کشاورزی مربوط می‌شود. پس مهم‌ترین عامل در انتخاب این رشته داشتن علاقه و انگیزه کافی است.
اگر عاشق طبیعت هستید و از فکر کردن به گیاهان، خاک و هر چیز مرتبط با لذت میبرید و تا حالا بارها به کارهای کشاورزی به صورت علمی فکر کرده‌اید، شغل مهندسی کشاورزی بسیار برای شما مناسب است. هر چند باید در نظر داشته باشید که ساعت کاری مهندس کشاورزی معمولاً تماموقت است و در برخی از فعالیتهای کشاورزی، ساعت کاری مشخصی وجود ندارد. به عبارت دیگر، در هر زمان از شبانهروز ممکن است بر حسب نیاز به فعالیت مشغول باشید. افرادی که در این رشته فعالیت می‌کنند باید بتواند در مکان‌های گوناگون از جمله مزارع، گلخانهها، آزمایشگاه‌ها یا شرکت‌های کشاورزی و در شرایط مختلف آب و هوایی کار کنند و به کار کردن در چنین محیط‌هایی علاقمند باشند.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی کشاورزی بیشتر کاربرد دارند؟
در مقطع کارشناسی، فارغالتحصیلان از دو گروه آموزشی علوم ریاضی و فنی و علوم تجربی میتوانند وارد رشته مهندس کشاورزی شوند. در سال‌های اخیر وضعیت به این صورت بوده است که داوطلبان گروه علوم تجربی در 7 گرایش و داوطلبان گروه علوم ریاضی و فنی در 5 گرایش کشاورزی می‌توانسته‌اند شرکت کنند. همچنین طی این سال‌ها، برای گروه تجربی دروس ریاضی (ضریب 3)، زیست‌شناسی و فیزیک و شیمی (ضریب 2) و زمین‌شناسی (ضریب 1) را داشته است و برای گروه علوم ریاضی و فنی، ریاضی ضریب 4، فیزیک ضریب 3 و شیمی از ضریب 2 برخوردار بوده است.
این‌که کدام‌یک از دروس در دوران دانشگاه بیشترین استفاده را دارد، به میزان زیادی به گرایش بستگی دارد که داوطلب در دانشگاه انتخاب می‌کند. برای مثال در گرایش مهندسی مکانیک بیوسیستم دروس ریاضی و فیزیک از اهمیت بیشتری برخوردارند و در گرایش گیاه‌پزشکی درس زیست‌شناسی مهمتر است.
گرایش‌های رشته مهندسی کشاورزی برای ادامه تحصیل چه هستند؟
طبق آخرین تغییرات مصوب در وزارت علوم، گروه کشاورزی دارای 12 گرایش به شرح زیر است:
- گرایش اقتصاد کشاورزی: کاربرد علم اقتصاد و تئوری‌های اقتصادی در حوزه تولید و توزیع محصولات و خدمات کشاورزی.
- گرایش ترویج و آموزش کشاورزی پایدار: کسب مهارت‌های لازم نظری و عملی ترویج و آموزش کشاورزی جهت افزایش کمی و کیفی آگاهی روستاییان، عشایر، دانش‌آموزان و مصرف‌کنندگان کشاورزی.
- گرایش علوم دامی: مطالعه بیولوژی حیوانات تحت کنترل انسان اعم از حیوانات مزرعه‌ای و همراه در زمینه‌های تغذیه، ژنتیک و اصلاح نژاد، فیزیولوژی، بهداشت، رفتارشناسی، مدیریت، تجهیزات و جایگاه‌ها به منظور بالا بردن تولید اقتصادی آنها.
- گرایش گیاه‌پزشکی: مجموعه اطلاعات از علوم و تکنولوژی در زمینه‌های شناخت آفات و عوامل بیماری‌زای گیاهی و اصول و روش‌های مبارزه با آنها.
- گرایش علوم و مهندسی آب: کسب دانش پایه آب و دانش تخصصی در یکی از زمینه‌های تخصصی هواشناسی کشاورزی، آب کشاورزی، سازه‌های آبی، مهندسی زهکشی و ...
