چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟ راهنمای جامع + مراحل، ابزارها و نکات کلیدی

مسیر پیدا کردن شغل مناسب، سفری است که از خودشناسی آغاز می‌شود و در آن علاقه‌مندی‌ها و مهارت‌های خود را می‌شناسید. در گام بعدی، لازم است بازار کار را بررسی کنید و گزینه‌های شغلی مختلف را بشناسید. سپس، با استفاده از ابزارها و تست‌های شخصیت‌شناسی و کمک مشاوران، بهترین شغل را انتخاب کنید. در نهایت، با ساختن رزومه خوب و آماده شدن برای مصاحبه، وارد بازار کار شوید. در این مطلب از مجله فرادرس قصد داریم یاد بگیریم که چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم و در مسیر انتخاب شغل، باید چه معیار‌ها، مراحل و ابزار‌هایی را در نظر بگیریم.

چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟

انتخاب شغل یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های زندگی هر فرد است. تصمیمی که علاوه بر تاثیر روی درآمد و وضعیت مالی شما، به طور مستقیم بر کیفیت زندگی، سلامت روان و رضایت‌مندی روزمره شما تأثیر دارد. انتخاب مسیر شغلی مناسب پیش از هر چیز نیازمند شناخت دقیق خود، آگاهی از اهداف شخصی و درک واقع‌بینانه از شرایط محیط کاری مطلوب است. بنابراین، در پاسخ به این پرسش که «چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟» می‌توانیم مراحل زیر را بیان کنیم:

1. خودشناسی و ارزیابی شخصی
2. بررسی انگیزه‌ها و اولویت‌های فردی
3. تحلیل بازارکار و آینده شغلی
4. تحقیق عمیق روی گزینه‌های شغلی
5. آزمایش شغل موردنظر
6. ورود عملی به بازارکار

بر اساس آمارها، هر فرد به طور میانگین حدود یک سوم عمر خود را صرف کار می‌کند، بنابراین تعجبی ندارد که بسیاری از افراد به دنبال شغلی هستند که برایشان مناسب باشد. شغل مناسب تعریف واحدی برای همه ندارد ولی اگر قرار باشد یک تعریف کاربردی برای آن ارائه دهیم، می‌توان گفت شغل مناسب در محل تلاقی ۴ عنصر کلیدی زیر قرار می‌گیرد:

• علاقه‌مندی‌ها: کاری که از انجام آن لذت می‌برید.
• مهارت‌ها: کاری که در آن توانمند هستید یا می‌توانید توانمند شوید.
• ارزش‌ها: کاری که با باورها و نیازهای درونی شما هماهنگ است.
• بازارکار: کاری که در آن فرصت استخدام و رشد وجود دارد.

این موضوع نشان می‌دهد اگر شغلی را انتخاب کنید که با شخصیت، علاقه‌ها و توانایی‌های شما هم‌خوانی نداشته باشد، به احتمال زیاد بخش بزرگی از عمر خود را در حالتی از نارضایتی، فرسودگی و بی‌معنایی سپری خواهید کرد.

بر اساس داده‌های بانک جهانی، نرخ بیکاری جوانان (افراد ۱۵ تا ۲۴ سال) در ایران در سال‌های اخیر، بین ۲۳ تا ۲۸ درصد نوسان داشته است که ۲ برابر بیشتر از میانگین جهانی است. این شکاف نشان دهنده چالش جدی برای جوانان ایرانی در یافتن شغل مناسب است. شغلی که بتوان در آن رشد کرد، احساس معنا داشت و از نظر مالی و روانی تامین شد.

در ادامه، یک راهنمای گام‌به‌گام جامع برای انتخاب شغل ارائه می‌دهیم تا بتوانید با شناخت بهتر خود و محیط، شغلی را انتخاب کنید که هم با نیازهای درونی شما هماهنگ باشد و هم آینده شغلی روشنی داشته باشد. پیش از شروع، می‌توانید با مراجعه به مجموعه فیلم معرفی مشاغل به صورت جامع و کاربردی معرفی شغل‌های مختلف را به صورت رایگان مشاهده کنید.

۱. خودشناسی و ارزیابی شخصی

برای اینکه بدانیم چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم، در درجه اول باید شناخت کاملی از خودمان به دست بیاوریم. بسیاری از افراد به‌جای خودشناسی، مستقیما به سراغ فهرست مشاغل پردرآمد می‌روند، اما بدون آگاهی از علاقه‌ها، ارزش‌ها، مهارت‌ها و شخصیت فردی، هر انتخابی در نهایت می‌تواند به نارضایتی و نیاز به تغییر مسیر شغلی منتهی شود. خودشناسی به شما کمک می‌کند مسیر شغلی را انتخاب کنید که علاوه بر هماهنگی با استعدادها و توانایی‌های شما، با انگیزه‌ها و سبک زندگی دلخواه شما نیز هم‌راستا است.

برای توضیح بهتر، اقدامات این مرحله را به ۳ بخش جداگانه تقسیم کرده‌ایم:

• شناخت علاقه‌مندی‌ها و ارزش‌ها
• شناسایی نقاط قوت و مهارت‌ها
• انجام تست‌های خودشناسی و ارزیابی مهارت‌ها

در ادامه، در مورد هرکدام توضیح می‌دهیم.

