دستگاه دیاگ چیست و چه کاربردی دارد؟ – از صفر تا صد

با افزایش میزان استفاده از قطعات برقی در خودروهای امروزی و پیشرفت‌هایی که در نحوه عیب‌‌یابی آن‌ها حاصل شده است، استفاده از دستگاه‌های عیب‌یاب در خودروها روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. دستگاه‌های عیب‌یاب که به ‌آن‌ها دستگاه دیاگ گفته می‌شود، ابزارهایی کامپیوتری هستند که این امکان را به تکنسین مربوطه می‌دهد تا بتواند کدهای خطای خودرو را شناسایی کند. این دستگاه‌ها می‌توانند ایراداتی که در قسمت‌های مختلف خودرو وجود دارد را با کدهای خطای مربوطه نشان دهند. استفاده از دستگاه‌های دیاگ به تکنسین‌های خودرو در پیدا کردن دقیق‌تر و سریع‌تر عیوب خودرو کمک می‌کند. در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که دیاگ چیست و چه کاربردی دارد. برای این منظور پس از معرفی دستگاه دیاگ، انواع آن را شرح می‌دهیم و با انواع کدهای خطا در قسمت‌های مختلف خودرو همانند موتور، گیربکس و سیستم ترمز آشنا می‌شویم.

دستگاه دیاگ چیست؟

دیاگ دستگاهی کامپیوتری است که می‌تواند با اتصال به ECUهای خودرو اطلاعات مربوط به قسمت‌های مختلف خودرو را دریافت کند و ایرادات مربوطه را شناسایی کند. به عبارت دیگر دیاگ همان دستگاه عیب‌‌یاب در خودروها است. با پیشرفت تکنولوژی امروزه این امکان وجود دارد که بتوان با استفاده از قطعات الکترونیکی در اغلب قسمت‌های خودرو، کنترل بهتری بر روی نحوه عملکرد این قسمت‌ها داشت.

به عبارتی دیگر خودروهای امروزی بیشتر به سمت کامپیوتری شدن حرکت می‌کنند و این برای خودروهای امروزی مفید است. استفاده بیشتر از ECUها در خودرو باعث شده است تا عیب‌یابی آن‌ها بسیار راحت‌تر و دقیق‌تر از گذشته انجام شود. امروزه با اتصال دستگاه عیب‌یاب به خودرو می‌توان بسیاری از عیوب خودرو را شناسایی کرد. استفاده از دستگاه‌های دیاگ علاوه بر این‌که می‌تواند عیوب خودرو را شناسایی کند، با دریافت اطلاعات از قسمت‌های مختلف خودرو، اطلاعات مفیدی را از نحوه عملکرد این قسمت‌ها در اختیار تکنسین‌های خودرو قرار می‌دهد.

کاربرد دستگاه دیاگ چیست؟

کاربرد دستگاه دیاگ در شناساندن عیوب خودرو با نشان دادن کدهای خطای مربوطه است. بنابراین تکنسین‌های خودرو با مشاهده کدهای خطا در دستگاه دیاگ، ایراد مربوطه را شناسایی می‌کنند. با توجه به استفاده از انواع ECU‌‌ها در خودروهای امروزی کاربرد دستگاه دیاگ برای شناسایی ایرادات خودرو اهمیت زیادی پیدا کرده است.

نحوه عملکرد دستگاه دیاگ چیست؟

دستگاه دیاگ با اتصال به ECU‌هایی که در خودرو وجود دارد، اطلاعات موردنیاز را از قسمت‌های مختلف خودرو جمع‌آوری می‌کند. امروزه استفاده از قطعات الکترونیکی در خودرو بسیار افزایش یافته است. این موضوع باعث شده است تا تکنولوژی‌هایی همانند سیستم مالتی پلکس در خودرو ایجاد شود که با هدف کاهش مقدار سیم‌کشی مصرفی در خودروها امکان تبادل اطلاعات سنسورهای مختلف را در شبکه‌ داخلی خودرو فراهم کند. زمانی که دستگاه دیاگ را به خودرو متصل می‌کنیم، این دستگاه اطلاعات مربوطه به ECUهای هر قسمت را رصد می‌کند.

چه زمانی از دیاگ استفاده می‌شود؟

معمولا زمانی از دستگاه دیاگ استفاده می‌شود که خودرو با مشکلی مواجه باشد. برای مثال در زمانی که یکی از چراغ‌های هشدار در پشت آمپر مثلا چراغ اخطار چک روشن شود. این چراغ اخطار بیان‌کننده بروز ایرادی در اتومبیل است که با استفاده از دستگاه عیب‌یاب می‌توان آن را شناسایی کرد.

انواع دستگاه دیاگ

دستگاه‌های دیاگ متنوعی در بازار وجود دارند که می‌توان با توجه به خصوصیاتی که دارند از آن‌ها استفاده کرد. در ادامه برخی از انواع دستگاه‌های دیاگ را شرح می‌دهیم.

• دستگاه‌های دیاگ ثابت روی استند
• دستگاه‌های دیاگ قابل حمل
• دستگاه‌های دیاگ لپ‌تاپی
• دستگاه دیاگ بلوتوثی

دستگاه دیاگ روی استند چیست؟

دستگاه دیاگ روی استند را می‌توان از نمونه‌های اولیه دستگاه‌های عیب‌یاب دانست که شامل کامپیوتری است که در داخل استندی قرار می‌گیرد. با توجه به این‌که وجود این مدل از دستگاه‌های دیاگ نمای خوبی برای نمایندگی‌های خودرو دارد و باعث جلب توجه مشتریان می‌شود، برخی از تعمیرگاه‌ها از این دستگاه‌های عیب‌یاب ثابت استفاده می‌کنند. البته عدم جابجایی و لزوم نزدیک شدن خودرو به این نوع از دستگاه‌های دیاگ در هنگام عیب‌یابی از مشکلات این نوع از دستگاه‌های دیاگ است. در تصویر زیر نمونه‌ای از دستگاه‌های قدیمی برای تست عملکرد موتور خودرو را مشاهده می‌کنید.