- گرایش علوم و مهندسی باغبانی: دانش، فن و هنر تولید، پرورش، اصلاح و بازاررسانی گیاهان و محصولات باغبانی اعم از میوه، سبزی، گل و گیاه زینتی، گیاهان دارویی و ادویه‌ای.
- گرایش علوم و مهندسی صنایع غذایی: نگهداری، تبدیل و حفظ کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی محصولات غذایی با منشا گیاهی، دامی و دریایی.
- گرایش علوم و مهندسی خاک: مطالعه تغییرات مکانی خاک‌ها، رده‌بندی و تهیه نقشه خاک، تعیین پتانسیل‌های ذاتی و تناسب اراضی، ارزیابی و اصلاح اراضی و مدیریت پایدار خاک.
- گرایش مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی: به‌کارگیری اصول علوم زراعی و ژنتیک در تولید محصولات غذایی با توجه به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست.
- گرایش مهندسی ماشین‌های صنایع غذایی: کسب علوم و فنون لازم مربوط به ساخت، تحقیق و توسعه در زمینه‌های ماشین‌ها و کارخانه‌های صنایع غذایی و فراوری محصولات کشاورزی.
- گرایش مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی: مطالعه مسائل مربوط به ماشینی کردن کشاورزی و مدیریت مناسب برای افزایش درآمد و کاهش هزینه‌ها.
- گرایش مهندسی مکانیک بیوسیستم: کسب علوم و فناوری‌های نوین در زمینه طراحی و سازگار کردن ماشین‌های کشاورزی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در صنعت کشاورزی و فناوری پس از برداشت.
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی کشاورزی چه هستند؟
طول دوره کارشناسی همه گرایش‌های کشاورزی ۴ سال است و فراگیران همه گرایش‌های تحصیلی 140 واحد درس سپری خواهند کرد که طی آن دانشجویان همه گرایش ها 22 واحد دروس عمومی را می‌گذرانند. بسته به گرایش، بین 18 تا 25 واحد دروس علوم پایه، 80 تا 90 واحد تخصصی و 8 تا 12 واحد اختیاری را سپری خواهند کرد.
فارغ التحصیل رشته مهندسی کشاورزی در چه کارها و صنایعی میتواند شاغل شود؟
در حال حاضر فارغالتحصیلان مهندسی کشاورزی با توجه به گرایش خود میتوانند در بخش خصوصی، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، شهرداریها، مهندسین مشاور آب و خاک، گلخانهها، مزارع و پیمانکاریهای مختلف کار کنند. همچنین فارغالتحصیلان همه گرایشها میتوانند به عنوان کارشناس و مدرس در مراکز آموزش کشاورزی و واحدهای تحقیقات کشاورزی فعالیت کنند. در ادامه، مشاغل مربوط هر گرایش بهطور مختصر ذکر شده است.
- فارغ‌التحصیل اقتصاد کشاورزی میتواند به عنوان کارشناس در تحلیل و ارزیابی طرح‌های کشاورزی و منابع طبیعی، برنامه‌ریزی‌های توسعه کشاورزی، فعالیت کند. همچنین میتواند به عنوان مدیر یا مجری واحدهای تولیدی دولتی و خصوصی و کمک ناظر اقتصادی طرح‌ها و برنامه‌های کشاورزی فعالیت کند.
- فارغ‌التحصیل ترویج و آموزش کشاوری پایدار میتواند به عنوان کارشناس ترویج و مروج ترویج در مراکز خدمات کشاورزی و ادارات استانی فعالیت کند یا به عنوان کارشناس آموزش و آموزشگر مراکز آموزش و دبیرستان‌های کشاورزی به فعالیت بپردازد. همچنین میتواند مراکز ارائه خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی را راه‌اندازی کنند.
- فارغ‌التحصیل علوم دامی میتواند به عنوان کارشناس در زمینه‌های مختلف تولید، آموزش و پژوهش، برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و ملی، مدیر و مجری واحدها و سامانه‌های تولیدی خصوصی (دامداری، مرغداری، زنبورداری و ...) و همچنین به عنوان کارشناس و مدیر دستگاه‌های اداری مرتبط با بخش دامپروری خدمت کند.
