چگونه بورس را یاد بگیریم؟ – از صفر تا صد مسیر یادگیری

بسیاری از افرادی که تمایل به سرمایه‌‌‌گذاری در بازار سرمایه را دارند، می‌توانند با یادگیری بورس از این بازار کسب درامد کنند. برای یادگیری بورس سرمایه‌گذاران می‌بایست از یک سو بتوانند میزان ریسک موجود در معاملات را کنترل کنند و از سوی دیگر بتوانند اطلاعات موجود در بازارهای مالی را تحلیل کنند. پس از یادگیری انواع تحلیل‌های موردنیاز در بورس سرمایه‌گذاران می‌توانند با ثبت‌نام در یکی از کارگزاری‌های معتبر بورسی فعالیت‌ خود را در بورس شروع کنند. بنابراین آشنایی اولیه با نحوه کارکرد بورس از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که چگونه بورس را یاد بگیریم. برای این منظور درباره کسب درآمد از بورس، ریسک‌های بورس، اهمیت اطلاعات در بورس، تحلیل‌های مربوط به بازار سرمایه و ارزش ذاتی سهام شرکت‌های بورسی مواردی را شرح می‌دهیم.

چگونه بورس را یاد بگیریم؟

بورس نوعی بازار است که همانند بازارهای دیگر افراد می‌توانند در آن معاملات خود را انجام دهند. برای یادگیری بورس در ابتدا لازم است با مفهوم بورس و نحوه کارکرد آن آشنا شویم. علاوه بر این برای اینکه بورس را یاد بگیریم در ابتدا می‌بایست با انواع دارایی‌های قابل‌معامله در آن آشنا شویم.

لازم به ذکر است که دو نوع دارایی وجود دارد. یک نوع آن دارایی مالی و دیگری دارایی فیزیکی است که هر دوی این دارایی‌ها در بورس قابل معامله هستند. به دارایی‌هایی همانند خانه و اتومبیل، دارایی واقعی یا فیزیکی و به دارایی‌هایی همانند سهام دارایی‌های مالی می‌گویند. دارایی‌های مالی به پشتوانه دارایی‌های فیزیکی دارای ارزش هستند. دارایی‌های مالی یا در اصطلاح دارایی‌های کاغذی در بورس اوراق بهادار و دارایی‌های واقعی در بورس کالا خرید و فروش می‌شوند.

کارکرد بورس در رشد اقتصادی چیست؟

بورس باعث می‌شود تا شرکت‌ها بتوانند با تامین مالی خود از طریق فروش سهام مربوطه، کالاها و محصولات متنوعی به بازار عرضه کنند که این موضوع باعث رشد اقتصادی کشور می‌شود. علاوه بر این بورس با ایجاد فضای رقابتی بین شرکت‌های مختلف باعث می‌شود تا شرکت‌های سودآور بتوانند تامین سرمایه راحت‌تر و بیشتری داشته باشند. از سوی دیگر وجود فضای رقابتی در بورس موجب می‌شود تا شرکت‌های بدون بازده به‌طور خودکار از بازار خارج شوند.

بنابراین کشورهایی که بورس تکامل‌یافته‌تری دارند، رشد اقتصادی بیشتری را تجربه می‌کنند. لازم به ذکر است سرمایه‌گذاران این امکان را دارند تا بتوانند میزان سودآوری شکرت‌های بورسی را رصد کنند و بهترین آنها را از نظر سودآوری انتخاب کنند. بنابراین بورس باعث تخصیص بهینه منابع مالی سرمایه‌گذاران به شرکت‌های بورسی می‌شود.

اهمیت بورس در تامین سرمایه شرکت‌‌ها

یکی از راه‌های مطلوب برای تامین مالی شرکت‌ها پذیرش آنها در بورس اوراق بهادار است. برای درک بهتر این موضوع شرکتی را درنظر بگیرید که پس از انجام تحقیقات لازم به این نتیجه می‌رسد که می‌تواند محصول جدیدی را تولید و به بازار عرضه کند. در این حالت توانایی شرکت در تولید و فروش محصول جدید باعث افزایش سودآوری شرکت، افزایش اشتغال و خودکفایی از نظر تولیدات داخلی کشور می‌شود. تمامی این موارد در نهایت باعث رشد و رونق اقتصاد کشور می‌شود.

اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد موضوع تامین سرمایه لازم برای راه‌اندازی خط تولید کالای جدید در شرکت است. برخی از شرکت‌ها از طریق تسهیلات بانکی این کار را انجام می‌دهند که این موضوع با توجه به لزوم پرداخت سود تسهیلات دریافتی، ممکن است به شرکت‌ها هزینه‌های سنگینی را تحمیل کند.

راهکار دیگری نیز برای تامین مالی شرکت‌ها وجود دارد که آن از طریق پذیرش در بورس اوراق بهادار است. برای این منظور شرکت طرح توجیهی خود را برای پذیرش در بورس ارائه می‌کند و در صورتی که بورس طرح مربوطه را قابل‌قبول ارزیابی کند این اجازه را به شرکت مربوطه می‌دهد تا با عرضه سهام خود در بازار بورس بتواند منابع مالی را جهت راه‌اندازی خط تولید جدید تامین کند.

در این حالت سرمایه‌گذاران با خرید سهام شرکت مربوطه می‌‌توانند علاوه بر دریافت سود در تامین مالی شرکت نیز سهیم شوند که این مشارکت، در رشد و شکوفایی اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار است. برای یادگیری بورس علاوه بر لزوم آشنایی با مفهوم و کارکرد بازار سرمایه، نیاز دارید تا با نحوه کسب درآمد از آن آشنا شوید. بنابراین در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه کسب درآمد از بورس را یاد بگیریم و در خلال آن با برخی از مفاهیم پایه‌ای در بورس همانند سود نقدی و سود حاصل از افزایش سهام آشنا می‌شویم.

چگونه کسب درآمد از بورس را یاد بگیریم؟

برای اینکه کسب درآمد از بورس را یاد بگیریم نیاز داریم تا بعد از آشنایی با مفهوم بورس با اصطلاحات و مفاهیم پایه‌ای که در بورس وجود دارد آشنا شویم. آشنایی با این مفاهیم باعث می‌شود تا بتوانیم شرکت‌های بورسی را بهتر تحلیل کنیم و با پیدا کردن ارزش ذاتی سهام آنها بتوانیم سهام مربوطه را در قیمت‌های مناسبی خریداری کنیم. برای این منظور علاوه بر تحلیل شرکت‌های بورسی نیاز داریم تا با نحوه ثبت‌نام در کارگزاری‌های و کارکرد آنها نیز آشنا شویم. اما قبل از توضیح این موارد در ادامه انواع کسب سود از بورس را شرح می‌دهیم.

کسب سود نقدی از بورس

سهام‌داران یک شرکت با توجه به مقدار سهامی که در اختیار دارند در میزان سود شرکت نیز سهیم هستند. در صورتی که شرکت‌های بورسی عملکرد خوبی داشته باشند، سود قابل‌توجهی را به‌طور سالانه به‌دست می‌آورند. شرکت‌ها معمولا مقداری از این سود را به گسترش محصولات شرکت اختصاص می‌دهند و بقیه را بین سهام‌داران شرکت تقسیم می‌‌کنند.

به سودی که به‌صورت سالانه بین سهام‌داران توزیع می‌شود در اصطلاح DPS می‌گویند که همان سود نقدی توزیع شده بین سهام‌داران است. دریافت سود نقدی اولین روش کسب سود از طریق خریداری سهام شرکت‌ها است. برای مثال در صورتی که قیمت هر سهم برای شرکتی برابر با ۱۶۰ تومان باشد و این شرکت در پایان سال به ازای هر سهم ۱۶ تومان به سهام‌داران سود نقدی بدهد.

در این صورت سود نقدی این شرکت به سهام‌داران برابر با ۱۰ درصد است. کسب درامد از خریداری سهام یک شرکت تنها به کسب سود نقدی محدود نمی‌شود و سهام‌داران می‌توانند از افزایش قیمت سهام یک شرکت نیز کسب سود کنند. بنابراین در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه کسب درآمد از افزایش قیمت سهام در بورس را یاد بگیریم.