دستگاه دیاگ قابل حمل چیست؟

دستگاه‌های دیاگ قابل حمل همان‌طور که از نام آن‌ها می‌توان متوجه شد دستگاه‌های عیب‌یابی هستند که برخلاف دستگاه‌های دیاگ ثابت، آن‌ها را می‌توان جابجا کرد. دستگاه‌های عیب‌یاب قابل حمل این امکان را برای تکنسین‌ها فراهم می‌کنند تا بتوانند بدون نیاز به جابجایی خودرو، دستگاه‌های دیاگ قابل حمل را به خودرو متصل کنند و عیب‌یابی مربوطه را انجام دهند. دستگاه‌های دیاگ قابل حمل دارای نمایشگری می‌باشند که تکنسین‌ها می‌توانند عیوب خودرو را در آن مشاهده کنند. دستگاه‌های دیاگ قابل حمل رابط کاربری ساده‌ای دارند و نسبت به دستگاه‌های دیاگ ثابت دارای قیمت مناسب‌تری هستند. در تصویر زیر نمونه‌ای از دستگاه دیاگ قابل حمل را مشاهده می‌کنید.

دستگاه دیاگ لپ‌تاپی چیست؟

در هنگام مراجعه به برخی از تعمیرگاه‌های خودرویی ممکن است تکنسین‌هایی را مشاهده کنید که با لپ‌تاپ‌هایی که با کابل به خودرو وصل می‌کنند، در داخل خودرو به بررسی عیوب اتومبیل مشغولند. این لپ‌تاپ‌ها حاوی نرم‌افزاهای مربوط به عیب‌یابی خودروها هستند. تکنسین‌ها می‌توانند با استفاده از کابل‌های مخصوصی دیاگ‌های لپ‌تاپی را به اتومبیل متصل کنند و عملیات عیب‌یابی را انجام دهند.

در این حالت با توجه به نرم‌افزارهای عیب‌یابی استفاده شده در این دیاگ‌های لپ‌تاپی، پس از اتصال این دستگاه‌های عیب‌یاب به خودرو تکنسین مربوطه می‌تواند با انتخاب مدل خودرو در لپ‌تاپ عملیات عیب‌یابی را شروع کند. قابل حمل بودن دستگاه دیاگ لپ‌تاپی، استفاده از باطری داخل لپ‌تاپ بجای کابل برق و امکان عیب‌یابی خودرو در حال حرکت با استفاده از دیاگ لپ‌تاپی از مزیت‌های مهم این نوع از دستگاه دیاگ هستند.

دستگاه دیاگ بلوتوثی چیست؟

دستگاه دیاگ بلوتوثی از قطعه‌ای با ابعاد کوچک تشکیل شده است که به خودرو متصل می‌شود و می‌تواند اطلاعات مربوط به عیوب اتومبیل را از طریق بلوتوث به گوشی‌ هوشمند کاربر منتقل کند. با توجه به راحتی استفاده و ابعاد کوچک و دریافت اطلاعات در تلفن همراه از طریق بلوتوث، این مدل از دستگاه‌ دیاگ از محبوبیت بالایی برخوردار است.

برای استفاده از دیاگ بلوتوثی، در ابتدا لازم است تا اپلیکیشن مربوط به عیب‌یابی در گوشی همراه نصب شود. سپس کاربر می‌تواند با اتصال دانگل مربوطه اطلاعات موردنیاز را در اپلیکیشن گوشی همراه خود مشاهده کند. در تصویر زیر نمونه‌ای از دستگاه دیاگ بلوتوثی را مشاهده می‌کنید.

کدهای خطای دستگاه دیاگ چیست؟

کدهای خطای دیاگ کدهایی هستند که برای شناسایی ایراد خودروها در زمان استفاده از دیاگ به‌کار برده می‌شوند. هنگامی که تکنسین برای عیب‌یابی خودرو دستگاه دیاگ را به خودرو متصل می‌کند، پس از این‌که خطاهای موجود را با دستگاه دیاگ اسکن می‌کند، در صفحه نمایشگر کدهای خطا را مشاهده می‌کند.

برخی از این کدهای خطا استاندارد هستند و برای تمامی خودروها معنای یکسانی دارند. اما برخی دیگر از این کدها با توجه به سازنده خودرو متفاوت هستند که در این‌صورت برای متوجه شدن کد خطا باید از راهنمای کدهای خطای شرکت سازنده استفاده کنید. البته برخی از دستگاه‌های دیاگ توضیح مربوط به کد موردنظر را نیز در ادامه می‌آورند که تکنسین‌ها بتوانند معنی کد خطای مربوطه را متوجه شوند.

معنای کدهای خطای دیاگ چیست؟

هر کدام از کدهای خطایی که در دستگاه دیاگ نشان داده می‌شوند دارای کاراکترهایی هستند که هر کدام معنایی دارند. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، کدهای خطای استاندارد از ۵ کاراکتر تشکیل شده‌اند که معنای هر کدام از کاراکترها را در ادامه شرح می‌دهیم.

معنی کاراکتر اول در کد خطای دستگاه دیاگ چیست؟

کاراکتر اول در کد خطای دستگاه دیاگ حرف اول قسمتی است که کد خطا به آن مربوط می‌شود که در ادامه معنای هر کدام را شرح می‌دهیم.