شناخت علاقه‌مندی‌ها و ارزش‌ها

علاقه‌مندی‌ها به شما نشان می‌دهند در انجام چه کارهایی احساس شوق و انرژی بیشتری دارید و ارزش‌ها مشخص می‌کنند چه چیزهایی در زندگی و کار برای شما معنا و اهمیت واقعی دارند. برای شروع می‌توانید به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:

• از یادگیری چه موضوعاتی بیشتر لذت می‌برید؟
• ترجیح می‌دهید زمان آزاد خود را صرف انجام چه کارهایی کنید؟
• به کار گروهی بیشتر علاقه دارید یا کار فردی؟
• موفقیت برای شما چه مفهومی دارد؟
• معنا و مفهوم زندگی خود را در چه حوزه‌هایی پیدا می‌کنید؟
• اولویت اصلی شما در زندگی چیست؟ امنیت مالی، آزادی، خلاقیت یا کمک به دیگران؟

شناسایی نقاط قوت و مهارت‌ها

داشتن تصویر دقیق از توانایی‌ها و نقاط قوت، در مرحله بعدی خودشناسی قرار می‌گیرد. ارزیابی صادقانه مهارت‌ها از اعتمادبه‌نفس بیش از حد یا احساس کم‌ارزشی جلوگیری می‌کند و به شما کمک می‌کند تصمیمات واقع‌بینانه و هدفمند بگیرید. برای این کار، مهارت‌های خود را به دو دسته اصلی زیر تقسیم کنید:

1. «مهارت‌های سخت» (Hard Skills): این مهارت‌ها، مهارت‌های فنی، قابل اندازه‌گیری و قابل آموزش هستند. برای تعیین مهارت‌های سخت، به جای کلی‌گویی، دقیق باشید. برای مثال، به جای «کار با کامپیوتر»، از عباراتی مانند «مدل‌سازی پیشرفته با اکسل»، «مدیریت پایگاه داده SQL» یا «برنامه‌نویسی پایتون» استفاده کنید.
2. «مهارت‌های نرم» (Soft Skills): مهارت‌های نرم مهارت‌های رفتاری و بین‌فردی شما هستند. برای اثبات وجود آن‌ها در خود، از شواهد موجود استفاده کنید. برای مثال، به جای «توانایی ارتباط مؤثر»، می‌توانید بنویسید «رهبری جلسات هفتگی تیم و ارائه گزارش‌های پروژه به مدیران». مهارت‌های نرم مانند مدیریت زمان، حل مسئله، کار تیمی و مذاکره برای موفقیت در هر شغلی ضروری هستند.

در این مرحله، «مهارت‌های قابل‌انتقال» (Transferable Skills) را فراموش نکنید چون مهارت‌هایی هستند که در صنایع مختلف کاربرد دارند. مدیریت پروژه، تفکر تحلیلی، توانایی آموزش دادن به دیگران و حل مسئله نمونه‌هایی از این مهارت‌ها هستند که پل ارتباطی شما برای تغییر مسیر شغلی به حساب می‌آیند.

روش‌های شناخت مهارت‌ها

برای شناخت مهارت‌های خود می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:

• مرور دستاوردهای گذشته: بررسی کنید در کدام پروژه‌ها یا فعالیت‌ها موفق‌تر بوده‌اید و احساس رضایت بیشتری داشتید.
• بازخورد گرفتن از اطرافیان: از دوستان، همکاران یا اساتید بپرسید به نظر آن‌ها، در چه زمینه‌ای توانمند هستید.
• مشاهده فعالیت‌های روزمره: کارها و وظایفی که انجامشان برای شما آسان و لذت‌بخش است، نشان‌دهنده نقاط قوت شما هستند.

در نهایت، فهرستی از مهارت‌های خود تهیه کنید و آن‌ها را به دو دسته «مهارت‌هایی که در آن‌ها قوی هستم.» و «مهارت‌هایی که نیاز به تقویت دارند.» تقسیم کنید.

انجام تست‌های خودشناسی و ارزیابی مهارت‌ها

یکی از روش‌های مفید برای شناخت بهتر خود و تعیین مسیر شغلی، انجام تست‌های خودشناسی و شغلی است. این تست‌ها می‌توانند مواردی مانند شخصیت، مهارت‌ها، علاقه‌ها و حتی تناسب شما با مشاغل مختلف را ارزیابی کنند. در ادامه پرکاربردترین و معتبرترین تست‌ها را معرفی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم چگونه می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید:

• تست MBTI: این تست افراد را در یکی از ۱۶ تیپ شخصیتی قرار می‌دهد و کمک می‌کند بفهمید سبک کاری، تصمیم‌گیری و تعامل شما با دیگران چگونه است. این تست می‌تواند راهنمایی برای انتخاب محیط و شغل مناسب باشد.
• تست RIASEC: این تست مشاغل و حرفه‌ها را بر اساس ۶ تیپ شخصیتی دسته‌بندی می‌کند و نشان می‌دهد کدام دسته از مشاغل با علاقه‌ها و استعدادهای شما بیشترین همخوانی را دارد.
• تست DISC: شخصیت شما را بر اساس چهار ویژگی رفتاری تحلیل می‌کند و کمک می‌کند سبک کاری و ارتباطی خود را بشناسید و محیط مناسب برای بیشترین بازدهی را انتخاب کنید.
• تست CliftonStrengths: نقاط قوت اصلی شما را شناسایی می‌کند و نشان می‌دهد در چه نوع فعالیت‌هایی بهترین عملکرد را دارید. تمرکز اصلی این تست روی توسعه نقاط قوت است.

