فرادرستمرینهای کاربردی برای افزایش تمرکز مفید
توانایی تمرکز کردن یکی از محرک‌هایی است که به برتری شما منجر می‌شود. روش‌های متمرکز، مانند فهرست کردن کارهایی که باید انجام شود، جدول زمانبندی و هشدارهایی که روی تقویم تعیین می‌کنید، همه و همه به شما کمک می‌کند بتوانید وظایف خود را انجام دهید.
شاید این ادعا مخالفانی داشته باشد که اگر این گونه هم باشد، مدارک زیادی برای حمایت از این نظریه وجود دارد که مقاومت در برابر حواس‌پرتی و تقویت حضور ذهن مزایای زیادی دارد. به عنوان تمرین توجه کردن به مدت 10 دقیقه در روز، می‌تواند با تنظیم احساسات و عینی‌سازی تجربیات گذشته به تقویت رهبری موثر کمک کند. البته به همان اندازه که تمرکز کردن می‌تواند مفید باشد، طبق چیزی که معمول دیده می‌شود این موضوع می‌تواند مضر نیز باشد. در نتیجه، اگر یاد بگیریم که چگونه تمرکز خود را بالا ببریم، در واقع توانایی ذهنی خود را ارتقاء داده‌ایم.
مشکل اینجاست که تمرکز بیش از حد می‌تواند باعث فشار زیاد به بخش‌هایی از مغز شود که روی تمرکز فعال هستند. این موضوع انرژی شما را تخلیه کرده و باعث می‌شود کنترل خودتان را از دست بدهید. همچنین تقلیل انرژی می‌تواند از شما فردی ناکارآمد و بدون اراده بسازد. در نتیجه تصمیمات شما خیلی قابل اتکا نخواهند بود و تبدیل به فردی می‌شوید که خیلی نمی‌توان روی شما حساب کرد.
بالاخره تمرکز بکنیم یا نکنیم؟
در تحقیقاتی که به تازگی انجام شده است، هم تمرکز کردن و هم تمرکز نکردن حیاتی است. مغز زمانی که بین تمرکز کردن و تمرکز نکردن در رفت و آمد باشد در بهترین شرایط خود کار می‌کند و به شما اجازه می‌دهد واکنش‌ها را توسعه داده، خلاقیت خود را بهبود بخشیده و تصمیمات بهتری اتخاذ کنید.
زمانی که تمرکز ندارید، مدار مغزی شما در شرایط به نام حالت پیش‌فرض شبکه قرار دارد. مخفف این وضعیت به صورت DMN نشان داده می‌شود و در واقعی جریانی از مغز است که تقریبا کاری انجام نمی‌دهید؛ چرا که تنها زمانی در این وضعیت قرار می‌گیرد که خودتان تلاش می‌کنید تا تمرکز کردن را متوقف کنید. زمان استراحت این جریان مغزی 20 درصد از انرژی بدن را استفاده می‌کند.
حالت DMN به این انرژی نیاز دارد، چون به جز استراحت کردن کارهای دیگری نیز انجام می‌دهد. تحت رادار هوشیاری مغز، این حالت باعث فعال شدن خاطرات قدیمی، و حرکت میان زمان‌های گذشته، حال و آینده می‌شود و ایده‌های مختلفی را بازترکیب می‌کند. شما با استفاده از این داده‌ی جدید که پیشتر غیرقابل دسترس بوده است، می‌توانید خودآگاهی تقویت شده و حس یک رابطه‌ی فردی را توسعه دهید. ضمن اینکه می‌توانید راهکارهای خلاقانه را تصور کرده یا آینده را پیش‌بینی کنید. بنابراین این وضعیت می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری بهتر شود. DMN همچنین به شما کمک می‌کند بتوانید فکر دیگران را بخوانید و در نتیجه درک بهتری در تیم خود ایجاد کرده و همبستگی بهتری داشته باشید. روش‌های ساده و موثر زیادی برای فعال کردن این مدار مغزی وجود دارد که در این مطلب به آنها می‌پردازیم. همچنین، بعد از مطالعه این مطلب، می‌توانید از مطلب «راه‌های افزایش تمرکز» از مجله فرادرس نیز استفاده کنید.
استفاده از خیال‌بافی سازنده و مفید (PCD)
خیال‌بافی سازنده و مفید یا PCD نوعی از سرگردانی ذهنی متفاوت از غوطه‌وری در یک خیال‌بافی یا نگرانی‌های بازسازی کارهای مقصرانه است. زمانی که شما به صورت تعمدی آن را در زندگی خود می‌سازید، این موضوع می‌تواند خلاقیت شما را تقویت کرده، توانایی رهبری را در شما بهبود بخشد و هم چنین انرژی مجددی را به مغزتان بدهد. برای شروع PCD، باید فعالیتی چون بافندگی، باغبانی یا مطالعه‌ی معموی را انتخاب کنید که اهمیت کمتری دارد و سپس به سمتی پیش بروید که به بخش راکد مغز خود دسترسی یابید. اما برخلاف غوطه‌ور شدن در خیال‌بافی یا خیال‌بافی توام با احساس اعمال مقصرانه، ابتدا باید چیزهایی مانند دویدن در جنگل یا استراحت کردن در قایق را تصور کنید که جذاب و امیدوارکننده هستند. سپس توجه خود را از جهان بیرون به سمت فضای داخلی مغز خود با این تصویر بگردانید که هنوز در حال انجام کارهای کم اهمیت هستید.