- فارغ‌التحصیل گیاه‌پزشکی به عنوان کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی، مسئول فنی کلینیک‌های گیاه‌پزشکی و مدیر و مجری امور حفظ نباتات در موسسات دولتی و خصوصی بخش کشاورزی میتواند مشغول به کار شود.
- فارغ‌التحصیل علوم و مهندسی باغبانی به عنوان کارشناس متخصص در زمینه‌های مختلف باغبانی در گلخانهها، پارک‌ها، باغات و... فعالیت می‌کند یا میتواند مدیر واحدهای تولیدکننده محصولات متنوع باغبانی باشد.
- فارغ‌التحصیل علوم و مهندسی صنایع غذایی به عنوان مدیر واحدهای صنعتی موادغذایی، مسئول فنی واحدهای صنایع غذایی، مدیر کنترل کیفیت واحدهای صنایع غذایی، کارشناس متخصص در امر طراحی واحدهای صنعتی و نیمه‌صنعتی صنایع غذایی، کارشناس موسسات دولتی استاندارد و نظارت بر مواد غذایی فعالیت خواهد داشت.
- فارغ‌التحصیل علوم و مهندسی خاک میتواند در آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی و امور مربوط به اصلاح اراضی خدمت کند.
- فارغ‌التحصیل مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی میتواند به عنوان مدیر یا مجری واحدهای تولیدی دولتی و خصوصی کشاورزی، کارشناس متخصص در زمینه‌های مختلف تولیدی و به‌نژادی در سازمان‌های خصوصی و دولتی، مزارع و کشت و صنعت‌ها فعالیت کند.
- فارغ‌التحصیل مهندسی ماشین‌های صنایع غذایی میتواند به عنوان کارشناس متخصص در طراحی تجهیزات و ماشین‌های فرآوری موادغذایی و مسئول فنی خطوط و کارخانه‌های تولید مواد غذایی در کارخانه‌های صنایع غذایی و مجتمع‌های صنایع تبدیلی و فراوری محصولات کشاورزی فعالیت کند.
- فارغالتحصیلان مهندسی مکانیزاسون و مهندسی مکانیک بیوسیستم میتوانند به عنوان کارشناس متخصص در طراحی ماشین‌های کشاورزی در کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید و ساخت تراکتور، ماشین‌ها و ادوات کشاورزی، کارشناس تعمیر و نگهداری تجهیزات در کشت و صنعت‌ها، کارشناس متخصص در طراحی و توسعه سامانه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، کارشناس طراحی سامانه‌های بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر، کارشناس متخصص در طراحی تجهیزات و ماشین‌های صنایع غذایی و فراوری محصولات کشاورزی، مسئول فنی خطوط و همچنین در کارخانه‌های صنایع غذایی و فرآوری محصولات کشاورزی فعالیت کنند.
بازار کار رشته مهندسی کشاورزی به چه صورت است؟
هر چند بازار کار برای مهندسان کشاورزی بدون چالش نیست ولی در اکثر گرایش‌های کشاورزی کسانی که در این رشته تحصیل کنند، میتوانند بعد از فارغ‌التحصیل شدن زمین یا گلخانه‌ای را اجاره و به روش مکانیزه و مدرن شروع به کشاورزی کنند.
اگر فرد دانشآموخته، خلاق و به رشته کشاورزی علاقهمند باشد میتواند با تحقیق و جستوجو در زمینه تولید محصولات مختلف کشاورزی کارآفرینی کند. خوداشتغالی و کارآفرینی در رشته کشاورزی بیشترین جای فعالیت در بازار کار را دارد. اگر امکان اجاره زمین یا گلخانه را نداشته باشند میتوانند تحت عنوان مشاور و کارشناس در مزارع و گلخانههای دیگر به فعالیت بپردازند یا جذب وزارت جهاد کشاورزی و مراکز وابسته به آن شوند.
