فرادرسمیانوند چیست؟ – توضیح به زبان ساده با مثال و تمرین
«میانوند» تکواژ وابسته‌ای است که میان دو واژه یا دو تکواژ آزاد قرار می‌گیرد و به آنها متصل میشود. مانند وند «ا» در کلمه «سراسر» که میان «سر» و «سر» قرار گرفته است. در این مطلب از مجله فرادرس، انواع وندها را بررسی می‌کنیم و توضیح میدهیم که میانوند چیست و چگونه به کار می‌رود. در مرحله بعد، رایج‌ترین میانوندهای فارسی را با مثال معرفی می‌کنیم و روش فاصله‌گذاری میانوندها را در خط فارسی توضیح میدهیم. سپس تمرین‌هایی را برای یادگیری بهتر این مبحث، در اختیار مخاطبان قرار میدهیم.
میانوند چیست؟
«میانوند» همان‌طور که از اسم آن نیز مشخص است، نوعی وند به شمار می‌آید که به بخش میانی کلمه‌ها متصل میشود. این وندها کاربرد مستقل ندارد و صرفاً با اتصال به سایر کلمه‌ها به کار میروند.
وندها و کاربرد آنها در فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه دهم فرادرس به‌خوبی توضیح داده شده‌اند. با کلیک روی لینک زیر می‌توانید به این فیلم آموزشی دسترسی داشته باشید.
میانوندها تکواژهای وابسته اشتقاقی هستند و می‌توان با آنها کلمه‌های جدید را تشکیل داد. به‌طور مثال، «تا» در کلمه زیر، نوعی میانوند به شمار می‌آید. از ترکیب «سر» با این میانوند، کلمه «سرتاسر» ساخته شده است.
سر تا سر
سر + تا + سر
جدول رایج ترین میانوندهای فارسی
در جدول زیر، رایج‌ترین میانوندهای فارسی را نشان داده‌ایم.
| میانوندهای فارسی با مثال | |
| ا (کشاکش) | در (سردرگم) |
| ـِ (شهرِبازی) | تا (سرتاپا) |
| یا (پایاپای) | وا (پیچ‌وا‌پیچ) |
| و (پرس‌و‌جو) | به (دست‌به‌سینه) |
نکته: در برخی از کتاب‌های زبان‌شناختی به این نکته اشاره شده است که وندهایی نظیر «ا» در «سراسر»، «بیناوند» هستند، نه میانوند. به عبارت دیگر، مؤلفان این کتاب‌ها باور دارند که زبان فارسی میانوند ندارد و آنچه بهعنوان میانوند می‌شناسیم، بیناوند است. با وجود این، در مطلب پیش رو، معتقدیم که زبان فارسی دارای میانوند است و این نوع وند در ساختار برخی از کلمه‌ها به کار می‌رود.
در مقدمه این مطلب گفتیم که میانوند چیست و توضیح دادیم که میانوندها نوعی تکواژ وابسته محسوب میشوند. برای روشن‌تر شدن این نکته، لازم است تا حدودی با تکواژها و انواع آنها آشنا باشید.
در بخش بعدی، نشان میدهیم که ارتباط مفهوم تکواژ با میانوند چیست و اصولاً تکواژها چه کاربردهایی دارند.
تکواژها و انواع آن ها
تکواژها کوچک‌ترین جزء معنادار زبان هستند که از کنار هم آمدن دو یا چند واج ساخته میشوند. تمامی تکواژها به دو دسته تقسیم میشوند.
- تکواژ آزاد: از نظر آوایی، دستوری یا معنایی مستقل هستند و به صورت جداگانه به کار میروند. شامل دو دسته «دستوری» و «واژگانی یا قاموسی» هستند.
- تکواژ وابسته: کاربرد و معنای مستقل ندارند و به ابتدا، انتها یا وسط کلمه‌ها متصل میشوند. این تکواژها در دو دسته «اشتقاقی» و «تصریفی» قرار میگیرند.
