فرادرس
عیار بتن چیست و چه کاربردی دارد؟ | به زبان ساده
بتن، پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که از ترکیب آب، سیمان و سنگدانه (شن و ماسه) ساخته می‌شود. مقاومت فشاری، مهمترین ویژگی بتن سخت شده به حساب می‌آید. این ویژگی معمولا به عنوان معیاری برای ارزیابی اولیه کیفیت بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. «عیار بتن» (Grade of Concrete)، حداقل مقاومت فشاری مورد نیاز بتن برای ساخت یک سازه بتنی را تعیین می‌کند. در این مقاله، به معرفی، نحوه انتخاب و دسته‌بندی عیارهای مختلف بتن می‌پردازیم.
عیار بتن چیست؟
عیار بتن، حداقل مقاومت فشاری 28 روزه مورد نیاز برای ساخت یک سازه بتنی است. این عیار به صورت ترکیب حرف انگلیسی M (ابتدای کلمه Mixture به معنی مخلوط) با عدد مقاومت مورد نیاز (بر حسب مگاپاسکال) نمایش داده می‌شود. به عنوان مثال، عیار بتنی با مقاومت فشاری 20 مگاپاسکال، M20 است. هر عیار بتن دارای طرح اختلاط مختص به خود است. به عنوان مثال، برای بتن M20 طرح اختلاط 1:1.5:3 برای نسبت ماسه:شن:سیمان در نظر گرفته می‌شود. این طرح اختلاط‌های مخصوص بر مبنا چندین آزمایش به دست آمده‌اند.
انتخاب عیار مناسب برای سازه بتنی
عیار بتن بر اساس الزامات طراحی سازه مورد نظر انتخاب می‌شود. به طور کلی، دو نوع طرح اختلاط اسمی و طراحی برای بتن وجود دارد.
- طرح اختلاط اسمی: طرح از پیش تعیین شده‌ای است که معمولا برای ساخت و سازه‌های کوچک مقیاس و ساختمان‌های مسکونی کوچک (پروژه‌هایی با مصرف پایین بتن) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به کارگیری طرح اختلاط اسمی، ضریب اطمینان کافی را به همراه خواهد داشت. این موضوع، از کنترل کیفیت مداوم و رخ دادن مشکلات عمومی در حین ساخت و ساز جلوگیری می‌کند.
- طرح اختلاط طراحی: در این نوع طرح اختلاط، نسبت مواد تشکیل دهنده بتن از طریق آزمایش‌های مختلف به دست می‌آید. طرح اختلاط طراحی نیازمند کنترل کیفیت مناسب در حین انتخاب مواد، مخلوط کردن، انتقال و جانمایی بتن است. طرح اختلاط بتن در این حالت بر مبنای مواد در دسترس و مسائل اقتصادی موجود (در پروژه‌های بزرگ مقیاس) انتخاب می‌شوند.
بنابراین در سازه‌های بتنی کوچک، معمولا استفاده از طرح اختلاط اسمی متناسب با عیارهای M15 تا M25 و برای سازه‌های بتنی بزرگ که مقاومت بالایی نیاز دارند نیز به کارگیری طرح اختلاط طراحی متناسب با عیارهای M30 به بالا توصیه می‌شود.
دسته‌بندی عیار بتن بر حسب کاربرد
معمولا از عیار M15 برای ساخت بتن معمولی و از حداقل عیار M20 برای ساخت بتن مسلح استفاده می‌شود. در جدول زیر، تقسیم‌بندی عیار بتن به همراه طرح اختلاط و مقاومت معادل آن آورده شده است.
| عیار بتن | طرح اختلاط (نسبت ماسه:شن:سیمان) | کاربرد |
| عیار بتن معمولی | ||
| M5 | 1:5:10 | فراهم کردن یک سطح یکنواخت برای پی بتنی به منظور جلوگیری از تماس مستقیم خاک و پی (بتن مگر) |
| M7.5 | 1:4:6 | فراهم کردن یک سطح یکنواخت برای پی بتنی به منظور جلوگیری از تماس مستقیم خاک و پی (بتن مگر) |
| M10 | 1:3:6 | ساخت جاده، پی دیوار، تسطیح و غیره (بتن معمولی) |
| M15 | 1:2:4 | ساخت جاده، زیرسازی، تسطیح و غیره (بتن معمولی) |
| M20 | 1:1.5:3 | ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و غیره (بتن مسلح) |
| عیار بتن استاندارد | ||
| M25 | 1:1:2 | ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و غیره (بتن مسلح) |
| M30 | طراحی | ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و غیره (بتن مسلح) |
| M35 | طراحی | ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و غیره (بتن مسلح) |
| M40 | طراحی | ساخت شاه تیر بتنی پیش تنیده، لارده، تیر، ستون، زیرسازی و غیره (بتن مسلح) |
| M45 | طراحی | ساخت سازه‌های مسلح از جمله آزادراه، جاده، بتن پیش تنیده، ستون، تیر پیش تنیده و غیره (بتن مسلح) |
| عیار بتن با مقاومت بالا | ||
| M50 | طراحی | ساخت آزادراه، جاده، شاه تیر بتنی پیش تنیده، ستون تقویت شده، تیر پیش تنیده و غیره (بتن مسلح) |
| M55 | طراحی | شاه تیر و پایه پل پیش تنیده (بتن مسلح) |
| M60 | طراحی | ساخت ساختمان‌های بسیار بلند، پل‌های طویل، روکش‌های فوق نازک و غیره (بتن مسلح) |
| M65 | طراحی | ساخت ساختمان‌های بسیار بلند، پل‌های طویل، روکش‌های فوق نازک و غیره (بتن مسلح) |
| M70 | طراحی | ساخت ساختمان‌های بسیار بلند، پل‌های طویل، روکش‌های فوق نازک و غیره (بتن مسلح) |
توجه داشته باشید که بخش عددی عیار بتن همان حداقل مقاومت فشاری 28 روزه مورد نیاز بر حسب مگاپاسکال است.
کلا در ترجمه منظور نویسنده رو درست متوجه نشدید. عیار بتن با مقاومت فشاری مشخصه بتن خیلی فرق داره.
منظور از عیار بتن مقدار سیمان مصرفی بر حسب کیلوگرم در واحد حجم بتن می باشد . اصلاح شود.
سلام و وقت بخیر؛
کاملا درست است. در منابع فارسی، منظور از «عیار بتن»، مقدار سیمان مصرفی بر حسب کیلوگرم در واحد حجم بتن است. با این وجود، تمام منابع انگلیسی، از این اصطلاح (Concrete Grade) برای کلاس‌بندی بتن بر اساس مقاومت 28 روزه استفاده می‌کنند.
از همراهی شما با مجله فرادرس سپاسگزاریم.