فرادرسکولر خودرو چیست؟ – به زبان ساده + اجزا و نحوه عیب یابی کولر ماشین
کارکرد کولر خودرو شباهت زیادی به سیستم‌های سرمایشی دارد که در منزل و محل کار از آن استفاده می‌کنیم. با وجود تحولات بزرگی که در صنعت خودرو طی ۷۵ سال اخیر روی داده است، سیستم کولر خودرو از همان قواعد موجود در کولرهای اولیه تبعیت میکند. کولر خودرو برایند کارکرد اجزایی از قبیل کمپرسور، کندانسور و اواپراتور است. موارد ذکر شده اجزایی هستند که در سیستم تهویه مطبوع خودروهای مختلف از آن‌ها استفاده میشود و باعث می‌شوند تا گرمای تابستان را بتوانید تحمل کنید. همانند دیگر اجزای موجود در خودرو، سیستم تهویه خودرو که از آن به کولر ماشین یاد می‌کنیم نیز در مواقعی دچار خرابی میشود. اطلاع از نحوه کارکرد و اجزای تشکیل‌دهنده کولر خودرو ممکن است برای برخی افراد جذاب باشد. در این مطلب از مجله فرادرس نحوه کارکرد کولر خودرو را به‌همراه برخی از خرابی‌های متداول آن شرح می‌دهیم.
اصول عملکرد سیستم کولر اتومبیل
سیستم تهویه مطبوع خودرو طبق دو اصل کلی عمل میکند که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.
جذب گرما توسط بخار شدن مایع
برای اینکه مایعی به بخار تبدیل شود نیاز دارد تا از محیط اطراف گرما جذب کند. با جذب گرما از محیط اطراف مایع به بخار تبدیل میشود. برای اینکه بتوانیم از این اصل در سیستم‌های سرمایشی همانند کولر خودرو استفاده کنیم نیاز داریم تا علاوه بر اجزای دیگر در سیکل سرمایشی، قطعه‌ای داشته باشیم که با جریان مبرد در داخل آن بتواند گرمای محیط را جذب کند. نام این قطعه در کولر اتومبیل «اواپراتور» (Evaporator) است. بنابراین در کولر خودرو مبرد داخل اواپراتور با جذب گرمای اتاق خودرو بخار میشود و باعث میشود تا فضای داخلی اتاق خودرو خنک شود.
دفع گرما با تبدیل بخار به مایع
این حالت عکس حالت تبخیر است. یعنی هنگامی که بخار به مایع تبدیل میشود، حرارت را به پیرامون خود انتقال می‌دهد. بنابراین در سیستم کولر اتومبیل باید قسمتی وجود داشته باشد که همانند رادیاتور موتور عمل کند و این امکان را برای مبرد فراهم کند تا بتواند حرارت جذب شده از داخل کابین را به بیرون هدایت کند.
در کولر ماشین این وظیفه بر عهده کندانسور است. بنابراین مبرد در اواپراتور با جذب گرمای کابین به گاز تبدیل میشود. اما این گاز برای چرخش در مجموعه کولر نیاز دارد تا به‌کمک کمپرسور تحت فشار قرار گیرد. بنابراین مبرد تحت فشار و حرارت بالا از کمپرسور وارد کندانسور میشود و پس از انتقال حرارت به بیرون از کندانسور، به مایع با فشار بالا تبدیل میشود.
سیکل کولر خودرو
سیکل کولر در خودرو باعث میشود تا مبرد چرخه‌ای را طی کند که طی آن گرمای داخل اتاق ماشین را می‌گیرد و باعث میشود تا دمای درون خودرو پایین بیاید. در این حالت با توجه به اینکه مبرد چرخه‌ای را طی میکند که در آن از فاز گاز به مایع و سپس دوباره به حالت گاز درمی‌آید به آن سیکل تبرید کولر خودرو می‌گوییم. در سیکل تبرید مبرد با فشاری که کمپرسور به آن وارد میکند از کندانسور و اواپراتور عبور میکند. در عبور از اواپراتور با جذب گرمای داخل اتاق خودرو به گاز تبدیل میشود و در کندانسور با دفع این گرما، از حالت گاز دوباره به حالت مایع برمی‌گردد.
در سیکل تبرید کولر خودرو مبرد با دما و فشار پایین وارد کمپرسور میشود که در این حالت مبرد به حالت گاز است. مبرد زمانی که کمپرسور را ترک میکند به حالت گازی است که دما و فشار بالایی دارد. مبرد در حالی که در فشار بالایی قرار دارد وارد کندانسور میشود که در آن خنک و از حالت گازی به حالت مایع تبدیل میشود.
پس از عبور از قطعه‌ای به‌نام شیر انبساط، مبرد کاهش فشار پیدا میکند و زمانی که در اواپراتور وارد میشود از حالت مایع به حالت گاز تبدیل میشود. این چرخه دوباره با ورود مبرد به کمپرسور ادامه پیدا میکند. در تصویر زیر سیکل تبرید در کولر خودرو را مشاهده می‌کنید. رنگ‌های موجود در تصویر، قسمت‌هایی از سیستم را که مبرد در آن مایع یا بخار است را به‌همراه قسمت‌های فشار بالا و فشار پایین در سیستم نشان می‌دهد.
قطعات کولر خودرو
کولر خودرو از قطعات زیر تشکیل شده است.
- «کمپرسور» (Compressor)
- «کندانسور» (Condenser)
- «خشک‌کن» (Dryer)
- «شیر انبساط» (Thermal Expansion Valve)
- «اواپراتور» (Evaporator)
علاوه بر این قطعات، گاز کولر نیز درون این اجزا در جریان است که در مجموع باعث خنک کردن فضای داخل کابین خودرو می‌شوند. برای درک بهتر نحوه کارکرد کولر ماشین در ادامه این مطلب از مجله فرادرس هر یک از این اجزا را شرح می‌دهیم.
کمپرسور کولر خودرو
کمپرسور کولر ماشین یکی از اجزای اصلی سیستم تهویه مطبوع خودرو است و عمل فشرده‌سازی گاز کولر را انجام می‌دهد. کمپرسور کولر مبرد را که بهصورت بخار در آمده است تحت فشار قرار می‌دهد و آن‌را به سمت کندانسور هدایت میکند. به عبارت دیگر کمپرسور گاز با فشار پایین را به‌عنوان ورودی دریافت میکند و در خروجی گاز با دما و فشار بالا بیرون می‌دهد. کمپرسور کولر نیروی خود را از طریق تسمه کولر از موتور خودرو می‌گیرد. در تصویر زیر کمپرسور کولر خودرو را مشاهده می‌کنید.
کارکرد کمپرسور کولر
کمپرسور کولر یکی از قطعات اصلی و مهم در سیستم تهویه مطبوع خودرو است که با تحت فشار قراردادن مبرد، فشار و حرارت بالایی را تولید میکند و باعث میشود مبرد در سیستم گردش کند. بنابراین کمپرسور کولر در سیستم تهویه مطبوع در خودرو همانند پمپ عمل میکند که مبرد را در قسمت‌ها و اجزای سیستم کولر حرکت می‌دهد. با توجه به اینکه گاز کولر قابل تراکم است، کمپرسور کولر این گاز را فشرده میکند و حجم آن را کاهش می‌دهد. بنابراین دو کار مهمی که کمپرسور انجام می‌دهد فشرده‌سازی و حرکت مبرد در سیستم کولر است.
نحوه عملکرد کمپرسور کولر چگونه است؟
کمپرسور کولر یک ورودی برای مکش گاز به داخل کمپرسور و یک مسیر خروجی برای هدایت گاز فشرده شده به سمت کندانسور دارد. قطر مجرای ورودی بزرگتر است و پس از اینکه از این ورودی گاز کولر به داخل کمپرسور کشیده شد، پس از فشرده‌سازی در کمپرسور، به سمت کندانسور خارج میشود.