میانوندها همان تکواژهای وابسته اشتقاقی هستند که به وسط کلمه‌ها متصل میشوند، هرگز به‌طور مستقل به کار نمی‌روند و معنای مستقل نیز ندارند. در جدول زیر، انواع تکواژها و جایگاه میانوندها در میان سایر تکواژها به‌خوبی نشان داده شده است.
| انواع تکواژها | |
| تکواژ آزاد | دستوری (با، بر، که، اگر و...) |
| واژگانی یا قاموسی (تیز، بار، چشم، وزن و...) | |
| تکواژ وابسته | اشتقاقی (پیشوند «بی‌تاب» - میانوند «سربه‌سر» - پسوند «مهتابی») |
| تصریفی (ها، ان، ات، ترین و...) | |
تکواژهای وابسته اشتقاقی در واژه‌سازی به کار میروند اما تکواژهای وابسته تصریفی چنین کاربردی ندارند.
کاربرد میانوند در ساختار کلمه ها
در بخش قبل، توضیح دادیم که میانوند چیست و گفتیم که میانوندها از نوع وندهای اشتقاقی هستند. اکنون باید این نکته را هم اضافه کنیم که میانوندها صرفاً در کلمه‌های مشتق‌مرکب یا وندیِ مرکب به کار میروند.
برای اینکه نکته بالا را بهتر درک کنید، لازم است ابتدا با انواع واژه‌ها و ساختار آنها آشنا باشید. تمامی واژه‌های فارسی از نظر ساختار و اجزای تشکیل‌دهنده آنها به چهار دسته زیر تقسیم میشوند.
- ساده: از یک تکواژ آزاد تشکیل میشوند و نمی‌توان آنها به اجزای کوچک‌تری تقسیم کرد، مانند «سرد»، «راز» و «ساز».
- مشتق یا وندی: از یک تکواژ آزاد و یک یا چند تکواژ وابسته (وند) تشکیل میشوند، مانند «سردی»، «آلوده»، «خرامان».
- مرکب: از ترکیب دو یا چند تکواژ آزاد ساخته میشوند، مانند «خوش‌خبر»، «دلدار» و «لبریز».
- مشتق‌مرکب یا وندی مرکب: از ترکیب دو یا چند تکواژ آزاد با یک یا چند تکواژ وابسته (وند) به دست می‌آیند، مانند «لبالب»، «زبان‌شناسی» و «بی‌دست‌و‌پا».
با توجه به ساختار انواع کلمه‌ها متوجه می‌‌شویم که تنها در کلمه‌های مشتق و مشتق‌مرکب از وندها استفاده میشود. پیشوندها و پسوندها در کلمه‌های مشتق و مشتق‌مرکب به کار میروند اما میانوندها فقط در کلمه‌های مشتق‌مرکب کاربرد دارند.
چنانچه بخواهید ساختمان واژه‌ها و اجزای آنها را بهتر یاد بگیرید، مشاهده فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه دهم فرادرس حتماً برایتان مفید خواهد بود.
میانوندهای رایج فارسی
در زبان فارسی میانوندهای متنوعی به کار میروند. برخی از آنها علاوه بر اینکه میانوند هستند، می‌توانند حرف ربط، حرف اضافه یا نوع دیگری از وند نیز باشند. البته در بین میانوندها، وندهایی هم وجود دارند که امروزه صرفاً بهعنوان میانوند به کار میروند.
توجه داشته باشید که میانوندها در ساختار کلمه‌ها به کار میروند اما حروف اضافه و حروف ربط در ساختار انواع جمله‌ها و بهعنوان یک کلمه مستقل کاربرد دارند. در جدول زیر، پرکاربردترین میانوندهای فارسی را با مثال نشان داده‌ایم. همچنین سایر کاربردهای آنها را با مثال مشخص کرده‌ایم.