البته در مورد استفاده از این تست‌ها باید به یک نکته بسیار مهم توجه داشته باشید. پاسخ تست‌های شخصیت‌شناسی، نهایی و قطعی نیست و نباید صرفاً بر اساس آن‌ها تصمیم بگیرید. بهتر است از نتایج آن‌ها به عنوان یک ابزار کمکی استفاده کنید تا درک عمیق‌تری از خود، انگیزه‌ها و توانایی‌های بالقوه خودنه به دست آورید و آن را در تصویر کلی خودتان بگنجانید.

فراموش نکنید که بسیاری از اشتباهات شغلی زمانی رخ می‌دهند که افراد تصمیم‌های خود را صرفاً بر اساس عوامل بیرونی مانند حقوق، پرستیژ شغلی یا انتظارات خانواده می‌گیرند و توجهی به ویژگی‌های شخصیتی و علاقه‌مندی‌های خود ندارند.

۲. بررسی انگیزه‌ها و اولویت‌های فردی

برای اینکه بدانیم چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم و پس از آن‌که فهرستی از ویژگی‌ها و مهارت‌های خود تهیه کردیم، حالا نوبت به بررسی انگیزه‌ها و دلایل مهم برای کار کردن می‌رسد. ممکن است شما به دنبال شغلی باشید که حقوق اولیه بالاتری نسبت به سایر گزینه‌ها داشته باشد، یا شغلی که امکان انعطاف‌پذیری بیشتری فراهم کند و بتوانید از هر مکانی کار کنید. به یاد داشته باشید که تقریباً هیچ شغلی نمی‌تواند همه خواسته‌های شما را برآورده کند. بنابراین بسیار مهم است که اولویت‌های خود را بشناسید و بدانید کدام جنبه‌ها برای شما غیرقابل چشم‌پوشی هستند.

برای انجام بهتر این کار، می‌توانید از نمونه فهرست زیر استفاده کنید و موارد آن را بر اساس نیاز خود اولویت‌بندی کنید:

• حقوق
• مزایا
• استقلال و آزادی عمل در کار
• تعادل بین کار و زندگی شخصی
• انعطاف‌پذیری (امکان کار از راه دور یا ساعات منعطف)
• فرصت رشد و پیشرفت شغلی
• فرهنگ و محیط سازمان

اگر از بین موارد بالا، موضوعی برای شما خط قرمز است، آن را مشخص کنید تا اگر یک موقعیت شغلی آن را ارائه نمی‌کرد، آن را در همان ابتدای کار، کنار بگذارید.

۳. با تحلیل بازار کار و آینده شغلی چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟

یافتن شغل مناسب فقط به علاقه‌ها و مهارت‌های شخصی محدود نمی‌شود. حتی افراد باانگیزه و خودآگاه، اگر مسیر شغلی خود را در صنعتی رو‌به‌زوال یا بازار اشباع‌شده انتخاب کنند، ممکن است با شکست مواجه شوند. بنابراین شناخت دقیق بازار کار، ترندهای آینده و مهارت‌های پرتقاضا بخش حیاتی انتخاب شغل است. در این بخش، نگاهی به این موارد خواهیم داشت.

شناخت بخش‌های شغلی و صنایع هدف

قبل از انتخاب مسیر شغلی، برای اینکه بهتر بدانیم چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم، لازم است با سه بخش اصلی اشتغال آشنا شوید:

• بخش خصوصی: در این بخش، شما برای سازمان‌ها و شرکت‌هایی کار می‌کنید که هدف آن‌ها رشد درآمد و سودآوری است. این شرکت‌ها معمولا انعطاف‌‌پذیری، فرصت رشد بیشتر و حقوق رقابتی‌تری ارائه می‌دهند.
• بخش دولتی: در این حوزه، استخدام توسط نهادهای دولتی صورت می‌گیرد. هدف اصلی، ارائه خدمات عمومی و حفظ زیرساخت‌های اجتماعی است. مشاغل بخش دولتی، معمولا ثبات بیشتری دارند.
• بخش غیرانتفاعی: سازمان‌های غیرانتفاعی اغلب به دنبال پاسخ‌گویی به نیازهای اجتماعی هستند، نه کسب سود. این بخش برای افرادی جذاب است که دنبال معنا و هدف در فعالیت حرفه‌ای خود هستند.