کندانسور کولر خودرو
کندانسور کولر مبرد در دما و فشار بالا را از کمپرسور دریافت میکند. کندانسور دمای مبرد فشار بالا را پایین می‌آورد. در این قسمت از سیستم تهویه مطبوع، مبرد که حالت گازی دارد با کاهش دما به مایع تبدیل میشود. کارکرد کندانسور همانند رادیاتور موتور است و با استفاده از عبور جریان هوا عمل انتقال حرارت و خنک کردن گاز کولر را انجام می‌دهد.
با توجه به اینکه کندانسور با استفاده از جریان هوا عمل انتقال حرارت از مبرد را انجام می‌دهد، بنابراین در قسمت جلوی خودرو نصب میشود. در تصویر زیر کندانسور کولر خودرو را مشاهده می‌کنید که همانند رادیاتور آب در خودرو است و در سمت چپ آن نیز خشک‌کن قرار دارد که در ادامه آن‌را توضیح می‌دهیم.
خشک کن کولر چیست؟
«خشک‌کن» (Receiver Drier) همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد رطوبت را از مبرد می‌گیرد. این قطعه در قسمت پر فشار و جایی بین کندانسور و شیر انبساط قرار دارد. خشک‌کن در سیستم تهویه مطبوع خودرو در کنار دیگر قطعات سیستم کولر در نهایت باعث میشود تا کولر خودرو باد خنکی را به راننده و سرنشینان تحویل دهد.
خشک‌کن همانند ظرفی است که به‌طور موقت می‌تواند مبرد را نگه دارد. خشک‌کن همانند فیلتری رطوبت و دیگر آلایندههای مبرد را می‌گیرد. خشک‌کن شبیه ظرفی استوانه‌ای است که داخل آن دارای موادی است که می‌تواند رطوبت مبرد را جذب کند. خشک‌کن مبرد را در زمانی که به سرمایش کمتری نیاز است در خود ذخیره میکند و رطوبت و سایر آلایندههای آن را می‌گیرد.
شیر انبساط
«شیر انبساط» (Expansion Valve) قطعه‌ای مهم در سیستم کولر اتومبیل است که نقش کنترلی را در چرخه سرمایش دارد. شیر انبساط مقدار مبردی که به اواپراتور می‌رود را کنترل میکند.
وظیفه شیر انبساط کاهش فشار مبرد است که در نتیجه دمای آن‌را سریعا پایین می‌آورد. اما مبرد در زمانی که از شیر انبساط خارج میشود هنوز بهصورت مایع است. شیر انبساط در قسمت پر فشار سیستم و بعد از درایر نصب میشود. در شکل زیر تصویری از شیر انبساط را مشاهده می‌کنید.
اهمیت شیر انبساط چیست؟
برای درک بهتر اهمیت شیر انبساط در سیستم کولر اتومبیل توجه به این نکته ضروری است که در حالتی که مقدار زیادی مبرد به اواپراتور برسد، این قطعه بسیار سرد شده و یخ می‌زند. برعکس این موضوع نیز صادق است. به عبارت دیگر زمانی که مقدار مبرد در اواپراتور کم میشود، دمای اواپراتور بالا می‌رود. شیر انبساط با توجه به دمای اواپراتور مقدار مبرد ورودی به داخل اواپراتور را تنظیم میکند.
اواپراتور کولر
اواپراتور کولر تنها قطعه‌ای از سیستم کولر خودرو است که در داخل کابین خودرو و در پشت داشبورد ماشین نصب میشود. مبرد در عبور از اواپراتور با جذب گرمای اتاق از مایع به حالت گاز برمی‌گردد. با این تغییر حالت از مایع به گاز و جذب کردن گرمای محیط باعث سرمایش میشود. جریان هوایی که فن داخل اتاق از بین اواپراتور ایجاد میکند، دمای داخل اتاق خودرو را پایین می‌آورد.
سنسور دمای اواپراتور نیز بر روی آن نصب میشود. این سنسور دمای اواپراتور را رصد میکند و اطلاعات دمای مربوط به اواپراتور را در اختیار ECU قرار می‌دهد. این کار باعث میشود تا قطعات دیگر موجود در سیستم تهویه مطبوع به‌گونه‌ای کار کنند که دمای اواپراتور در حالت موردنظر قرار بگیرد.
در صورتی که دمای اواپراتور از دمای مورد انتظار بیشتر شود، سیستم کولر با افزایش میزان جریان مبرد در داخل سیستم باعث میشود تا دمای اواپراتور پایین بیاید و سرمایش موردنیاز را تأمین کند. در حالت برعکس نیز در صورتی که دمای اواپراتور بیشتر از حد موردنیاز پایین بیاید، سیستم کولر با کم کردن جریان مبرد به داخل اواپراتور باعث افزایش دما به مقدار موردنظر میشود تا در مصرف انرژی برای ایجاد سرمایش صرفه‌جویی شود.
عیوب متداول سیستم تهویه مطبوع
برخی از عیوب متداول در سیستم تهویه مطبوع اتومبیل وجود دارند که در ادامه این مطلب از مجله فرادرس آن‌ها را شرح می‌دهیم.
نشتی گاز کولر
نشتی گاز کولر یکی از عیوب متداولی است که علاوه بر این که کارکرد کولر ماشین را دچار اشکال میکند، در صورت عدم رفع عیب می‌تواند به کمپرسور کولر آسیب بزند. با توجه به اینکه کولر ماشین تحت فشار کار میکند، بنابراین همواره نیاز است تا در یک سیکل بسته و بدون نشتی کار کند.
هرگونه نشتی و آلایندگی که در این سیکل روی دهد کل سیستم را با مشکل روبرو میکند. در صورتی که سیستم نشتی داشته باشد پر کردن گاز کولر در بهترین حالت به‌طور موقت ممکن است مشکل را رفع کند. بنابراین در این حالت بهترین راهکار تشخیص قطعه‌ای از سیستم است که این نشتی را ایجاد کرده است. پس از اینکه قطعه معیوب شناسایی و رفع عیب شد می‌توان شارژ گاز کولر را انجام داد.
نشتی در سیستم علاوه بر اینکه باعث میشود در نهایت کولر خنک نکند، به کمپرسور کولر نیز فشار وارد میکند و باعث داغ شدن و آسیب دیدن آن میشود. در این حالت کمپرسور مجبور میشود تا با مقدار مبرد کم کار کند، بنابراین آسیب می‌بیند. از طرفی دیگر با توجه به اینکه کمپرسورها معمولا تعمیر نمی‌شوند و یکی از قطعه‌های گران در خودرو محسوب می‌شوند بنابراین کولر گرفتن در حالتی که گاز کولر نشتی دارد باعث خرابی کمپرسور میشود و ممکن است راننده مجبور به صرف هزینه‌ای زیاد برای خرید و تعویض کمپرسور شود.
عیوب کندانسور
کندانسور یکی از قطعات سیستم کولر ماشین است که بعد از کمپرسور قرار دارد و مبرد با فشار و دمای بالا به آن وارد میشود. کندانسور در قسمت جلوی اتومبیل قرار می‌گیرد و در مسیر جریان هوا است. این موضوع به این دلیل است که جریان هوایی که از آن عبور میکند باعث کاهش دمای مبرد شود و کارکرد کولر ماشین را بهتر کند.
اما با توجه به مکانی که کندانسور در آن تعبیه شده است ممکن است در تصادفات و ضربات وارده، آسیب ببیند و باعث نشتی در سیستم شود. علاوه بر این کثیفی کندانسور باعث میشود تا هوا به‌خوبی از آن جریان پیدا نکند و به‌طور مطلوبی نتواند مبرد را خنک کند و کارکرد سیستم را دچار اشکال کند.
