نوشتن تاریخ به عربی — به زبان ساده + مثال و تمرین

نوشتن تاریخ به عربی نیازمند دانستن سه موضوع است: اعداد، روزهای هفته و ماههای سال به عربی. پیش از این درباره اعداد در عربی صحبت کردیم. اما در این نوشته میخواهیم نحوه صحیح گفتن تاریخ به زبان عربی را با یکدیگر مرور کنیم. به همین خاطر ابتدا باید روزهای هفته و ماهها را با هم مرور کنیم و سپس به سراغ بیان تاریخ برویم. همچنین با استفاده از تمرینهای پایانی میتوانیم دانستههایمان را درباره این مبحث بسنجیم.
تاریخ را باید بلند بخوانیم
یاد گرفتن عدد در هر زبانی، در دسته بامزهترین و تفریحیترین موضوعات یادگیری در آن زبان جدید به حساب میآید. اما هر قدر هم به یک زبان مسلط باشیم، هنگام خواندن متنی به آن زبان، وقتی به عددها برسیم، ناخودآگاه همه آنها را به زبان مادری خودمان میخوانیم.
این کار پدیدهای است که تمامی زبانآموزها در دنیا انجام میدهند. چاره کار این است که برگردیم و با کمی تمرکز بیشتر، یک بار دیگر آن عددها را به همان زبانی بخوانیم که متن نوشته شده است.
برای به دست آوردن نتیجه بهتر، باید تاریخ و اعداد را نه در دل خودمان، بلکه با صدای بلند و در حالتی که لب و دهانمان تکان میخورد، آنها را بخوانیم و تلفظ کنیم. برای گفتن تاریخ به زبان عربی، ابتدا باید اعداد را بدانیم. بعد روزهای هفته را یاد بگیریم. اسامی ماههای عربی را در دو تقویم سامی و هجری قمری یاد بگیریم و سپس به سراغ تلفظ سالها برویم.
نوشتن تاریخ به عربی
این قسمت آسانترین بخش از یادگیری بیان تاریخ به زبان عربی است. چرا که تفاوت چندانی با زبان فارسی ندارد و اسلوب نوشتن از راست به چپ برای ما ایرانیها مشکل خاصی ایجاد نمیکند. در صورتی که چنین موضوعی برای انگلیسی زبانها و سایر زبانهایی که عموما از چپ به راست مینویسند میتواند مشکلزا باشد.
در بسیاری از کشورهای عربی از اسلوب تاریخ میلادی استفاده میشود. چون تقویم میلادی به عنوان تقویم رسمی کشورشان انتخاب شدهاست. با این حال برخی سالهای میلادی را با اعداد عربی که شبیه اعداد فارسی است مینویسند. به مثال زیر توجه کنید.
۲۰۱۹/۲/۱۵
15/2/2019
در تقویم قمری و آرامی که همچنان در برخی از کشورهای عربزبان مرسوم است، ترتیب نوشتن به همین شیوه است. حالا وقت آن رسیده که بلند خواندن تاریخ به زبان عربی را مرحله به مرحله شروع کنیم تا کلیت آن را یاد بگیریم.

بلند خواندن سالها به عربی
وقتی تسلط کافی به خواندن عددها در زبان عربی داشته باشید، خواندن عدد مختص به سالها کاری راحت است. همانند زبان فارسی، عددهای عربی «واو» عطف دارند و هنگام به کاربردن اعداد به این موارد دقت کنیم. برای اشاره به دو رقم آخر سالها میتوانیم از شکل ساده اعداد با یکان و دهگان کمک بگیریم. به مثالهای زیر توجه کنید.
سال پنجاه و پنج
سَنَةَ خَمْسْ و عِشرونْ
(در این مثال چون کلمه سنة مونث است از شکل مذکر خمس استفاده کردهایم.)
سال نود و نه
سَنَةَ تِسْعْ و تِسعونْ
(همانطور که میبینید و در مبحث اعداد توضیح دادهایم، هنگام خواندن اعداد دو رقمی اول باید یکان و سپس دهگان را تلفظ کنیم.)
