انواع استراتژی در کسب و کار – معرفی ۱۲ روش کلیدی

بسیاری از شرکت‌ها برای دستیابی به اهداف خود، با توجه به جنبه‌های مختلف کسب‌وکار، بیش از یک استراتژی را در پیش می‌گیرند. بسته به نوع، استراتژی می‌تواند به حفظ مشتریان، افزایش سهم بازار، کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهینه‌سازی فرآیندهای داخلی یا افزایش سود کمک کند. بنابراین پیش از تصمیم‌گیری برای انتخاب استراتژی مناسب سازمان خود، بهتر است با مزایا و رویکردهای انواع استراتژی آشنا شوید. در این مطلب علاوه بر معرفی دوازده مدل استراتژی مختلف، به اهمیت شناخت انواع آن و نحوه مدیریت استراتژی‌ها خواهیم پرداخت.

اهمیت شناخت انواع استراتژی چیست؟

شناسایی و درک انواع مختلف استراتژی منافع زیادی برای سازمان شما خواهد داشت. از جمله:

فیلم آموزش اصول مدیریت در فرادرس

کلیک کنید

یکدستی کارکنان و واحدها

اگر با مدل‌های مختلف استراتژی آشنا باشید، گزینه بهتری را برای کمک به کارکنان و واحدهای سازمان خود انتخاب خواهید کرد. بهره‌گیری از استراتژی یا استراتژی‌های درست در سازمان باعث همکاری، مثبت‌اندیشی و برقراری ارتباطات مثبت بین افراد خواهد شد.

تلاش برای رسیدن به اهداف مشترک

داشتن استراتژی منسجم و یکپارچه به واحدهای سازمان کمک می‌کند دید بهتری از برنامه کلی سازمان داشته و اهداف اختصاصی خود را با تمرکز بر ارتباط با استراتژی سازمانی تعریف و اجرا کنند.

بهینه‌سازی مستمر

هدف بسیاری از استراتژی‌های کسب‌وکار کاهش اتلاف در سازمان است. مثلاً کاهش هزینه‌های عملیاتی یا صرفه‌جویی در زمان فرآیندها از جمله این راهبردهاست.

افزایش سود

انتخاب استراتژی کسب‌وکار مناسب می‌تواند در کنار کاهش هزینه‌های عملیاتی، فروش محصولات و خدمات را هم افزایش دهد که این دو در کنار هم، باعث افزایش سوددهی سازمان خواهند شد.

انواع استراتژی

در ادامه به ۱۲ مدل مختلف استراتژی که کسب‌وکارها می‌توانند برای رسیدن به اهدافشان از آن‌ها استفاده کنند می‌پردازیم.

۱. استراتژی ساختارگرا

شرکت‌هایی که از استراتژی ساختارگرا استفاده می‌کنند، در گام اول روند کنونی بازار و شرایط اقتصادی مربوط به کسب‌وکار خود را می‌سنجند. در گام بعد با توجه به اطلاعات به دست آمده، فرآیندها و تاکتیک‌های لازم برای کسب سهم از بازار را اتخاذ می‌کنند. مثلاً اگر رقبای سازمان در بازار محصولات رده بالا و گران‌قیمت عرضه می‌کنند، این سازمان با کاهش هزینه‌های تولید، تلاش می‌کند محصولات خود را با قیمت رقابتی به بازار عرضه کند.

۲. استراتژی تمایز

استراتژی تمایز در سازمان‌هایی استفاده می‌شود که می‌خواهند محصولات یا خدمات خاص با ویژگی‌های منحصر به فرد ارائه کنند. چنین شرکت‌هایی معمولاً برای محصولات خود، نسبت به رقبا قیمت‌های بالاتری طلب می‌کنند. عامل موفقیت این استراتژی ارائه محصولات یا خدمات با ویژگی‌های خاص، امکان شخصی‌سازی یا کیفیت بسیار بالا است.

۳. استراتژی قیمت کاهشی

بعضی از کسب‌وکارها در زمان عرضه محصول یا خدمت جدید، قیمت بالایی برای آن در نظر می‌گیریند و با گذشت زمان، به بهانه‌های مختلف قیمت را کاهش می‌دهند. استراتژی قیمت کاهشی معمولاً در بازارهایی که تقاضای بالایی برای محصول وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرند و شرکت‌ها از این طریق درآمد خود را افزایش می‌دهند. استراتژی قیمت کاهشی همچنین باعث می‌شود هزینه‌های سرمایه‌ای و بازاریابی محصول جدید نیز تامین شوند.

۴. استراتژی تصاحب

استراتژی تصاحب زمانی استفاده می‌شود که شرکتی بخواهد تمام یا بخشی از شرکت دیگر را خریداری کند. در استراتژی تصاحب حتی ممکن است تنها امتیاز چند محصول خاص خریداری شود. با این حال شرکت تصاحب‌کننده می‌تواند با هزینه کمتر، بخش قابل توجهی از بازار و مشتریان را در اختیار بگیرد.