جریان هوای ضعیف داخل اتاق
یکی از عیب‌هایی که ممکن است برخی افراد با آن روبرو شوند جریان ضعیف هوای داخل اتاق است. مشکل از این قرار است که وقتی دست خود را بر روی دریچه ورودی هوا نگه می‌دارید خنکی خوبی احساس می‌کنید ولی جریان هوا به خوبی وارد اتاق خودرو نمی‌شود. در این حالت کمپرسور و کندانسور عملکر خوبی دارند و گاز کولر نیز اندازه است. بنابراین مشکل در جایی درون اتاق و پشت داشبورد است. این عیب ممکن است به دلیل یکی از موارد زیر باشد که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
- خرابی فن دمنده: یکی از دلایل این مشکل به خرابی فن دمنده داخل کابین مربوط میشود. دراین حالت درصورت خرابی این فن دمنده هوای خنک به‌خوبی نمی‌تواند به داخل جریان پیدا کند.
- کپرک بستن اواپراتور: مورد دیگری که می‌تواند باعث تضعیف هوای ورودی به داخل اتاق شود کپرک بستن اواپراتور به دلیل رطوبت داخل اتاق است. این موضوع باعث میشود تا هوای خنک نتواند به‌راحتی از اواپراتور عبور کرده و به داخل اتاق هدایت شود.
- لقی کانال‌های هوا در پشت داشبورد: مورد دیگری که می‌تواند باعث عدم جریان مطلوب هوا به داخل خودرو شود لقی و شل شدن کانال هوای داخلی در پشت داشبورد است که دمنده هوا را از اواپراتور از طریق آن به داخل اتاق هدایت میکند.
صدای زیاد هنگام روشن کردن کولر خودرو
یکی از عیوبی که هنگام روشن کردن کولر ممکن است مشاهده شود، صدای زیاد هنگام روشن کردن کولر است. این موضوع می‌تواند از تسمه کولر باشد. همان‌طور که تسمه‌هایی که دیگر قطعات خودرو را حرکت می‌دهند ممکن است به صدا بیفتند، تسمه کولر نیز ممکن است به صدا بیفتد. برخی دیگر از صداهای ایجاد شده ممکن است به کمپرسور مربوط باشند. کمپرسور دارای قطعات داخلی و نیز بلبرینگی است که هر کدام از آن‌ها ممکن است به صدا بیفتند. در صورتی که قطعات داخلی یا بلبرینگ داخلی دارای ایراد شوند ممکن است هنگام کولر گرفتن انواع صداهای غیرطبیعی را بشنویم.
استشمام بوی بد در اتاق
هنگامی که کولر ماشین را روشن می‌کنید بوی بدی به مشام می‌رسد. این مشکل می‌تواند از اواپراتور کپک زده ناشی شود. این مشکل به دلیل وجود رطوبت داخل اتاق اتفاق می‌افتد و ممکن است باعث شود برخی از افراد به این مسأله حساسیت داشته باشند و مشکلات آلرژیک برای آن‌ها ایجاد کند. برای جلوگیری از این اتفاق تمیز نگه داشتن اواپراتور و تعویض فیلتر اتاق توصیه میشود.
وجود آب داخل اتاق خودرو
ریختن آب داخل اتاق خودرو به دلیل گرفتگی شلنگ تخلیه آب اواپراتور است. رطوبت هوای داخل ماشین به دلیل خنکی اواپراتور به آب تبدیل میشود که این آب از طریق شلنگ تخلیه به بیرون خودرو هدایت میشود. این همان آبی است که هنگام توقف خودرو با کولر روشن در زیر خودرو مشاهده میشود و نشان می‌دهد که سیستم کولر ماشین درست کار میکند.
اما در برخی اوقات به‌دلیل گرفتگی شلنگ تخلیه این آب نمی‌تواند به بیرون اتاق هدایت شود و به داخل کابین وارد میشود. در صورت مشاهده آب داخل اتاق توصیه میشود هر چه سریعتر نسبت به رفع عیب اقدام کنید. لازم به ذکر است که وجود آب داخل اتاق به سیستم الکترونیکی خودرو آسیب می‌زند و آن را دچار مشکل میکند.
بعد از چند دقیقه کولر باد گرم می‌زند
یکی از مشکلات متداولی که برخی از دارندگان خودرو با آن روبرو می‌شوند این است که در ابتدا کولر کار میکند اما پس از مدتی کولر باد گرم می‌زند. این موضوع می‌تواند به دلیل گرفتگی در شیر انبساط سیستم کولر باشد که مانع از ورود مبرد به اواپراتور میشود. دلیل دیگری برای این موضوع می‌تواند خرابی کلاچ کمپرسور باشد که مانع از کارکرد صحیح کمپرسور کولر میشود. علاوه بر این‌ها سوختن فیوز و نشتی گاز کولر نیز از دیگر عوامل است که می‌توان آن‌ها را برای عیب‌یابی بررسی کرد.
استشمام بوی سوختگی هنگام روشن کردن کولر
از دیگر مشکلاتی که ممکن است افراد در استفاده از کولر خودرو با آن روبرو شوند این است که هنگام روشن کردن کولر بوی سوختگی به مشام می‌رسد. این موضوع می‌تواند به دلیل سوختگی سیم‌کشی مربوط به کمپرسور باشد. این موضوع باعث عدم عملکرد صحیح در سیستم کولر میشود و قبل از ایجاد مشکل برای قسمت‌ها و سیم‌کشی‌های دیگر هر چه سریعتر باید نسبت به رفع عیب آن اقدام کرد.
کولر را روشن می‌کنید ولی باد گرم می‌زند
یکی از مشکلاتی که در استفاده از کولر ماشین ممکن است با آن موجه شوید این است که دگمه مربوط به کولر را می‌زنید ولی از دریچه کولر اتومبیل فقط باد گرم می‌آید. این موضوع می‌تواند به دلیل خرابی کلاچ کمپرسور باشد. هنگامی که کلاچ کمپرسور عمل نکند، نیروی موتور به کمپرسور منتقل نمی‌شود و کمپرسور کار نمی‌کند.
کمپرسور نیروی محرکه خود را از طریق تسمه از موتور دریافت میکند. کلاچ باعث میشود تا کمپرسور هنگام روشن کردن کولر به نیروی موتور وصل شود و در زمان خاموش کردن کولر این اتصال قطع میشود. بنابراین زمانی که کولر را روشن می‌کنید و اتفاقی روی نمی‌دهد می‌تواند از خرابی کلاچ کمپرسور باشد. از دیگر خرابی‌های کلاچ کمپرسور درگیر ماندن دائمی کلاچ کمپرسور و در نتیجه روشن بودن دائمی کولر است.
چرا کولر باد گرم می‌زند؟
ممکن است این مشکل برای شما هم پیش آمده باشد که هنگامی که کولر خودروی خود را روشن می‌کنید، کولر ماشین باد گرم می‌زند. این مشکل یا به‌عبارتی دیگر عدم کارکرد کولر ماشین می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. سیستم تهیه مطبوع در اتومبیل یکی از سیستم‌هایی است که همانند بسیاری دیگر از سیستم‌های خودرو به هماهنگی و همکاری قسمت‌های گوناگونی در خودرو نیاز دارد.
این موضوع می‌تواند در برخی مواقع رفع ایراد را با دشواری‌هایی روبرو کند. اما تشخیص درست همواره می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه تعمیرات، مدت زمان تعمیرات را نیز کاهش دهد. باد گرم کولر ماشین ممکن است به دلیل بروز نشتی از یکی از قسمت‌های سیستم کولر یا خرابی و عدم کارکرد درست اجزای آن باشد. تعدادی از مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند باعث شود کولر ماشین باد گرم بزند را در ادامه این مطلب شرح می‌دهیم.