همچنین مراکز آموزشی (هنرستان‌های کشاورزی، دانشکده‌های کشاورزی، آموزشکده‌های کشاورزی، مراکز آموزش کشاورزی و...) مراکز پژوهشی و بخش‌های وابسته به آنها در مراکز استان‌ها، سایر ادارات دولتی و نیمه‌دولتی (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کل کشور و اداره‌های منابع طبیعی استان‌ها، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز استان‌ها و شهرستان‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست و اداره‌های کل آن در استان‌ها و...)، بخش‌های غیردولتی شامل آزمایشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی کشاورزی، شرکت‌های بازرگانی از مهم‌ترین حوزه‌های استخدام و کاریابی برای مهندسان کشاورزی است.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارت‌های فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارت‌های فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز می‌کنند و سبب موفقیت او در زمینه‌ها و موقعیت‌های شغلی می‌شوند. چنین مهارت‌هایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط‌های کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارت‌های نرم» از آن نام می‌برند. به همین دلیل، برای یادگیری مهارت‌های فردی، مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی فرادرس پیشنهاد می‌شود که لینک آن در زیر آورده شده است.
- برای مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی + اینجا کلیک کنید.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کشاورزی در داخل ایران چگونه است؟
این رشته در ایران در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز دانشجو می‌پذیرد. گرایش‌های دکترا این رشته طبق آخرین تغییرات مصوب وزارت علوم به شرح زیر است:
- احیای اکوسیستم
- اقتصاد کشاورزی (4گرایش)
- (+) اگرواکولوژی
- اگرو تکنولوژی (4 گرایش)
- بیماری‌شناسی گیاهی
- بیوتکنولوژی کشاورزی
- ترویج و آموزش کشاورزی پایدار (2گرایش)
- توسعه کشاورزی
- (+) حشره‌شناسی کشاورزی
- علوم دامی (4گرایش)
- علوم و مهندسی آب (8 گرایش)
- علوم و مهندسی باغبانی (2 گرایش)
- علوم و مهندسی صنایع غذایی (4 گرایش)
- مدیریت حاصلخیزی و زیست فناوری خاک (2 گرایش)
- مدیریت منابع خاک (2 گرایش)
- مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی (3گرایش)
- مهندسی مکانیک بیوسیستم (3گرایش)
- ژنتیک و به نژادی گیاهی
بهترین دانشگاه‌های ایران برای تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته مهندسی کشاورزی به صورت زیر دسته‌بندی شده است:
- دانشگاه تهران (پردیس کشاورزی و منابع طبیعی و پردیس ابوریحان)
- دانشگاه تربیت مدرس (دانشکده کشاورزی)
- دانشگاه شهید بهشتی (پژوهشکده علوم محیطی، گروه کشاورزی اکولوژیک)
- دانشگاه شیراز
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه صنعتی اصفهان
- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
- دانشگاه زنجان
البته این اولویت‌بندی‌ها با توجه به گرایش و مقطع تحصیلی تغییر می‌کند.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کشاورزی در خارج از کشور به چه صورت است؟
افراد میتوانند در گرایش‌های مختلف در این رشته تحصیل کنند، چراکه این رشته به‌خاطر کاربرد زیاد در سراسر دنیا طرفدار دارد و کشورهای زیادی هستند که کشاورزی خود را کاملا صنعتی کرده‌اند. در ادامه بهترین دانشگاه‌ها برای ادامه تحصیل در رشته کشاورزی ذکر شده است:
- دانشگاه و مرکز پژوهشی واخنینگن در کشور هلند که یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان در حوزه کشاورزی است و بر اساس رتبه‌بندی QS در سال 2019 این دانشگاه برترین دانشگاه کشاورزی و جنگلداری در جهان معرفی شد.
- دانشگاه کالیفرنیا، دیویس در علوم دامپزشکی، اقتصاد و سیاست کشاورزی در رتبه اول جهان قرار دارد. این دانشگاه در ارائه با کیفیت‌ترین برنامه‌های آموزشی کشاورزی مقام اول را در آمریکا کسب کرده است. بر اساس رتبه‌بندی QS دانشگاه کالیفرنیا دیویس دومین دانشگاه برتر در زمینه کشاورزی و جنگلداری است.
- دانشگاه علوم کشاورزی سوئد یک دانشگاه معتبر بین‌المللی در حوزه علوم کشاورزی است. دانشگاه علوم کشاورزی سوئد در سال 2019 به عنوان سومین دانشگاه برتر کشاورزی و جنگلداری توسط نشریه QS معرفی شد. این دانشگاه در هر سه مقطع دانشجو می‌پذیرد.