کسب سود از افزایش قیمت سهام

کسب سود از افزایش قیمت سهام از راههای اصلی و مهم برای کسب سود از بورس است. کسب سود از خریداری سهام در این روش زمانی روی می‌دهد که قیمت سهام مربوطه افزایش پیدا کند. افزایش قیمت سهام شرکت زمانی روی می‌دهد که با توجه به عملکرد و سودآوری مطلوب شرکت، سهام‌داران بیشتری تمایل داشته باشند تا سهام شرکت مربوطه را خریداری کنند.

این موضوع باعث می‌شود تا میزان تقاضا برای خرید سهام موردنظر افزایش پیدا کند و قیمت سهام شرکت افزایش یابد. بدیهی است سرمایه‌ سهام‌دارانی که سهام‌های شرکت مربوطه را در اختیار دارند نیز افزایش پیدا می‌کند. بنابراین در صورتی که قیمت سهام شرکت در مثال قبلی در طول سال ۳۰ درصد افزایش پیدا کند، در این حالت سود حاصل از خرید سهم مربوطه در طول یک سال برای سهام‌داران شرکت برابر با ۳۰ درصد است. با توجه به اینکه سهام‌داران شرکت مربوطه به‌میزان ده درصد از شرکت موردنظر سود نقدی دریافت کرده‌اند، بنابراین در این مثال می‌توان گفت سهام‌داران شرکت در مجموع ۴۰ درصد سود سالیانه کسب کرده‌اند.

چگونه ورود به بازار بورس را یاد بگیریم؟

برای ورود به بازار بورس افراد نیاز دارند تا در ابتدا آموزش‌های لازم را فرا بگیرند. در ادامه نیز برای ورود به بازار بورس می‌بایست از کارگزاری‌های معتبر بورسی استفاده کنند. این کارگزاری‌ها علاوه بر فراهم کردن امکاناتی برای انجام معاملات بورسی، راهنمایی‌های لازم را برای نحوه ثبت نام در کارگزاری و نحوه انجام معاملات در اختیار کاربران قرار می‌دهند. برای ورود به بازار بورس در ابتدا نیاز دارید تا در سامانه سجام ثبت نام کنید. علاقه‌مندان به بازار بورس با احراز هویت در این سامانه کد بورسی دریافت می‌‌کنند. کد بورسی همانند کد ملی برای هر فرد یکتاست و افراد می‌‌توانند با کد بورسی دریافتی در بازار بورس فعالیت کنند.

پس از دریافت کد بورسی، افراد می‌بایست در مرحله بعدی کارگزاری خود را در میان کارگزاری‌های بورسی انتخاب کنند. در این حالت کاربران می‌توانند با دریافت نام کاربری و رمز عبور از پلتفرم‌های آنلاین این کارگزاری‌ها، در بازار بورس فعالیت کنند. برای کسب سود از بورس علاوه بر یادگیری نحوه ورود به این بازار، نیاز دارید تا مفهوم ریسک و بازده در بورس را فرا بگیرید. بنابراین در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه ریسک و بازده در بورس را یاد بگیریم.

چگونه ریسک و بازده در بورس را یاد بگیریم؟

یکی از اصول اولیه برای ورود به بورس یادگیری و آشنایی با مفاهیم ریسک و بازده است. در واقع با شناسایی و رعایت ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری و انجام معاملات، سرمایه‌گذاران و تریدرها می‌‌توانند نسبت به کسب درآمد از بورس امیدوار باشند. برای یادگیری ریسک و بازده در بورس می‌بایست در ابتدا به مفاهیم آنها توجه کنیم که در ادامه این مطلب مفهوم هر کدام از آنها را به‌طور جداگانه توضیح می‌دهیم.

مفهوم ریسک چیست؟

به عبارتی ساده ریسک احتمال عدم رویداد پیش‌بینی‌ها را نشان می‌دهد. برای مثال فرض کنید قیمت سهام شرکت الف در حال حاضر ۱۳۰ تومان معامله می‌شود و شما پیش‌بینی می‌کنید که در ماه آینده قیمت این سهام ۱۴۰ تومان می‌شود. در این حالت در صورتی که در ماه آینده قیمت سهام مربوطه به ۱۴۰ تومان برسد، پیش‌بینی شما درست است و شما از ریسک معامله عبور کرده‌اید. اما در صورتی که قیمت سهام مربوطه در ماه بعدی به ۱۳۵ تومان برسد در این صورت پیش‌بینی شما با ۵۰ درصد عدم موفقیت همراه بوده است. البته پیش‌تر نیز در رابطه با «ریسک» در مجله فرادرس صحبت کرده‌ایم.

هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر شود، ریسک آن هم بیشتر می‌شود. بنابراین پیش‌بینی صحیح در کاهش ریسک سرمایه‌گذاری نقش زیادی دارد. اما نکته مهمی که باید به آن توجه شود، لزوم توانایی سهام‌دار در پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری است. بنابراین با توجه به اینکه تمام پیش‌بینی‌ها در بورس با موفقیت همراه نیستند بنابراین سهام‌‌دارانی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌بایست تحمل پذیرش ریسک مربوطه را داشته باشند.

در این حالت ممکن است فردی با خرید سهامی متوجه شود که پیش‌بینی اشتباهی از روند قیمتی آن انجام داده است و روند قیمت سهم پس از خرید سرمایه‌گذار نزولی شود و سرمایه‌گذار ضرر کند. در مواردی حتی ممکن است شرایط از این هم بدتر شود و با افت قیمت سهم و تشکیل صف فروش در سهام مربوطه گره معاملاتی ایجاد شود. در این حالت سهام‌دار ممکن است برای فروش سهم مربوطه حتی در قیمتی زیر قیمت خرید هم با دشواری‌هایی روبرو شود. بنابراین فردی که تصمیم دارد در بورس فعالیت کند می‌بایست خود را برای ریسک‌های آن نیز آماده کند.

مفهوم ریسک در ترید چیست؟

ریسک در ترید مفهوم دقیق‌تر و ملموس‌تری پیدا می‌کند. ترید به خرید و فروش‌هایی می‌گویند که در بورس و بازارهای مالی همانند فارکس یا ارزهای دیجیتال انجام می‌شود. هدف از انجام تمامی این معاملات کسب سود از این بازارها است. تریدر نیز فردی است که در این بازارها فعالیت می‌کند. برای اینکه تریدرها بتوانند در بلندمدت از خرید و فروش‌های خود در بورس کسب سود کنند نیاز دارند تا در صورت عدم پیش‌بینی درست روند قیمتی با مقداری ضرر از معامله خارج شوند که به آن قیمت حدضرر در معاملات می‌گویند. بنابراین مفهوم ریسک در ترید برابر با مقدار ضرر ایجاد شده در صورت عدم پیش‌بینی درست قیمت است.

مفهوم بازده در بورس چیست؟

به درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در بورس بازده می‌گویند. همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم، سرمایه‌گذاران از دو طریق دریافت سود نقدی و کسب سود از افزایش قیمت سهام خریداری شده می‌توانند از بورس کسب درآمد کنند. بنابراین به مجموع درآمد حاصل از دریافت سود نقدی سالیانه و سود حاصل از افزایش سهام بازده می‌گویند. برای مثال اگر سود نقدی سالانه برای یک سهم برابر با ۸ درصد و افزایش قیمت سهام مربوطه نیز برابر با ۲۰ درصد باشد، در این صورت بازده این سرمایه‌گذاری برابر با ۲۸ درصد است.

میزان ریسک پذیری افراد در بورس

میزان ریسک‌پذیری در افراد متفاوت است. برخی از علاقه‌مندان به بازارهای مالی با تحمل میزان ریسک بیشتر قصد دارند تا سود بالاتری را دریافت کنند. به عبارت دیگر این افراد در صورتی که موفق شوند، سود قابل‌توجهی را دریافت می‌کنند. اما از سویی دیگر در صورت عدم موفقیت ضررهای زیادی می‌کنند. برخی دیگر از افراد تحمل ریسک بالا را ندارند. این افراد در صورت موفقیت پاداشی متناسب با میزان ریسک مربوطه را دریافت می‌کنند.