باد گرم کولر خودرو به چه علت است؟
دلایل گوناگونی برای باد گرم کولر خودرو می‌توان عنوان کرد. از نشتی گاز کولر و خرابی اجزای سیستم کولر تا مشکلات برقی مربوط به سیم‌کشی و سوختن فیوز می‌تواند باعث باد گرم کولر در زمان روشن کردن شود. در بیشتر اوقات این عیب به این صورت است که در یک روز کولر خنک میکند ولی روز بعد هنگامی که کولر ماشین را روشن می‌کنید باد گرم می‌زند.
هر عاملی که باعث شود مبرد نتواند به درستی در سیستم حرکت کند و عمل انتقال حرارت را انجام دهد، می‌تواند باعث ایجاد باد گرم و عدم عملکرد صحیح در سیستم تهویه مطبوع شود. در ادامه این مشکلات که باعث باد گرم کولر ماشین میشود را به تفکیک علت احتمالی بررسی می‌کنیم.
باد گرم کولر به دلیل نشتی گاز کولر
باد گرم کولر ماشین اغلب از نشتی گاز کولر می‌تواند باشد. مبرد درون اجزای سیستم کولر در گردش است و گرما و رطوبت در اتاق ماشین را می‌گیرد. مبرد از هر یک از اجزایی که در مسیر آن قرار دارد و در آن‌ها جریان دارد، می‌تواند نشت پیدا کند. در این صورت با نشتی گاز کولر و کم شدن مقدار آن کولر عملکرد درستی نخواهد داشت و باد گرم می‌زند. بنابراین نشتی گاز کولر می‌تواند از آسیب دیدگی هر کدام از لوله‌ها و اتصالات و اجزای کولر باشد.
برای مثال اواپراتور بر اثر پوسیدگی یا سوراخ شدن می‌تواند باعث نشتی گاز کولر شود. اما پیدا کردن و آگاه شدن از محل نشتی کار آسانی نیست. برخلاف نشتی دیگر مایعات خودرو همانند روغن و آب که در زمان نشتی می‌توان آن‌ها را در محل نشتی مشاهده کرد، مبرد سیستم کولر خودرو هنگام تماس با هوا به حالت گاز خارج میشود و ردیابی آن را دشوار میکند.
تکنسین تعمیرکار کولر خودرو ممکن است برای پیدا کردن مکان نشتی از مواد رنگی استفاده کند. برای این‌کار مواد رنگی را داخل سیستم تزریق میکند تا بتواند قسمتی که نشتی دارد را در سیستم شناسایی کند.
خنک نکردن کولر ماشین به دلیل خرابی کندانسور
خرابی کندانسور از دیگر دلایلی است که باعث میشود کولر ماشین باد گرم بزند. برای اینکه درک بهتری از این موضوع پیدا کنید. به این نکته توجه کنید که برای اینکه مبرد درون سیستم کولر بتواند در سیکل کولر چرخش کند و همواره گرمای اتاق را جذب کند، لازم است تا این گرما را در کندانسور از دست بدهد و دوباره سرد شود.
در واقع کندانسور گرمایی که مبرد از داخل اتاق گرفته است را از آن می‌گیرد و دوباره آن را سرد میکند. برای این کار مکانی که برای کندانسور در خودرو درنظر گرفته شده است در قسمت جلوی خودرو است که در معرض جریان هوا قرار داشته باشد تا بتواند عملیات انتقال حرارت را از مبرد به‌خوبی انجام دهد.
علاوه بر این کندانسور دارای پره‌هایی است تا هوا بتواند برای خنک کردن مبرد داخل لوله‌های آن جریان پیدا کند. در مواردی که آلودگی‌های محیطی باعث کثیفی و گرفتگی در منافذ عبور هوا در کندانسور شود، این موضوع باعث میشود تا کندانسور نتواند به‌درستی عمل انتقال حرارت از مبرد و خنک کردن آن را انجام دهد و کولر خوب خنک نمی‌کند.
در برخی موارد هم ممکن است ضرباتی که از تصادفات رانندگی ایجاد میشود باعث سوراخی یا شکستگی کندانسور شود و عملکرد آن را دچار اشکال کند. بنابراین اگر بعد از تصادف متوجه شدید که کولر ماشین از کار افتاده است، ممکن است کندانسور دچار آسیب شده باشد.
باد گرم کولر به دلیل خرابی کمپرسور
کمپرسور کولر همانند قلب سیستم کولر خودرو عمل میکند. برای اینکه سیستم تهویه مطبوع در خودرو بتواند عملکرد درستی داشته باشد نیاز دارد تا مبرد در داخل چرخه سیستم کولر گردش کند. این عمل از طریق کمپرسور انجام میشود. بنابراین در صورتی‌که کمپرسور عملکرد درستی نداشته باشد مبرد از اواپراتور نمی‌تواند به سمت کندانسور هدایت شود و در سیستم کولر اختلال به‌وجود می‌آید.
بنابراین درصورتی که کمپرسور نتواند مبردی که در اواپراتور گرمای اتاق را به خود جذب کرده است به سمت کندانسور هدایت کند، کولر باد گرم می‌زند. نکته دیگری که درباره کمپرسور کولر باید بدانید این است که کمپرسور اگر به‌مدتی طولانی کار نکند احتمال دارد که کارایی خود را از دست بدهد. بنابراین توصیه میشود در زمستان نیز هر از گاهی از کولر استفاده شود تا کمپرسور کولر عملکرد خود را حفظ کند.
باد گرم به دلیل مشکلات برقی در کولر خودرو
در صورتی که از عدم نشتی گاز کولر اطمینان پیدا کردید و تمامی اجزای کولر نیز عملکرد درستی داشتند، در این‌صورت باد گرم کولر ماشین ممکن است از مشکلات برقی و سیم‌کشی باشد. در این‌حالت امکان دارد که عدم کارکرد سیستم تهویه مطبوع به دلیل فرسودگی یا آسیب‌دیدگی قسمتی از سیم‌کشی مربوطه باشد. در حالت دیگر سوختن فیوز نیز می‌تواند دلیل دیگری برای عدم عملکرد سیستم تهویه مطبوع باشد.
برای رفع عیوبی که از فرسودگی و آسیب‌دیدگی سیم‌کشی کولر و سوختن فیوز‌های مربوطه ناشی می‌شوند، تکنسین مربوطه در ابتدا می‌بایست به‌طور دقیق تمامی فیوز‌ها و سیم‌کشی‌های مربوطه را بررسی کند. در نهایت می‌تواند با تعویض دسته‌سیم یا فیوز مربوطه مشکل موردنظر را برطرف کند.
خنک نکردن کولر ماشین به دلیل مشکل فن‌های خنک‌کننده
فن‌های خنک‌کننده وظیفه خنک‌کردن کندانسور و دمیدن هوا بین آن برای خنک کردن مبرد داخل آن را بر عهده دارند. بنابراین درصورتی که هرکدام از این فن‌ها مشکلی داشته باشد، عمل خنک کردن مبرد داخل کندانسور با اشکال مواجه میشود و سیستم تهویه مطبوع نمی‌تواند عملکرد درستی داشته باشد. در تصویر زیر فن‌های خنک کننده را در مجاورت کندانسور مشاهده می‌کنید که باعث جریان هوای بیشتر از بین پره‌های کندانسور می‌شوند.
