محاسبه درصد آزمون | درصد گیری در کنکور و تست — به زبان ساده

داوطلبان آزمون‌های مختلف معمولاً تمایل دارند پس از آزمون برآوردی از عملکرد خود داشته باشند. در آزمون‌های تستی، نتایج عملکرد داوطلبان برحسب درصد بیان می‌شود و نحوه درصد گیری هر آزمون با توجه به قوانین و قواعدی که برای آن وضع شده است، با آزمون‌های دیگر متفاوت است. در آزمون‌های تستی، دو روش کلی برای درصد گیری هر درس وجود دارد. در روش اول پاسخ اشتباه جریمه‌ای ندارد و مبنای درصد گیری تعداد پاسخ‌های صحیح است. اما در روش دیگر، که رایج‌تر نیز هست، برای هر پاسخ غلط نمره منفی در نظر گرفته می‌شود و سپس درصد گیری انجام می‌شود. نمره منفی یک جواب غلط معمولاً یک‌سوم نمره مثبت جواب درست است. در این مطلب از مجله فرادرس، این روش‌های درصد گیری را با مثال بررسی می‌کنیم.

درصد گیری بدون نمره منفی

در برخی آزمون‌های چندگزینه‌ای، انتخاب گزینه اشتباه تأثیر منفی بر درصد گیری ندارد و تأثیر آن مانند سؤالاتی است که پاسخ آن‌ها داده نشده است.

فیلم آموزش اکسل – ابزارهای کاربردی Excel در فرادرس

کلیک کنید

در این موارد، کافی است تعداد پاسخ‌های صحیح را بر تعداد کل سؤالات تقسیم و نتیجه را در ۱۰۰ ضرب کنیم تا درصد آن درس به دست آید:‌

مثال درصد گیری بدون نمره منفی

فرض کنید دانش‌آموزی در کنکور آزمایشی شرکت کرده و نتیجه آزمون دروس تخصصی او مطابق جدول زیر است. با توجه به این نکته که آزمون نمره منفی ندارد، درصد دروس مختلف را محاسبه کنید. مجموع سؤالات ریاضیات، فیزیک و شیمی، به ترتیب ۵۵، ۴۵ و ۳۵ است.

حل: با توجه به اینکه جواب‌های اشتباه نمره منفی ندارند، برای درصد گیری دروس از فرمول بالا استفاده می‌کنیم.

درصد درس ریاضیات به صورت زیر به دست می‌آید:

درصد درس فیزیک نیز برابر است با:

و در نهایت، درصد شیمی به شکل زیر محاسبه می‌شود:

همان‌گونه که مشخص است، تنها تعداد جواب‌های صحیح در درصد تأثیر دارند و اگر جوابمان غلط باشد، گویی آن را جواب نداده‌ایم. بنابراین، در آزمون‌هایی که نمره منفی ندارند، توصیه می‌شود در صورتی که در مدیریت زمان دچار مشکل نشویم، گزینه‌ای را بدون پاسخ نگذاریم، زیرا حتی اگر جواب ما غلط باشد، تأثیری در درصد آن درس نخواهد داشت.

درصد گیری با نمره منفی

در اغلب آزمون‌های چندگزینه‌ای، برای اینکه داوطلبان گزینه‌ها را به صورت شانسی انتخاب نکنند و اعتبار آزمون خدشه‌دار نشود، به جواب‌های غلط نمره منفی اختصاص می‌یابد. تأثیر این نمره منفی می‌تواند یک‌چهارم، یک‌سوم، یک‌دوم یا حتی برابر با تأثیر سؤالات مثبت باشد. با اینکه این تأثیر به طراح آزمون بستگی دارد، اما معمولاً تأثیر جواب غلط در آزمون‌های مختلف چهارگزینه‌ای از قبیل کنکور، یک‌سوم جواب صحیح است و اصطلاحاً می‌گوییم نمره منفی آزمون یک‌سوم است.

فیلم آموزش آمار و احتمال مهندسی در فرادرس

کلیک کنید

اما درصد گیری آزمون‌هایی با نمره منفی چگونه انجام می‌شود؟ محاسبه درصد این آزمون‌ها در واقع نوعی میانگین‌گیری وزن‌دار است که ضریب جواب‌های صحیح آن با ضریب جواب‌های غلط تفاوت دارد و سه برابر است. این یعنی ضریب جواب‌های صحیح سه برابر جواب‌های غلط است و البته ضریب جواب‌های غلط منفی است. به بیان ساده‌تر، اگر جواب سؤالی صحیح باشد، نمره یا ضریب ۳ می‌گیرد و به جواب غلط نمره یا ضریب ۱- می‌دهیم. از فرمول زیر برای محاسبه درصد با نمره منفی استفاده می‌کنیم:

در واقع اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، تعداد سؤالات را سه برابر کرده‌ایم و به ازای هر جواب صحیح، سه امتیاز مثبت و برای هر جواب غلط یک امتیاز منفی در نظر گرفته‌ایم و در نهایت، مجموع جواب‌های وزن‌دار مثبت و منفی را بر سه برابر تعداد کل سؤالات تقسیم کرده و درصد را محاسبه می‌کنیم.

مثال درصد گیری با نمره منفی

مثال قبل را در نظر بگیرید که در آن، درصدها را برای سه درس ریاضیات، فیزیک و شیمی بدون نمره منفی بررسی کردیم. اما در این مثال فرض می‌کنیم آزمون نمره منفی دارد و تأثیر منفی جواب غلط یک‌سوم تأثیر جواب صحیح است.

در این صورت، درصد ریاضی برابر خواهد بود با:

درصد فیزیک نیز با درنظر گرفتن نمره منفی برای جواب‌های غلط، به صورت زیر محاسبه می‌شود:

در نهایت، درصد گیری درس شیمی به شکل زیر خواهد بود:

در جدول زیر، نتایج دو مثال را آورده‌ایم. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، جدول نتایج جالبی را نشان می‌دهد. با احتساب نمره منفی، درصد نهایی هر درس نسبت به حالتی که نمره منفی در نظر گرفته نشده، کاهش یافته است. مقدار این کاهش با افزایش تعداد پاسخ‌های غلط متناسب است؛ یعنی هرچه تعداد جواب‌های اشتباه بیشتر باشد، درصد بیشتر کاهش می‌یابد.

از این موضوع می‌توان چنین نتیجه گرفت که در آزمون‌هایی با نمره منفی،‌ اگر به جواب سؤالی شک دارید، از پاسخ دادن به آن خودداری کنید.