اخیرا مجموعه سکان آکادمی، که یکی از فعالان حوزه آموزش برنامه‌نویسی است، مصاحبه‌ای با دکتر اسماعیل آتش پز گرگری در قالب رادیو فول استک داشته است که فایل صوتی آن به همراه یک متن معرفی، بر روی این سایت و در این لینک [+] در دسترس عموم قرار گرفته است. به دلیل پرداخته شدن به بسیاری از سؤالات که دغدغه ذهنی بسیاری از دانشجویان و جوانان است، انتشار فایل صوتی این مصاحبه بر روی فرادرس را، مفید دانستیم. از این رو، در ادامه پس از آشنایی کوتاه با دکتر اسماعیل آتش پز گرگری، فایل صوتی این مصاحبه بصورت سؤالات مجزا و کوتاه برای دانلود قرار داده شده است.
مقدمه و معرفی
دکتر اسماعیل آتش‌پز گرگری، عضو هیئت علمی دانشگاه National ایالات متحده آمریکا و یکی از دو بنیان‌گذار سازمان علمی-آموزشی فرادرس است؛ وی دارای مدرک دکترای تخصصی (PhD) مهندسی برق با گرایش پردازش سیگنال‌های ژنومیکی از دانشگاه Texas A&M از ایالات متحده آمریکا می‌باشد. ایشان سابقه همکاری با مراکز طراز اول بیوانفورماتیک و پردازش سیگنال‌های ژنومیک و کار در لبه علم و تکنولوژی این حوزه را دارند. الگوریتم رقابت استعماری به عنوان الگوریتم بهینه‌سازی مبتنی بر مدل‌سازی روند برهمکنش میان کشورها در فرایند استعمار که چندین هزار بار ارجاع و استفادهٔ مستقیم و مستقل در مقالات و پایان‌نامه‌ها شده است، یکی از الگوریتم‌های شناخته شده و پراستفاده حوزه بهینه هوشمند به حساب می‌آید که توسط ایشان به دنیای محاسبات هوشمند معرفی شده است.
در ادامه مصاحبه با دکتر آتش‌پز، در بخش های کوتاه تر و با ذکر صورت سوال هر سوال تقسیم بندی شده است تا امکان مراجعه به پاسخ هر سوال به صورت مجزا فراهم باشد.
معرفی دکتر آتش‌پز و فرادرس
ما معمولا گفتگوهایمان را با معرفی مهمان برنامه از زبان خودشان آغاز می کنیم. اهل کجا هستید؟ چند سالتان است؟ فرایند تحصیلات شما چگونه بوده است؟
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که شما چگونه از مهندسی برق به یکباره وارد هوش مصنوعی، داده کاوی و … می شوید؟ آیا ارتباطی بین اینها وجود دارد و یا اینکه علاقه مندی، شما را به این سمت کشاند.
زبان برنامه نویسی مورد نیاز و اختصاصی برای هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)
ما در این مصاحبه منظورمان از هوش مصنوعی زیرشاخه های آن هم خواهد بود. مانند یادگیری ماشین، کلان داده (Big data)، شبکه های عصبی و …
اگر ما بخواهیم وارد هوش مصنوعی شویم، زبان برنامه نویسی کاربردی که شرکت های طراز اول دنیا استفاده می کنند، چیست؟ آیا باید به سمت زبان برنامه نویسی پایتون برویم یا زبان R، جاوا و یا هر زبان دیگری؟
[su_audio url=”http://faradars.org/wp-content/uploads/voice/interview_with-dr.atashpaz/03.mp3″ />
متأسفانه مرورگر شما، امکان پخش آنلاین صداها را ندارد. لطفا فایل مربوطه را دانلود کنید.