علائم خرابی کولر خودرو
علاوه بر برخی از مشکلات متداولی که در سیستم تهویه مطبوع وجود دارد، مشکلات و خرابی‌های مربوط به مجموعه کولر خودرو را می‌توانیم با توجه به قطعات مختلف سیستم کولر نیز دسته بندی کنیم. برای مثال ایرادهای مربوط به کمپرسور کولر یا علائم خرابی کندانسور کولر. بنابراین می‌توانیم علائمی که مربوطه به عدم عملکرد درست در بخش خاصی از مجموعه کولر می‌شوند را با توضیحات مربوطه بیان کنیم.
با توجه به اینکه برخی از نشانه‌ها برای خرابی قسمت‌های مختلف مجموعه، مشترک هستند، بنابراین ذکر این علائم در قسمت مربوط به قطعه‌ای خاص دلیل بر منحصر به فرد بودن نشانه مذکور برای خرابی قطعه مربوطه نیست و آن نشانه ممکن است دلیلی بر خرابی قسمت‌های دیگری از مجموعه کولر نیز باشد. برای مثال هنگامی که کولر باد گرم می‌زند، همان‌طور که در قسمت قبلی توضیح دادیم، می‌تواند به دلیل خرابی کمپرسور، خرابی کندانسور، نشتی گاز کولر و مواردی دیگر باشد.
بنابراین با توجه به مشترک بودن برخی از علائم خرابی کولر خودرو برای قطعات این مجموعه، مراجعه به تعمیرکار مجرب برای رفع عیب همواره توصیه میشود. در ادامه این مطلب از مجله فرادرس علائم خرابی مربوط به هر کدام از قطعات مجموعه کولر خودرو را شرح می‌دهیم.
علایم خرابی کمپرسور کولر خودرو چیست ؟
با توجه به اهمیت کمپرسور کولر در سیستم تهویه مطبوع خودرو، در ادامه برای آشنایی با علائم خرابی کمپرسور کولر، برخی از مهم‌ترین آن‌ها را شرح می‌دهیم.
عدم سرمایش مناسب کولر
یکی از نشانه‌هایی که ممکن است دلیلی بر عدم کارکرد درست کمپرسور کولر باشد، عدم سرمایش مناسب کولر اتومبیل است. با توجه به اینکه وظیفه کمپرسور کولر اتومبیل به گردش درآوردن مبرد در داخل سیستم است، بنابراین درصورتی که کمپرسور نتواند این کار را به نحوه مطلوبی انجام دهد، باعث میشود تا سرمایش موردنظر توسط سیستم تهویه مطبوع ایجاد نشود. البته برای عدم سرمایش کافی کولر خودرو در ابتدا ممکن است دلایل دیگری همانند کاهش مقدار گاز کولر و نشتی در سیستم کولر بررسی شوند و سپس برای ادامه عیب‌یابی، کمپرسور بررسی شود.
صدای زیاد در زمان کارکرد کولر خودرو
صدای غیر طبیعی و زیادی که در هنگام روشن کردن کولر خودرو از کمپرسور شنیده میشود یکی از نشانه‌های خرابی کمپرسور است. کمپرسور دارای قطعات داخلی زیادی است که هر کدام در صورت خرابی ممکن است صدای اضافی در سیستم تولید کنند. برای مثال در صورتی‌که بلبرینگ‌های داخلی کمپرسور دچار اشکال شوند می‌تواند باعث تولید صداهای غیرطبیعی در زمان کولر گرفتن شود.
کمپرسور کولر همواره روشن
کمپسور کولری که به‌طور متناوب قطع نکند و همواره روشن باشد، یکی از نشانه‌های وجود خرابی در سیستم تهویه مطبوع است. هنگامی که کولر را روشن می‌کنید و آن را در درجه بالای خود قرار می‌دهید. کمپرسور کولر شروع به کار میکند و پس از اینکه درجه دمای داخل کابین به دمای مطلوبی رسید وارد سیکل روشن و خاموش خود میشود. در این حالت کمپرسور کولر به‌طور متناوب روشن و خاموش میشود.
این موضوع از کارکرد اضافی کمپرسور و استهلاک آن جلوگیری میکند و با توجه به اینکه نیروی محرکه آن از موتور تأمین میشود، در میزان مصرف سوخت نیز صرفه‌جویی میشود. بنابراین در زمانی که دمای داخلی کابین پایین بیاید و به دمای مطلوب و موردنظر برسد کمپرسور کولر بهصورت اتوماتیک خاموش میشود. با بالا رفتن دمای داخل اتاق کمپرسور دوباره روشن میشود. بنابراین خاموش و روشن شدن‌های کمپرسور طبیعی است. بنابراین همواره روشن ماندن کمپرسور کولر و قطع نشدن خودکار آن می‌تواند یکی از علائم خرابی کمپرسور باشد.
عوامل ایجاد خرابی در کمپرسور کولر خودرو
در برخی موارد خرابی و عدم کارکرد صحیح در قسمت‌های دیگر سیستم تهویه مطبوع باعث خرابی و عدم کارکرد درست در کمپرسور کولر میشود. سیستم تهویه مطبوع مجموعه‌ای از قطعات است که در یک سیکل سرمایشی با هم کار می‌کنند. بنابراین در صورتی که یکی از اجزای این سیستم کار خود را به‌درستی انجام ندهد می‌تواند بر روی دیگر اجزای سیستم نیز تأثیر منفی داشته باشد و علائم خرابی را در آن‌ها نیز ایجاد کند. بنابراین در ادامه این مطلب از مجله فرادرس برخی از عوامل تأثیرگذار بر کارکرد صحیح کمپرسور کولر را شرح می‌دهیم.
کم شدن یا نشتی مبرد
یکی از دلایلی که باعث میشود کمپرسور کولر همواره کار کند و به‌طور متناوب قطع و وصل نکند، کم شدن مبرد یا نشتی آن از سیستم است. با توجه به اینکه کمپرسور کولر مبرد را در سیستم تهویه مطبوع به گردش در‌می‌آورد، بنابراین هرگونه نشتی که باعث کم شدن مقدار مبرد داخل سیستم میشود، در عملکرد کمپرسور تأثیر می‌گذارد. این مشکل با توجه به اینکه به کمپرسور کولر فشار می‌آورد و باعث خرابی واستهلاک آن میشود باید هرچه سریعتر نسبت به رفع آن اقدام شود.
کندانسور کثیف
کندانسور کثیف از دیگر مواردی است که باعث میشود تا کمپرسور بیش از اندازه کار کند یا به‌اصطلاح به آن فشار بیاید. با توجه به اینکه کمپرسور فشار و نیروی لازم برای چرخش و حرکت مبرد در قسمت‌های مختلف سیستم تهویه مطبوع از قبیل کندانسور را فراهم میکند، بنابراین هرگونه گرفتگی یا کثیفی کندانسور که باعث شود انتقال حرارت مبرد به خوبی انجام نشود، باعث میشود که کمپرسور با قدرت بیشتری کار کند و به‌طور خودکار قطع نکند. این مشکل نیز در نهایت ممکن است به کمپرسور آسیب بزند.
خرابی کلاچ کمپرسور کولر خودرو
خرابی کلاچ کمپرسور کولر از دیگر مواردی است که باعث عدم کارکرد کمپرسور و در نتیجه بروز علایم خرابی در آن میشود. کلاچ کمپرسور کولر باعث میشود تا زمانی که کولر را روشن می‌کنیم قدرت موتور از طریق تسمه به کمپرسور منتقل شود. این فرآیند انتقال نیرو از موتور به کمپرسور در صورت خرابی کلاچ کمپرسور روی نمی‌دهد و عملکرد کمپرسور را با مشکل روبرو میکند. اگر علت خرابی کمپرسور از کلاچ مربوطه تشخیص داده شود، تکنسین، کمپرسور و کلاچ مربوطه را بررسی میکند و درصورتی که کمپرسور سالم باشد تنها به تعویض کلاچ کمپرسور اقدام میکند که هزینه کمتری برای مالک خودرو دارد.