۵. استراتژی رشد

شرکت‌هایی که از نظر مالی در شرایط مساعدی قرار دارند، با اتخاذ استراتژی رشد قلمرو خود را در بازار گسترش می‌دهند. این استراتژی با عرضه خدمت یا محصول جدید، افزایش سهم بازار، اضافه شدن دپارتمان جدید، احداث واحد تولیدی یا تاسیس فروشگاه همگام می‌شود. البته هدف اصلی و فرآیند استفاده از استراتژی رشد به شرایط صنعت و کسب‌وکار هدف بستگی خواهد داشت.

۶. استراتژی تمرکز

استراتژی تمرکز برای تصاحب سهم گوشه خاصی از بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گوشه از بازار می‌تواند گروه خاصی از مشتریان مانند گیاه‌خواران یا صاحبان حیوانات خانگی، یا منطقه جغرافیایی خاصی باشد. استراتژی تمرکز شامل فرآیندها و تاکتیک‌های تولید، بازاریابی و فروش محصولات یا خدمات به بخش موردنظر از بازار می‌شود.

۷. استراتژی فروش ترکیبی

راهبرد فروش ترکیبی زمانی به کار گرفته می‌شود که بخواهید مشتریان کنونی را به خرید بیشتر محصولات یا خدمات ترغیب کنید. بعضی از کسب‌وکارها در استراتژی فروش ترکیبی، روی سایر محصولات یا خدماتی تمرکز می‌کنند که می‌توانند فروش محصولات یا خدمات مورداستفاده مشتریان کنونی را تقویت کنند.

مثلاً کسب‌وکاری که لوازم خانگی می‌فروشد، می‌تواند بیمه یا گارانتی اختصاصی خود را با دریافت هزینه بیشتر به مشتریان عرضه کند. بعضی از کسب‌وکارها هم بسته‌ای از محصولات یا خدمات خود را با تخفیف ویژه ارائه می‌کنند تا محصولات کم‌فروش یا کندفروش را از این طریق وارد چرخه مصرف کنند.

۸. استراتژی عملیاتی

استراتژی عملیاتی روی بهبود فرآیندها و عملیات‌های داخلی سازمان تاکید دارد. شرکت‌هایی که این استراتژی را دنبال می‌کنند، معمولاً یک یا چند مورد از روش‌های زیر را به کار می‌گیرند:

• استفاده از سیستم‌های مبتنی بر فناوری‌های جدیدی یا بهبود سرعت، قابلیت اطمینان و امنیت سیستم‌های موجود
• بهینه‌سازی فرآیندها و جریان‌های کاری
• تامین منابع جدید از طریق استخدام نیروی کار تازه، برقراری ارتباط با تامین‌کنندگان یا تهیه امکانات و تجهیزات صنعتی و ستادی
• بازتوزیع منابع موجود
• طراحی مجدد فضاهای کاری و تغییر چیدمان
• بهینه‌سازی فرآیندها و ماشین‌آلات تولیدی

۹. استراتژی تحولی

در این نوع استراتژی، شرکت‌ها برای ایجاد تغییرات اساسی آماده می‌شوند. استراتژی تحولی تاثیر بزرگی روی عملیات، تکنیک صنعتی، برنامه کسب‌وکار و اهداف بلند مدت دارد. به‌عنوان مثال سازمان ممکن است با اتخاذ استراتژی تحولی، شبکه فناوری خود را کاملاً تغییر دهد. نمونه دیگر شرکتی است که می‌خواهد به صنعت کاملاً جدید و متفاوتی ورود کند.

۱۰. استراتژی پایدار

استراتژی پایدار بر اساس اصول توسعه پایدار بنا شده و هدف از آن تولید محصول یا ارائه خدماتی است که دوست‌دار محیط زیست هستند. مثلاً ممکن است سازمان فناوری‌ها و روش‌های نوینی برای کاهش تولید کربن در اختیار بگیرد یا محصولات خود را با استفاده از منابع تجدیدپذیر تولید کند.

۱۱. استراتژی تنوع بخش

در استراتژی تنوع بخش، کمپانی تلاش می‌کند حوزه فعالیت‌های سودآور خود را با توجه به کسب‌وکار اصلی متنوع‌تر کند. با این کار ریسک حضور در بازار کاهش یافته و قلمرو محصولات شرکت نیز بزرگ‌تر می‌شود. مثلاً شرکتی که به‌صورت تخصصی موبایل تولید می‌کند، با اتخاذ استراتژی تنوع بخش، به بازار لپتاپ و کامپیوتر ورود کرده و در این حوزه نیز محصول تولید می‌کند.

۱۲. استراتژی حفاظتی

در بیشتر مواقع حفظ مشتریان کنونی از پیدا کردن مشتریان جدید به‌صرفه‌تر است. شرکت‌هایی که استراتژی حفاظتی را برمی‌گزینند، تلاش می‌کنند با ارائه امتیازات خاص به مشتریان موجود، وفاداری آن‌ها را افزایش داده یا آن‌ها را به خرید سایر محصولات و خدمات مایل‌تر کنند.