دسته‌ای دیگر از افراد با توجه به خصوصیات روحی خود تحمل هیچ‌گونه ریسکی را ندارند. این دسته از افراد می‌توانند با خرید اوراق مشارکت که نوعی از اوراق با درآمد ثابت هستند، مقداری ثابت از سود را از سرمایه‌گذاری در بورس به‌دست آورند. بنابراین نکته مهمی که برای سرمایه‌گذاران وجود دارد شناسایی و توجه به خصوصیات فردی و میزان ریسک‌پذیری برای تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت در بازارهای مالی است. امروزه امکاناتی در بورس وجود دارد که افراد با سطوح مختلف ریسک‌پذیری می‌توانند در بورس سرمایه‌گذاری کنند.

چگونه مدیریت ریسک در بورس را یاد بگیریم؟

برای فراگیری مدیریت ریسک در بورس نیاز داریم تا روش‌های کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری را یاد بگیریم. برای مثال یکی از روش‌هایی که در مدیریت ریسک در بورس استفاده می‌شود، روش سرمایه‌گذاری بر روی سهام‌های مختلف یا به‌عبارتی دیگر داشتن سبد سهام متنوع است. این روش مدیریت ریسک همانند روش پیشنهادی در ضرب المثل قدیمی است که می‌گوید همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید.

در مدیریت ریسک در بورس نیز سرمایه‌گذاران می‌توانند با انتخاب‌های متنوعی که از سهام‌های بورسی در پرتفوی خود انجام می‌دهند، ریسک‌های مربوطه را کاهش دهند. بنابراین هراندازه سبد انتخابی برای سرمایه‌گذاری از سهام متنوع‌تری تشکیل شود، ریسک سرمایه‌گذاری نیز کاهش پیدا می‌کند.

بر پایه این روش مدیریت سرمایه به سهام‌داران توصیه می‌شود تا به‌جای نگهداری یک یا تعداد محدودی از سهام، در سبد سرمایه‌گذاری خود سهام‌های متنوعی را از صنایع گوناگون نگهداری کنند. علاوه بر این سهام‌داران می‌بایست در این سبد مقداری اوراق با درامد ثابت که بدون ریسک هستند نیز برای بهینه‌سازی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری قرار دهند.

ریسک نرخ سود چیست؟

ریسک نرخ سود ریسکی است که با توجه به تغییرات مربوط به نرخ سود برای سرمایه‌گذاران تعریف می‌شود. برای مثال فرض کنید فردی از بین سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت با بازده ۱۵ درصد و سرمایه‌گذاری در سهام با بازده ۲۰ درصد، با پذیرش ریسک مربوطه بر روی سهام سرمایه‌گذاری می‌کند.

اگر در این میان نرخ سود اوراق با درآمد ثابت افزایش یابد و آن نیز برای مثال ۲۰ درصد شود، در این حالت با توجه به اینکه این اوراق سود تضمین شده‌ای را به سرمایه‌‌گذاران می‌دهد، فردی که در سهام سرمایه‌گذاری کرده است، با ریسک نرخ سود روبرو می‌شود.

ریسک تورم چیست؟

ریسک تورم نوعی ریسک است که از افزایش نرخ تورم به‌وجود می‌آید. برای مثال فرض کنید نرخ تورم سالانه ۲۰ درصد باشد و سرمایه‌گذاری با انتظار سود سالانه ۳۵ درصد بخواهد در سهامی سرمایه‌گذاری کند. حال اگر نرخ تورم افزایش پیدا کند و به ۲۵ درصد برسد، در این حالت این اختلاف بین سود حاصل از سهام و نرخ تورم ممکن است برای سرمایه‌گذار با توجه به وجود ریسک در سرمایه‌گذاری در بورس مطلوب نباشد.

ریسک نقدشوندگی چیست؟

ریسک نقدشوندگی به عدم وجود خریدار برای سهام موردنظر ارتباط دارد. برای مثال ممکن است فردی در سهام شرکتی سرمایه‌گذاری کرده باشد و اکنون قصد دارد آن سهام را بفروشد. اما با توجه به عدم عملکرد مطلوب شرکت مربوطه خریداری برای سهام موردنظر وجود نداشته باشد. در این حالت سهام‌دار نمی‌تواند به‌راحتی سهم خود را بفروشد که به آن ریسک نقدشوندگی می‌گویند.

ریسک نرخ ارز چیست؟

ریسک نرخ ارز نوعی از ریسک برای سهام‌داران بورس محسوب می‌شود که مرتبط با نوسانات قیمت ارز است. برای مثال فرض کنید فردی سهام شرکتی را خریداری کرده است. این شرکت برای تولید محصولات خود نیاز به واردات مواد اولیه شرکت دارد. بنابراین نوسانات قیمت ارز در میزان سودآوری این شرکت تاثیرگذار است. در این حالت با افزایش نرخ ارز این شرکت مجبور است برای تولید محصولات خود هزینه‌ بیشتری را درنظر بگیرد که این موضوع می‌تواند باعث کاهش سودآوری و در نهایت افت قیمت سهام مربوطه شود.

کنترل ریسک با بررسی اطلاعات شرکت‌ها

با بررسی اطلاعات شرکت‌ها می‌توان از انواع ریسک‌های موجود در سرمایه‌گذاری اجتناب کرد. همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم انواع ریسک‌های مختلفی در بازار سرمایه وجود دارد. سرمایه‌گذاران می‌توانند بسیاری از این ریسک‌ها را با بررسی اطلاعات مالی و عملکردی که شرکت‌های بورسی منتشر می‌کنند، تا حدود قابل قبولی کنترل کنند.

برای مثال در صورتی که شرکت‌ها برای تامین هزینه‌های خود از بانک‌ها وام دریافت کنند، می‌بایست در بازه‌های زمانی مشخصی اصل و سود وام دریافتی را به بانک‌ها پرداخت کنند. هر اندازه میزان وام دریافتی شرکت‌ها بیشتر باشد، میزان تعهدات شرکت و در نتیجه میزان ریسک مالی آن افزایش پیدا می‌کند.

در این حالت در صورتی که میزان فروش و سودآوری شرکت برای بازپرداخت وام‌های دریافتی کافی نباشد، شرکت با ریسک عدم توانایی بازپرداخت وام روبرو می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌توانند با بررسی صورت‌های مالی شرکت این موضوع را بررسی کنند و میزان بدهی شرکت به بانک‌ها را بررسی کنند. با توجه به اهمیت موضوع اطلاعات برای سرمایه‌گذاران در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه با افزایش اطلاعات بورس را یاد بگیریم.

چگونه با افزایش اطلاعات بورس را یاد بگیریم؟

اطلاعات ارزشمندترین دارایی در بورس است. برای اینکه ارتباط بین اطلاعات و بازار سرمایه را درک کنید، در ابتدا به این نکته توجه کنید که هراندازه اختلاف بین پیش‌بینی و واقعیت بیشتر شود، میزان ریسک نیز افزایش پیدا می‌کند. برای مثال فرض کنید سهام شرکتی برابر با ۱۰۰ تومان باشد و سرمایه‌گذار برای آن افزایش ۳۰ درصدی را در بازه زمانی مشخصی پیش‌بینی کند.

اما در واقعیت سهام مربوطه در این بازه تنها ۱۰ درصد رشد کند، این اختلاف در میزان رشد سهام مربوطه همان ریسک است. بنابراین سوال مهمی مطرح می‌شود که چگونه می‌توانیم ریسک را کاهش دهیم. در جواب این سوال به این موضوع توجه کنید که هراندازه پیش‌بینی دقیق‌تری انجام شود، میزان ریسک کاهش پیدا می‌کند.

برای اینکه بتوانیم پیش‌بینی دقیق‌تری انجام دهیم نیاز داریم تا از اطلاعات دقیق و معتبری استفاده کنیم. بنابراین متوجه می‌شویم که دستیابی به اطلاعات معتبر و تحلیل درست آنها می‌تواند با بهتر کردن پیش‌بینی سرمایه‌گذار از روند قیمت آتی، میزان ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.

چگونه با بررسی اطلاعات شرکت‌ها بورس را یاد بگیریم؟

برای اینکه بتوانیم روند قیمتی سهام شرکت‌های بورسی را دقیق‌تر پیش‌بینی کنیم، نیاز داریم تا اطلاعات مالی و عملکردی شرکت‌های بورسی را بررسی کنیم. بنابراین برای این‌که بتوانیم تحلیل سهام شرکت‌ها در بورس را یاد بگیریم می‌بایست اطلاعات شرکت‌های بورسی را مطالعه و تحلیل کنیم. طبق قوانین سازمان بورس، شرکت‌های پذیرش شده در بازار سرمایه موظف هستند اطلاعات مالی و عملکردی خود را در دوره‌های زمانی معین در اختیار سهام‌داران قرار دهند تا سرمایه‌گذاران بتوانند با استفاده از این اطلاعات پیش‌بینی‌های دقیق‌تری از سهام شرکت‌های موردنظر داشته باشند.