عیوب مربوط به سیم‌کشی فرسوده
یکی از مواردی که باعث به‌وجود آمدن علایم خرابی در کمپرسور کولر خودرو میشود، سیم‌کشی فرسوده و معیوب کمپرسور کولر است. این موضوع علاوه بر اینکه کمپرسور کولر را از کار می‌اندازد می‌تواند خطراتی همچون ایجاد آتش‌سوزی در اتصالات مربوطه را ایجاد کند. معیوب بودن و فرسودگی سیم‌کشی باعث میشود تا کمپرسور مقدار زیاد یا کمی ولتاژ دریافت کند که این موضوع باعث خرابی کمپرسور میشود.
نحوه تشخیص کمپرسور خراب
با توجه به اینکه کمپرسور یکی از اصلی‌ترین اجزای تشکیل دهنده سیستم تهویه مطبوع محسوب میشود، بنابراین آشنایی با نحوه تشخیص خرابی آن اهمیت زیادی برای تعمیرکاران و تکنسین‌های برق خودرو دارد. در ادامه نحوه تشخیص برخی از علائم مرتبط با کمپرسور را در مراحلی بهصورت گام به گام بیان می‌کنیم.
میزان سرمایش داخل کابین
یکی از راه‌های تشخیص کمپرسور خراب عدم سرمایش مناسب کولر ماشین است. اما عدم کارکرد مطلوب سیستم تهویه مطبوع تنها به کمپرسور کولر وابسته نیست. هدف نهایی کولر خودرو تأمین سرمایش لازم در داخل کابین است. برای این‌منظور تمامی اجزایی که سیستم تهویه مطبوع در خودرو را تشکیل می‌دهند می‌بایست عملکرد درستی داشته باشند. بنابراین خرابی کمپرسور نمی‌تواند به تنهایی دلیلی برای عدم سرمایش مناسب داخل کابین خودرو محسوب شود. در صورتی که مواردی از قبیل نشتی مبرد، معیوب و سوراخ بودن کندانسور و گرفتگی در مجاری هوا یا سوختگی فیوز مشاهده نشد، می‌توان کمپرسور را از نظر کارکرد صحیح بررسی کرد.
خرابی تسمه کولر خودرو
در برخی از موارد عدم کارکرد کمپرسور کولر تنها به دلیل پارگی تسمه کولر است. تسمه کولر نیرو را از موتور خودرو به کمپرسور کولر انتقال می‌دهد. بنابراین خرابی تسمه کولر یا پاره شده آن سیستم کولر را از کار می‌اندازد. کمپرسور کولر برای اینکه بتواند مبرد را تحت فشار قرار دهد و فشار و دمای آن را افزایش دهد، به نیروی محرکه‌ای نیاز دارد. کمپرسور کولر نیروی لازم را برای فشرده‌سازی مبرد از طریق نیروی موتور خودرو تأمین میکند. تسمه کولر وظیفه انتقال نیروی موتور را به کمپرسور کولر بر عهده دارد.
تسمه کولر دور پولی کمپرسور قرار دارد و آن را می‌چرخاند. شل بودن تسمه می‌تواند باعث سرخوردن تسمه به دور پولی کمپرسور شود و در نتیجه نیرو به درستی از موتور به کمپرسور منتقل نشود. در حالتی دیگر تسمه فرسوده یا پاره شده می‌تواند در انتقال نیرو از موتور به کمپرسور مشکلاتی را ایجاد کند و باعث عدم کارکرد مناسب کمپرسور و در نهایت سیستم تهویه مطبوع شود.
عملکرد درست کلاچ کمپرسور کولر خودرو
بعد از بازدید تسمه کولر و اطمینان از سالم بودن آن موردی که در مرحله بعدی توسط تکنسین مربوطه بررسی میشود، نحوه عملکرد صحیح کلاچ کمپرسور هنگام روشن کردن کولر است. تسمه کولر هنگامی که موتور خودرو روشن است همواره به دور پولی کمپرسور می‌چرخد. اما نکته‌ای که در این‌جا وجود دارد این است که تا زمانی که کلاچ کمپرسور عمل نکند چرخش پولی کمپرسور به شفت ورودی کمپرسور منتقل نمی‌شود.
بنابراین کمپرسور تنها در صورتی که کولر ماشین را روشن می‌کنیم کار میکند و مبرد را در سیستم کولر به جریان می‌اندازد. بنابراین برای بررسی خرابی کمپرسور در ابتدا عملکرد کلاچ کمپرسور توسط تکنسین مربوطه بررسی میشود. در مواردی که کلاچ کمپرسور عملکرد درستی نداشته باشد، کمپرسور کولر نیز کارکرد مطلوبی ندارد.
نحوه عملکرد کلاچ کمپرسور کولر خودرو
برای عیب‌یابی درست سیستم کمپرسور کولر می‌بایست نحوه عملکرد کلاچ کمپرسور را بدانیم. کلاچ کمپرسور مکانیزمی است که مستقیم از ECU فرمان می‌گیرد و مطابق با این دستورات نیرو را به کمپرسور انتقال می‌دهد. به عبارت دیگر قطع و وصل شدن کمپرسور از طریق کلاچ مربوطه و به تشخیص ECU انجام میشود.
هنگامی که کلاچ عمل میکند، مکانیزم کلاچ صفحه متصل به شفت کمپرسور را به پولی کمپرسور که همواره در گردش است می‌چسباند. به این ترتیب با گردش پولی کمپرسور، صفحه کمپرسور نیز می‌چرخد و نیروی موتور به کمپرسور منتقل میشود. با توجه به میزان فشار و دمای داخل سیستم ECU در زمان‌هایی از طریق کلاچ مربوطه کمپرسور را قطع یا وصل میکند.
دلایل عدم کارکرد کلاچ کمپرسور چیست؟
کلاچ کمپرسور به دلایلی همانند سوختگی فیوز، خرابی رله، خرابی سیم‌کشی، خرابی کویل مربوطه و خرابی صفحات اصطکاکی مربوطه می‌تواند عملکرد درستی نداشته باشد. در صورتی که هر کدام از این موارد در خودرو وجود داشته باشد، باعث میشود تا کلاچ کمپرسور به درستی عمل نکند و در نتیجه عملکرد کمپرسور دچار اشکال شود. لازم به ذکر است با توجه به پیچیدگی‌های موجود در سیستم برقی خودرو با مشاهده هرگونه ایرادی به متخصص مربوطه مراجعه کنید. عیب‌یابی خودرو توسط افراد ناوارد می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی بیشتر قطعات مربوطه و حتی قسمت‌های دیگر خودرو شود.
صداهای اضافی از کمپرسور کولر خودرو
هنگامی که تسمه و کلاچ کولر سالم باشند برخی از صداهای غیر طبیعی که از کمپرسور کولر خارج میشود می‌تواند دلیلی بر برخی از مشکلات کمپرسور باشد. در ادامه برخی از دلایل احتمالی برای برخی از صداهای غیرطبیعی در کمپرسور را شرح می‌دهیم.
صدای ساییدن: صدای ساییده شدن می‌تواند به دلیل خرابی بلبرینگ پولی یا بلبرینگ داخلی کمپرسور باشد. در این حالت تعویض بلبرینگ پولی می‌تواند به‌راحتی انجام شود. اما در صورتی‌که صدای ساییده شدن به دلیل خرابی بلبرینگ داخلی کمپرسور باشد، در این حالت کمپرسور نیاز به تعویض دارد.
صدای جیغ از کمپرسور: صدای جیغ از کمپرسور معمولا به دلیل سفتی نامناسب تسمه کولر است. که با تنظیم اندازه سفتی تسمه کولر این صدا برطرف میشود. در برخی از اوقات نیز بلبرینگ‌های معیوب ممکن است صدایی شبیه به جیغ در کمپرسور ایجاد کنند.