پیش نیازهای ورود به حوزه هوش مصنوعی چه چیزهایی است؟ مثلا چیزهایی که به ذهن من می رسد آمار، ریاضیات شاید هم فیزیک باشد. اگر شما بخواهید به ترتیب اولویت این ها را نام ببرید، چه چیزهایی هستند؟
فرض کنید پیش نیازهای هوش مصنوعی را بدست آوردیم و توانایی کار با زبان های برنامه نویسی مانند جاوا، متلب، پایتون و … را هم بدست آوردیم. برای تمرین نیاز به یک سری دیتاست داریم. آیا شرکت های بزرگ مانند گوگل چنین دیتاست هایی را بصورت رایگان یا Open Source عرضه کردند که از آنها بتوان استفاده کرد؟ از کجا می توانیم تهیه کنیم؟ بعد از تهیه کردن آیا قابل اعتماد هستند که نتیجه مورد انتظارمان را بدهند؟
شما هوش مصنوعی را به دو دسته تقسیم می کنید: بحث آکادمیک است که در دانشگاه و یا هرجایی آن را یاد می گیرید و یکی زمانی است که صنعتی می شود و از آن علم برای درآمد استفاده می کنید. شرکت های پیشرو دنیا در حوزه هوش مصنوعی در حال حاضر کدام هستند؟ و کدام شرکت بیشتر بازار را در سمت خود می کشاند؟
اوضاع در حوزه هوش مصنوعی در ایران چگونه است؟ دانشگاه ها در چه سطحی هستند؟ چقدر صنعتی شده است؟ و چه شرکت هایی از این راه در حال حاضر درآمد کسب کرده اند؟ آینده این شرکت ها در ایران و یا در کشورهای جهان اول چگونه خواهد بود. لطفا بصورت واضح بگویید چه شرکت هایی؟
میزان درآمدزایی هوش مصنوعی در ایران و خارج از ایران به همراه آسیب شناسی
شما در صحبت های خود گفتید که شرکتی در ایران با استفاده از هوش مصنوعی توانست درآمد یک میلیاردی داشته باشد. ما می خواهیم بدانیم که میزان کسب درآمد شرکت ها مثلا در ایران و آمریکا، از هوش مصنوعی چقدر است؟ آیا آمار مشخصی وجود دارد که مثلا گوگل چقدر از درآمدهایش از الگوریتم های بهینه است؟
آیا هوش مصنوعی می تواند نقش احساس کننده برای شرکت‌ها داشته باشد؟
فرض کنید یکی از شرکت هایی که 10 اکتبر شروع به افت کرد شرکت فرضی سکان باشد. فکر کنید من از شرکتم درآمد خوبی دارم. سرویسی مانند کاپریلا جدید آمده و با AI کار مرا خراب کرده و من احساس خطر می کنم. از رفتار کاپریلا الهام می گیرم و خودم را آپدیت می کنم. آیا با این کار دوباره می توانم به درآمد قبلی خود برسم؟
تحصیلات دانشگاهی به صورت عمومی چقدر مهم است؟ آیا در حوزه هوش مصنوعی حتما باید تحصیلات آکادمیک داشت؟
در حدود 25 اپیزودی که از رادیو فول استک منتشر کردیم، بیش از 90 درصد مهمان ها، زمانی که از آنها در مورد تحصیلات آکادمیک سوال کردیم، خیلی ها گفتند نه، ولی شما جزو محدود مهمانانی هستید که از تحصیلات آکادمیک دفاع می کنید. آیا برای یادگیری هوش مصنوعی نیاز به کسب علم در دانشگاه و تحصیلات آکادمیک است یا می توانیم از سایت های مختلف و آموزش های آنلاین استفاده کنیم و وارد صنعت شویم؟
اگر آینده از آن هوش مصنوعی است؛ آینده مشاغلی همانند Web Developer (وب دولوپر) چه می شود؟
اکثر شرکت های برنامه نویسی که ما در ایران می بینیم و یا خود من به عنوان Web Developer نرم افزار یا سایتی را طراحی می کنند و در قبال آن کسب درآمد می کنند و هزینه ای را از مشتری می گیرند. این در حالی است که در مقابل پیشرفت هایی که در هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و … در دنیا اتفاق می افتد، تقریبا خنده دار است. Web Developer هایی مانند من باید هوش مصنوعی را تهدیدی برای خود بدانند و دانش خود را آپدیت کنند و هوش مصنوعی را استفاده کنند یا در آینده بازهم به عنوان Web Developer برای من کار خواهد بود و لطمه ای نخواهیم خورد.