در مواقعی نیز ممکن است نیاز باشد از شکل بلند سالها استفاده شود. در چنین مواردی باید به سراغ قواعد اعداد چهار رقمی و نحوه بیانها برویم. قواعد بیان این اعداد همانند زبان فارسی به این ترتیب است «هزارگان، صدگان، یکان و دهگان». برای درک بهتر این توضیحات به مثال زیر توجه کنید.
سال ۱۹۵۶
سَنَةَ أَلْفْ و تِسعَمِئَةْ و سِتْ و خَمسینْ
در سال ۱۹۲۵
فِي العامِ أَلْفْ و تِسْعْمِئَةْ و خَمسَةْ و عِشرینْ
۲۰۲۳
أَلفانْ و ثَلاثْ و عِشرونْ
ما الان در سال ۱۴۴۴ قمری هستیم. که به این ترتیب خوانده میشود: ألف و أربعمئة و أربع و أربعون. بعد از مبحث سالها نوبت به یاد گرفتن ماههای عربی میرسد که در ادامه به آن میپردازیم.

بلند خواندن ماهها به زبان عربی
برای مبحث ماهها بهتر است از تقویم میلادی، که یک تقویم فراگیر در اکثر کشورهای عربزبان است یاد کنیم. در زبان فارسی، معیار ما برای تلفظ ماههای میلادی، تلفظ آنها به زبان فرانسه است. مثلا ماه آگوست را در زبان فارسی به نام «اوت» میشناسیم. اما در زبان عربی تلفظ ماههای میلادی همان تلفظی است که در زبان خودشان مرسوم است. برای دانستن این تلفظها بهتر است به جدول زیر توجه کنید.
جدول اسم ماههای میلادی به زبان عربی | |
عربی | میلادی |
يناير | January |
فبراير | February |
مارس | March |
أبريل | April |
مايو | May |
يونيو | June |
يوليو | July |
أغسطس | August |
سبتمبر | September |
أكتوبر | October |
نوفمبر | November |
ديسمبر | December |
این تقویم بر اساس تقویم میلادی است که نام دیگر آن «تقویم گریگوری» است. امور تجاری در کشورهای عرب معمولا بر اساس همین تقویم انجام میشود. همانطور که در جدول مشاهده میکنید، تلفظ نام این ماهها تفاوت چندانی با شکل میلادی آنها ندارد.
اما در برخی کشورها ممکن است همین ترتیب ماهها اما با اسامی دیگری مورد استفاده قرار بگیرد. تقویم آرامی که در برخی کشورهای عربی استفاده میشود (مثل ترکیه، لبنان و کشورهای شمال آفریقا) از جمله این تقویمهاست. پیش از این با برخی از اسامی این ماهها در اشعار فارسی و ترجمه اشعار عربی مواجه شدهایم. اما برای دانستن نام کامل این ماهها در تقویم آرامی بهتر است به جدول زیر توجه کنید.
جدول اسم ماهها در تقویم آرامی | |
آرامی | میلادی |
كانون الثاني | January |
شباط | February |
آذار | March |
نيسان | April |
أيار | May |
حزيران | June |
تموز | July |
آب | August |
أيلول | September |
تشرين الأول | October |
تشرين الثاني | November |
كانون الأول | December |
ملاک همسانی این ماهها با ماههای میلادی هماهنگی آنها با فصلها است. در کنار تقویم باید از تقویم هجری قمری و ماههای آن نیز یاد کنیم. در این جدول برخلاف دو جدول قبلی، ماههای قمری صرفا بر اساس ترتیب آنها در سال با تقویم میلادی هماهنگ شدهاست. یعنی زمانی که ژانویه به عنوان برج یک سال میلادی شناخته میشود، محرم نیز برج یک تقویم قمری و نخستین ماه این تقویم است. برای درک بهتر به جدول توجه کنید.