صدای تق تق از کمپرسور: صدای تق تقی که ممکن است از کمپرسور شنیده شود می‌تواند به دلیل خرد شدن قطعات فلزی داخلی و برخورد این قطعات با اجزای داخلی کمپرسور باشد. در این حالت تنها راه‌حل تعویض کمپرسور معیوب است.
نشتی مبرد از سیستم
یکی از مواردی که در رابطه با عیب‌یابی کمپرسور باید به آن توجه کرد، بررسی عدم نشتی مبرد از سیستم یا کمپرسور است. با توجه به اینکه روغن روان‌کننده کمپرسور در واقع قسمتی از گاز کولر را تشکیل می‌دهد، بنابراین هرگونه نشتی که باعث کم شدن مقدار گاز کولر در سیستم شود می‌تواند باعث خشک کار کردن کمپرسور و ایجاد فرسایش و در نهایت خرابی کمپرسور شود.
دلایل خرابی کندانسور کولر چیست ؟
کندانسور یکی از اجزای سیستم کولر است که حرارت مبرد را می‌گیرد و آن را به مایع تبدیل میکند. در واقع حرارتی که مبرد از داخل کابین جذب میکند در کندانسور به بیرون هدایت میشود. این قطعه نیز خرابی‌های مربوط به خود را دارد که در ادامه برخی از دلایل خرابی کندانسور کولر خودرو را شرح می‌دهیم.
خرابی و آسیب لوله‌ها و اتصالات مربوطه در کندانسور
یکی از خرابی‌هایی که کندانسورها دارند مشکلات ایجاد شده از فرسایش لوله‌های داخلی و اتصالات مربوطه است. با توجه به اینکه این لوله‌ها را نمی‌توان به‌طور جداگانه تعویض کرد، بنابراین در صورتی که لوله‌های داخلی بر اثر مرور زمان دچار فرسایش و آسیب‌دیدگی شوند در این صورت مجموعه کندانسور به‌طور کامل تعویض میشود.
گرفتگی ناشی از ذرات فلزی
برخی از ذرات فلزی که از خرابی کمپرسور از آن جدا می‌شوند وارد مبرد شده و در داخل سیستم حرکت می‌کنند و به کندانسور می‌رسند. این ذرات در داخل کندانسور باعث گرفتگی و عدم کارکرد درست آن می‌شوند. هنگامی که این حالت روی دهد با توجه به اینکه هم کمپرسور و هم کندانسور آسیب می‌بینند باید نسبت به تعویض هر دوی آن‌ها اقدام کرد.
آسیب ناشی از یخ زدگی
از دیگر مواردی که باعث بروز مشکلاتی در سیستم‌های تهویه مطبوع و کندانسور میشود، نفوذ رطوبت به داخل سیستم و تشکیل کریستال‌های یخ است. این یخ زدگی همانند ورود ذرات خارجی به سیستم می‌تواند برای اجزای داخلی آن همانند کندانسور مشکلاتی از قبیل گرفتگی را ایجاد کند.
آسیب‌دیدگی ناشی از تصادفات و ضربه
برای اینکه کندانسور بتواند انتقال حرارت مطلوب و بهینه‌ای را با محیط اطراف داشته باشد، مکانی که برای نصب آن انتخاب میشود در قسمت جلوی خودرو است. با استفاده از فن‌ها و جریان هوای خارجی کندانسور می‌تواند وظیفه انتقال حرارت را انجام دهد. اما ضربات ناشی از تصادفات که به قسمت جلوی خودرو وارد میشود می‌تواند باعث ضرب‌دیدگی یا سوراخ شدن کندانسور شود. بنابراین آسیب‌دیدگی ناشی از تصادفات و ضربه از دیگر عواملی است که باعث عدم کارکرد صحیح کندانسور میشود.
نشانه‌های خرابی کندانسور کولر خودرو
در صورت خرابی و عدم عملکرد درست کندانسور، انتقال حرارت از طریق کندانسور با مشکل روبه‌رو میشود. در این حالت هنگام کولر گرفتن باد گرم را احساس می‌کنید. به همراه باد گرم ممکن است بوی سوختگی را نیز استشمام کنید. این بوی سوختگی به دلیل سوختن اجزای داخلی سیستم به‌دلیل افزایش دمای داخلی سیستم تهویه مطبوع است. این افزایش دمای داخلی به این علت است که کندانسور که کار انتقال حرارت به بیرون از خودرو را انجام می‌دهد نتوانسته است وظیفه خود را به درستی انجام دهد و باعث افزایش دمای اجزای داخلی سیستم و سوختگی برخی از قسمت‌های آسیب‌پذیر شده است.
نشانه‌های گرفتگی کندانسور
گرفتگی کندانسور کولر یکی از خرابی‌های آن است که باعث عدم کارکرد درست سیستم تهویه مطبوع میشود. گرفتگی کندانسور می‌تواند نشانه‌های متفاوتی داشته باشد. برای مثال هنگام روشن کردن کولر ممکن است صداهای غیر طبیعی بشنوید یا در برخی موارد به دلیل کاهش فشار در سیستم ممکن است کمپرسور کولر به‌طور خودکار قطع کند. در مواردی هم این امکان وجود دارد که باد کولر به تناوب گرم و سرد شود.
نشانه‌های خرابی شیر انبساط کولر خودرو
شیر انبساط قطعه‌ای در سیستم تهویه مطبوع در خودرو است که با توجه به دمای اواپراتور میزان حجم مبرد ورودی به آن را تنظیم میکند. با توجه به اینکه برای خنک کردن کابین خودرو مجموعه‌ای از قطعات باید به‌طور هماهنگ با هم عمل کنند، بنابراین عدم کارکرد درست هر کدام از آن‌ها در سیستم اختلال به‌وجود می‌آورد. این موضوع درباره شیر انبساط نیز صادق است. بنابراین عدم کارکرد صحیح شیر انبساط باعث بروز علائم خرابی در سیستم تهویه مطبوع میشود که در ادامه برخی از نشانه‌های خرابی شیر انبساط را شرح می‌دهیم.
کولر ماشین باد گرم می‌زند
خرابی و عدم عملکرد صحیح شیر انبساط یکی از دلایلی است که باعث میشود کولر ماشین باد گرم بزند. علت باد گرم کولر خودرو می‌تواند به دلیل عدم چرخش درست مبرد در سیستم کولر و اواپراتور باشد. همان‌طور که ذکر شد با توجه به اینکه وظیفه شیر انبساط تنظیم مقدار مبرد ورودی به اواپراتور است، بنابراین هرگونه اشکال در انجام این وظیفه باعث میشود کولر باد گرم بزند.
تولید سرمای بیش از اندازه
یکی از خرابی‌هایی که سیستم تهویه مطبوع خودرو می‌تواند داشته باشد، تولید سرمای بیش از اندازه است. این حالت زمانی روی می‌دهد که شیر انبساط عملکرد درستی نداشته باشد و مقدار زیادی مبرد وارد اواپراتور شود. این موضوع باعث یخ‌زدگی در اواپراتور میشود و سرمای بیش از اندازه‌ای را تولید میکند.
کمپرسور به‌طور دائم کار میکند
کارکرد دائم کمپرسور کولر از دیگر علائم خرابی شیر انبساط است. در این حالت شیر انبساط به دلیل خرابی همواره باز است و مبرد را به درون اواپراتور می‌فرستد. از طرف دیگر با توجه به اینکه وظیفه کمپرسور تأمین فشار لازم برای گردش سیال مبرد در فشار بالا است، کمپرسور دائما کار میکند.