استفاده از اطلاعات مفید و قابل استناد در بورس

برای ارائه دقیق‌تر تحلیل‌‌ شرکت‌های بورسی نیاز داریم تا از اطلاعات مفید و قابل استنادی استفاده کنیم. بنابراین در گام نخست می‌بایست قابل استناد بودن اطلاعات را بررسی کنیم تا بتوانیم با خیال آسوده‌تری از این اطلاعات در تحلیل‌های خود کمک بگیریم. در ادامه این مطلب به توضیح اعتبار و قابل اتکا بودن اطلاعات در بورس می‌پردازیم.

معتبر و قابل اتکا بودن اطلاعات

همان‌ اندازه که اطلاعات درست و معتبر می‌تواند به بهبود تحلیل سهام شرکت‌ها کمک کند، به همان اندازه اطلاعات نادرست و شایعات می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها را افزایش دهد. برای مثال فرض کنید شایعاتی درباره افزایش قیمت کالایی پخش شود و افرادی که این شایعات را باور می‌کنند به امید افزایش سهام شرکت‌های تولید کننده کالای مربوطه در آنها سرمایه‌گذاری کنند. حال در صورتی که این شایعه درست نباشد، سرمایه‌گذارانی که در سهام شرکت‌های مربوطه سرمایه‌گذاری کرده‌اند ممکن است با زیان مواجه شوند.

چگونه بررسی جامع اطلاعات در بورس را یاد بگیریم؟

سهام‌دارانی که قصد سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بورسی را دارند می‌بایست اطلاعات منتشر شده را به‌طور جامع بررسی کنند. برای یادگیری بررسی جامع اطلاعات در بورس لازم است تا صورت‌های مالی و تمامی اطلاعات عملکردی شرکت‌های مربوطه به‌همراه عوامل تاثیرگذار بیرون از شرکت همانند نوسانات نرخ ارز و تغییرات نرخ تورم را بررسی کنیم.

تمامی این عوامل می‌توانند در تصمیم‌گیری برای انتخاب سهام پربازده تاثیرگذار باشند. برای مثال در صورتی که خبری مبنی بر افزایش قیمت کالایی منتشر شود، تنها نباید به صرف افزایش قیمت کالای مربوطه اقدام به خرید سهام موردنظر کرد.

در این حالت سرمایه‌گذاران می‌بایست اطلاعات دیگری همانند تغییرات در هزینه‌های شرکت را نیز بررسی کنند. در این حالت ممکن است با توجه به افزایش هزینه‌های شرکت، با وجود افزایش قیمت کالای مربوطه سودآوری شرکت کاهش داشته باشد و بنابراین سرمایه‌گذاری در سهام این شرکت برای افراد سودی نداشته باشد.

اهمیت به‌روز بودن اطلاعات

هراندازه اطلاعات معتبر و جامع باشند ولی اگر آنها را در زمان مناسب آن استفاده نکنیم، ممکن است نتوانیم از این اطلاعات سود کسب کنیم. برای مثال در صورتی که اطلاعاتی مبنی بر افزایش قیمت خودروها منتشر شود. این اخبار با توجه به تاثیر در سودآوری شرکت‌ها می‌تواند سهام شرکت‌های خودروساز را افزایش دهد.

در این حالت افراد زیادی تمایل به خرید سهام شرکت‌های خودروسازی دارند و با افزایش تقاضا قیمت سهام این شرکت‌ها بالا می‌رود. در این میان اگر افرادی پس از چند روز از انتشار این اخبار و پس از بالا رفتن قیمت سهام شرکت‌ها اقدام به خرید کنند، ممکن است نتوانند سود کنند. با توجه به اینکه سهام این شرکت‌ها پس از انتشار اخبار مثبت تنها تا حدی می‌تواند رشد کند، بنابراین این احتمال وجود دارد که پس از چند روز از انتشار اخبار مثبت، رشد سهام این شرکت‌ها متوقف شود.

بنابراین علاوه بر اینکه می‌بایست به به‌روز بودن اطلاعات در بورس توجه کنیم، لازم است تا از مرتبط بودن و تاثیرگذاری اطلاعات مربوط به سهام شرکت مطمئن شویم. برای این منظور در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه مرتبط بودن اطلاعات در بورس را یاد بگیریم و در آن به اهمیت ویژگی مرتبط بودن اطلاعات با سهام بورس اشاره می‌کنیم.

اهمیت مرتبط بودن اطلاعات با سهام شرکت

نکته دیگری که نیاز است تا درباره بررسی اطلاعات به آن دقت کنیم، مرتبط بودن اطلاعات با سهام شرکت‌های موردنظر است. برای اینکه بدانیم چگونه می‌توانیم مرتبط بودن اطلاعات با سهام شرکت‌ها در بورس را یاد بگیریم باید به این موضوع توجه کنیم که اخبار مربوطه چه ارتباطی به میزان هزینه‌ها یا میزان سودآوری شرکت موردنظر دارد.

برای مثال همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم، تغییرات نرخ ارز می‌تواند در میزان سودآوری برخی از شرکت‌ها تاثیرگذار باشد. اما این تغییرات برای شرکت‌هایی که هم مواد اولیه آنها در داخل کشور تامین می‌شود و هم محصولات آنها برای مصارف داخلی استفاده می‌شود، تاثیری در سودآوری آنها ندارد. بنابراین توجه به مرتبط بودن اخبار منتشر شده به شرکت‌های بورسی مربوطه از اهمیت زیادی در تحلیل و بررسی اطلاعات برخوردار است.

چگونه تحلیل در بورس را یاد بگیریم؟

برای یادگیری تحلیل در بورس در ابتدا می‌بایست با انواع تحلیل‌های موجود برای بررسی قیمت سهام آشنا شوید. سرمایه‌گذاری که بدون انجام تحلیل نسبت به خرید سهام شرکتی اقدام می‌کند، همانند تیراندازی است که در تاریکی به هدف شلیک می‌کند و بنابراین شانس کمی برای موفقیت دارد.

در یک دسته‌بندی کلی دو نوع تحلیل بنیادی و تکنیکال در بورس وجود دارد. برای موفقیت در بازار بورس می‌بایست تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی و رویکرد هر کدام از این تحلیل‌ها در بررسی قیمت سهام را یاد بگیریم که در ادامه هر کدام از این تحلیل‌ها را به‌طور جداگانه شرح می‌دهیم.

تحلیل بنیادی در بورس چیست؟

تحلیل فاندامنتال در بورس به بررسی ارزش ذاتی سهام در بورس می‌پردازد. ارزش ذاتی سهام همان ارزش واقعی سهام است. تحلیل‌گرهای فاندامنتال با بررسی‌هایی که انجام می‌دهند می‌‌توانند میزان ارزندگی سهام شرکت مربوطه را ارزیابی کنند. برای این منظور می‌بایست موارد متنوعی را بررسی کنند. به عبارتی دیگر افرادی که قصد دارند در سهام شرکتی سرمایه‌گذاری کنند نیاز دارند تا وضعیت شرکت مربوطه را به‌طور کامل بررسی و تحلیل کنند.

همان‌طور که از نام این تحلیل می‌توان متوجه شد، سرمایه‌گذار در تحلیل بنیادی عوامل اصلی و ریشه‌ای تاثیرگذار در قیمت سهام را مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس با توجه به این تحلیل‌ها میزان ارزشمندی سهام مربوطه را تشخیص می‌دهد. با توجه به اهمیت تحلیل بنیادی در پیدا کردن ارزش ذاتی سهام شرکت‌ها در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه تحلیل بنیادی در بورس را یاد بگیریم.

چگونه تحلیل بنیادی در بورس را یاد بگیریم؟

برای یادگیری تحلیل بنیادی در بورس نیاز است تا عوامل مهمی که در قیمت سهام تاثیرگذار هستند را تحلیل و بررسی کنیم. با بررسی این عوامل سرمایه‌گذار می‌تواند ارزش ذاتی یا واقعی سهام مربوطه را به‌دست آورد. سپس با مقایسه ارزش ذاتی سهام با قیمت بازار سهم می‌تواند، نسبت به انجام معامله اقدام کند. این عوامل را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم‌بندی کرد که در ادامه این مطلب هر کدام را شرح می‌دهیم.