جدول ترتیب ماههای قمری | |
قمری | میلادی |
محرم | January |
سفر | February |
ربيع الأول | March |
ربيع الثاني | April |
جمادي الأول | May |
جمادى الثاني | June |
رجب | July |
شعبان | August |
رمضان | September |
شوال | October |
ذو القعدة | November |
ذو الحجة | December |

بلند خواندن روزهای هفته به عربی
در این قسمت میتوانیم نفسی تازه کنیم. چرا که مبحث پیش رو چندان از زبان فارسی جدا نیست. آخرین روز هفتهما فارسی زبانها با آخر هفته کشورها عربی یکی است. همچنین روزهای یکشنبه تا پنجشنبه نیز بر اساس چینش عددی آنها در هفتههای عربی وجود دارد. مهمترین تفاوت در تلفظ نام شنبه است که تمامی این موارد را میتوانید در جدول زیر مشاهده کنید.
روزهای هفته به زبان عربی | |
فارسی | عربی |
شنبه | السبت |
یکشنبه | الأحد |
دوشنبه | الإثنين |
سهشنبه | الثلاثاء |
چهارشنبه | الأربعاء |
پنجشنبه | الخميس |
جمعه | الجمعة |
بیان کردن تاریخ به عربی
گفتن تاریخ در عربی از جمله مواردی است که بر خلاف توضیحات بالا ساده و سرراست است. برای این کار اول از همه باید به اعداد ترتیبی در زبان عربی مسلط باشیم. اعداد ترتیبی به اعدادی میگویند که برای اشاره به مقام و مرتبه و رتبه و تقدم و تاخر از آنها استفاده میشود.
مهمترین نکته اعداد ترتیبی در این است که بر وزن «فاعل» ساخته میشود. تنها استثنایی که این اعداد دارند عدد ترتیبی اول است که بر وزن فاعل ساخته نشده است. برای مشاهده اعداد ترتیبی از یک تا ۱۰ به جدول زیر توجه کنید.
جدول اعداد ترتیبی در عربی | |
فارسی | عربی |
اول | الأول |
دوم | الثاني |
سوم | الثالث |
چهارم | الرابع |
پنجم | الخامس |
ششم | السادس |
هفتم | السابع |
هشتم | الثامن |
نهم | التاسع |
دهم | العاشر |
بنابراین گفتن اینکه «امروز چندم است؟» در زبان عربی آسان است. برای درک بهتر به مثالهای زیر توجه کنید.
اول آوریل
أَلأَوَّلُ مِنْ إِبْریلْ
بیست و نهم فوریه
التّاسِعْ و العِشرونْ مِن فِبرایِرْ
پنجم ماه می
الخامِسْ مِنْ مایو
هشتم نوامبر
الثّامِنْ مِنْ نوفِمبِرْ
گفتن تاریخ روزی که در آن قرار داریم نیازمند یاد گرفتن برخی از اصطلاحات عربی است. به طور مثال وقتی بخواهیم تاریخ امروز رو بگوییم باید قبل از گفتن عدد تاریخ یا روزهای هفته باید از اصطلاح، «ألیوم هو...» استفاده کنیم. به مثال زیر توجه کنید.
امروز بیست و سوم فوریه است.
أَلیَوْمُ هُوَ الثّالِثْ و العِشرونْ مِنْ فِبرایِرْ
در مدلی دیگری میتوانیم از جمله «ألیوم کان....» استفاده کنیم. این اصطلاح برای مواقعی است که روز تقریبا به پایان رسیده اما از تاریخ آن بیخبر بودیم. به مثالهای زیر توجه کنید.
امروز سوم اکتبر بود.
أَلیَوْمُ کانَ الثالثْ مِن أُکتوبِرْ.
امروز بیست و هفتم تموز بود.
أَلیَوْمْ کان السابِعْ و العِشرونْ مِن تَموزْ.
امروز شانزدهم محرم بود.
أَلیَوْم کان السادِسْ عَشَرْ مِن مُحَرَّمْ.

در مرحله بعد میتوانیم از روزهای هفته هم در گفتن تاریخ استفاده کنیم. در این مورد ابتدا باید به روز هفته، تاریخ روز و سپس ماه اشاره کنیم. برای درک بهتر به مثالهای زیر توجه کنید.