| میانوندهای فارسی | کاربردها (مثال) |
| به |
میانوند (دست‌به‌سر) حرف اضافه (به خانه رفتم.) |
| تا |
میانوند (دورتادور - سال‌تا‌سال) حرف ربط وابسته‌ساز (به خانه آمدم تا شما را ببینم.) |
| ا |
میانوند (دورادور - مالامال) پسوند (کوشا - پویا) |
| وا |
میانوند (جورواجور - رنگ‌وارنگ) حرف اضافه در متون کهن (وا من گذار.) پیشوند (وادادن - وادار - واکنش) |
| و |
میانوند (کت‌و‌شلوار - سردو‌گرم) حرف ربط هم‌پایه‌ساز (سخنان زیادی گفتیم و شنیدیم.) حرف عطف (مینا و نگار به کتابخانه رفتند.) |
| در |
میانوند (قمردرعقرب - دست‌در‌دست) حرف اضافه (در باغ، درخت‌های فراوانی وجود داشت.) |
| اندر |
میانوند (جداندرجد - نسل‌اندر‌نسل) حرف اضافه (اندر دل بی‌وفا غم و ماتم باد.) |
| یا |
میانوند (گل‌یا‌پوچ) حرف ربط هم‌پایه‌ساز (باید به من یا به شما اعتماد کند.) |
| کسره «ـِ» |
میانوند (آبِرو «آب + ـِ + رو») حرف اضافه در ترکیب‌های وصفی و ترکیب‌های اضافی (گلِ زیبایِ من) |
برای اینکه به‌خوبی یاد بگیرید کاربرد انواع میانوند چیست و هر کدام چه نقش‌های دیگری دارند، لازم است به نکته‌های زیر توجه کنید.
- به‌طور کلی، میانوندها نسبت به پیشوندها و پسوندها هم تعداد و هم کاربرد کمتری دارند.
- «وا» اگرچه امروزه تنها بهعنوان میانوند و پیشوند به کار می‌رود اما در گذشته نوعی حرف اضافه و به معنی «به» نیز بوده است.
- دقت کنید که «ا» نه حرف اضافه است و نه حرف ربط، اما می‌تواند بهعنوان میانوند و پسوند به کار برود.
- اگرچه «ـِ» نقش‌نمای اضافی است اما در ساختار کلمه‌ها، بهعنوان میانوند نیز به کار می‌رود.
مثال میانوند
تا اینجا یاد گرفتید که میانوند چیست و چگونه در کلمه‌های مشتق‌مرکب به کار می‌رود در این بخش، مثال‌هایی از کاربرد آن را در کلمه‌های فارسی بررسی می‌کنید.
مثال اول برای میانوند
در کلمه زیر، تکواژ آزاد «دَم» دو بار به کار رفته است. با قرار گرفتن میانوند «ا» بین تکواژهای «دم»، کلمه مشتق‌مرکب زیر ساخته شده است. همان‌طور که در کادر زیر مشاهده می‌کنید، این میانوند، درست در میانه کلمه قرار گرفته است.
دمادم
دم + ا + دم
مثال دوم برای میانوند
کلمه مشتق‌مرکب زیر، از تکرار تکواژ آزاد «پیچ» و با استفاده از میانوند «در» ساخته شده است. این میانوند بهعنوان حرف اضافه هم به کار می‌رود. البته در این حالت دیگر وند به شمار نمی‌آید، بلکه نوعی تکواژ آزاد دستوری محسوب میشود.
پیچ‌در‌پیچ
پیچ + در + پیچ
مثال سوم برای میانوند
«اندر» یکی از حروف اضافه‌ای است که در گذشته به کار می‌رفته است. این حرف اضافه در فارسی امروز، کاربرد خود را از دست داده است. البته هنوز هم بهعنوان میانوند در برخی از کلمه‌های مشتق‌مرکب، مانند «خَم‌اندرخَم» به کار می‌رود.
خم‌اندرخم
خم + اندر + خم
مثال چهارم برای میانوند
این مثال از کنار هم آمدن بن مضارع «گفت»، میانوند «و» و بن مضارع «گو» تشکیل شده است. البته «و» علاوه بر اینکه میانوند است، بهعنوان حرف عطف و حرف ربط هم به کار می‌رود.
گفت‌و‌گو
گفت + و + گو
مثال پنجم برای میانوند
کلمه مشتق‌مرکب زیر از تکرار تکواژ آزاد «تو» به معنای «داخل» و میانوند «در» ساخته شده است. میانوند «در» علاوه بر اینکه نوعی وند است، بهعنوان حرف اضافه نیز به کار می‌رود.