• بررسی عوامل محیطی در تحلیل بنیادی
• بررسی عوامل مرتبط با صنعت
• بررسی عوامل درونی شرکت

بررسی عوامل محیطی در تحلیل بنیادی

گروهی از عوامل وجود دارند که تحت عنوان عوامل محیطی بررسی می‌شوند و بر روی قیمت سهام شرکت‌ها تاثیرگذار هستند. این عوامل را در فهرست زیر مشاهده می‌کنید.

• وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور
• سیاست‌های کلان اقتصادی
• بودجه سالانه کشور
• وضع قوانین و مقررات

هر کدام از این عوامل با توجه به اینکه در خارج از شرکت‌های بورسی هستند و از بیرون به وضعیت شرکت‌ها و در نتیجه قیمت سهام مربوطه تاثیرگذارند، در دسته مربوط به عوامل محیطی در تحلیل بنیادی قرار می‌گیرند. این عوامل می‌‌توانند طیف وسیعی از صنایع و شرکت‌های مربوطه را تحت تاثیر خود قرار دهند که در ادامه هر کدام از این عوامل محیطی را شرح می‌دهیم.

تاثیر وضعیت سیاسی و اقتصادی

یکی از عوامل کلان بیرونی که بر وضعیت سهام شرکت‌ها تاثیرگذار است، ثبات یا عدم ثبات در وضعیت اقتصادی و سیاسی در داخل کشور و همچنین در امور بین‌المللی است. بدیهی است هر اندازه وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور ثبات و آرامش بیشتری داشته باشند، امکان بیشتری برای سودآوری شرکت‌های بورسی فراهم می‌شود.

چگونه تاثیر سیاست‌های کلان اقتصادی در بورس را یاد بگیریم؟

تاثیر سیاست‌های پولی، مالی و ارزی از دیگر عوامل تاثیرگذار است که در حوزه کلان اقتصادی بر روی سودآوری و در نتیجه سهام شرکت‌های بورسی نقش مهمی ایفا می‌کند. برای مثال با افزایش نرخ ارز آن دسته از شرکت‌هایی که محصولات خود را برای فروش به خارج از کشور صادر می‌کنند، با سودآوری بیشتری روبرو می‌شوند و در نتیجه ارزش سهام آنها افزایش پیدا می‌کند. از طرفی دیگر شرکت‌هایی که مجبور هستند برخی از مواد اولیه و ملزومات خود را از کشورهای دیگر وارد کنند با افزایش هزینه‌ها و کاهش سودآوری مواجه می‌شوند و احتمال کاهش ارزش سهام آنها بیشتر می‌شود.

در مثالی دیگر از تاثیر سیاست‌های کلان اقتصادی می‌توان به این موضوع اشاره کرد که برای مثال اگر دولت نرخ سود تسهیلات بانکی به بنگاه‌های اقتصادی را کاهش بدهد، برای مثال اگر نرخ سود وام بانکی به بنگاه‌های اقتصادی را از ۹ درصد به ۶ درصد کاهش دهد، در این صورت هزینه تامین مالی برای شرکت‌ها کاهش پیدا می‌کند و این موضوع می‌تواند باعث افزایش سودآوری و در نتیجه افزایش ارزش سهام شرکت‌ها شود.

بودجه سالانه کشور

ترکیب بودجه سالیانه کشور نقش مهمی در افزایش یا کاهش ارزش سهام شرکت‌ها دارد. با توجه به اینکه ترکیب بودجه کشور در واقع جهت‌گیری دولت در اختصاص بودجه به بخش‌های خاص اقتصادی را مشخص می‌کند،‌ بنابراین شرکت‌های مرتبط با آن بخش تحت تاثیر این جهت‌گیری دولت در اختصاص بودجه قرار می‌گیرند.

برای مثال اگر دولت در بودجه سالانه خود برنامه‌های گسترده‌ای برای گسترش صنعت پتروشیمی کشور در نظر داشته باشد، این جهت‌گیری دولت باعث رشد شرکت‌های مرتبط با صنعت پتروشیمی می‌شود. رشد این شرکت‌ها نیز باعث افزایش تقاضا برای سهام شرکت‌های مربوطه می‌شود که این موضوع در نهایت باعث افزایش ارزش سهام این شرکت‌ها می‌شود.

چگونه تاثیر قوانین و مقررات در بورس را یاد بگیریم؟

قوانین و مقررات نقش مهمی را در سودآوری شرکت‌های بورسی و افزایش یا کاهش ارزش سهام آنها دارد. برای مثال فرض کنید قوانینی برای صادرات محصولات پتروشیمی به خارج از کشور وضع شود و دولت برای صادرات این محصولات تعرفه قرار دهد. در این صورت این قوانین بر روی سوداوری شرکت‌های صادر کننده محصولات موردنظر تاثیر منفی دارد.

این تعرفه‌ها باعث می‌شود تا هزینه‌های مربوط به صادرات این شرکت‌ها بالا رود و با توجه به اینکه درامد این شرکت‌ها از صادرات محصولات پتروشیمی به‌دست می‌اید، این اقدام دولت باعث کاهش سودآوری و در نتیجه کاهش ارزش سهام انها می‌شود.

لازم به ذکر است هراندازه این قوانین از ثبات بیشتری برخوردار باشند، سرمایه‌گذاران بهتر و دقیق‌تر می‌توانند برای برنامه‌های اقتصادی خود تصمیم‌گیری کنند و در نتیجه سوداوری بیشتری را تجربه می‌کنند که این موضوع ارزش سهام شرکت مربوطه را افزایش می‌‌دهد.

بررسی عوامل مرتبط با صنعت

دسته‌ای از عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام شرکت‌ها وجود دارند که در دسته عوامل مرتبط با صنعت مربوطه شناخته می‌شوند. این عوامل می‌توانند تمام شرکت‌هایی که در زیرمجموعه صنعت مربوطه قرار دارند را تحت تاثیر تغییرات خود قرار دهند. این عوامل را در فهرست زیر مشاهده می‌کنید.

• رویکرد قیمت‌گذاری برای محصولات
• عرضه و تقاضا برای محصولات صنعت
• رقابتی یا انحصاری بودن صنعت
• میزان و حجم سرمایه‌گذاری در صنعت موردنظر
• وضعیت صنایع مرتبط با صنعت موردنظر

نحوه قیمت‌گذاری محصولات

نحوه قیمت‌گذاری محصولات در صنعتی خاص اولین عامل تاثیرگذار در ارزش سهام شرکت‌های مربوطه است. برای مثال در صورتی که دولت هیچ دخالتی در نحوه قیمت‌گذاری صنایع خودروسازی نداشته باشد و قیمت خودرو تنها با میزان عرضه و تقاضا تعیین شود، این موضوع باعث می‌شود تا افراد برای سرمایه‌گذاری در این صنعت رویکردی متفاوت نسبت به زمانی داشته باشند که قیمت‌ها با نظارت دولت تنظیم می‌شود.

با توجه به اینکه میزان اعمال نفوذ دولت در قیمت‌گذاری محصولات می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر روی میزان سودآوری شرکت‌های مرتبط داشته باشد، بنابراین نحوه قیمت‌گذاری و میزان دخالت دولت‌ها نقش برجسته‌ای در میزان رشد سهام شرکت‌های مربوطه دارد.

میزان عرضه و تقاضا برای محصولات

از دیگر عوامل مرتبط با صنعت که در بررسی بنیادی سهام شرکت‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند، میزان عرضه و تقاضا برای محصولات شرکت است. هر اندازه میزان تقاضا برای محصولات صنعت مربوطه بیشتر باشد، شرکت‌هایی که محصولات مورد تقاضا را تولید می‌کنند، افزایش میزان فروش و در نتیجه درآمدزایی بیشتری را تجربه می‌کنند که این موضوع در نهایت باعث افزایش ارزش سهام شرکت‌های مربوطه در بورس می‌شود.