[su_audio url=”http://faradars.org/wp-content/uploads/voice/interview_with-dr.atashpaz/11.mp3″ />
متأسفانه مرورگر شما، امکان پخش آنلاین صداها را ندارد. لطفا فایل مربوطه را دانلود کنید.
آیا ورود به حوزه هوش مصنوعی بسیار ترسناک و دور از دسترس است؟
خب پس به نظر شما برای اینکه بخواهیم در برج بمانیم باید دانشمان را بروز کنیم و هوش مصنوعی را استفاده کنیم. ولی بصورت عامیانه زمانی که واژه AI یا Artificial Intelligence یا هوش مصنوعی را می شنویم، انگار چیزی ترسناک و بزرگ را می گویند که انسان از رفتن به سمت آن می ترسد. آیا واقعا این ترس وجود دارد؟ آیا من باید به خودم اجازه بدهم که به سمت هوش مصنوعی بیایم یا نه این موارد برای افرادی مانند دکتر آتش پز است که هم درس آن را خوانده اند، هم تدریس کرده اند و الان هم در کشور طراز اول هم درس خوانده و هم تدریس می کند؟
کوتاه‌ترین زمان برای کسب حداقل‌ها در حوزه هوش مصنوعی
من میخواهم که مقایسه ای بین یادگیری هوش مصنوعی و یک زبان برنامه نویسی کنم. اگر بخواهیم یک زبان برنامه نویسی مانند پایتون، جاوا و … را یاد بگیریم، یک سری مقدمات دارد مانند یادگیری متغیرها، دستورات شرطی، شی گرایی و در نهایت کسی هوشی متوسط دارد و روزی 6 ساعت هم وقت بگذارد در عرض 2 هفته یک CMS ساده را طراحی کند. اگر بخواهیم به این شکل بدین قضیه نگاه کنیم چه زمانی می توانیم یک پروژه ملموس در حوزه هوش مصنوعی را عملی کنیم؟
اگر شما بخواهید یک سری کتاب و منابع آموزشی آنلاین (فارسی یا انگلیسی) ارائه بدهید که من با خواندن آنها و انجام بعضی گام ها می توانم مسیرم را اثربخش تر بکنم، چه منابعی را پیشنهاد می دهید؟
فرایند دریافت اطلاعات از مخاطب و ارائه پیشنهادات مرتبط با علایقش به او
فرض کنید من می خواهم رفتار یک کاربری که قبلا در سایت سکان آکادمی ثبت نام کرده و در حال حاضر لاگین است و در بخش رادیو فول استک ما، از پادکست ها، پادکست جنابعالی را می بیند و پادکست بعدی و … یک سری دیتای این فرد را جمع آوری می کنم (شهر، جنسیت، سن و …) و بعد از آنالیز این اطلاعات، می خواهم در پادکست بعدی تخفیفی را به او بدهم. این فرایند باید چگونه انجام شود؟
تا به حال از بعد نرم افزاری به قضیه نگاه کردیم ولی زمانی که بحث آنالیز، ذخیره سازی مانند Big Data به میان می آید به منابع سخت افزاری نیاز داریم. ارزیابی ما از منابع سخت افزاری مورد نیاز چگونه باشد که به مشکلی بر نخوریم؟ آیا سرویس های Cloude مانند چیزی که آمازون به ما ارائه می دهد، برای ما مناسب است؟
[su_audio url=”http://faradars.org/wp-content/uploads/voice/interview_with-dr.atashpaz/19.mp3″ />
متأسفانه مرورگر شما، امکان پخش آنلاین صداها را ندارد. لطفا فایل مربوطه را دانلود کنید.