برای انتخاب درست شغل، باید مشخص کنید که در کدام صنعت قصد فعالیت دارید زیرا هر صنعت نیازها، مهارت‌ها، فرصت‌های رشد و چشم‌انداز متفاوتی دارد. صنایع پرطرفدار در ایران و جهان در حال حاضر شامل مواردی مانند فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی، بازاریابی و فروش، سلامت و بهداشت، مالی و سرمایه‌گذاری، لجستیک و آموزش آنلاین هستند.

تحلیل بازار کار و صنعت هدف

یک انتخاب شغلی هوشمندانه، نیازمند درک واقعیت‌های بیرونی بازار است. بررسی کنید که یک صنعت یا شغل خاص در سال‌های آینده چه مسیری را طی خواهد کرد. شغلی را انتخاب کنید که آینده‌ای روشن دارد و تنها به فرصت‌های امروز آن نگاه نکنید.

همچنین، در مورد حقوق و مزایا به صورت جامع تحقیق کنید. به جای تمرکز فقط روی حقوق اولیه، به پتانسیل درآمد در طول یک دوره شغلی طولانی‌مدت، مزایا (بیمه، پاداش، سهام) و فرصت‌های پیشرفت فکر کنید. گاهی یک شغل با حقوق اولیه کمتر، به دلیل مزایای بهتر و فرصت‌های رشد، در بلندمدت ارزشمندتر است.

در گام بعدی، توجه داشته باشید که الزامات تحصیلی در بسیاری از مشاغل تغییر کرده است. در برخی حوزه‌ها، تجربه و مهارت از مدرک تحصیلی مهم‌تر شده است، در‌حالی‌که در برخی دیگر (مانند مشاغل دولتی)، مدارک رسمی همچنان ضروری است. تحقیق کنید که مسیر تحصیلی مناسب برای شغل مورد نظرتان چیست و به چه مواردی نیاز دارید.

در مطلب زیر از مجله فرادرس، بازارکار رشته‌های دانشگاهی را به طور کامل بررسی کرده‌ایم:

۴. با تحقیق عمیق گزینه‌های شغلی چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟

تا این مرحله، شما تصویری کلی از خودتان ترسیم کرده‌اید و علایق، ارزش‌ها، توانایی‌ها و انگیزه‌های اصلی‌تان را شناخته‌اید. حال زمان آن رسیده که این شناخت را وارد مرحله اقدام کنید و مسیرهای شغلی متناسب با خودتان را بررسی کنید. در این بخش، روش تحقیق در مورد گزینه‌های شغلی را یاد می‌گیریم.

جستجوی داده در وب و شبکه‌های اجتماعی

یکی از راه‌های سریع و مؤثر برای بررسی شغل‌های مختلف، استفاده از پلتفرم‌های کاریابی و حرفه‌ای است. با جستجوی عنوان شغلی موردنظر، می‌توانید شرح وظایف، مهارت‌های مورد نیاز و سطح حقوق را بررسی کنید و از فیلترهای موجود برای محدود کردن نتایج بر اساس شهر، میزان حقوق یا سطح تجربه استفاده کنید.

در شبکه اجتماعی لینکدین نیز می‌توانید موقعیت‌های شغلی مرتبط را جست‌وجو و فیلتر کنید تا درک بهتری از انتظارات کارفرماها پیدا کنید. بسیاری از شرکت‌های ایرانی جذب نیرو را با انتشار آگهی‌های شغلی در لینکدین انجام می‌دهند. علاوه بر آن، اگر تمایل به کسب درآمد دلاری و کار به صورت فریلنسر در پروژه‌های خارجی داشته باشید، لینکدین بهترین محل برای پیدا کردن این موقعیت‌ها است.

تحلیل عمیق مشاغل و آینده‌نگری

درک مسئولیت‌های روزمره یک شغل، از ایجاد توهم «مرغ همسایه غاز است» جلوگیری می‌کند. عناوین شغلی می‌توانند گمراه‌کننده باشند. برای مثال، عنوان «مدیر بازاریابی» بسته به شرکت و صنعت ممکن است شامل تحلیل داده، طراحی کمپین‌های خلاقانه یا برنامه‌ریزی رویدادها باشد. بررسی شرح وظایف واقعی شغل و مهارت‌های مورد نیاز آن اهمیت زیادی دارد.

در ادامه، مسیر پیشرفت شغلی را در نظر بگیرید چون مسیرهای پیشرفت در صنایع مختلف متفاوت است. در برخی مشاغل، مسیر پیشرفت مشخص و سلسله‌مراتبی است، اما در برخی دیگر، پیشرفت از طریق جابه‌جایی در بخش یا کسب مهارت‌های جدید در حوزه‌های مختلف حاصل می‌شود. شناخت این الگوها به شما کمک می‌کند فراتر از شغل اول خود برنامه‌ریزی کنید و انتخاب‌های بهتری داشته باشید.

بررسی تاثیر هوش مصنوعی بر شغل

امروزه، ارزیابی تأثیر هوش مصنوعی برای هر انتخاب شغلی حیاتی است. با اینکه بسیاری از تیترها بر روی مشاغلی که هوش مصنوعی از بین می‌برد تمرکز دارند، واقعیت د رعمل پیچیده‌تر است. مشاغلی مانند مهندسی هوش مصنوعی و مشاوره هوش مصنوعی در حال رشد هستند و این نشان‌دهنده تغییر چشم‌انداز بازار کار است.