• حرف P: در صورت وجود این حرف در ابتدای کد خطای دیاگ، به این مفهوم است که کد خطا به سیستم موتور و انتقال قدرت ارتباط دارد.
• حرف U: زمانی که این حرف در ابتدای کد خطای دیاگ قرار گیرد نشان دهنده وجود خطا در سیستم‌های مربوط به شبکه خودرو است.
• حرف B: زمانی که این حرف در ابتدای کد خطای دیاگ ظاهر شود نشان‌دهنده این است که کد خطای نشان‌ داده شده مربوط به قسمت بدنه خودرو یا اجزای داخلی اتاق است.
• حرف C: زمانی که کد خطای نشان داده شده مربوط به قسمت‌هایی نظیر سیستم تعلیق، ترمز و سیستم فرمان باشد، این حرف در ابتدای کد خطای مربوطه ظاهر می‌شود.

معنی کاراکتر دوم در کد خطای دستگاه دیاگ چیست؟

کاراکتر دوم در کد خطای نشان داده شده توسط دستگاه دیاگ این موضوع را روشن می‌کند که کد خطای مربوطه کد خطایی استاندارد است که برای تمامی خودروها یک مفهوم را دارد، یا کد خطایی است که توسط شرکت سازنده تعریف شده است و برای تمامی خودروها یکسان نیست. برای کاراکتر دوم از کد خطای دستگاه دیاگ حالات زیر را داریم.

• عدد صفر: زمانی که عدد صفر در کاراکتر دوم کد خطای نشان داده شده توسط دستگاه دیاگ مشاهده شود به این معنی است که کد خطای مربوطه برای تمامی خودروها معنی یکسانی را دارد.
• عدد یک: عدد یک در کد خطا نشان می‌دهد که کد خطا مربوط به شرکت سازنده خودرو است و برای تمام برندهای خودرو معنی یکسانی ندارد.

معنی کاراکتر سوم در کد خطای دستگاه دیاگ چیست؟

کاراکتر سوم در کد خطا این موضوع را نشان می‌دهد که در قسمت مربوطه کدام بخش زیر مجموعه‌ای دچار اشکال است. برای مثال اعدادی که در کاراکتر سوم برای سیستم موتور و گیربکس می‌توانند استفاده شوند را در ادامه شرح می‌دهیم.

• عدد یک: عدد یک بیان‌گر اشکالاتی در قسمت اندازه‌گیری میزان هوای ورودی و ترکیب سوخت متناسب با آن است. برای اینکه خودرو بتواند در شرایط مختلف رانندگی نسبت مناسبی از سوخت را با هوا ترکیب کند، نیاز دارد تا با استفاده از سنسور جریان هوای ورودی، مقدار هوای ورودی به موتور را اندازه‌گیری کند.
• عدد دو: عدد دو در کد خطای دستگاه دیاگ به این معنی است که مشکلی در ارتباط با انژکتورها در سیستم سوخت‌رسانی وجود دارد.
• عدد سه: عدد سه در کاراکتر سوم از کد خطای نشان داده شده توسط دستگاه دیاگ به این معنی است که خطایی در سیستم جرقه‌زنی موتور وجود دارد.
• عدد چهار: عدد چهار در این کاراکتر نشان‌دهنده وجود ایرادی در سیستم کنترل آلاینده‌های محیط زیست است که خودرو تولید می‌کند.
• عدد پنج: این عدد در کاراکتر سوم از کد خطا به معنی وجود ایرادی در کنترل سرعت خودرو، کنترل دور آرام خودرو و دیگر موارد مربوط به عملکرد موتور است.
• عدد شش: این عدد نشان دهنده وجود ایرادی در کامپیوتر موتور و مدارهای خروجی از آن است.
• عدد هفت: این عدد نشان دهنده بروز ایرادی در سیستم انتقال قدرت و گیربکس خودرو است.

معنی کاراکترهای چهار و پنج از کد خطای دستگاه دیاگ چیست؟

این کاراکترها در کد خطا که می‌توانند اعدادی بین ۰ تا ۹۹ باشند، به‌طور دقیق به قسمت معیوب اشاره می‌‌کنند. برای مثال کد خطای P0782 به این معنی است که کد خطایی استاندارد مربوط به سیستم انتقال قدرت وجود دارد و مربوط به وجود مشکلی در تعویض دنده دو به سه در گیربکس اتوماتیک است.

موارد قابل بررسی با دیاگ چیست؟

در حالت کلی تمامی قسمت‌هایی که اطلاعات آن‌ها در ECU مربوطه ثبت می‌شود را می‌توان با استفاده از دستگاه عیب‌یاب بررسی کرد. برخی از موارد مهمی که با دستگاه عیب‌یاب قابل بررسی هستند را در فهرست زیر مشاهده می‌کنید.

• مشکلات مربوط به موتور خودرو
• مشکلات مربوط به سیستم گیربکس اتوماتیک
• مشکلات مربوط به سیستم ترمز خودرو
• مشکلات مربوط به سیستم مالتی پلکس خودرو

لازم به ذکر است که در بسیاری موارد دستگاه دیاگ تنها می‌تواند محدوده ایراد مربوطه را مشخص کند و مسیر عیب‌یابی را برای تکنسین مربوطه هموار کند. بنابراین دستگاه دیاگ در بیشتر موارد نمی‌تواند به‌طور دقیق ایراد مربوطه را مشخص کند، اما با اطلاعاتی که از نحوه کارکرد قسمت‌های مختلف خودرو می‌دهد، تکنسین را در پیدا کردن ایراد کمک می‌کند.