برای مثال میزان تقاضا برای مصالح ساختمانی که با رونق ساخت و ساز ساختمان‌ها در کشور افزایش پیدا می‌کند، باعث می‌شود شرکت‌هایی که محصولات ساختمانی همانند سیمان را تولید می‌کنند نیز فروش بیشتری داشته باشند. بنابراین در این مثال با افزایش تقاضا برای سیمان برای صنعت ساختمان‌سازی در کشور، میزان فروش و سودآوری شرکت‌های تولید کننده سیمان در کشور افزایش پیدا می‌کند. افزایش سودآوری شرکت‌های سیمان نیز باعث افزایش ارزش سهام آنها در بورس می‌شود.

رقابتی یا انحصاری بودن صنعت

بررسی رقابتی یا انحصاری بودن صنعت از دیگر عوامل تاثیرگذار در قیمت سهام شرکت‌های بورسی است که در تحلیل بنیادی بررسی می‌شود. برای اینکه بدانیم چگونه تحلیل بنیادی در بورس را یاد بگیریم لازم است عوامل بنیادی مربوط به صنعت را نیز در کنار دیگر عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام شرکت‌ها بررسی کنیم. یکی از این عوامل بنیادی مرتبط با صنعت رقابتی یا انحصاری بودن صنعت است.

هر اندازه صنعت موردنظر انحصاری‌تر باشد، میزان سودآوری بیشتری دارد. در این صورت با توجه به عدم وجود رقابت در این صنعت، شرکت مربوطه می‌تواند محصولات خود را با هر نرخی به‌فروش برساند. بدیهی است با ورود شرکت‌های رقیب به صنعت مربوطه میزان انحصار شرکت موردنظر کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه میزان سودآوری آن نیز کم می‌شود. بنابراین سرمایه‌گذاران لازم است برای خرید سهام شرکت‌ها، وضعیت حال حاضر و آینده شرکت مربوطه را از نظر میزان انحصار بررسی کنند.

علاوه بر این سرمایه‌گذاران باید میزان احتمال ورود رقبای جدید را نیز در صنعت مربوطه درنظر بگیرند. بنابراین در صورتی که در صنعت مربوطه احتمال ورود رقبای جدیدی وجود دارد می‌بایست تاثیر وجود این رقبا را در میزان ارزش سهام شرکت موردنظر درنظر داشته باشند.

برای مثال فرض کنید شرکت الف محصولی را تولید می‌کند که انحصار تولید آن تنها برای شرکت الف است. تا زمانی که این شرکت این محصول را به‌طور انحصاری تولید می‌کند، با توجه به نبود رقبا در این حوزه می‌تواند علاوه بر قیمت‌گذاری راحت‌تر محصولات، آنها را راحت‌تر بفروشد. با ورود شرکت‌های دیگر برای تولید محصول مشابه با شرکت الف، این شرکت مجبور می‌شود تا برای رقابت با شرکت‌های دیگر قیمت‌های خود را تعدیل کند که این موضوع بر روی سود‌آوری شرکت و سهام مربوطه تاثیرگذار است.

چگونه تاثیر حجم سرمایه‌‌گذاری در صنعت را در بورس یاد بگیریم؟

حجم سرمایه‌گذاری در صنعت یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام شرکت‌های بورسی است. بنابراین برای اینکه بدانیم چگونه تحلیل سهام در بورس را یاد بگیریم نیاز داریم تا در کنار بررسی عواملی که پیش‌تر توضیح داده شد، حجم سرمایه‌گذاری در صنعت مربوطه را نیز بررسی کنیم.

هر اندازه میزان جهت‌گیری‌های بخش‌های خصوصی و دولتی در سرمایه‌گذاری در صنعت مربوطه بیشتر باشد، این موضوع نشان‌دهنده احتمال رشد بیشتر صنعت موردنظر است. به عبارت دیگر هراندازه حجم سرمایه‌گذاری‌ها در صنعتی بیشتر باشد به این معنی است که انتظار سودآوری در صنعت مربوطه بیشتر است.

وضعیت صنایع مرتبط با صنعت موردنظر

وضعیت صنایع مرتبط با صنعت موردنظر یکی از عوامل تاثیرگذار بر روی سهام شرکت‌های صنعت مربوطه است. در این حالت وضعیت شرکت‌های مرتبط با صنعت موردنظر می‌تواند در نحوه سودآوری سهام صنعت مربوطه تاثیرگذار باشند. برای مثال صنعت فولاد را درنظر بگیرد.

این صنعت از یک سو با صنایع استخراج سنگ آهن ارتباط دارد و مواد اولیه خود را از طریق شرکت‌های این صنایع تامین می‌کند و از سویی دیگر با صنایع خودرو‌سازی مرتبط است و محصولات خود را در اختیار صنایع خودروسازی قرار می‌دهد. بنابراین هرگونه رکود یا رونق در صنایع مرتبط با صنعت فولاد می‌تواند در وضعیت سودآوری صنعت موردنظر و در نتیجه ارزش سهام شرکت‌های مربوطه تاثیرگذار باشد.

بررسی عوامل درونی شرکت

برخی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر روی قیمت سهام شرکت وجود دارند که از نحوه عملکرد داخلی شرکت ناشی می‌شوند که به آنها عوامل درونی شرکت می‌گویند. این عوامل باعث می‌شوند تا میزان ارزندگی سهام شرکت مشخص شود. بنابراین سهام‌داران پس از بررسی عوامل محیطی و مرتبط با صنعت، این عوامل را بررسی می‌کنند که آنها را در فهرست زیر مشاهده می‌کنید.

• میزان سودآوری شرکت و تداوم داشتن آن
• نسبت قیمت به درآمد برای سهم شرکت
• بررسی نقدشوندگی سهام
• وضعیت مربوط به دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت
• اهمیت طرح‌های توسعه شرکت
• نحوه ترکیب سهام‌داران شرکت

برای مثال فرض کنید شرکت الف بودجه سال آینده شرکت را منتشر می‌کند و در آن افزایش سود ۵۰ درصدی را نسبت به سال گذشته برای شرکت پیش‌بینی‌ می‌کند. در این حالت افرادی که بتوانند تاثیرات این پیش‌بینی سود را در قیمت سهام شرکت زودتر تحلیل کنند می‌توانند پیش‌بینی بهتری از روند قیمتی آینده سهم به‌دست آورند.

بنابراین برای اینکه بدانیم چگونه تحلیل بنیادی در بورس را یاد بگیریم می‌بایست علاوه بر یادگیری و بررسی عوامل محیطی و عوامل مربوط به صنعت مربوطه، این توانایی را داشته باشیم تا عوامل درونی شرکت‌ها را بررسی کنیم. بنابراین در ادامه این مطلب هر کدام از عوامل درونی شرکت‌ها که در روند قیمت آتی سهام شرکت مربوطه تاثیرگذار هستند را به‌طور جداگانه شرح می‌دهیم.

میزان سودآوری شرکت و تداوم داشتن آن

از عوامل اصلی درونی در شرکت‌ها که سرمایه‌گذاران توجه زیادی به آن می‌کنند، میزان سودآوری شرکت موردنظر است. تمامی افرادی که قصد دارند سهام شرکتی را خریداری کنند، میزان سودآوری شرکت را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار در تحلیل بنیادی درنظر می‌گیرند. علاوه بر این شرکت‌هایی می‌‌توانند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشند که علاوه بر سودآوری مطلوب در دوره موردنظر بتوانند این سودآوری را برای دوره‌های بعدی نیز حفظ کنند و به‌عبارت دیگر در سودآوری خود استمرار داشته باشند.

برای اینکه بدانیم چگونه سودآوری شرکت‌ها در بورس را یاد بگیریم، باید نحوه ارزیابی بلندمدت سهام شرکت‌ها را یاد بگیریم. دلیل داشتن دید بلندمدت به میزان رشد سهام شرکت‌ها به این خاطر است که بیشتر شرکت‌های بورسی ممکن است در سال‌های اولیه میزان سودآوری مناسبی نداشته باشند ولی در بلندمدت و به‌تدریج میزان سودآوری خود را افزایش دهند.

نسبت قیمت به درآمد برای سهم شرکت

برای اینکه بدانیم چگونه تحلیل عوامل درونی شرکت‌ها در بورس را یاد بگیریم نیاز داریم تا نحوه محاسبه نسبت قیمت به سود سالیانه سهم را یاد بگیریم. این نسبت را به صورت P/E نشان می‌دهند که P قیمت سهم و E بیان‌گر سود سالیانه سهم است.