هوش مصنوعی به احتمال زیاد مشاغل را کاملاً حذف نمی‌کند، بلکه آن‌ها را تغییر می‌دهد. مشاغلی که به خلاقیت، حل مسئله پیچیده، هوش هیجانی و تعامل انسانی نیاز دارند، همچنان قوی باقی خواهند ماند. به این فکر کنید که چگونه هوش مصنوعی می‌تواند شغل انتخابی شما را ارتقا دهد. به عنوان مثال، یک حسابدار ممکن است زمان کمتری را صرف ورود داده کند و بیشتر بر تحلیل استراتژیک تمرکز کند.

تا این بخش تا حد زیادی می‌دانیم چطور و چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم. در گام‌های بعدی، با دو مرحله کلیدی دیگر آشنا می‌شویم.

۵. آزمایش شغل موردنظر

بزرگ‌ترین اشتباهات شغلی زمانی رخ می‌دهند که افراد تصمیمات خود را به جای تجربه عملی، بر اساس تئوری و تحقیق صرف می‌گیرند. هیچ میزان مطالعه و تحقیق نمی‌تواند به‌طور کامل شما را برای واقعیت کار در یک حوزه آماده کند. بنابراین، بهترین راهکار این است که فرضیات خود را قبل از تعهد نهایی آزمایش کنید. در این مسیر، باید از تجربه واقعی دیگران، کسب تجربه عملی و ارزیابی و تصمیم‌گیری نهایی کمک بگیرید.

با مصاحبه اطلاعاتی چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟

اگر به شغلی علاقه‌مند هستید، هیچ‌چیز بهتر از صحبت مستقیم با فردی نیست که همین حالا در آن موقعیت شاغل است. این نوع گفت‌وگو را «مصاحبه اطلاعاتی» (Informational Interview) می‌نامند و هدف از آن درخواست شغل از آن فرد نیست، بلکه یادگیری است. برای شروع، می‌توانید از طریق لینکدین یا دوستان مشترک، درخواست گفت‌وگویی کوتاه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای کنید. از مهم‌ترین سوالاتی که می‌توانید در این گفتگو‌ها بپرسید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شما چگونه وارد این مسیر شغلی شده‌اید؟
• یک روز کاری معمولی برای شما چطور می‌گذرد؟
• چه مهارت‌هایی بیشترین تأثیر را در موفقیت شغلی‌تان داشته‌اند؟
• بزرگ‌ترین چالش‌های این شغل چیست؟
• اگر به گذشته برمی‌گشتید، چه کاری را متفاوت انجام می‌دادید؟

این گفت‌وگوها علاوه بر افزایش دانش، فرصت‌های «شبکه‌سازی» (Networking) را نیز برای شما فراهم می‌کنند. اغلب افراد حرفه‌ای، با روی باز حاضر به اشتراک‌گذاری تجربیات خود هستند، به ویژه اگر با احترام و سوالات مشخص به آن‌ها مراجعه کنید.

جاب‌شدویینگ و بازدید از محل کار

مشاهده مستقیم فعالیت‌های روزمره یک شغل به شما کمک می‌کند تا واقعیت کار را از نزدیک ببینید. بسیاری از سازمان‌ها به ویژه برای دانشجویان یا کسانی که قصد تغییر مسیر شغلی دارند، درخواست جاب‌شدویینگ را می‌پذیرند. توجه داشته باشید که حتی چند ساعت حضور در محل کار می‌تواند بینش‌هایی ارائه دهد که ماه‌ها تحقیق نمی‌تواند فراهم کند.

حضور در رویدادها و کنفرانس‌های حرفه‌ای

شرکت در رویدادهای شبکه‌سازی و کنفرانس‌های صنعتی، امکان مشاهده مستقیم فرهنگ صنعت، چالش‌های جاری و ترندهای جدید را فراهم می‌کند. با حضور در این رویدادها می‌توانید ببینید چه نوع افرادی در آن حوزه موفق هستند و آیا خودتان می‌توانید در آن محیط رشد کنید یا خیر.

کسب تجربه عملی

تجربه واقعی، گاهی بهتر از صدها ساعت مطالعه است. اگر هنوز مطمئن نیستید که شغلی برایتان مناسب است یا نه، یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:

• «کارآموزی و کارورزی» (Internship & Externship): این فرصت‌ها، همچنان استاندارد طلایی برای کشف مسیر شغلی هستند. حتی اگر دانشجو نیستید، بسیاری از سازمان‌ها برنامه‌های کارآموزی برای افرادی که قصد تغییر مسیر شغلی دارند ارائه می‌دهند. برخی شرکت‌ها نیز برنامه‌های مخصوص برای حرفه‌ای‌های در حال بررسی شغل جدید، دارند.
• کار داوطلبانه: این فرصت به شما اجازه می‌دهد مهارت‌ها و علاقه‌های خود را تست کنید و همزمان به اهدافی که برایتان ارزشمند هستند کمک کنید.
• انجام پروژه‌های فریلنس و پاره‌وقت: اگر شغل مدنظرتان قابل انجام به‌صورت پروژه‌ای است (مثل تولید محتوا، طراحی، تحقیق بازار)، یک پروژه واقعی از آن کسب و کار بگیرید و آن را انجام دهید.