بررسی مشکلات مربوط به موتور با دستگاه دیاگ

برای این‌که عملکرد موتور بهینه شود و کنترل دقیق‌تری بر روی کارکرد موتور اعمال شود، با قرار دادن سنسورهایی در قسمت‌های مختلف موتور اطلاعات مربوط به هر بخش به ECU موتور مخابره می‌شود. پس از تحلیل اطلاعات مربوط به هر کدام از این سنسورها، ECU موتور دستورات لازم را به قطعاتی به‌نام عملگرها ارسال می‌کند.

عملگرها قطعاتی برقی هستند که با توجه به دستورات صادره از ECU عمل می‌کنند. بنابراین ECU به‌عنوان مرکز فرماندهی تصمیم‌های لازم را برای نحوه کارکرد عملگرهای خودرو می‌گیرد. در صورتی که هر کدام از این عملگرها نتواند به‌درستی کار کند، ECU عدم کارکرد صحیح آن را با یک کد نشان می‌دهد.

برای مثال کویل خودرو که وظیفه تولید برق با ولتاژ بالا را برای سر شمع‌ها برعهده دارد، نوعی عملگر است که از ECU فرمان می‌گیرد. در صورتی که کویل خراب باشد و عملکرد درستی نداشته باشد، ECU کد خطایی را در خود ذخیره می‌کند. با اتصال دستگاه دیاگ به خودرو می‌توان این کد خطا را شناسایی کرد. در ادامه برخی از ایرادات مربوط به موتور که با دیاگ قابل بررسی هستند را برای نمونه شرح می‌دهیم.

بررسی دلیل روشن شدن چراغ چک با دستگاه دیاگ

زمانی که خودرو دچار مشکلی می‌شود چراغ چک روشن می‌شود. در این حالت تکنسین مربوطه با اتصال دستگاه دیاگ به خودرو می‌تواند کد خطا را مشاهده کند. بنابراین بررسی دلیل روشن شدن چراغ چک با دیاگ، در واقع خواندن کدهای خطای مربوطه برای پیدا کردن ایراد احتمالی در خودرو است که در ادامه به برخی از دلایل روشن شدن چراغ چک و نحوه عیب‌یابی آن با دیاگ می‌پردازیم.

بررسی خرابی سنسور دمای آب با دستگاه دیاگ

یکی از دلایلی که باعث روشن شدن چراغ چک در خودرو می‌شود، مشکلات مربوط به دمای مایع خنک‌کننده موتور است. در این حالت دستگاه عیب‌یاب کد خطای مربوطه را نشان می‌دهد. در این حالت با توجه به کد خطای نشان‌داده شده‌، تکنیسین می‌تواند علت را شناسایی کند.

لازم به ذکر است برای کارکرد بهینه موتور، دمای مایع خنک‌کننده موتور باید در دمای عملکردی مناسبی قرار داشته باشد. برای این‌ منظور سنسوری برای اندازه‌گیری دمای مایع خنک کننده موتور استفاده می‌شود که اطلاعات دمای آب را در اختیار ECU قرار می‌دهد. ECU موتور با توجه به دمای موتور میزان پاشش سوخت و زمان جرقه را برای حالات مختلف موتور تنظیم می‌کند. بنابراین وجود ایراد در هر کدام از قسمت‌های مدار خنک‌کننده و سنسور دمای آب می‌تواند باعث عدم کارکرد بهینه موتور شود.

خرابی ترموستات

با توجه به کد خطای مربوط به سیستم خنک‌کننده موتور تکنسین می‌تواند عوامل مختلف مربوط به کارکرد صحیح مدار خنک‌کننده موتور را بررسی کند. یکی از این موارد ترموستات است. ترموستات قطعه‌ای است که بین موتور و رادیاتور قرار دارد و تا زمانی که دمای مایع خنک‌کننده موتور به دمای مناسب کارکردی موتور نرسد، از ورود مایع خنک‌کننده به رادیاتور جلوگیری می‌کند. هرگونه خرابی در ترموستات باعث می‌شود که دمای مایع خنک کننده موتور در دمای مناسب کارکردی خود قرار نگیرد. این موضوع می‌تواند به قطعات داخلی موتور آسیب وارد کند.

بررسی خرابی سنسور اکسیژن با دستگاه دیاگ

سنسور اکسیژن همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد، مقدار اکسیژن موجود در گازهای خروجی از موتور را اندازه‌گیری می‌کند. سنسور اکسیژن اطلاعات دریافتی را در اختیار ECU موتور قرار می‌دهد. ECU موتور نیز با استفاده از این اطلاعات میزان نسبت سوخت به اکسیژن را با ایجاد تغییراتی در میزان پاشش سوخت انژکتورها تنظیم می‌کند. زمانی که سنسور اکسیژن خراب می‌شود، مصرف سوخت افزایش پیدا می‌کند. در بلندمدت نیز خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند به شمع‌ها و کاتالیزور خودرو آسیب بزند. زمانی که چراغ چک خودرو روشن می‌شود، یکی از دلایل آن می‌تواند خرابی سنسور اکسیژن باشد که با کمک کد خطایی که در دستگاه دیاگ نشان داده می‌شود می‌توان آن را شناسایی کرد.

بررسی خرابی کاتالیزور خودرو با دستگاه دیاگ

زمانی که کاتالیزور خودرو دچار خرابی می‌شود، چراغ چک خودرو روشن می‌شود. در این حالت با استفاده از دستگاه دیاگ می‌توان مشکل را شناسایی کرد. کاتالیزور خودرو قطعه‌ای است که در مسیر خروجی اگزوز قرار دارد و گازهای پرخطر خروجی را به گازهایی کم‌خطرتر تبدیل می‌کند.