تودرتو
تو + در + تو
مثال ششم برای میانوند
«گرم» هم صفت و هم نوعی تکواژ آزاد است که در کنار میانوند «ا» قرار گرفته است و واژه مشتق‌مرکب زیر را تشکیل داده است. البته در این واژه، دو بار از تکواژ «گرم» استفاده شده است.
گرماگرم
گرم + ا + گرم
مثال هفتم برای میانوند
با تکرار تکواژ آزاد «خانه» و سپس قرار گرفتن میانوند «به» در میان آنها، کلمه مشتق‌مرکب زیر ساخته شده است.
خانه‌به‌خانه
خانه + به + خانه
مثال هشتم برای میانوند
در مثال زیر، دو بار از تکواژ آزاد «دوش» و یک بار از میانوند «ا» استفاده شده است. «ا» بهعنوان پسوند نیز در واژه‌های فارسی به کار می‌رود اما در مثال زیر با قرار گرفتن در میانه کلمه، نوعی واژه مشتق‌مرکب را تشکیل داده است.
دوشادوش
دوش + ا + دوش
مثال نهم برای میانوند
در کلمه زیر هم از میانوند «ا» و هم از پسوند «ی» استفاده شده است. قرار گرفتن این وندها در کنار تکواژهای آزاد «سر» و «شیب»، واژه مشتق‌مرکب زیر را تشکیل داده است.
سراشیبی
سر + ا + شیب + س
مثال دهم برای میانوند
این مثال از تکرار واژه «در» و تکواژ وابسته «به» ساخته شده است. «در» علاوه بر اینکه نوعی واژه است، نوعی تکواژ آزاد نیز به شمار می‌آید.
«به» نیز می‌تواند در انواع جمله‌ها بهعنوان حرف اضافه به کار برود.
دربه‌در
در + به + در
برای یادگیری مثال‌های بیشتر، توصیه می‌کنیم به فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه دهم فرادرس مراجعه کنید.
وند و انواع آن
وندها تکواژهای وابسته‌ای هستند که معنا و کاربرد مستقل ندارند و همیشه به سایر کلمه‌ها و تکواژها متصل میشوند. برخی از وندها می‌توانند معنا یا مقوله دستوری کلمه‌ای که به آن متصل شده‌اند را تغییر دهند. تمامی وندها را می‌توان در دو دسته زیر قرار دارد:
- وندهای تصریفی: به صَرف کلمه‌ها کمک می‌کنند اما نقشی در ساخت واژه جدید و تغییر مقوله کلمه‌ها ندارند، مانند: «ی» نکره، پسوندهای «تر» و «ترین» در صفت‌های برتر و صفت‌های عالی، تمامی نشانه‌های جمع و...».
- وندهای اشتقاقی: با اتصال به سایر کلمه‌ها، معنا یا مقوله دستوری آنها را تغییر می‌دهند و کلمه‌های جدیدی را می‌سازند، مانند: «ـِ ش» در «پژوهش» و «ار» در «پندار».
میانوندها همگی از نوع وندهای اشتقاقی هستند. این وندها می‌توانند مقوله کلمه‌ها را تغییر بدهند و واژه‌های جدیدی را بسازند. مثلاً میانوند «و» با قرار گرفتن بین دو بن فعل «جست» و «جو»، واژه «جست‌و‌جو» را تشکیل می‌دهد. مقوله دستوری این کلمه، اسم است.
وندها از نظر محل قرار گرفتن آنها به سه دسته کلی تقسیم میشوند. این سه دسته را در جدول زیر و با مثال نشان داده‌ایم.
| انواع وند | محل قرار گرفتن | مثال |
| پیشوند | به ابتدای کلمه متصل میشوند. | ناشنوا - باادب - بی‌خانمان |
| پسوند | در انتهای کلمه قرار میگیرند. | شکوهمند - روان‌شناختی |
| میانوند | به میانه کلمه متصل میشوند. | خانه‌به‌دوش - گفت‌و‌شنید |
وندها و کاربرد آنها در فیلم آموزش فارسی پایه نهم فرادرس به‌خوبی تدریس شده‌اند.