امروز سهشنبه بیست و هفتم ژانویه است.
أَلیَوْمْ الثَلاثَاءْ، السابِعْ و العِشرونْ مِن یِنایِرْ.
امروز پنجشنبه سیزدهم رجب بود.
أَلیَوْمْ کانَ الخَمیسْ، الثالِثْ عَشَرْ مِنْ رَجَبْ.
امروز شنبه، هشتم شباط است.
أَلیَوْمْ السِّبتْ، الثامِنْ مِن شُباطْ.
حالا اگر بخواهیم سال را نیز به موارد اعلام تاریخ اضافه کنیم چطور باید آن را بیان کنیم؟ خیلی ساده، تمامی موارد بالا بر اساس اولویت حفظ میکنیم و پس از گفتن ماه، به سراغ بیان سال میرویم. فقط باید دقت کنیم که پیش از گفتن آن از اصطلاح «من العام....» کمک بگیریم. به مثالهای زیر توجه کنید.
امروز شنبه، بیست و سوم فوریه سال ۲۰۱۹ است.
أَلیَوْمْ أَلسِّبْتْ، الثالِثْ و العِشرون مِنْ فِبرایِرْ مِنَ العامِ أَلفَیْنْ تِسعَةْ و عَشَرْ.
امروز چهارشنبه بیست و چهارم می سال ۲۰۲۳ است.
أَلیَوْمْ الأَربِعاءْ، الرابِعْ و العِشرون مِنْ مایو مِنَ العام أَلفَيْنْ و ثَلاثَةْ و عِشرینْ.
امروز جمعه پنجم ماه مارس سال ۱۹۸۷ است.
أَلیَوْمْ الجُمُعَهْ، الخامِسْ مِن مارْسْ مِنَ العامِ أَلْفْ و تِسعَمِئَةْ و رابِعَةْ و تِسعِینْ.
امروز دوشنبه نوزدهم آگوست سال ۱۴۹۰ بود.
أَلیَوْمْ کان الإِثْنَیْنْ التاسِعْ عَشَرْ مِن أُغوستُسْ مِنَ العامْ أَلْفْ و أَربَعَمِئَةْ و تِسعِینْ.
اصطلاحات مهم دیگر در زمینه تاریخ در عربی
حالا که روز و تاریخ و سال را یاد گرفتیم، بهتر است به سراغ سوالات و جملاتی برویم که عربزبانها با استفاده از آنها مقصود و منظورشان از روز و تاریخ را بیان میکنند. بهتر است به مثالهای زیر توجه کنید.
هَلْ یِمکِنُنا اللِقاءْ یَوْمُ الثَلاثاءْ المُقبِلْ؟
آیا امکان دارد که روز سهشنبه آینده با هم دیدار کنیم؟
در این مثال با اصطلاح آینده در تاریخ عربی آشنا میشویم. روزهای آینده با کلمه «مقبل» قابل شناسایی است. برای اشاره به موضوعی که در گذشته انجام و پایان یافته نیز باید از کلمه ماضی استفاده کنیم. به مثال زیر توجه کنید.
ذَهبَتُ إِلی روما الشَهرِ الماضِي.
ماه گذشته به روم رفتم.
هر قدر هم که برای گفتن تاریخ و ساعت به تلفن همراهمان متکی باشیم، باز هم موقعیتهایی پیش خواهد آمد که بخواهیم درباره تاریخ و ساعت با فرد دیگری صحبت کنیم. در ادامه چند جمله و اصطلاح دیگر در این زمینه آمده که میتواند مفید باشد.
أَیَّ یومٍ هُوَ الغَدْ؟
فردا چه روزی است؟ (فردا چند شنبه است؟)
في أَیِّ یومٍ یَبدَأْ رَمِضانْ هَذَةْ السِنَةْ؟
در کدام روز ماه رمضان شروع میشود؟
یَبْدَأْ رَمِضانْ یَوْمُ الأَحَدْ في الخامِسْ مِن مایو.