ژرمور سینگر با چندین دهه مطالعه در این زمینه می گوید PCD با عث فعال شدن DMN شده و مجازا ترکیبی (ست نقره) که مغز شما برای پیدا کردن اطلاعات استفاده می‌کند تغییر می‌دهد. در حالی که توجه متمرکز مانند چنگال است، افکار کاملا هوشیارانه‌ای که دارید برمی‌دارد، PCD ترکیب متفاوتی است که شامل یک قاشق چای‌خوری برای ایجاد طعم دلپذیر قوای شناختی شما (مانند بوی مادربزرگتان یا احساس رضایت از اولین تکه‌ای که از پای سیب خوردید)، چاپستیک برای برقراری ارتباط میان ایده‌های ذهن شما (برای تقویت خلاقیت)، و یک قاشق غذاخوری برای ایجاد فضایی در مغز می‌شود که بتواند خاطرات بلند مدت که بخش ضروری قوه‌ی شناسایی شما هستند را انتخاب کند. در این وضعیت، حس خود محوری تقویت می‌شود که به گفته‌ی وارن بنیس، لازمه‌ی رهبری است. او این موضوع را مرکز روان‌شناسانه‌‌ی کشش می‌نامد که در واقع مکانیزم اساسی برای کمک به تقویت زیرکی و مدیریت تغییرات موثر است.
چرت زدن
علاوه بر ایجاد زمانی برای PCD، رهبران و مدیران می‌توانند یک اندازه‌ی مجاز از چرت‌زدن را نیز در نظر داشته باشند. البته تمام چرت‌زدن‌ها مثل هم نیستند. زمانی که مغز در حالت رکود است، شفافیت ذهنی و خلاقیت شما در معرض خطر است. مطالعات نشان می‌دهد بعد از یک چرت 10 دقیقه‌ای، سطح هوشیاری شما بالاتر رفته و شفافیت ذهنی بهتری پیدا می‌کنید. اما اگر این یک کار خلاقانه‌ای باشد که پیش روی شما قرار دارد، نیاز به یک استراحت و بازیابی مغزی 90 دقیقه‌ای یا بیشتر دارید. مغز شما نیاز به زمان بیشتری برای رسیدن به انسجام بهتر دارد تا بتواند ایده‌هایی که لابه‌لای شبکه‌ی حافظه‌ی شما قرار دارد را لایروبی کند.
وانمود کنید شخص دیگری هستید
زمانی که در یک فرایند خلاقانه قرار می‌گیرد، هنگامی که تصور می کنید کاملا شخصیت متفاوتی دارید، عدم تمرکز می‌تواند نجات‌بخش باشد. سال 2016، روانشناسان تحصیل‌کرده، دنیس دوماس و کوین دانبار دریافتند، افرادی که سعی می‌کنند مسائل خلاقانه را حل کنند، اگر به جای یک کتاب‌دار خشک، شبیه یک شاعر غیرعادی باشند موفق‌تر خواهند بود. آنها تستی را انجام دادند که در آن مجبور بودند با تا حد امکان از هر شیئی استفاده کنند که مانند شعر گفتن شامل عملکرد خلاقانه می‌شد. حتی اگر همان فرد شخصیت متفاوتی داشته باشد، باز هم این یافته‌ها صادق خواهد بود.
زمانی که در یک بن‌بست خلاقانه هستید، این تمرین قرارگیری در یک شخصیت متفاوت را امتحان کنید. این کار باعث می‌شود از ساختار خود خارج شده و از منظر شخص دیگر فکر کنید. ما به این حالت هالووینیستی روان‌شناسانه می‌گوییم.
سال‌هاست تمرکز یکی از مهمترین توانایی‌ها در بین دیگر مهارت‌هاست. از آنجایی که 46.9 درصد از روز خود را درگیر وظایف و افکارمان هستیم، آرز می‌کنیم توانایی انجام همه‌ی آنها را داشته باشیم. اگر PCD را بسازیم، 10 تا 90 دقیقه چرت بزنیم و هالووینیستی روان‌شناسانه را وارد زندگی روزمره‌ی خود کنیم، هر زمان که نیاز داشته باشیم از تمرکز استفاده می‌کنیم. ضمن اینکه می‌تواند به اندازه‌ی کافی و مفیدتر از تمرکز خود بهره بگیریم. مهم‌تر اینکه، عدم تمرکز به ما اجازه می‌دهد اطاعات مغز خود را به‌روزرسانی کرده، دسترسی عمیق‌تری به بخش‌های درونی خودمان داشته باشیم و بتوانیم اشتیاق، خلاقیت و تصمیم‌گیری درست را تقویت کنیم.
اگر تمایل به مطالعه بیشتر در این موضوع داشته باشید، شاید مقاله‌های زیر نیز برای شما مفید باشند:
- مدیریت موفق با یادادشت‌برداری روزانه
- نکات مدیریتی- چگونه یک خبر بد را به کارمندان خود بدهیم؟
- با رئیس منفعل و تهاجمی چگونه برخورد کنیم؟
- خویشتن‌داری چگونه به مدیریت موفق می‌انجامد؟
- چگونه انتخاب‌های بهتری داشته باشیم؟
--