فاصله گذاری وندها در نوشتار
از آنجایی که وندها بخشی از ساختار کلمه به شمار می‌آیند، در نوشتار، این‌وندها را معمولاً با نیم‌فاصله یا بدون فاصله از بخش قبل و بعد از آنها می‌نویسیم. بین میانوند و تکواژهای قبل و بعد از آن، فاصله کامل گذاشته نمی‌شود.
برای اینکه این نکته‌ها را بهتر یاد بگیرید، به نکته‌های زیر توجه کنید.
- پیشوندها با یک نیم‌فاصله، به تکواژ بعد متصل میشوند: بی‌‌گناه
- پسوندها بدون فاصله در انتهای تکواژهای آزاد قرار میگیرند: مهربان - نمکدان
- میانوندها با نیم‌فاصله بین دو تکواژ آزاد می‌آیند. به عبارت دیگر، هم قبل و هم بعد از آنها نیم‌فاصله وجود دارد.
- البته اگر حرف آخر تکواژ آزاد از نوع حروف متصل (ب، پ، ت و...) باشد، میانوند «ا» بدون نیم‌فاصله به آن متصل میشود. (مانند: دوشادوش)
- اگر حرف آخر تکواژ آزاد از نوع حروف منفصل (آ، ر، ز و...) باشد، نیازی به نیم‌فاصله بین تکواژ آزاد و میانوند بعد از آن نیست، زیرا به‌خودی‌خود فاصله لازم بین میانوند و تکواژ قبل از آن ایجاد میشود. (مانند: تودرتو)
- میانوندها معمولاً به تکواژ آزاد بعد از خود متصل نمی‌شوند. یا بین میانوند و تکواژ آزاد بعد از آن نیم‌فاصله می‌آید (مانند: شانه‌به‌سر) یا حرف آخر میانوند از نوع حروف منفصل است و به تکواژ بعد متصل نمی‌شود (مانند: جداندرجد).
وندها و انواع آنها در مطلب زیر از مجله فرادرس، به‌طور کامل آموزش داده شده‌اند.
یادگیری ساختار کلمه ها با آموزش های فرادرس
وندها، چه از نوع پیشوند باشند، چه از نوع پسوند و چه از نوع میانوند، هیچ‌کدام به صورت مستقل کاربرد ندارند. بلکه با متصل شدن به سایر تکواژها و کلمه‌ها به کار میروند.
به عبارت دیگر، وندها در ساختار واژه‌ها و بهعنوان یکی از اجزای تشکیل‌دهنده آنها کاربرد دارند. در صورتی که بخواهید ساختمان واژه‌ها و نقش وندها در ساختار آنها را بهتر بیاموزید، پیشنهاد می‌کنیم فیلم‌های آموزشی زیر در فرادرس را مشاهده کنید.
دو فیلم آموزشی اول، واژگان را از نظر دستور زبان فارسی بررسی کرده‌اند اما در فیلم سوم، واژه‌ها با رویکرد زبان‌شناختی بررسی شده‌اند.
- فیلم آموزش فارسی پایه نهم فرادرس
- فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه دهم فرادرس
- فیلم آموزش مقدماتی زبان‌شناسی فرادرس
چنانچه بخواهید علاوه بر واژگان، گروه‌ها و انواع جمله‌ها را نیز بشناسید، مشاهده مجموعه فیلم‌های آموزشی زیر در فرادرس حتماً برایتان مفید خواهد بود.
سؤالات متداول
در بخش‌های قبلی، نشان دادیم که میانوند چیست و نکته‌های اصلی را در مورد میانوندها و کاربرد آنها توضیح دادیم. در این بخش، نکته‌های تکمیلی این مبحث را در قالب پرسش و پاسخ ارائه میدهیم.
آیا تمامی میانوندها بهعنوان حرف ربط و حرف اضافه به کار میروند؟
خیر، به‌طور مثال، میانوند «ا» بهعنوان حرف ربط یا حرف اضافه کاربرد ندارد.