برای مثال فرض کنید که دو شرکت الف و ب هر دو در زمینه پتروشیمی فعالیت می‌کنند و در بیشتر موارد نیز با هم شباهت دارند. در این حالت در صورتی که نسبت قیمت به سود سهام برای شرکتی کمتر از شرکت‌ دیگر باشد، معمولا نشان‌دهنده ارزنده‌تر بودن سهام شرکت مربوطه است.

بنابراین یکی از مواردی که می‌توان در تحلیل بنیادی برای میزان ارزندگی سهام شرکت‌ها در یک صنعت مشابه استفاده کرد، نسبت قیمت به سود سهام است که هراندازه این نسبت کمتر باشد، نکته مثبتی برای شرکت مربوطه لحاظ می‌شود و شرکت موردنظر نسبت به شرکت‌های دیگر در وضعیت مناسب‌تری قرار دارد. بررسی نسبت P/E تنها یکی از معیارهای سنجش ارزندگی سهم است و می‌بایست در کنار معیارهای تحلیلی دیگر برای ارزیابی سهم مربوطه استفاده شود و نمی‌توان از این معیار به تنهایی برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به سرمایه‌گذاری استفاده کرد.

بررسی نقدشوندگی سهام

امکان تبدیل شدن به پول نقد یکی از ویژگی‌های مطلوب برای دارایی‌ها محسوب می‌شود. این موضوع برای سهام شرکت‌ها نیز صادق است. بنابراین هراندازه سهام شرکتی بتواند سریع‌تر و راحت‌تر به پول نقد تبدیل شود، نکته مثبتی برای سهام موردنظر محسوب می‌شود. هراندازه حجم معاملات و دفعات خرید و فروش سهام شرکتی در بورس بیشتر باشد، نشان‌دهنده قابلیت بالای نقدشوندگی سهم مربوطه است.

وضعیت مربوط به دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت

یکی از عواملی که در بررسی عوامل داخلی شرکت‌ها برای تحلیل بنیادی به آن توجه می‌شود، بررسی و تحلیل وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های بورسی است. ممکن است این موضوع مطرح شود که چگونه بررسی دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌ها در بورس را یاد بگیریم.

برای این منظور باید به این موضوع توجه کنید که برای یادگیری بررسی وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت می‌بایست صورت‌های مالی مهم همانند ترازنامه شرکت‌ها را بررسی کنید. بنابراین با بررسی صورت‌های مالی اساسی در شرکت‌ها می‌توانیم وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت را بررسی کنیم. سهام‌داران با بررسی دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های بورسی می‌توانند تصمیم‌گیری‌های بهتری درباره انجام معاملات سهام مربوطه اتخاذ کنند.

اهمیت طرح‌های توسعه‌ای شرکت

هراندازه میزان طرح‌های توسعه‌ای در شرکت بیشتر باشد، نشان‌دهنده پتانسیل بالای شرکت در افزایش سودآوری در آینده است و در نتیجه می‌تواند یکی از نشانه‌های ارزنده‌تر شدن سهام شرکت مربوطه باشد. سهام‌داران می‌بایست اهداف طرح‌های توسعه‌ای در شرکت‌ها را بررسی کنند و میزان تاثیرگذاری این طرح‌ها در سودآوری شرکت را به‌طور دقیق درنظر بگیرند.

توجه به این نکته ضروری است که تمامی طرح‌های توسعه‌ای نمی‌توانند به یک اندازه باعث سودآوری شرکت شوند. برای مثال طرح‌هایی که برای تعویض ماشین‌آلات فرسوده یک شرکت انجام می‌شود نمی‌تواند به‌اندازه راه‌اندازی خطوط تولید جدید برای شرکت سود‌آوری داشته باشند. با توجه به اهمیت بررسی سیاست‌های توسعه‌ای شرکت‌ها، در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه نحوه بررسی سیاست‌های توسعه‌ای شرکت‌ها در بورس را یاد بگیریم.

نحوه بررسی سیاست‌های توسعه‌ای شرکت‌ها در بورس

برای بررسی سیاست‌‌های توسعه‌ای شرکت‌ها می‌بایست، به سیاست‌های قبلی توسعه‌ای شرکت‌ها توجه کرد. برای مثال برخی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تا مقدار بیشتری از سود سالیانه خود را به توسعه شرکت اختصاص دهند. این شرکت‌ها با اختصاص سود سالیانه خود به توسعه شرکت سعی می‌کنند سهام شرکت مربوطه را ارزشمند‌تر کنند.

اما برخی دیگر از شرکت‌ها سیاست‌های توسعه‌ای متفاوتی دارند و مقدار بیشتری از سود سالیانه را بین سهام‌داران تقسیم می‌کنند. بنابراین با توجه به اینکه شرکت‌ها می‌توانند سیاست‌های متفاوتی در برابر اختصاص سود سالیانه و اقدامات توسعه‌ای شرکت داشته باشند، سهام‌داران می‌توانند با توجه به این سیاست‌ها در شرکت‌های مربوطه سرمایه‌گذاری کنند.

برای مثال برخی از افراد بازنشسته ممکن است سهام‌ شرکت‌هایی را خریداری کنند که میزان سود نقدی بیشتری را به سهام‌داران خود اختصاص می‌دهند. این افراد از سود نقدی می‌توانند هزینه مخارج زندگی خود را تامین کنند. در طرف مقابل سهام‌داران جوان‌تر ممکن است سهام شرکت‌هایی را خریداری کنند که سیاست‌های توسعه‌ای متنوع‌تری دارند و مقدار بیشتری از سود سالیانه خود را به این موضوع اختصاص می‌دهند.

نحوه ترکیب سهام‌داران شرکت

نحوه ترکیب سهام‌داران شرکت به این موضوع می‌پردازد که چه مقدار از سهام یک شرکت در دست مردم است. به تعدادی از سهام شرکت که در اختیار عده زیادی از سهام‌داران خرد قرار دارد، سهام آزاد شناور می‌گویند. هر اندازه سهام بیشتری در دست مردم باشد، سهام موردنظر برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است. با افزایش تعداد سهام در دست مردم آن سهم قابلیت خرید و فروش راحت‌تری پیدا می‌کند و علاوه بر این احتمال دستکاری قیمت توسط گروه محدودی از سهام‌داران کمتر می‌شود.

از سویی دیگر به این موضوع نیز باید توجه کرد که برخی از سهام‌داران عمده می‌توانند نقشی حمایتی برای سهام شرکت موردنظر داشته باشند. البته وجود شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان سهام‌داران عمده برای شرکت موردنظر همواره به این معنی نیست که این سرمایه‌گذاران از سهام مربوطه حمایت می‌‌کنند. بنابراین برای اینکه از تاثیر این سرمایه‌گذاران در سهام شرکت آگاه شویم می‌بایست عملکرد قبلی آنها را در شرایط مختلف بازار ارزیابی کنیم. در ادامه این مطلب به این موضوع می‌پردازیم که چگونه تحلیل فنی در بورس را یاد بگیریم.

چگونه تحلیل فنی در بورس را یاد بگیریم؟

برای یادگیری «تحلیل فنی» (Technical Analysis) می‌بایست نحوه بررسی گذشته نمودار قیمت را یاد بگیریم. در واقع تحلیل تکنیکال با استفاده از تحلیل گذشته نمودار قیمت، تغییرات قیمت آتی را پیش‌بینی می‌کند. در تحلیل تکنیکال تریدرها با استفاده از نمودار قیمت سعی می‌کنند روند آتی قیمت سهام را پیش‌بینی کنند.

در این حالت در صورتی که روند آتی قیمت سهم در نمودار را صعودی ارزیابی کنند، برای کسب سود از احتمال افزایش قیمت، سهم مربوطه را خریداری می‌کنند. در حالت عکس در صورتی که روند آتی سهام را نزولی پیش‌بینی کنند، برای جلوگیری از زیان سهام مربوطه را می‌فروشند یا از خرید سهم خودداری می‌کنند.

