فرادرساستارتاپ یونیکورن چیست؟ – هر آنچه باید بدانید
در دنیای کسب و کارهای پیشرفته امروزی، نام‌گذاری‌های مختلفی برای استارتآپها بر حسب ارزش آن‌ها بیان می‌شود. یکی از این اصطلاحات استارت‌آپی که مدت زیادی از تولد آن نمی‌گذرد، استارتآپ یونیکورن است. این دسته استارتآپهای خصوصی، بیش از یک میلیارد دلار ارزش مالی دارند و توجه به ارائه «خدمات و محصولات نوآورانه» و «رشد سریع»، دو ویژگی اصلی آن‌ها به‌حساب می‌آید. برای آشنایی بیشتر با این کسب و کارها، در این مطلب از مجله فرادرس بعد از بررسی کامل اینکه مفهوم استارتاپ یونیکورن چیست، چهار ویژگی آن را همراه مثال تشریح می‌کنیم.
استارتاپ یونیکورن چیست؟
«استارتاپ یونیکورن یا تک‌شاخ» (Unicorn Startup) کسب و کاری با مالکیت خصوصی است که ارزشی بیش از یک میلیارد دلار دارد. استارتآپها برای تبدیل شدن به تک‌شاخ لازم است علاوه بر داشتن ایده‌ای نوآورانه و قابل فروش در سطحی بسیار بالا، چشم‌اندازی روشن برای ارائه به سرمایه‌گذاران خطرپذیر داشته باشند.
برای اطلاع از مفاهیم کلی استارتآپها و نحوه راه‌اندازی و مدیریت این کسب و کارها پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش راه‌اندازی کسب و کار یا استارتاپ در فرادرس را مشاهده کنید.
این اصطلاح برای اولین بار توسط «ایلین لی» (Aileen Lee)، سرمایه گذار آمریکایی، در سال ۲۰۱۳ ابداع شد. از نظر او استارت‌آپ‌هایی که به این درجه از ارزش و رشد می‌رسند، همانند اسب‌های تک‌شاخ، افسانه‌ای و منحصر به فرد هستند. از طرفی بنیان‌گذاران آن، افراد بسیار باهوش و کیمیاگرانی هستند که برای رسیدن به اهداف بزرگ، محصولاتی فوق‌العاده ارزشمند در دنیای کسب و کار تولید می‌کنند.
اولین استارتآپهای یونیکورن در دهه ۹۰ میلادی به بازار وارد شدند. طبق آمار، در حال حاضر حدود ۱۲۰۰ استارتآپ یونیکورن با ارزش بیش از ۳۸۴۰ میلیارد دلار در جهان مشغول به فعالیت هستند. شرکت «آلفا بت» گوگل با ارزش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از اولین تک‌شاخ‌ها به‌حساب می‌آید. همچنین پلتفرم «متا» (Meta) تنها ابر تک‌شاخ دهه جدید است.
نحوه ارزش‌گذاری استارتآپهای یونیکورن
از آنجا که استارت آپ‌های یونیکورن به شکل مداوم در حال ایجاد جریان‌های درآمدی، جذب مشتری و رشد هستند، نحوه ارزش‌گذاری آن‌ها با سایر استارتآپها تفاوت دارد. به همین دلیل معیار ارزش‌گذاری آن‌ها به‌جای گزارش‌های سالانه درآمدی بر اساس نظر سرمایه‌گذار و پیش‌بینی رشد او از استارتآپ تعیین می‌شود. در حقیقت این نوع ارزش‌گذاری تنها اعداد و ارقامی تخمینی بر روی کاغذ بعد از سرمایه‌گذاری اولیه است.
بنابراین تک‌شاخ‌ها، در عوض ارزش‌گذاری بر اساس میزان سرمایه‌گذاری اولیه در قالب شاخصی به نام «ارزش پساسرمایه‌گذاری» ارزش‌گذاری می‌شوند. این شاخص شامل میزان ارزش دانش تولیدی بعد از رشد، سهم بازار، تعداد مشتریان، کارکنان و امکانات است. به عنوان مثال «تیک تاک»، ابر تک‌شاخ چینی، ۱۳.۱ میلیارد دلار سرمایه خطرپذیر جذب کرد. در حالیکه ۳۶۰ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است.