خرابی سنسور دمای هوای ورودی

یکی از سنسورهای مهم در خودرو، سنسور دمای هوای ورودی به موتور است. ای سی یو موتور با استفاده از اطلاعات این سنسور نسبت سوخت به هوا را در موتور تنظیم می‌کند. خرابی این سنسور نیز با استفاده از دستگاه دیاگ قابل شناسایی است. خرابی سنسور دمای هوای ورودی خودرو علاوه بر روشن کردن چراغ چک خودرو می‌تواند باعث بد کار کردن موتور، مصرف سوخت بالا و روشن نشدن موتور شود.

کد خطای خرابی سنسور ضربه در دستگاه دیاگ چیست؟

یکی از سنسورهایی که در خودرو وجود دارد «سنسور ضربه» (Knock Sensor) است که در صورت خرابی کدهای خطایی از کد P0325 تا P0334 را در دستگاه دیاگ نشان می‌دهد. این سنسور همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد، تکان‌های حاصل از احتراق پیش از موقع در سیلندر را دریافت می‌کند و اطلاعات مربوطه را در اختیار ECU قرار می‌دهد. حالت ضربه در موتور که به ناک معروف است زمانی روی می‌دهد که مخلوط سوخت و هوا داخل محفظه احتراق زودتر از جرقه زدن شمع منفجر شود. این انفجار زود هنگام در موتور لرزش ایجاد می‌کند. وجود ناک در موتور، عملکرد آن را کاهش می‌دهد و در دراز مدت به موتور آسیب می‌زند.

کد خطای خرابی سنسور موقعیت میل بادامک در دستگاه دیاگ چیست؟

میل بادامک با کمک بادامک‌هایی که دارد در زمان‌بندی تعیین شده سوپاپ‌های ورودی و خروجی را باز و بسته می‌کند. زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌های هوا و دود نقش مهمی در عملکرد موتور دارند و همواره باید در زمان‌بندی مناسب و مشخصی باز و بسته شوند. سنسور موقعیت میل بادامک این زمان‌بندی را رصد می‌کند و اطلاعات آن را در اختیار ECU موتور قرار می‌دهد. زمانی که دستگاه دیاگ را برای شناسایی خطا به خودرو متصل می‌کنیم در صورتی که کدهای خطایی از کد P0340 تا کد P0344 را شناسایی کند به این معنی است که سنسور موقعیت میل بادامک یا مدار مربوطه دچار خرابی است.

کد خطای خرابی سنسور موقعیت دریچه گاز در دستگاه دیاگ چیست؟

زمانی که راننده پای خود را بر روی پدال گاز فشار می‌دهد، دریچه ورودی هوا به موتور که به دریچه گاز معروف است باز می‌شود. این دریچه در دور ارام موتور اجازه ورود مقدار هوای لازم به موتور را می‌‌دهد. با توجه به میزانی که راننده پدال گاز را فشار می‌دهد، دریچه گاز نیز متناسب با آن بازتر می‌شود و مقدار هوای بیشتری به داخل موتور مکش می‌شود.

برای اینکه موقعیت دریچه گاز به اطلاع ECU برسد، سنسور دریچه گاز میزان باز و بسته بودن آن را به ECU موتور اطلاع می‌دهد. در صورتی که دستگاه دیاگ کدهای خطایی از کد خطای P0220 تا P0229 را نشان دهد، این کدهای خطا مربوط به سنسور موقعیت دریچه گاز است که تکنسین مربوطه باید نسبت به رفع عیب آن اقدام کند.

کد خطای خرابی سنسور فشار مطلق منیفولد در دستگاه دیاگ چیست؟

سنسور فشار مطلق منیفولد سنسوری است که اختلاف فشار داخل منیفولد را با فشار هوای بیرون آن اندازه‌گیری می‌کند. خرابی این سنسور باعث افزایش مصرف سوخت در خودرو می‌شود. با استفاده از کدهای خطایی که دستگاه دیاگ در اختیار تکنسین قرار می‌دهد، خرابی این سنسور قابل شناسایی است. زمانی که دستگاه دیاگ را به خودرو متصل و عیب‌های مربوط به قسمت موتور را اسکن می‌کنیم در صورتی‌که کدهای خطای P0105 تا P0109 در دستگاه مشاهده شود،‌ نشان دهنده خرابی سنسور فشار مطلق داخل منیفولد است.

کد خطای خرابی سنسور سرعت در دستگاه دیاگ چیست؟

سنسور سرعت در خودرو همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد، میزان سرعت هرکدام از چرخ‌های خودرو را اندازه‌گیری می‌کند. این موضوع به این دلیل است که سرعت در هرکدام از چرخ‌های خودرو هنگام حرکت در جاده‌های پر پیچ و خم متفاوت است. بنابراین ECU خودرو نیاز دارد تا اطلاع دقیقی از سرعت هرکدام از چرخ‌های خودرو را از طریق این سنسورها دریافت کند. زمانی که هر کدام از این سنسورها معیوب شوند، چراغ اخطار مربوطه در پشت آمپر روشن می‌شود.

برای شناسایی سنسور سرعت معیوب از دستگاه دیاگ استفاده می‌شود. در این صورت کدهای خطایی از کد خطای P0500 تا P0503 در دستگاه دیاگ نشان داده می‌شود. این اطلاعات توسط سنسورهای سرعت در اختیار ECU مربوطه قرار می‌گیرد تا خودرو بتواند در شرایط مختلف رانندگی همانند ترمزهای ناگهانی و حرکت‌های پرشتاب در سر پیچ‌ها پایداری خود را حفظ کند.