به کمک فرآیند ارزیابی و اعتبارسنجی چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟

قبل از شروع هر فعالیت آزمایشی، معیارهای مشخصی برای سنجش موفقیت تعیین کنید. این کار را می‌توانید با پاسخ به سوالات زیر انجام دهید:

• آیا از انجام این کار لذت می‌برم؟
• آیا مهارت‌های لازم را دارم یا می‌توانم کسب کنم؟
• آیا محیط کاری با شخصیت و سبک زندگی من سازگار است؟

بازخورد را از منابع مختلف جمع‌آوری کنید و تنها به برداشت خود اکتفا نکنید. از سرپرستان، همکاران و مربیان بخواهید بازخورد صادقانه درباره عملکرد و تناسب شما ارائه دهند. تجربیات خود را به صورت منظم مستندسازی کنید. حتما یادداشت کنید چه فعالیت‌هایی برای شما انرژی‌بخش بوده‌اند، چه مواردی چالش‌برانگیز به نظر رسیدند و چه اتفاقاتی شما را شگفت‌زده کردند. این الگوها به شما در «اعتبارسنجی» (Validation) یافته‌ها و تصمیم‌گیری نهایی کمک می‌کنند.

در نهایت، سعی کنیم جدولی مانند زیر برای تصمیم‌گیری نهایی رسم کنیم تا مقایسه کامل‌تری بین مزایا و معایب احتمالی شغل داشته باشیم و بهتر درک کنیم که چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم:

یادگیری مهارت‌های ورود به بازارکار با فرادرس

یادگیری مهارت‌های کاربردی یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای ورود موفق به بازار کار است. با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و تغییر نیازهای بازار، داشتن مهارت‌های به‌روز و مرتبط با شغل موردنظر می‌تواند شما را از دیگر رقبا متمایز کند. فرادرس با ارائه دوره‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف، فرصتی مناسب برای یادگیری مهارت‌های عملی و کاربردی فراهم کرده است تا دانشجویان و افراد حرفه‌‌ای بتوانند آمادگی لازم برای ورود به محیط کاری را پیدا کنند.

در فهرست زیر، به چند آموزش کاربردی در این زمینه اشاره کرده‌ایم:

• فیلم آموزش استعدادیابی و شناخت توانمندی ها به همراه گواهینامه از فرادرس
• فیلم آموزش رزومه‌ نویسی و موفقیت در مصاحبه‌ های شغلی با گواهینامه از فرادرس
• فیلم آموزش آشنایی با سوالات رایج در مصاحبه‌ های کاری و پاسخ‌ های مناسب به همراه گواهینامه از فرادرس
• فیلم آموزش شخصیت شناسی به روش ام بی تی آی MBTI مایرز بریگز به همراه گواهینامه از فرادرس

برای دسترسی به آموزش‌های بیشتر در این زمینه و کسب اطلاعات موردنیاز در مورد رشته‌های دانشگاهی مختلف، پیشنهاد می‌کنیم به صفحات زیر مراجعه کنید:

• مجموعه فیلم معرفی مشاغل به صورت جامع و کاربردی از فرادرس
• مجموعه فیلم آموزش توسعه فردی و مهارت سازمانی از مقدماتی تا پیشرفته از فرادرس
• مجموعه فیلم آموزش اصول مصاحبه استخدامی به صورت جامع و کاربردی از فرادرس
• مجموعه فیلم آموزش رزومه نویسی به صورت جامع و کاربردی از فرادرس

۶. ورود عملی به بازارکار

پس از خودشناسی، بررسی بازار و آزمایش مسیر شغلی، نوبت به ورود عملی به بازار کار می‌رسد. این مرحله به شما کمک می‌کند مهارت‌ها، علاقه‌مندی‌ها و تجربه‌های خود را به شکل ملموس و قابل ارائه به کارفرما نشان دهید و آماده مواجهه با فرآیند استخدام شوید. این مرحله، شامل ساخت رزومه و پروفایل حرفه‌ای، آماده شدن برای مصاحبه شغلی و شبکه‌سازی حرفه‌ای است.

با ساخت رزومه و پروفایل حرفه‌ای چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم؟

رزومه کاری شما اولین تصویر از شما برای کارفرما است و نقش بسیار مهمی در جلب توجه او دارد. رزومه باید به گونه‌ای تنظیم شود که مهارت‌ها و تجربه‌های مرتبط با شغل موردنظر را برجسته کند. بنابراین، به جای فهرست کردن تمامی مسئولیت‌ها و ذکر صرف وظایف گذشته، روی نتایج ملموس و دستاوردهای واقعی در رزومه خود تمرکز کنید تا کارفرما سریعاً ارزش شما را درک کند.