حوزه‌های فعالیت استارتآپهای یونیکورن در جهان
ممکن است این سوال پیش آید که بیشترین حوزه‌های فعالیت استارتاپ یونیکورن چیست و هر یک به چه میزان ارزش دارند. تصویر زیر پاسخ مناسبی برای این سوال بر طبق آخرین آمار منتشر شده در سال ۲۰۲۴ است. همان‌طور که می‌بینیم سه حوزه نرم‌افزار، خدمات مالی و فناوری اطلاعات به ترتیب با ۸۳۱، ۳۹۰ و ۳۳۹ میلیارد دلار، پرارزش‌ترین استارتآپهای یونیکورن در جهان را تشکیل می‌دهند.
ویژگی‌های استارتاپ یونیکورن چیست؟
ویژگی مشخص استارتآپهای یونیکورن، ارزش بیش از یک میلیارد دلاری آن‌ها است. اما به‌جز این عدد و رقم، تک‌شاخ‌ها از لحاظ ساختاری و فرایندی نیز متمایز از دیگر کسب و کارها هستند. تفاوت‌هایی که باعث می‌شود آن‌ها به این سطح از ارزش مالی برسند. این تفاوت‌ها به شرح زیر هستند.
- فعالیت بر پایه ارائه نوآوری‌های تحولی
- فناوری محور بودن
- کاربر محور بودن
- رشد سریع
حال در ادامه بحث به تشریح هر یک از این موارد می‌پردازیم.
۱. فعالیت بر پایه ارائه نوآوری‌های تحولی
در این استارتآپها، یک جمله بیش از هر چیزی جلب توجه می کند: «داشتن یک ایده عالی سودآور در بازار کافی نیست». بسیاری از استارتآپهای بزرگ محصولات و خدماتی فوق‌العاده عرضه می‌کنند، اما هیچ یک به جایگاه تک‌شاخ‌ها نمی‌رسند زیرا ارزش بسیار بالای استارتآپهای یونیکورن به‌دلیل توانمندی آن‌ها در ارائه نوآوری‌های مخرب است.
در این نوع نوآوری محصولاتی جدید و ناشناخته تولید می‌شود که با ایجاد اختلال در شرایط موجود بازار، موازنه شرکت‌ها را در آن بر هم می‌زند. این فرایند، بسیار جسورانه و همراه با ریسک بالا است و در نهایت بازار و شبکه ارزشی جدیدی را ایجاد می‌کند.
به‌عنوان مثال شرکت «گوگل» نحوه تعامل افراد با اینترنت را تغییر داد یا شرکت «اوبر» با به چالش کشیدن صنعت تاکسیرانی، آن را دگرگون کرد. یکی از بزرگ‌ترین تک‌شاخ‌های حوزه مالی در دنیای جدید، فین تک‌های کریپتو هستند که در فعالیت‌های مالی و بانکی سنتی انقلاب ایجاد کرده‌اند.
۲. فناوری محور بودن
نزدیک به ۸۷ درصد از استارتآپهای یونیکورن در زمینه توسعه نرم‌افزارهای دیجیتالی و فناوری‌های مبتنی بر الکترونیک و هفت درصد در حوزه سخت‌‌افزارهای مرتبط با فناوری پیشرفته فعالیت می‌کنند. آمار نشان می‌دهد که احتمال سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و افراد بر روی سایر حوزه‌ها با هدف تک‌شاخ شدن بسیار کم است.
۳. کاربر محور بودن
طبق آمار ۶۲ درصد از استارتآپهای یونیکورن از نوع «B2C» (مدل تجارت کسب و کار به مصرف‌کننده) هستند و دستیابی به سطح ارزش تک‌شاخ برای کسب و کارهای «B2B» (مدل تجارت کسب و کار به کسب و کار) بسیار پیچیده و دشوار است. زیرا فعالیت انواع B2C بر رفع نیازهای میلیاردها نفر در سراسر جهان متمرکز است. در حالیکه B2C ها به‌دلیل تمرکز بر ارائه خدمت به کسب و کارها، طیف فعالیت محدودتری دارند.