برای مثال در صورتی که سهام شرکت الف در حال حاضر با قیمت ۱۲۰ تومان معامله شود و سرمایه‌گذار با استفاده از تحلیل تکنیکال به این نتیجه برسد که روند نمودار قیمت صعودی است و در اینده قیمت می‌تواند به ۱۳۰ تومان برسد، در این حالت نسبت به خرید سهم اقدام می‌کند و تارگت خود را نیز در قیمت ۱۳۰ تومان قرار می‌دهد. در صورتی که پیش‌بینی قیمت تریدر درست باشد با رسیدن قیمت سهم به ۱۳۰ تومان، سرمایه‌گذار با فروش سهام خود از این معامله سود می‌کند. برای فراگیری تحلیل فنی در بورس همواره باید به سه اصل زیر که اصول تحلیل تکنیکال است توجه کنید.

• قیمت سهم حاصل تاثیر تمامی عوامل بر قیمت است.
• حرکت قیمت از روندها پیروی می‌کند.
• روندها و الگوها تکرار می‌شوند.

چگونه با تحلیل تکنیکال در بورس ضرر نکنیم؟

با استفاده از تحلیل تکنیکال می‌توان از ضررهایی آتی در بورس جلوگیری کرد. این حالت مربوط به زمانی است که تریدر با تحلیل نمودار قیمت متوجه می‌شود که نمودار قیمت در آینده روندی نزولی دارد. بنابراین اقدام به خرید سهم نمی‌کند یا در صورتی که سهام مربوطه را در سبد سرمایه‌گذاری خود دارد برای جلوگیری از ضرر هر چه زودتر اقدام به فروش آن می‌کند. تمامی این موارد در حالتی درست است که تریدر بتواند تحلیل درستی از نمودار قیمت ارائه دهد.

تحلیل درست نمودار قیمت علاوه بر کسب دانش در زمینه تحلیل تکنیکال به کسب مهارت و تجربه کافی در این حوزه نیز نیاز دارد. برای مثال فرض کنید قیمت سهام الف ۹۰ تومان است. سرمایه‌گذاری با بررسی نمودار قیمت و استفاده از تحلیل تکنیکال روند آتی قیمت را نزولی ارزیابی می‌کند و کاهش قیمت تا محدوده ۷۰ تومان برای هر سهم را در نمودار پیش‌بینی می‌کند. بنابراین با توجه به پیش‌بینی روند نزولی در نمودار قیمت، سرمایه‌گذار از خرید خودداری می‌کند و در صورتی که از قبل این سهام را در اختیار دارد، سعی می‌کند هرچه سریع‌تر آن را بفروشد.

چگونه پیدا کردن ارزش ذاتی سهام در بورس را یاد بگیریم؟

برای پیدا کردن ارزش ذاتی سهام در بورس در ابتدا نیاز داریم تا تحلیل بنیادی را یاد بگیریم. برای یادگیری تحلیل بنیادی همان‌طور که پیش‌تری توضیح دادیم می‌بایست عوامل تاثیرگذار بر روی سهام مربوطه را در سه بخش عوامل محیطی، عوامل مربوط به صنعت و عوامل درونی شرکت بررسی کنیم.

بنابراین برای پیدا کردن ارزش ذاتی سهم در ابتدا باید این عوامل را شناسایی و تاثیر هر کدام از آنها را در قیمت سهام ارزیابی کنیم. پس از این ارزیابی می‌توانیم ارزش واقعی یا ذاتی سهام مربوطه را پیدا کنیم. سوالی که ممکن است مطرح شود این است که دلیل پیدا کردن ارزش ذاتی در بورس چیست. در جواب این سوال می‌توان گفت با پیدا کردن ارزش واقعی سهام می‌توانیم آن را با قیمت فعلی سهم مقایسه کنیم.

با این مقایسه می‌توانیم تصمیم بهتری درباره قیمت خرید سهام بگیریم. بنابراین زمانی که ارزش واقعی سهم از قیمت فعلی آن بالاتر باشد، این امکان وجود دارد تا قیمت فعلی سهم در آینده رشد کند و خود را به ارزش واقعی سهم مربوطه برساند. بنابراین در صورتی که سهام موردنظر دارای پتانسیل رشد مناسبی در آینده باشد، می‌توانیم در این سهام با خیال راحت‌تری سرمایه‌گذاری کنیم.

چگونه سهام را گران نخریم؟

یکی از سوالات پرتکراری که برای سهام‌داران مطرح می‌شود این است که چگونه سهام را گران نخریم. در جواب این سوال باید به این نکته توجه کنیم که زمانی که قیمت فعلی سهم در بازار حدودا با ارزش واقعی سهم برابری می‌کند، در این حالت سهم مربوطه در قیمت مناسبی در بورس معامله می‌شود.

اما در صورتی که قیمت فعلی سهم در بازار از ارزش واقعی آن بالاتر می‌رود، همواره احتمال ریزش قیمت و برگشت قیمت به ارزش ذاتی آن وجود دارد. بنابراین در این حالت سهام مربوطه گران است و موقعیت مناسبی برای خرید نیست. اما همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم زمانی که قیمت فعلی سهم مربوطه در بازار از ارزش واقعی آن کمتر است، زمان مناسبی برای خرید سهم مربوطه است.

چگونه زمان مناسب برای فروش در بورس را یاد بگیریم؟

پیدا کردن زمان فروش سهم در بورس یکی از مهم‌ترین مواردی است که هر تریدر و سرمایه‌گذار برای تیک پروفیت می‌بایست آن را یاد بگیرد. برای پیدا کردن زمان فروش سهام در بورس در ابتدا می‌بایست ارزش ذاتی سهم را محاسبه کنیم. پس از پیدا کردن ارزش ذاتی سهم، در صورتی که قیمت سهم مربوطه در بازار از ارزش واقعی آن بیشتر باشد، در این صورت زمان مناسبی برای فروش سهم موردنظر است.

برای مثال فرض کنید سهام شرکت الف با قیمت ۱۸۰ تومان برای هر سهم در بورس معامله می‌شود. سرمایه‌گذاری این سهم را در قیمت‌هایی پایین‌تر از ۱۸۰ تومان خریداری کرده است. بنابراین در صورت فروش سهم می‌تواند سود کند. این سرمایه‌گذار برای اینکه بتواند برای نگهداری یا فروش سهم مربوطه تصمیم‌گیری کند، در ابتدا می‌بایست ارزش ذاتی این سهم را محاسبه کند.

با محاسبه ارزش ذاتی سهم متوجه می‌شود که ارزش واقعی سهام مربوطه برابر با ۱۵۰ تومان است. بنابراین با توجه به اینکه احتمال ریزش تا رسیدن به قیمت واقعی سهم وجود دارد، بنابراین سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد تا سهام خود را در قیمت ۱۸۰ تومان بفروشد.

جمع‌بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس کارکرد بورس در رشد اقتصادی و اهمیت آن در تامین سرمایه شرکت‌ها را بررسی کردیم. سپس کسب درآمد از بورس را شرح دادیم. برای این منظور کسب سود نقدی از بورس و کسب سود از افزایش قیمت سهام را توضیح دادیم. در ادامه به این موضوع پرداختیم که چگونه ورود به بازار بورس را یاد بگیریم. سپس مفهوم ریسک و بازده در بورس را شرح دادیم.

میزان ریسک‌پذیری افراد در بورس را بیان کردیم و به این موضوع پرداختیم که چگونه مدیریت ریسک در بورس را یاد بگیریم. برای این منظور انواع ریسک همانند ریسک نرخ سود، ریسک تورم، ریسک نقدشوندگی و ریسک نرخ ارز را شرح دادیم. دسترسی به اطلاعات جامع و درست اهمیت زیادی در تحلیل بورس دارد. بنابراین در ادامه مطلب به این موضوع پرداختیم که چگونه با افزایش اطلاعات بورس را یاد بگیریم. سپس توضیح دادیم که چگونه با بررسی اطلاعات شرکت‌ها بورس را یاد بگیریم.

به‌طور کلی دو نوع تحلیل بنیادی و تکنیکال یا فنی برای تحلیل بازار وجود دارد که در این مطلب در ابتدا تحلیل بنیادی را در سه بخش عوامل محیطی، عوامل مرتبط با صنعت و عوامل درونی شرکت شرح دادیم. سپس تحلیل فنی را بیان کردیم و به این موضوع پرداختیم که چگونه تحلیل فنی در بورس را یاد بگیریم. در پایان نیز ارزش ذاتی سهام در بورس را شرح دادیم و این موضوع را توضیح دادیم که چگونه پیدا کردن ارزش ذاتی سهام در بورس را یاد بگیریم.