- «AgroParisTec» یک مؤسسه آموزش عالی و تحقیقاتی در فرانسه و جزو دانشگاه‌های برتر در زمینه کشاورزی و جنگلداری است و در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد.
- موسسه فناوری فدرال زوریخ یکی از دانشگاه‌های برتر سوئیس و جهان در زمینه علوم و فناوری است و رشته علوم کشاورزی را در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می‌دهد.
- دانشگاه ویسکانسین مدیسون یک دانشگاه تحقیقاتی دولتی است و رشته‌های کشاورزی، مدیریت تجارت کشاورزی و اقتصاد کشاورزی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را ارائه می‌دهد. در دوره دکتری، تنها رشته کشاورزی برای دانشجویان علاقهمند ارائه می‌شود.
- دانشگاه کشاورزی چین (CAU) یکی از برترین دانشگاه‌های دولتی در چین است. بر اساس رتبه‌بندی QS دانشگاه کشاورزی چین جزو ده دانشگاه برتر جهان در زمینه علوم کشاورزی و جنگلداری ذکر شده است. این دانشگاه رشته مهندسی کشاورزی را در سه مقطع ارائه می‌دهد.
برای آشنایی بیشتر و بهتر با سایر رشته‌های دانشگاهی روی این لینک کلیک کنید.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید. برای شروع این مسیر می‌توانید از مجموعه فیلمهای آموزش زبان انگلیسی فرادرس کمک بگیرید.
- برای مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش زبان خارجی + اینجا کلیک کنید.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی کشاورزی تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
دروس دانشگاهی تمام گرایش‌های کشاورزی در سال‌های اخیر مورد بازنگری قرار گرفته و به روز رسانی شده‌اند. در هر گرایش از کشاورزی که تحصیل کنید اطلاعات اولیه از همه گرایشها را در دروس تخصصی خود خواهید آموخت و در واقع کشاورزی عمومی را فراخواهید گرفت. کشاورزی یک رشته کاربردی است و با زندگی روزمره انسان در ارتباط است و غذایی که روزانه مصرف می‌شود حاصل فعالیت کشاورزی است.
بنابراین فراگیری دروس دانشگاهی این رشته نه تنها برای استفاده در حرفه‌های مرتبط و تخصصی کاربردی و مفید هستند، بلکه در زندگی شخصی نیز کاربرد خواهند داشت. همچنین به نظر می‌رسد برای غنی‌تر کردن رشته کشاورزی، فارغالتحصیلان این حوزه میتوانند با دانش‌آموختگان سایر رشته‌ها از جمله برنامه‌نویسی کامپیوتر و... ارتباط بگیرند تا کارهای مشترک مثل راه‌اندازی اپلیکیشن‌های کشاورزی، بازاریابی آنلاین، خدمات کشاورزی اینترنتی و غیره را در قالب استارت‌آپ ارائه دهند.
این مطلب توسط مدرس و عضو هیئت علمی فرادرس، «مهدیه السادات میرترابی»، نوشته شده است. میرترابی، فارغ‌التحصیل مقطع دکترا رشته مهندسی کشاورزی—ترویج کشاورزی از دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی است. او در زمینه کشاورزی شهری، ترویج و آموزش کشاورزی و موارد دیگری از این دست به پژوهش و فعالیت می‌پردازد و در این حوزه‌ها، مقالات متعددی را در نشریات و کنفرانس‌های داخلی و خارجی به چاپ رسانده است.
سلام وقت بخیر
من الان مهندسی مواد و متالورژی میخونم و علاقه ای ندارم
به نظر شما مهندسی کشاورزی برای تغییر گزینه مناسبی است؟
آیا در رشته مهندس کشاورزی کتاب ریاضی هم وجود دارد
بله
بسیار عالی و مفید
سلام و عرض ادب
سال آینده کنکور دارم
و نهایتا قصد مهاجرت به اتریش را دارم
به نظرتون کدوم زمینه ی کشاورزی(علوم دامی ، کیاه پزشکی یا..) را انتخاب کنم که برای زندگی در اروپا جواب بده؟
البته کلا به کشاورزی و دام و ماشین آلات کشاورزی علاقه دارم
سپاس از توجهتون