البته این دسته در صورتی‌که بتوانند سرمایه‌گذاران را در مورد پتانسیل بالای سودآوری محصول خود قانع کنند، قابلیت تبدیل شدن به تک‌شاخ را خواهند داشت.
۴. رشد سریع
استارتآپهای یونیکورن به‌طور متوسط در عرض پنج سال به سودآوری یک میلیارد دلاری می‌رسند. برای دسترسی به این رشد، تک‌شاخ‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن چندین مرحله سرمایه‌گذاری را پشت سر می‌گذارند. این فرایند با ریسک بالایی همراه است زیرا اگر رشد بازار همراه با رشد استارتآپ نباشد، ارزش آن سقوط می‌کند. البته طی کردن چنین مسیری، ویژگی خاص شرکت‌ها با نوآوری مخرب است که با هدف پیشی گرفتن از رقبا در بازار انجام می‌شود.
مطلب زیر در مجله فرادرس نکات جالبی را در مورد مراحل سرمایه‌گذاری در مورد استارتآپها در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
آشنایی بیشتر با استارتاپ ها با فرادرس
برای اینکه درک عمیق‌تری از این موضوع که استارتاپ یونیکورن چیست داشته باشیم، لازم است با مفاهیم کلی راه‌اندازی و مدیریت استارتآپها آشنا شویم. فیلم‌های آموزش فرادرس مجموعه کاملی از این مفایم را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. این فیلم‌ها کلیه نکات مربوط با انواع کارآفرینی استارت‌آپی، شناسایی ایده، الگوی رشد استارتآپها و مدیریت پروژه‌ها را تشریح می‌کنند. بر همین اساس پیشنهاد اول، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر است.
- فیلم آموزش رایگان تعریف استارتآپ در فرادرس
- فیلم آموزش راه‌اندازی کسب و کار نوپا یا استارتآپ در فرادرس
- فیلم آموزش کارآفرینی ناب برای موفقیت استارتآپ در فرادرس
دو مجموعه آموزش زیر نیز امکان یادگیری کلیه مباحث مربوط به راه‌اندازی و مدیریت استارتآپها را در قالبی یکپارچه برای علاقه‌مندان فراهم می‌کنند.
- مجموعه فیلم آموزش کسب و کار و استارتآپ در فرادرس
- مجموعه فیلم آموزش کارآفرینی و استارتآپ در فرادرس
مثال‌هایی از استارتآپهای یونیکورن در جهان
بسیاری از شرکت‌های معروف مانند فیس‌بوک، اوبر و گوگل در بخشی از فعالی خود جزو استارتآپهای یونیکورن بوده‌اند و در حال حاضر با تبدیل به استارتآپهای دکاکورن دوران جدیدی از رشد را طی می‌کنند. با این حال دیگر استارتآپهای معروف دیگری نیز وجود دارند که به تک‌شاخ شناخته می‌شوند. در این مطلب به بررسی پنج نمونه آن‌ها می‌پردازیم.
۱. شرکت OpenAI
موارد زیر خلاصه‌ای از مهم‌ترین اطلاعات این استارتآپ است.
- ارزش: ۴۳ میلیارد دلار آمریکا
- مدیر عامل: سم آلتمن
- دفتر مرکزی: سانفرانسیسکو، کالیفرنیا آمریکا
این استارتآپ در اکتبر ۲۰۱۵ توسط «ایلان ماسک» و «سم آلتمن» پایه‌گذاری شد. OpenAI به عنوان شرکت پیشرو تحقیق و توسعه در زمینه هوش مصنوعی، مدل‌های زبانی پیشرفته‌ای مانند GPT را ابداع کرده است. هدف اصلی آن هم‌سویی هوش مصنوعی با ارزش‌ها و اخلاقیات انسانی و تاثیرگذاری مثبت بر جامعه است. بعد از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱، در ژانویه ۲۰۲۳ نیز شرکت مایکروسافت با هدف تسریع فعالیت‌های هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاری عظیم چندین میلیارد دلاری دیگری را در این استارتآپ انجام داد.
۲. شرکت Epic Games
در ابتدا خلاصه‌ای از مهم‌ترین اطلاعات این استارتآپ را بیان می‌کنیم.