آیا میانوندها همیشه بین دو تکواژ قرار میگیرند؟
بله، میانوندهای فارسی همواره بین دو کلمه یا دو تکواژ آزاد قرار میگیرند.
تمرین میانوندها
با مطالعه بخش‌های قبلی یاد گرفتید که میانوند چیست و کاربرد آن چگونه است. در این بخش، با تمرین‌هایی که در اختیارتان قرار می‌گیرد، می‌توانید آموخته‌های خود را در مورد میانوندها مرور کنید.
البته در فیلم آموزش مقدماتی زبان‌شناسی فرادرس نیز نکته‌های مهمی در مورد وندها و کاربرد آنها مطرح شده است. برای دسترسی به این فیلم آموزشی، کافی است روی لینک زیر کلیک کنید.
این بخش شامل ۱۰ سؤال چهارگزینه‌ای است. برای پاسخ دادن به آنها، ابتدا صورت سؤال‌ها را بادقت مطالعه کنید و سپس گزینه درست را علامت بزنید. در صورتی که بخواهید از درست بودن پاسخ‌هایتان مطمئن شوید، لازم است روی گزینه «مشاهده جواب» کلیک کنید.
با کلیک روی گزینه «شرح پاسخ»، پاسخ تشریحی سؤال‌ها نشان داده میشود.
بعد از اینکه به همه سؤال‌ها پاسخ دادید، گزینه «دریافت نتیجه آزمون» نمایش داده میشود. با کلیک روی آن می‌توانید تعداد امتیازهایی را که در این آزمون کسب کرده‌اید، مشاهده کنید.
۱- در ساختار کدام کلمه از میانوند استفاده شده است؟
بی‌برگشت
بی‌درد‌سر
بی‌سروسامان
فرودست
انواع وندهای این گزینه‌ها را در ادامه نشان داده‌ایم:
- گزینه اول: بی (پیشوند) - بر (پیشوند)
- گزینه دوم: بی (پیشوند)
- گزینه سوم: بی (پیشوند) - و (پسوند)
- گزینه چهارم: فرو (پیشوند)
۲- کدام گزینه علاوه‌‌بر اینکه میانوند است، نوعی پسوند هم به شمار می‌آید؟
ان
ا
وا
به
در ادامه، کاربرد هر کدام از وندها را نشان داده‌ایم.
- ان: پسوند - نشانه جمع
- ا: میانوند - پسوند
- وا: میانوند - پیشوند - حرف اضافه
- به: میانوند - حرف اضافه
۳- نوع وند را در کلمه‌های زیر مشخص کنید.
ناراضی - پهنا - لبالب
پیشوند - پسوند - میانوند
پسوند - پسوند - میانوند
پیشوند - میانوند - پسوند
میانوند - پسوند - پیشوند
نوع وندهای این کلمه‌ها عبارتند از:
- ناراضی: پیشوند
- پهنا: پسوند
- لبالب: میانوند
۴- کاربرد «به» در کدام گزینه متفاوت است؟
دوستی داشتم که همیشه خانه‌به‌دوش بود.
خانه‌به‌خانه دنبال شما گشتم.
لحظه‌به‌لحظه باران شدیدتر می‌شد.
باران به گل‌های تشنه طراوت می‌بخشید.
«به» در گزینه‌های اول (خانه‌به‌دوش)، دوم (خانه‌به‌خانه» و سوم (لحظه‌به‌لحظه) میانوند است. «به» در گزینه چهارم، نوعی حرف اضافه به شمار می‌آید.
۵- کدام گزینه در مورد وندها و کاربرد آنها درست است؟
وندها معنای مستقل دارند.
وندها را می‌توان به‌تنهایی در جمله به کار برد.
میانوندها کاربرد بیشتری نسبت به پسوندها و پیشوندها دارند.
از وندها در ساختار کلمه‌های مشتق و مشتق‌مرکب استفاده میشود.