زمانی که درس های دانشگاهی را می گذرانیم، یک سری الگوریتم هایی هستند که استاد دانشگاه به ما درس می دهد (هشت وزیر و …). ولی فردی را درنظر بگیرید که نمی داند این الگوریتم ها چیست ولی بجای آن می تواند کدی را بنویسد که می تواند با آن پول در بیاورد. آیا این دانش می تواند یک معیار انتخاب بین یک دوولوپر خوب با دوولوپر بد باشد؟ یا چنین معیاری اشتباه است.
برنامه‌ریزی‌های خارج از کشور برای آموزش برنامه نویسی به کودکان
شرکت های بزرگی مانند گوگل، اپل و … روی آموزش برنامه نویسی به کودکان سرمایه گذاری می کنند. همچنین مایکروسافت نیز تحقیقی انجام داد که تا چند سال دیگر کشوری مانند آمریکا یک میلیون فرصت شغلی برنامه نویسی دارد که برایش برنامه نویس ندارد و دانشگاه ها فقط چهارصد هزار تا را آموزش خواهند داد ولی چون ما از دنیا عقب تر هستیم الان چنین نیازی را نمی بینیم. دیدگاه شما چیست؟
چه زبانی برنامه نویسی ای را برای افراد مبتدی پیشنهاد می کنید؟
زمانی که فردی بصورت مبتدی می خواهد برنامه نویسی را شروع کند، از چه زبانی باید شروع کند؟ نظر آقای دکتر کلامی (عضو هیأت موسسین فرادرس) زبان جاوااسکریپت بود که اعتقاد داشتند در آینده این زبان پیشرفت های زیادی خواهد داشت. نظر ما در مورد فرد مبتدی که می خواهد وارد برنامه نویسی شود و نتایج ملموسی بگیرد و کاربردی باشد، چیست؟
توصیه به افرادی که قصد ادامه تحصیل در خارج از ایران را دارند
با توجه به این مورد که بعد از انتخاب ترامپ، شرایط برای ورود ایرانی ها سخت تر شد، به فردی که علاقه مند به تحصیل در دانشگاه های معتبر آمریکا باشد، چه توصیه ای دارید؟
با توجه اختلافات سیاسی بین ایران و آمریکا، آیا نگرش دولت آمریکا که بر علیه ایران است به مردم آمریکا هم تعمیم شده است که در برخورد با یک ایرانی نگاه و نگرششان تغییر کند؟
[su_audio url=”http://faradars.org/wp-content/uploads/voice/interview_with-dr.atashpaz/29.mp3″ />
متأسفانه مرورگر شما، امکان پخش آنلاین صداها را ندارد. لطفا فایل مربوطه را دانلود کنید.
شما در مورد استارت آپ (Startup) یا کارآفرینی دیدگاه خاصی دارید. به عنوان نمونه فرادرس را راه اندازی کردید که الان به درآمد رسیده است و اهداف بزرگی هم دارد و می خواهد تحولاتی عمیقی را در جامعه علمی ایران ایجاد کند. تعریف شما از استارتاپ چیست؟ اگر در گوگل سرچ کنیم یک سری تعریف کلیشه ای دانشگاهی برای ما می آورد. آیا شما هم چنین تعریف هایی از استارتاپ دارید؟ یک استارتاپ را کی می گوییم که دانش بنیان است؟ منظور از دانش بنیان چیست؟
تفاوت فضای استارتاپی که در ایران و سیلیکون ولی (سیلیکون ولی در بخش جنوبی خلیج سان‌فرانسیسکو در کالیفرنیای شمالی ایالات متحده آمریکا قرار دارد و قلب دنیای تکنولوژی است. اپل، فیسبوک، یاهو و احتمالا نیمی از اپلیکیشن های موجود در اپ استور همگی از این نقطه دنیا سر برآورده اند.) حاکم است، چیست؟ برای بومی سازی خوبی های سیلیکون ولی چه کارهایی باید انجام شود؟