- ارزش: ۴۳ میلیارد دلار آمریکا
- مدیر عامل: تیم سویینی
- دفتر مرکزی: کارولینای شمالی آمریکا
این استارتآپ، طراح و توسعه‌دهنده بازی‌های دیجیتال مشهوری مانند «Fortnite» و «Unreal Engine» است. در حال حاضر «Epic Game» با ورود به دنیای متاورس به‌دنبال خلق پلتفرم جدیدی در این فضای مجازی است. ارائه ابزارهای قدرتمند و فراهم کردن تجربه بازی‌های هیجان‌انگیز برای کاربران، این استارتآپ را به پیشرو بازی‌های دیجیتال فراتر از بازار سنتی آن تبدیل کرده است.
۳. شرکت Space X
موارد زیر خلاصه‌ای از مهم‌ترین اطلاعات استارت آپ «اسپیس ایکس» است.
- ارزش: ۱۳۷ میلیارد دلار آمریکا
- مدیر عامل: ایلان ماسک
- دفتر مرکزی: کالیفرنیا آمریکا
استارتآپ «Space X» در سال ۲۰۰۲ با هدف کاهش هزینه‌های سفر به فضا توسط ایلان ماسک تاسیس شد. به‌عنوان اولین شرکت خصوصی، «اسپیس ایکس» توانست با موفقیت یک فضاپیما را به ایستگاه بین‌المللی پرتاب کند. همچنین در حال حاضر با راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای «Starlink» به دنبال ارائه خدمات فوق پیشرفته در این حوزه است.
۴. شرکت Byte Dance
موارد زیر خلاصه‌ای از اطلاعات استارتآپ «بایت دنس» است.
- ارزش: ۲۲۵ میلیارد دلار آمریکا
- مدیر عامل: لیانگ روبو
- دفتر مرکزی: پکن چین
استارتآپ چینی «ByteDance» از سال ۲۰۱۲ در حوزه طراحی پلتفرم‌های دیجیتال اطلاع‌رسانی، آموزشی و سرگرمی فعالیت می‌کند. شبکه اجتماعی «TIKTOK»، پلتفرم خبری «Toutiao»، بازی ویدئویی «Nuverse» و پلتفرم همکاری سازمانی «Lark» از مشهورترین زیرمجموعه‌های این استارتآپ هستند. در حال حاضر این شرکت، ۱.۹ میلیارد کاربر فعال در سراسر جهان دارد.
۵. شرکت Revolut
این استارتآپ در سال ۲۰۱۵ توسط مالک روسی آن تاسیس شد اما دفتر مرکزی آن در لندن قرار دارد. «Revolut» یک پلتفرم مالی است که با ویژگی‌های مدرن خود صنعت بانکداری سنتی را متحول کرده است. از طریق این پلتفرم کاربران می‌توانند فعالیت‌هایی مانند باز کردن حساب جاری، انتقال بین‌المللی پول با نرخ ارز رقابتی و نگهداری ارزهای دیجیتال را انجام دهند. تاکید اصلی این استارت آپ بر ارائه خدمات کاربرپسند و شفاف به‌خصوص در بین مخاطبان آشنا با فناوری است.
- ارزش: ۴۳ میلیارد دلار آمریکا
- مدیر عامل: نیکولای استرانسکی
- دفتر مرکزی: لندن
جمع‌بندی پایانی
راه‌اندازی و توسعه استارتآپ با ارزش چندین میلیارد دلار کار ساده‌ای نیست. برای این کار به‌جز سرمایه‌گذاران ویژه، نیاز به ایده‌ای فوق‌العاده و منحصر به فرد است تا بتوان به چشم‌اندازهای رشد بیشتر دست یافت. ویژگی که در استارتآپهای یونیکورن به‌عنوان یک اصل شناخته می‌شود. در این مطلب از مجله فرادرس تلاش شد با بررسی کامل اینکه ویژگی‌های یک استارتاپ یونیکورن چیست، همراه مثال‌های مختلف این اصطلاح دنیای غول‌های فناوری را بررسی کنیم. علاقه‌مندان می‌توانند برای درک بهتر مفهوم استارتآپ، مجموعه فیلم‌های آموزشی تهیه شده در فرادرس را مشاهده کنند.