بررسی مشکلات مربوط به گیربکس اتوماتیک با دیاگ

خودروهایی که گیربکس‌ اتوماتیک دارند، از ECU جداگانه‌ای برای گیربکس به‌نام TCU برخوردار هستند. ECU گیربکس کنترل قسمت‌های مختلف گیربکس را برعهده دارد و اطلاعات مربوط به شرایط کارکردی بخش‌های مختلف در آن را بررسی می‌کند. ECU گیربکس با ECU موتور و ECUهای دیگر قسمت‌های خودرو نیز در ارتباط است. بنابراین تغییراتی که در سرعت، شتاب و نحوه کارکرد موتور ایجاد می‌شود، در اختیار ECU گیربکس نیز قرار می‌گیرد. بنابراین با اطلاعات دریافتی نسبت به شرایط خودرو، تعویض دنده مناسب انجام می‌شود.

اطلاعات عیوب سنسورهای گیربکس اتوماتیک

در صورت عدم کارکرد صحیح هر کدام از سنسورهای گیربکس اتوماتیک، اطلاعات خرابی این سنسورها در TCU ذخیره می‌شود و با اتصال دیاگ به خودرو می‌توان سنسور معیوب را شناسایی کرد.

گیربکس اتوماتیک به‌گونه‌ای طراحی می‌شود تا بتواند با توجه به سرعت خودرو و شرایط رانندگی در موقعیت‌های مختلف تعویض دنده مناسبی را انجام دهد. برای این‌منظور می‌بایست اطلاعات موردنیاز خود را از طریق سنسورهای گوناگون دریافت کند. برای مثال سنسورهای سرعت اطلاعات مربوط به سرعت خودرو را در اختیار گیربکس اتوماتیک قرار می‌دهند و سنسور مربوط به دریچه گاز، میزان باز بودن دریچه گاز را به گیربکس اطلاع می‌دهد. بنابراین با توجه به این‌که اطلاعات هر کدام از این سنسورها برای کارکرد گیربکس ضروری است، بنابراین در صورت خرابی آن‌ها عملکرد گیربکس دچار اشکال می‌شود.

کد خطای مربوط به حرارت بالای گیربکس در دستگاه دیاگ چیست؟

زمانی که روغن گیربکس کم می‌شود یا مسیر خنک‌کاری روغن در محفظه گیربکس مسدود می‌شود، کد خطای P0218 در دستگاه دیاگ ظاهر می‌شود که نشان‌دهنده حرارت بالای گیربکس اتوماتیک است. این کد خطا در زمان معیوب شدن سنسور دمای روغن گیربکس نیز ظاهر می‌شود.

کد خطای مربوط به TCM در دستگاه دیاگ چیست؟

ای سی یوی گیربکس که به آن TCM نیز می‌گویند، اطلاعات مربوط به سنسورهایی که در نحوه عملکرد گیربکس موثر هستند را از دیگر قسمت‌های خودرو دریافت می‌کند و با توجه به این اطلاعات فرمان‌های لازم را برای بخش‌های موردنظر در گیربکس ارسال می‌کند. در واقع با توجه به شرایط رانندگی، تعویض دنده مناسب را انجام می‌دهد. زمانی که ایرادی در TCM وجود داشته باشد این ایراد با دستگاه دیاگ قابل شناسایی است که در این حالت کد خطای P0613 در دستگاه شناسایی می‌شود.

کد خطای مربوط به عدم شناسایی ECM/TCM در دستگاه دیاگ چیست؟

زمانی که هر کدام از ای سی یوهای موتور یا گیربکس با مشکلی مواجه شوند و برای رفع عیب به تعویض نیاز داشته باشند، تکنسین مربوطه بعد از تعویض آن‌ها می‌بایست آن‌ها را برای شبکه خودرو تعریف کند. با توجه به این‌که در خودروهای امروزی تمامی قسمت‌های خودرو اطلاعات خود را در شبکه داخلی خودرو قرار می‌دهند بنابراین زمانی‌که ای سی یوی موتور یا گیربکس تعویض می‌شوند،‌ می‌بایست در شبکه تعریف شوند. در صورتی که این اقدام صورت نگیرد کد خطای P0614 در دستگاه دیاگ ظاهر می‌شود که به معنای عدم تطابق ای سی یوهای موتور و گیربکس است.

کد خطای خرابی سیستم اخطار گیربکس در دستگاه دیاگ چیست؟

زمانی که مشکلی در گیربکس اتوماتیک ایجاد می‌شود، TCM به‌عنوان سیستم کامپیوتری که مدیریت کارکرد قسمت‌های مختلف گیربکس اتوماتیک را بر عهده دارد، ضمن ثبت کد خطای موردنظر چراغ اخطار مربوطه را در پشت آمپر روشن می‌کند. اما در حالتی که مشکلی برای TCM به‌وجود بیاید، اختلالی در کارکرد صحیح فرایند ثبت و اطلاع‌رسانی خطا به‌وجود می‌آید. در این حالت در زمانی که از دستگاه دیاگ برای بررسی و شناسایی مشکل مربوطه استفاده می‌شود با کد خطای P0700 روبرو می‌شویم که نشان‌دهنده بروز عیب ذکر شده در TCM است.

بررسی کد خطای رنج سوئیچ توسط دستگاه دیاگ

«سنسور موقعیت گیربکس» (Transmission Range Sensor | TRS) سنسوری است که در گیربکس‌های اتوماتیک استفاده می‌شود و موقعیت دنده را به TCM اطلاع می‌دهد. بنابراین زمانی راننده می‌تواند خودرو را روشن کند که گیربکس اتوماتیک در موقعیت خلاص یا پارک قرار داشته باشد. زمانی که ایرادی مربوط به این سنسور در خودرو وجود داشته باشد دستگاه دیاگ کد خطای P0706 را نشان می‌دهد.