چگونه استراتژی ها را مدیریت کنیم؟

در اینجا به چند نکته برای نحوه مدیریت استراتژی‌ها اشاره می‌کنیم:

فیلم آموزش استراتژی کسب و کار در فرادرس

کلیک کنید

شناسایی اهداف

اهداف اختصاصی، نیازها و نقاط قوت سازمان را شناسایی کنید. با بررسی دقیق این موارد، جنبه‌هایی که بیشتر نیازمند تقویت هستند مشخص خواهند شد. استراتژی کسب‌وکار موفق ضمن همراستا کردن نقاط قوت و اهداف، به بهینه‌سازی فرآیندها و غلبه بر چالش‌های موجود کمک می‌کند.

ارزیابی استراتژی‌ها

پیش از انتخاب، استراتژی‌های مختلف را برای سازمان خود فرض و نقاط قوت و فضای پیشرفت هر یک را بررسی کنید. هر نوع استراتژی مزایای خاص خود را دارد اما بعضی انواع آن ممکن است بیشتر با شرایط سازمان شما سازگار باشند. از سوی دیگر می‌توان ترکیبی از چند استراتژی را هم به کار برد. مثلاً شرکت می‌تواند استراتژی عملیاتی را با استراتژی پایدار ترکیب کرده و ضمن کاهش هزینه‌ها، محصولات دوست‌دار محیط زیست تولید کند.

شناخت گام‌های عملی

زمانی که استراتژی یا استراتژی‌های موردنیاز سازمان را انتخاب کردید، باید گام‌های تحقق آن‌ها را هم شناسایی کنید. برای این کار بهتر است با مدیران و سرپرستان مجموعه مشورت کرده و فرآیند عملیاتی هر بخش را تعیین کنید.

مثلاً در صورت انتخاب استراتژی رشد، واحد بازاریابی تکنیک‌ها و کارزارهای تبلیغاتی متناسب برای دسترسی به مشتریان بالقوه را طراحی می‌کند. واحد توسعه محصول هم روی طراحی محصول جدید یا اضافه کردن ویژگی‌های اختصاصی به محصولات موجود، برای پذیرش هرچه بیشتر از طرف مشتریان، تمرکز خواهد کرد.

پایش مستمر

همواره آمار داده‌های کسب‌وکار که به استراتژی مربوط می‌شوند را رصد کنید. این داده‌ها بسته به اهداف سازمانی و نوع استراتژی متفاوت هستند. با این حال شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) زیر می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای پایش مستمر استراتژی باشند:

• هزینه محصولات فروخته‌شده
• ارزش طول عمر مشتری (مقدار پولی که مشتری در زمان ارتباط با شرکت هزینه می‌کند.)
• ترافیک وب‌سایت
• فروش منطقه‌ای
• هزینه جذب مخاطب در شبکه‌های اجتماعی
• درگیری مخاطبان با شبکه‌های اجتماعی سازمان
• نرخ رضایت مشتریان
• میانگین ارزش خرید
• نرخ بازدهی کارمندان
• هزینه جذب مشتری جدید
• تعداد درخواست‌های پشتیبانی از سوی مشتریان
• نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
• نرخ حفظ مشتری
• سود خالص

پایش مستمر داده‌های کسب‌وکار به ارزیابی عملکرد استراتژی مورداستفاده کمک می‌کند. اگر بر اساس داده‌ها به اهداف یا شاخص‌های کلیدی عملکرد نزدیک نشده‌اید، می‌توانید با اعمال اصلاحات روی راهبرد خود به مسیر صحیح بازگردید.

جمع بندی

در مطلب حاضر به اهمیت شناخت انواع استراتژی ، دوازده مدل استراتژی مختلف و چند نکته درباره مدیریت استراتژی‌ها پرداخته شد. با توجه به موارد مذکور، می‌توانید بیش از یک نوع استراتژی را برای کسب‌وکار خود انتخاب کرده و از ترکیب آن‌ها برای رسیدن به اهداف استفاده کنید.

سوالات متداول

در انتها به سوالات متداول درباره انواع استراتژی می‌پردازیم.

استراتژی عملیاتی چیست؟

استراتژی عملیاتی روی بهبود فرآیندها و عملیات‌های داخلی سازمان تاکید دارد. شرکت‌هایی که این استراتژی را دنبال می‌کنند، از روش‌های مختلفی برای تحقق آن بهره می‌برند که در این مطلب به روش‌های مذکور پرداخته شده است.

استراتژی فروش ترکیبی چیست؟

در استراتژی فروش ترکیبی، شرکت محصول یا خدمت مضاعفی به مشتریان ارائه کرده و بابت آن هزینه دریافت می‌کند. همچنین بعضی شرکت‌ها چند محصول را در قالب یک بسته با تخفیف عرضه می‌کنند تا از این طریق محصولات کندفروش خود را زودتر وارد بازار کنند.