ماه رمضان در روز یکشنبه پنجم ماه می شروع میشود.

سوالات متدوال درباره تاریخ در عربی
در این بخش به برخی سوالات پر تکرار درباره تاریخ به زبان عربی به اختصار پاسخ میدهیم.
شنبه در زبان عربی چگونه خوانده میشود؟
برای گفتن شنبه در زبان عربی باید از کلمه «السبت» استفاده کنیم.
چند نوع تقویم در کشورهای عرب زبان مورد استفاده قرار میگیرد؟
اکثر کشورهای عربزبان از تقویم میلادی برای تاریخ رسمی خود استفاده میکنند. برخی از کشورهای خاورمیانه نیز از تقویمهای آرامی و هجری قمری نیز در کنار این تقویم استفاده میکنند.
تمرین مبحث تاریخ در عربی
برای ارزیابی عملکرد خود در رابطه با «تاریخ در عربی»، میتوانید از تمرینهایی که در ادامه در اختیار شما قرار گرفته است استفاده کنید. تمرین شامل ۱۰ سوال تشریحی است. در هر تمرین باید جملههای فارسی که شامل عدد و تاریخ است، به زبان عربی ترجمه کنید. پس از پاسخ به تمامی سوالهای میتوانید با استفاده از گزینه «جواب» به درستی یا نادرستی پاسخهایتان پی ببرید و آنها را تصحیح کنید. همچنین با استفاده از این تمرینها میتوانید بفهمید که در کدام بخش ضعف بیشتری دارید و در همان زمینه تمرینهای بیشتری را انجام بدهید.
تاریخهای داده شده را به زبان عربی بنویسید.
سوال ۱: امروز سهشنبه هجدهم مارس سال ۲۰۲۳ است.
سوال ۲: امروز چه روزی بود؟
امروز بیست و پنجم ماه تشرین الأول از سال ۱۴۴۴ بود.
سوال ۳: امروز هشتم ماه نوامبر از سال ۱۹۸۷ است.
سوال ۴: تاریخ تولدت چه روزی بود؟
تولدم روز نوزدهم ژانویه سال ۲۰۰۵ بود.

سوال ۵: تاریخ آغاز سال جدید قمری اول محرم سال ۱۴۴۵ است.
سوال ۶: امروز چه روزی است؟
امروز سه شنبه چهارم ماه آذار است.
سوال ۷: آیا ممکن است چهارشنبه سیزدهم ماه بعد یکدیگر را ببینیم؟
سوال ۸: کی به دانشگاه رفتی؟
هشتم ماه قبل به دانشگاه رفتم.
سوال ۹: امروز شنبه بیست و یکم ماه آگوست است.
سوال ۱۰: امروز دوشنبه نوزدهم ماه شوال است.
جمعبندی
همانند دیگر زبانها یاد گرفتن و بیان کردن تاریخ در عربی نیازمند تمرین و تکرار است. این تمرین، زمانی جواب میدهد که با رسیدن به اعداد تاریخ، روزهای هفته، ماه و سال آنها را در دل خودمان، بلکه با صدای بلند بخوانیم و بگوییم.
هر قدر متنهای عربی مربوط به تاریخ عربی را بیشتر بخوانیم، تسلطمان بر این موضوع بیشتر میشود. در چنین حالتی میتوان امیدوار بود که با افزایش تمرین، بیان تاریخ به زبان عربی نیز همچون زبان فارسی به یکی از مهارتهای ناخودآگاه ما تبدیل شود.
همچنین پیدا کردن فردی که زبان مادریاش عربی است و تلاش برای برقراری ارتباط با او میتواند یکی دیگر از قدمهای مهم و مفید در این زمینه باشد. به طور خلاصه، سختترین کارهای دنیا هم اگر به صورت مستمر و مفید انجام شود، به مرور زمان تبدیل به یکی از آسانترین کارها برای ما میشود. پس باید از هر فرصتی برای تکرار و تمرین در این زمینه استقبال کنیم و به سراغ آن برویم.