بررسی کد خطای سنسور سرعت شفت ورودی گیربکس

سنسور سرعت شفت ورودی در گیربکس اتوماتیک اطلاعات سرعت شفت ورودی را برای پردازش در اختیار TCM قرار می‌دهد. TCM این اطلاعات را با توجه به دیگر اطلاعاتی نظیر سرعت خودرو و شرایط رانندگی تحلیل می‌کند تا بتواند نسبت دنده مناسبی را برای شرایط مربوطه انتخاب کند.

در این هنگام دستگاه دیاگ کد خطای P0715 را نشان می‌دهد. زمانی که مشکلی مرتبط با این سنسور در گیربکس ایجاد می‌شود، تعویض دنده به سختی انجام می‌شود یا گیربکس نمی‌تواند تعویض دنده را انجام دهد. علاوه بر این موارد چراغ چک گیربکس نیز در جلو آمپر روشن می‌شود و راننده را از بروز ایرادی در سیستم انتقال قدرت با خبر می‌کند. از مهم‌ترین دلایل به‌وجود آمدن این خطا در سیستم گیربکس می‌توان به خرابی سنسور سرعت شفت ورودی به گیربکس یا خرابی در سیم‌کشی‌های مربوطه اشاره کرد.

کد خطای سنسور شفت خروجی گیربکس در دستگاه دیاگ چیست؟

زمانی که خطایی مرتبط با سنسور سرعت شفت خروجی در گیربکس اتوماتیک وجود داشته باشد، دستگاه دیاگ کد خطای P0720 را نشان می‌دهد. این کد خطا زمانی ظاهر می‌شود که اطلاعات مناسبی از طرف این سنسور در اختیار TCM قرار نگیرد یا مقدار سرعت در سنسور شفت ورودی و خروجی اختلاف زیادی داشته باشد. از دلایل اصلی ظاهر شدن این کد خطا بروز ایراد در سنسور سرعت شفت خروجی در گیربکس اتوماتیک است.

بررسی مشکلات مربوط به سیستم ترمز با دیاگ چیست؟

با استفاده از دیاگ می‌توان ایرادات مربوطه به ترمزها را ردیابی کرد. امروزه سیستم‌های ترمزی متنوعی در خودروهای مدرن استفاده می‌شوند که از اجزا و سنسورهای متعددی تشکیل می‌شوند. با اتصال دیاگ می‌توان خرابی این سنسورها را شناسایی کرد.

سیستم‌ ترمز در خودروهای امروزی از ایمنی بالایی برخوردار هستند. برای مثال یکی از این تکنولوژی‌ها برای سیستم‌های ترمز در خودرو استفاده از ترمز ضد قفل در خودروها است که در هنگام ترمزهای شدید و ناگهانی از قفل شدن چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. زمانی که در سرعت‌های بالا راننده به‌صورت ناگهانی ترمز می‌کند، در صورت عدم وجود سیستم ضد قفل چرخ‌ها قفل می‌شوند و با قفل شدن چرخ‌ها راننده نمی‌تواند کنترلی بر روی جهت حرکت اتومبیل داشته باشد.

این موضوع باعث تصادفات ناگواری می‌شود. برای رفع این موضوع از «ترمزهای ضدقفل» (Antilock Braking System | ABS) استفاده می‌شود. با استفاده از ترمزهای ABS در ترمزهای شدید چرخ‌ها قفل نمی‌شوند و راننده می‌تواند همزمان بر روی اتومبیل کنترل داشته باشد.

یونیت‌های کنترل الکترونیکی مربوط به سیستم ترمزی در برخی از خودروها می‌توانند در شرایط مختلف رانندگی، نیروی ترمزی را به‌گونه‌ای مناسب بین چرخ‌ها توزیع کنند. این موضوع می‌تواند باعث پایداری بیشتر برای خودرو شود که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم.

بررسی مشکلات مربوط به سیستم پایداری خودرو با دیاگ

یکی از سیستم‌های مدرنی که در خودروها استفاده می‌شود سیستم پایداری خودرو است که از سنسورهای متنوعی تشکیل شده است که می‌توان با استفاده از دستگاه عیب‌یاب خطاهای مربوط به این سیستم را شناسایی کرد.

برخی از خودروهای امروزی از سیستم‌های کنترل پایداری خودرو برای افزایش ایمنی استفاده می‌کنند. سیستم‌های کنترل پایداری خودرو با توزیع کنترل شده نیروی ترمزی بین چرخ‌ها تعادل خودرو را در وضعیت‌های مختلف رانندگی همانند پیچ‌های تند و ترمزهای ناگهانی حفظ می‌کند. در این حالت با استفاده از دیاگ می‌توان از عیوب مربوط به قسمت‌های مختلف سیستم پایداری در خودرو اطلاع پیدا کرد.

سیستم پایداری در خودرو با کسب اطلاعات مربوط به نیروی‌های جانبی وارد به خودرو در سر پیچ‌ها، سرعت خودرو، میزان زاویه چرخش فرمان، میزان باز بودن دریچه گاز و میزان فشار بر روی پدال ترمز، نیروی ترمزی را به‌گونه‌ای بین چرخ‌های خودرو توزیع می‌‌کند تا تعادل و پایداری خودرو حفظ شود. بدیهی است که در صورت بروز هرگونه عیب در یکی از این سنسورها چراغ اخطار مربوطه در پشت آمپر روشن می‌شود که با استفاده از دستگاه دیاگ می‌توان ایراد مربوطه را شناسایی کرد.