در ادامه، حتما به نکات زیر توجه داشته باشید:

• استفاده از کلمات کلیدی: بسیاری از شرکت‌ها رزومه‌ها را با نرم‌افزارهای ATS بررسی می‌کنند، بنابراین استفاده از کلمات کلیدی مرتبط با شغل و صنعت ضروری است.
• تکمیل رزومه دیجیتال و لینکدین: پروفایل لینکدین به اندازه رزومه اهمیت دارد. حتما پروفایل خود را در این شبکه اجتماعی کامل و به‌روز کرده، مهارت‌ها و پروژه‌ها را برجسته کنید و با شبکه‌سازی فعال، فرصت‌های شغلی جدید را دنبال کنید.
• توضیح مهارت‌های نرم و سخت: هر مهارت فنی و رفتاری را با مثال واقعی نشان دهید. این کار باعث می‌شود کارفرما تصویر دقیق‌تری از توانایی شما داشته باشد.

اگر برای چند موقعیت شغلی اقدام می‌کنید، حتما رزومه خود را با توجه به ویژگی‌های موردنیاز هر شرح شغلی، به صورت جداگانه تنظیم کنید تا کاملا با آگهی مطابقت داشته باشد.

آمادگی برای مصاحبه شغلی

مصاحبه، مرحله‌ای است که تمام تحقیقات و آماده‌سازی‌های شما به واقعیت می‌پیوندند. برای موفقیت در این مرحله، باید هم از شرکت و فرهنگ کاری آن آگاه باشید و هم بدانید چه مهارت‌ها و دستاوردهایی را می‌خواهید نشان دهید. پیش از مصاحبه، اطلاعات کاملی درباره شرکت، اهداف، پروژه‌های جاری و شرح وظایف جمع‌آوری کنید. این اطلاعات می‌توانید پاسخ‌ها و سوالات دقیق و مرتبطی ردوبدل کرده و نشان دهید که به جزییات توجه می‌کنید.

تمرین پاسخ به سوالات تخصصی و رفتاری نیز بسیار مهم است. برای هر سوال، سعی کنید مثال‌های واقعی از تجربه‌ها و دستاوردهای خود ارائه دهید. این کار ضمن نمایش مهارت و توانایی شما، به افزایش اعتمادبه‌نفس شما کمک می‌کند. همچنین توانایی‌های نرم مانند ارتباط مؤثر، مدیریت استرس و کار تیمی نقش مهمی در موفقیت مصاحبه دارند و حتی گاهی حتی به اندازه مهارت‌های فنی تاثیرگذار هستند.

شبکه‌سازی حرفه‌ای

بعد از برقراری ارتباط اولیه، با ارسال پیام تشکر، اشتراک‌گذاری محتوای مرتبط یا ارائه کمک، ارتباط خود را حفظ و تقویت کنید تا به مرور فرصت‌های شغلی و همکاری‌های جدید شکل بگیرد. در تمام این مسیر، به یاد داشته باشید که هیچ شغلی بی‌نقص نیست. بنابراین تمرکز خود را بر تطابق شغل با توانایی‌ها و علاقه‌های واقعی خود بگذارید و به جای جستجوی موقعیت ایده‌آل، به دنبال جایگاهی باشید که بتوانید در آن رشد کرده و رضایت شغلی پیدا کنید.

اشتباهات رایج در انتخاب شغل

در بخش‌های قبلی، یاد گرفتیم که چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم. احساس گیر کردن در مسیر شغلی یا نگرانی از انتخاب مسیر اشتباه، تجربه‌ای بسیار رایج است. در ادامه، به ۷ اشتباه متداولی که افراد هنگام انتخاب شغل مرتکب می‌شوند و راهکارهایی برای اجتناب از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• اعتماد نکردن به حس درونی
• تسلیم شدن در برابر تصمیم‌گیری دیگران
• توجه صرف به حقوق و دستمزد
• انتخاب شغل بدون هدف
• تمرکز صرف روی مهارت‌ها و بی‌توجهی به علاقه‌مندی‌ها
• در نظر نگرفتن آینده شغلی

در ادامه، در مورد هرکدام توضیح می‌‌دهیم.

اعتماد نکردن به حس درونی

اگر تمام تصمیمات شغلی خود را فقط بر اساس منطق و واقع‌گرایی بگیرید، ممکن است مسیر پیشرفت شغلی شما محدود شود. هنگام انتخاب شغل، حتما به دو بخش از وجود خودتان یعنی احساس و منطق توجه کنید. بخش اول، ذهن و احساس درونی شما نسبت به موقعیت است. به شهود خود اعتماد کنید. اگر یک شغل حس خوبی به شما نمی‌دهد، کنجکاو شوید که چرا چنین احساسی دارید.

تسلیم شدن در برابر تصمیم‌گیری دیگران

والدین، دوستان، همکاران، رسانه‌ها و حتی مقالات می‌توانند بر تصمیمات شغلی شما تأثیر بگذارند. ممکن است تحت فشار باشید تا راه والدین را دنبال کنید یا در کسب‌وکار خانوادگی فعالیت کنید، شما را قانع کنند که انتخاب شما در صنعتی کم‌درآمد اشتباه است.