جریان متناوب هوای گرم و سرد
جریان متناوب هوای گرم و سرد از دیگر نشانه‌های خرابی شیر انبساط است. هنگامی‌که شیر انبساط عملکرد درستی نداشته باشد، نمی‌تواند مقدار مبرد ورودی به اواپراتور را به‌درستی تنظیم کند. این موضوع باعث میشود تا هوای خروجی از دریچه کولر خودرو به تناوب گرم یا سرد شود.
از کار افتادن سیستم کولر خودرو
عدم توجه به نشانه‌های ذکر شده برای خرابی شیر انبساط در طولانی مدت باعث ایجاد فشار به قسمت‌های دیگر سیستم کولر خودرو میشود و در نهایت سیستم تهویه مطبوع را از کار می‌اندازد.
نشانه‌های خرابی خشک کن کولر خودرو چیست ؟
زمانی که خشک‌کن عملکرد درستی ندارد باعث میشود تا قطعات دیگر موجود در سیستم تهویه مطبوع نیز عملکرد درستی نداشته باشند. بنابراین عدم عملکرد درست خشک‌کن می‌تواند باعث خرابی قسمت‌های دیگر سیستم تهویه مطبوع شود. نشانه‌هایی که باعث می‌شوند به عدم کارکرد درست خشک‌کن پی ببریم را در ادامه این مطلب از مجله فرادرس شرح می‌دهیم.
نشتی مبرد
نشتی مبرد یکی از مواردی است که ممکن است به دلیل خرابی خشک‌کن باشد. به دلیل اینکه خشک‌کن مبرد را در خود نگه می‌دارد، بنابراین نشتی مبرد از خشک‌کن نسبت به قسمت‌های دیگر احتمال بیشتری دارد. همان‌طور که نشتی مبرد از قسمت‌های دیگر نیز علاوه بر عدم کارکرد درست سیستم می‌تواند به کمپرسور کولر آسیب بزند، نشتی از خشک‌کن نیز زیان‌های مشابهی را به سیستم کولر وارد میکند.
صدای تق تق
برخی از صداهای غیر عادی همانند صدای تق تق می‌تواند به دلیل خرابی خشک‌کن باشد. این صداهای غیر عادی ممکن است به دلیل خرابی قسمت‌های داخلی خشک‌کن باشد. صدای تق تق از خشک‌کن ممکن است به دلیل لقی اتصالات مربوطه و عدم سفتی مناسب در مجموعه باشد. این موضوع نیز برای جلوگیری از آسیب بیشتر به مجموعه نیاز دارد تا هر چه سریعتر رفع عیب شود.
سرمایش کم کولر خودرو
سرمایش کم کولر ماشین می‌تواند به دلیل خرابی خشک‌کن باشد. در این حالت اگر در خشک‌کن نشتی وجود داشته باشد، با کم شدن مقدار مبرد موجود بر میزان سرمایش کولر تأثیر می‌گذارد. از طرفی دیگر با توجه به اینکه عدم کارکرد درست خشک‌کن باعث افزایش رطوبت و آلودگی در سیستم کولر میشود که این موضوع باعث گرفتگی در قسمت‌های مختلف میشود و در نهایت باعث سرمایش کم کولر ماشین میشود.
علائم خرابی اواپراتور کولر خودرو چیست ؟
خرابی اواپراتور دارای علائمی همانند بوی کپک، عدم سرمایش مطلوب و نوسان جریان هوای گرم و سرد است. برخی از این خرابی‌ها مربوط به سنسور دمای نصب شده بر روی اواپراتور است که عدم کارکرد درست آن می‌تواند مشکلاتی را در سیستم تهویه مطبوع ایجاد کند. اواپراتور کولر ماشین در پشت داشبورد قرار دارد و برای تعویض آن باید داشبورد خودرو باز شود.
اواپراتور همانند رادیاتوری است که در آن مبرد با دمای پایین قرار دارد و هنگامی که فن دمنده جریان هوای گرم را از اواپراتور عبور می‌دهد، جریان هوا در برخورد با اواپراتور خنک میشود و دمای داخل کابین را کاهش می‌دهد. در ادامه این مطلب از مجله فرادرس برخی از علائم خرابی اواپراتور کولر را شرح می‌دهیم.
نوسان باد گرم و سرد
یکی از دلایلی که باعث ایجاد باد گرم و سرد به‌طور متناوب در خودرو میشود، خرابی سنسور دمای اواپراتور است. با خرابی این سنسور، ECU اطلاعات اشتباهی از دمای اواپراتور دریافت میکند. بنابراین فرمان‌هایی که به قسمت‌های مختلف سیستم تهویه مطبوع همانند کمپرسور می‌دهد نیز با خطا مواجه میشود.
نشتی اواپراتور و علائم مربوطه
یکی از خرابی‌هایی که ممکن است برای اواپراتور ایجاد شود، نشتی مبرد از آن است. مبرد در کل سیستم کولر جریان دارد. در صورتی که مبرد هنگام عبور از اواپراتور از آن خارج شود، کل سیستم کولر دچار اختلال میشود. این نشتی از اواپراتور دارای علائمی است که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.
عدم سرمایش یا کاهش خنکی باد کولر
هنگامی که کولر باد گرم می‌زند یا خوب خنک نمی‌کند می‌تواند به علت نشتی مبرد از اواپراتور باشد. در صورتی که اواپراتور نشتی داشته باشد، به دلیل ایجاد اختلال در سیستم تهویه مطبوع، سیستم کولر سرمایش مورد انتظار را تأمین نمی‌کند. در این حالت هر اندازه نشتی اتصالات مربوطه بیشتر باشد، خنکی باد کولر کمتر میشود.
استشمام بوی ناخوشایند از کولر خودرو
در صورت نشتی مبرد از اواپراتور بوی خاصی در اتاق خودرو استشمام میشود. این بو در حالتی که کولر خودرو را روشن می‌کنیم، بیشتر احساس میشود.
عدم کارکرد کمپرسور کولر خودرو
هنگامی که نشتی از اواپراتور یا دیگر قسمت‌های سیستم کولر وجود داشته باشد، با توجه به اینکه فشار مبرد داخل سیستم پایین می‌آید، کمپرسور از کار می‌افتد.
جمع بندی
در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس اصول عملکرد سیستم کولر اتومبیل را شرح دادیم و توضیحاتی درباره سیکل کولر خودرو بیان کردیم. سپس قطعات کولر خودرو را معرفی کردیم و هر کدام از این قطعات را توضیح دادیم. با توجه به اینکه برخی از عیوب سیستم تهویه مطبوع مشکلات متداولی هستند، بنابراین در ادامه این عیوب متداول در کولر ماشین را شرح دادیم.
سپس دلایلی که باعث میشود تا کولر باد گرم بزند را توضیح دادیم و علائم خرابی کولر را شرح دادیم. کولر خودرو دارای اجزای مختلفی همانند کمپرسور، کندانسور و اواپراتور است. هر کدام از این قسمت‌ها در صورتی که عملکرد درستی نداشته باشند، باعث میشود تا سیستم تهویه مطبوع به‌طور کلی کارکرد درستی نداشته باشد. بنابراین دانستن علائم خرابی هر کدام از این اجزا برای رفع ایراد سیستم تهویه مطبوع از اهمیت بالایی برخوردار است.
با توجه به این موضوع در ادامه مطلب علائم خرابی کمپرسور کولر و نحوه تشخیص کمپرسور خراب را شرح دادیم. سپس دلایل خرابی کندانسور کولر و نشانه‌های خرابی کندانسور را بیان کردیم. سپس نشانه‌های خرابی شیر انبساط و خشک‌کن را توضیح دادیم. در پایان نیز علائم خرابی اواپراتور کولر را بیان کردیم.