وندها معنای مستقل ندارند و به‌تنهایی در جمله‌ها به کار نمی‌روند. پسوندها نسبت به پیشوندها و پیشوندها نیز نسبت به میانوندها، هم تعداد و هم کاربرد بیشتری دارند. پیشوندها و پسوندها هم در کلمه‌های مشتق و هم در کلمه‌های مشتق‌مرکب به کار میروند. میانوندها صرفاً در کلمه‌های مشتق‌مرکب کاربرد دارند.
با توجه به این نکته‌ها، فقط گزینه چهارم درست است.
۶- کدام گزینه بهعنوان میانوند به کار نمی‌رود؟
در
اندر
که
یا
«که» فقط بهعنوان حرف ربط وابسته‌ساز کاربرد دارد. این حرف بهعنوان میانوند به کار نمی‌رود.
۷- کدام گزینه در مورد واژه زیر نادرست است؟
سرازیری
از نوع واژه‌های مشتق‌مرکب است.
یک میانوند و یک پسوند دارند.
وندهای آن از نوع اشتقاقی هستند.
میانوند آن بهعنوان حرف اضافه هم کاربرد دارد.
«سرازیری» شامل دو تکواژ آزاد «سر» و «زیر» است. همچنین دو تکواژ وابسته «ا» و «ی» نیز در ساختار آن به کار رفته‌اند. بنابراین، نوعی واژه مشتق‌مرکب به شمار می‌آید.
تکواژ وابسته «ا» نوعی میانوند است و «ی» نیز نوعی پسوند محسوب میشود. هر دوی این وندها در دسته وندهای اشتقاقی قرار میگیرند.
«ا» صرفاً بهعنوان میانوند و پسوند به کار می‌رود و بهعنوان حرف اضافه کاربرد ندارد.
با توجه به نکته‌های بالا، گزینه چهارم نادرست است.
۸- انواع وندهای اشتقاقی را در جمله زیر مشخص کنید.
شطرنج‌بازان پی‌در‌پی مهره‌ها را بادقت به جلو حرکت می‌دادند و امیدوار بودند به پیروزی برسند.
پسوند - پسوند - پیشوند - میانوند - پیشوند
میانوند - پسوند - پیشوند - پسوند - پسوند
پیشوند - پیشوند - میانوند - پسوند - پیشوند
میانوند - پسوند - پسوند - پیشوند - پسوند
وندهای اشتقاقی این جمله عبارتند از:
- پی‌در‌پی (میانوند)
- مهره (پسوند)
- بادقت (پیشوند)
- امیدوار (پسوند)
- پیروزی (پسوند)
۹- از میان واژه‌های زیر، کلمه‌های مشتق‌مرکب را مشخص کنید.
بناگوش - دربان - سردار - بیناوند - سرامد
بناگوش - بیناوند
دربان - سرامد
بیناوند - سردار
دربان - بناگوش
کلمه‌های مشتق‌مرکب این سؤال و ساختار آنها را در ادامه نشان داده‌ایم.
- بناگوش (بن «تکواژ آزاد» + ا «میانوند» + گوش «تکواژ آزاد»)
- بیناوند (بین «تکواژ آزاد» + ا «میانوند» + وند «تکواژ آزاد»)
۱۰- کدام گزینه در مورد فاصله‌گذاری میانوندها درست است؟
از تکواژ قبل، فاصله کامل میگیرند.
بدون فاصله از تکواژ بعد قرار میگیرند.
در اغلب موارد با نیم‌فاصله از تکواژ قبل و بعد از خود نوشته میشوند.
معمولاً با نیم‌فاصله از تکواژ قبل و با فاصله کامل از تکواژ بعد نوشته میشوند.
معمولاً هم قبل و هم بعد از میانوندها، از نیم‌فاصله استفاده میشود.
جمع بندی
در این مطلب از مجله فرادرس، انواع وندها را معرفی کردیم. همچنین توضیح دادیم که میانوند چیست و چگونه به کار می‌رود. در ادامه، انواع وندها را معرفی کرده و کاربرد هر کدام را با مثال نشان دادیم. در بخش پایانی، ۱۰ سؤال چهارگزینه‌ای را برای مرور نکته‌های این مطلب ارائه کرده‌ایم.