حتی شغلی که از نظر دیگران پرستیژ دارد و نیازمند هفته‌های طولانی کار است، اگر سلامت، روابط و رضایت شخصی شما را تحت تأثیر قرار دهد، موفقیت واقعی محسوب نمی‌شود. بنابراین تمرکز خود را بر آنچه واقعاً به آن علاقه دارید و اهداف و ارزش‌های شخصی‌تان بگذارید و اجازه ندهید جلب رضایت دیگران تصمیمات شغلی شما را شکل دهد، زیرا این کار ممکن است در کوتاه‌مدت مؤثر باشد اما در نهایت به پشیمانی منجر می‌شود.

توجه صرف به حقوق و دستمزد

دریافت دستمزد بالاتر از سایر افراد شاغل در موقعیت‌های شغلی مشابه، به‌ویژه در شروع مسیر شغلی، جذاب است. اما ممکن است باعث شود بیشتر از آنکه روی یادگیری متمرکز شوید، روی «درآمد» تمرکز کنید. به جای تمرکز صرف روی حقوق، سعی کنید پاسخ سوالات زیر را پیدا کنید:

• این مسیر شغلی چه فرصت‌هایی برای رشد و یادگیری ایجاد می‌کند؟
• مسیر پیشرفت شغلی معمول در این موقعیت چگونه است؟
• از چه کسانی می‌توانم یاد بگیرم؟
• علاوه بر پول، چه مهارت‌ها و تجربیاتی می‌توانم کسب کنم؟
• پتانسیل درآمد بلندمدت این مسیر چقدر است؟

انتخاب شغل بدون هدف

بسیاری از ما در اوایل ۲۰ سالگی، بدون برنامه و هدف مشخص، به هر شغلی را که در آن پذیرفته شویم، وارد می‌شویم. لازم نیست همه چیز را در ۲۱ سالگی بدانید، اما حتی در شروع مسیر شغلی نیز باید سعی کنید انتخابی آگاهانه داشته باشید. وضعیت ایده‌آل خود را یادداشت کنید و با بازار کار و تجربیات خود مقایسه کنید. در نهایت، سعی کنید روی پر کردن شکاف‌های مهارتی و ارتقای دانش خود تمرکز کنید.

تمرکز صرف روی مهارت‌ها و بی‌توجهی به علاقه‌مندی‌ها

اغلب ما معمولاً در کاری که دوست داریم بهتر عمل می‌کنیم، اما این گزاره همیشه هم صحیح نیست. از خود بپرسید: «آیا این فعالیت برای من شادی و رضایت به همراه دارد؟» و سعی کنید دو فهرست بسازید:

• همه نقاط قوت خود را بنویسید (شامل مهارت‌ها، تجربه و ویژگی‌های شخصیتی).
• همه علاقه‌های شخصی و حرفه‌ای خود را یادداشت کنید.

سپس دو فهرست را مقایسه کرده و ببینید کدام موارد بین آن‌ها مشترک است.

در نظر نگرفتن آینده شغلی

ممکن است نتوان آینده بازار کار را دقیق پیش‌بینی کرد، اما مطمئن شوید در صنعتی رو به زوال مشغول نمی‌شوید. قبل از تصمیم‌گیری نهایی تحقیق کنید و پتانسیل بلندمدت مسیر شغلی خود را بسنجید تا در آینده به بن‌بست نرسید. حتی اگر طول عمر شغلی شما در هاله‌ای از ابهام باشد، از خود بپرسید «چقدر از مهارت‌ها و دانسته‌های فعلی‌ام در صنایع دیگر قابل استفاده است؟ چطور می‌توانم مهارت‌های خود را بهبود دهم؟».

انتخاب شغل مناسب را جدی بگیرید

در این مطلب از مجله فرادرس یاد گرفتیم با در نظر گرفتن چه مراحلی و چگونه شغل مناسب خود را پیدا کنیم. انتخاب شغل مناسب نقش بسیار مهمی در در رضایت شخصی و حرفه‌ای افراد ایفا می‌کند. اشتغال به شغلی رضایت‌بخش، حس هدفمندی و حرکت در جهت درست به افراد می‌دهد. علاوه بر این، پیدا کردن شغلی که با مهارت‌ها، علاقه‌مندی‌ها و ارزش‌های فردی شما سازگاری دارد، به احتمال زیاد رضایت شغلی شما را افزایش می‌دهد. در یک رابطه دوسویه، رضایت شغلی بالاتر، باعث می‌شود زندگی شادتر و سالم‌تری داشته باشید.

همیشه امکان پیدا کردن شغلی که واقعا به آن علاقه داشته باشید، وجود دارد. کافی‌ست زمان بگذارید، درباره توانایی‌ها و علاقه‌مندی‌های خود فکر کنید و گزینه‌های مناسب شغلی را به دقت بررسی کنید تا در نهایت شغل سازگار و مناسب با خود را پیدا کنید. به خاطر داشته باشید که داشتن یک شغل رضایت‌بخش می‌تواند یکی از کلید‌های اصلی داشتن یک زندگی رضایت‌بخش باشد. گذشته از این، شغل مناسب برای شما ثبات مالی و امنیت شغلی به همراه می‌آورد که این موضوع استرس و نگرانی شما را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.