دوستی از من مشاوره خواست که: “استارتاپ بزنم یا نزنم؟ چه زمانی می فهمم که استارتاپ من کار می کند؟” در جواب او گفتم: زمانی که هر روز صبح از خواب بیدار شدی و گفتی چه اشتباهی کردم، بدان در حال پیشرفت هستی. نظر شما در این مورد چیست؟
اگر بخواهید بصورت آیتم وار چیزهایی که باعث می شود یک استارتاپ موفق شود را بگویید، چیست؟ آیا چنین لیستی در ذهنتان است یا نه؟ نسبت به شرایط، ماهیت استارتاپ، صنعتی که می خواهد وارد آن شود متفاوت هست؟ یا یک چیز General در بین همه آن ها می توانیم در بیاوریم؟
برایان تریسی سخنران معروفی هست که در باب جذب نیرو می گوید “Hire Slow, Fire Fast” که اگر بخواهیم معادل فارسی این جمله را در نظر بگیریم چنین می توان گفت که “اگر بخواهید شخصی را استخدام بکنید، در طول زمان از ابعاد مختلف شخص مورد نظر را مورد سنجش قرار داده و بعد وارد تیم کنید ولی به محض اینکه دیدید وصله ناجور است عذرش را بخواهید” خوب وقتی ما چنین دیدگاهی رو در فرآیند استخدام در ایران پیاده سازی می کنیم به مشکل بر می خوریم در واقع برایان تریسی این قضیه را برای جامعه امریکا بیان کرده که خروجی دانشگاه یا سازمان های آموزشی به نسبت با کیفیت تر از ایران را دارد. و دست کارفرما بازتر خواهد بود. حالا اگر تجربه خودمان را در آکادمی سکان در نظر بگیریم که تستIQU و EQ می گرفتیم، کلی سوال فرهنگی از طرف می پرسیدیم یا سوال می کردیم آخرین باری که دروغ گفتید کی بود و … و در نهایت نتیجه این بود که هیچ جذب نیرویی صورت نمی گرفت. و آمدیم شعار برایان تریسی رو تغییر دادیم به Hire Fast, Fire Fast به این صورت که اگر کسی رو مشاهده کردید که حداقل ها را دارد استخدام کنید و بلافاصله اگر دیدید وصله ناجور هست عذرش را بخواهید. آیا با چنین دیدگاهی که اکنون ما پیاده سازی کردیم موافق هستید؟ یا نه بیشتر به همان ویرژن اورجینال “Hire Slow, Fire Fast” در جذب نیرو در استارتاپ اعتقاد دارید؟
کاربران یکی از سوالاتی که بیشتر شبیه یک ایده استارت آپی هست این گونه پرسیده اند که آیا می شود ما یک هوش مصنوعی را پیاده سازی کنیم که بتواند از اول زندگی یک آدم تا آخر همراه او باشد و مدام دیتای مختلف به آن داده شود؟ مثلا در یک بازه ای از زندگی آن فرد دچار افسردگی شود و نتواند در جامعه راحت ارتباط برقرار کند، در این شرایط این سیستم به نوعی در کنارش باشد و آن خلا را پر کند. آیا چنین کارهایی تا حال دیده اید که انجام شود؟ آیا اصلا این ها قابل اجرا هستند؟
توضیحات در خصوص الگوریتم رقابت استعماری و جمع‌بندی
لطفا توضیحی در مورد الگوریتم استعماری که ابداع کردید و کاربرد های خاص آن؛ چه در صنعت و چه در مجامع آکادمیک، بدهید. چه اتفاقی افتاد بعد از اینکه این الگوریتم را عرضه کردید؟
[su_audio url=”http://faradars.org/wp-content/uploads/voice/interview_with-dr.atashpaz/37.mp3″ />
متأسفانه مرورگر شما، امکان پخش آنلاین صداها را ندارد. لطفا فایل مربوطه را دانلود کنید.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص فعالیت‌های ایشان، به پروفایل لینکدین ایشان و یا صفحه پروفایل ایشان در فرادرس و نیز پروفایل گوگل اسکالر ایشان مراجعه نمایید.
واقعا لذت بردم . کامل و جامع. فوق العاده