بررسی مشکلات مربوط به مالتی پلکس با استفاده از دیاگ چیست؟

بررسی مشکلات خاص مربوط به سیستم‌های مالتی پلکس نیز با استفاده از دستگاه دیاگ قابل بررسی است. این مشکلات معمولا با توجه به استفاده اشتراکی از اطلاعات سنسورهای مختلف در شبکه حاصل می‌شود و دستگاه عیب‌یاب می‌تواند سنسور یا بخش‌های معیوب را شناسایی کند. در این‌جا توجه به این‌نکته ضروری است که دستگاه دیاگ تنها اطلاعات بخش‌های مختلف را در اختیار تکنسین قرار می‌دهد و برای عیب‌یابی نیاز به تحلیل این اطلاعات توسط تکنسین و تشخیص عیب مربوطه است.

خودروهای امروزی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند تا قسمت‌های مختلف آن بتواند با هماهنگی کامل با یکدیگر عمل کنند. بنابراین ممکن است بروز ایرادی که آن را می‌توان با دستگاه دیاگ نیز شناسایی کرد در کارکرد بخش‌های دیگر خودرو نیز اختلال ایجاد کند.

عیب‌یابی سیستم‌های مالتی پلکس با دیاگ چیست؟

سیستم مالتی پلکس این امکان را در خودروهای امروزی ایجاد می‌کند تا قطعات برقی آن بتوانند اطلاعات را در شبکه در اختیار دیگر قسمت‌های خودرو قرار دهند. عیب‌یابی سیستم‌های مالتی پلکس نیز در واقع عیب‌یابی خودروهایی است که از این سیستم استفاده می‌کنند.

سیستم‌های مولتی پلکس به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند تا قسمت‌های مختلف در خودرو بتوانند به اطلاعات دیگر قسمت‌ها دسترسی داشته باشند و در صورت لزوم بتوانند از آن‌ها استفاده کند. این موضوع علاوه بر این‌که موجب کاهش استفاده از سیم‌کشی‌های متعدد می‌شود، هماهنگی بهتری را بین قسمت‌های خودرو ایجاد می‌کند و راندمان آن‌ها را افزایش می‌دهد. در خودروهایی که از سیستم مولتی پلکس استفاده می‌کنند به علت پیچیده‌تر بودن نحوه عیب‌یابی، استفاده از دستگاه دیاگ برای تشخیص عیب از اهمیت بیشتری برخوردار است.

اهمیت استفاده از دیاگ در خودروهای مالتی پلکس چیست؟

با توجه به پیچیده بودن عیب‌یابی در خودروهایی که از سیستم مالتی پلکس استفاده می‌کنند، استفاده از دیاگ در این خودروها از اهیمت بالایی برخوردار است. در سیستم‌های مالتی پلکس اطلاعات برخی از سنسورها به‌صورت اشتراکی در شبکه قرار می‌گیرد تا بخش‌های مختلف بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. این موضوع باعث می‌شود تا وجود برخی از ایرادات در بخشی از خودرو باعث اختلال در کارکرد بخش‌های دیگری شود. برای درک این موضوع در ادامه مثالی را ذکر می‌کنیم.

فرض کنید خودرویی از سیستم مالتی پلکس استفاده می‌کند. بنابراین اطلاعات قسمت‌های مختلف در شبکه قرار می‌گیرد. در این حالت ارتباط بین سیستم ترمزی و انتقال قدرت می‌تواند به‌گونه‌ای تعریف شود که در صورتی که در سیستم ترمزی این خودرو مشکلی پیش بیاید، گیربکس اتوماتیک در حالت خلاص قرار بگیرد تا راننده نتواند با اتومبیل رانندگی کند. این موضوع برای افزایش ایمنی راننده، می‌تواند از طرف شرکت سازنده در TCU برنامه‌ریزی شود تا در صورت وجود خرابی در سیستم ترمز، گیربکس خلاص شود. بنابراین تکنسین‌ها می‌بایست به هماهنگی موجود بین بخش‌های مختلف در خودروهای امروزی توجه داشته باشند و برای رفع عیب موجود عملکرد قسمت‌های دیگر را نیز در نظر بگیرند.

جمع‌بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس دستگاه دیاگ را شرح دادیم و کاربرد آن را بیان کردیم. سپس انواع دستگاه‌های دیاگ را توضیح دادیم. با توجه به این‌که با بررسی کدهای خطا که توسط دستگاه دیاگ نشان‌ داده می‌شوند، تکنسین‌ها می‌توانند عیوب خودرو را شناسایی کنند بنابراین در ادامه به توضیح کدهای خطای دستگاه دیاگ پرداختیم و معنای کدهای خطای دستگاه دیاگ را بررسی کردیم.

قسمت‌های مختلفی از خودرو را می‌توان با استفاده از دستگاه دیاگ بررسی و عیب‌یابی کرد. برای این منظور کدهای خطای مربوطه به خرابی در بخش‌های مختلفی از مجموعه موتور همانند سنسور دمای آب، سنسور اکسیژن، کاتالیزور خودرو، سنسور دمای هوای ورودی، سنسور ضربه و برخی دیگر از قطعات برقی در خودرو را شرح دادیم. سپس کدهای خطای مربوط به خرابی قسمت‌های مختلف در گیربکس اتوماتیک را بررسی کردیم.

پس از آن به بررسی مشکلات مربوط به سیستم ترمز پرداختیم و بررسی مشکلات مربوط به سیستم پایداری در خودرو را با استفاده از دستگاه دیاگ توضیح دادیم. امروزه بسیاری از خودروها از سیستم مالتی پلکس استفاده می‌کنند. بنابراین عیب‌یابی این سیستم‌ها با استفاده از دستگاه دیاگ از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین در انتهای این مطلب به بررسی مشکلات مربوط به این سیستم با دستگاه دیاگ پرداختیم و عیب‌یابی سیستم‌های مالتی پلکس با دیاگ را توضیح دادیم.