تلک و ذلک در عربی – آموزش معنی و کاربرد با مثال و تمرین

«تِلْکَ» و «ذٰلِکَ» دو مورد از اسم‌های اشاره عربی هستند که برای اشاره به دور استفاده می‌شوند. با این تفاوت که «تلک» برای مشارٌإلیه مؤنث می‌آید اما «ذلک» برای مشارٌإلیه مذکر کاربرد دارد. در بخش‌های بعدی این بلاگ‌پست از مجله فرادرس، کاربردهای تلک و ذلک در عربی را بررسی می‌کنیم و آن‌ها را با مثال توضیح می‌دهیم. همچنین نمونه‌سؤال‌هایی را برای یادگیری بهتر این اسم‌های اشاره ارائه می‌کنیم.

تلک و ذلک در عربی

«تِلْکَ» و «ذٰلِکَ» اسم‌های اشاره‌ای هستند که برای اشاره کردن به یک فرد، شیء یا پدیده دور به کار می‌روند. «تِلْکَ» برای کلمه‌های مؤنث به کار می‌رود اما «ذٰلِکْ» برای کلمه‌های مذکر می‌آید.

در فیلم آموزش رایگان درس یازدهم عربی پایه هفتم فرادرس، تلک و ذلک، همچنین سایر اسم‌های اشاره عربی آموزش داده شده‌‌اند. برای دسترسی به این فیلم آموزشی کاربردی روی لینک زیر کلیک کنید.

فیلم آموزش درس یازدهم عربی پایه هفتم (رایگان) در فرادرس

کلیک کنید

مثال‌هایی از کاربرد این اسم‌های اشاره را در کادر زیر مشاهده می‌کنید. در این مثال‌ها، برای اشاره به «الطالِب» (دانش‌آموز پسر) از اسم اشاره «ذلک» استفاده شده است اما برای اشاره کردن به «الطالِبة» (دانش‌آموز دختر) اسم اشاره «تلک» آمده است.

در مورد کاربرد و روش ترجمه تلک و ذلک در عربی حتماً به نکته‌های زیر توجه داشته باشید.

• «تلک» و «ذلک» برای اشاره به یک فرد، شیء یا پدیده کاربرد دارند. برای اشاره به دو یا چند پدیده، از این اسم‌های اشاره استفاده نمی‌شود.
• «تلک» و «ذلک» در فارسی به‌صورت صفت اشاره «آن» ترجمه می‌شوند.
• اگر بخواهیم به جمع غیرعاقل یا غیرانسان اشاره کنیم، از «تلک» استفاده می‌‌کنیم. حتی اگر آن اشیاء و موجودات مذکر باشند. (مانند: «تِلْکَ العَصافیر» که در آن، «العَصافیر» جمع غیرعاقل و به معنی «گنجشک‌ها» است.)

برای اینکه با تلک و ذلک در عربی بیشتر آشنا شوید، لازم است تا حدودی اسم‌های اشاره عربی و کاربرد آن‌ها را بشناسید. در بخش بعدی به همین موضوع می‌پردازیم.

اسم های اشاره در عربی

در زبان عربی برای اشاره کردن به افراد و اشیاء دور و نزدیک یا پدیده‌های انتزاعی از اسم‌های اشاره استفاده می‌شود. به کلمه‌ای که بعد از اسم‌های اشاره می‌آید و به آن اشاره می‌شود، «مُشارٌإلیه» گفته می‌شود.

اسم اشاره و مشارٌإلیه از نظر جنسیت (مذکر و مؤنث)، همچنین از لحاظ شمار (مفرد، مثنی و جمع) با یکدیگر مطابقت دارند. از سوی دیگر، اسامی اشاره هم برای اشاره به نزدیک و هم برای اشاره کردن به دور به کار می‌روند.

براساس جنسیت، شمار و دوری یا نزدیکی مشارٌإلیه می‌توان اسم‌های اشاره را در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار دارد. برخی از پرکاربردترین اسم‌های اشاره عربی را در جدول زیر به‌صورت یک‌جا مشاهده می‌کنید.

با توجه به جدول بالا، جایگاه تلک و ذلک را میان سایر اسم‌های اشاره عربی، به‌خوبی متوجه می‌شوید. در ادامه، هرکدام از این اسم‌های اشاره را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم. البته در این مورد می‌توانید از فیلم آموزش رایگان درس یازدهم عربی پایه هفتم فرادرس نیز کمک بگیرید.

اسم اشاره تلک

اسم اشاره «تلک» برای اشاره کردن به مشارٌإلیه «مفرد مؤنث» یا «جمع غیرعاقل» کاربرد دارد. در جدول زیر، مشخصات این اسم اشاره و کاربرد آن را به طور خلاصه نشان داده‌ایم.

فیلم آموزش عربی – پایه هفتم در فرادرس

کلیک کنید

برای اینکه ویژگی‌ها و کاربرد «تلک» را به خوبی یاد بگیرید، به مثال زیر توجه کنید.

گفتیم «تلک» برای اسم‌های مؤنث به کار می‌رود. در مثال زیر نیز مشارٌإلیه «تلک» مؤنث است و با نشانه تأنیث «ة» آمده است. از سوی دیگر، این اسم مفرد هم هست. زیرا هیچ‌یک از نشانه‌های مثنی (ـَ انِ / ـَ یْنِ) و جمع (ات) را نگرفته است.

«تلک» برای اشاره به مکان دور کاربرد دارد. در مثال زیر نیز برای اشاره به درختی در مکانی دور استفاده شده است.

«تلک» مانند سایر اسم‌های اشاره، از نوع معرفه است. ازآنجایی‌که حرکت حرف آخر آن همیشه یکسان است، اسم مبنی به شمار می‌آید.

انواع اسم های مؤنث

در بخش قبل به این نکته اشاره کردیم که برای مشارٌإلیه مؤنث از اسم اشاره «تلک» استفاده می‌شود. به همین خاطر، برای اینکه کاربرد «تلک» را به‌خوبی یاد بگیرید، لازم است با اسم‌های مؤنث و انواع آن‌ها آشنا باشید.

اسم‌های مؤنث در زبان عربی به ۵ دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• مؤنث حقیقی: کلمه‌ای که بر فرد یا حیوان مؤنث و ماده دلالت دارد. (مانند «فاطِمَة» و «بَقَرَة»)
• مؤنث مجازی: در زبان عربی برخی از اشیاء بدون اینکه واقعاً مؤنث باشند، به عنوان اسم مؤنث شناخته می‌شوند. به این دسته از اسم‌های مؤنث، مؤنث مجازی گفته می‌شود. (مانند «الشَّمس»)
• مؤنث لفظی: کلمه‌هایی که نشانه تأنیث دارند اما در واقع، مذکر هستند. (مانند «طَلْحَة»)
• مؤنث معنوی: کلمه‌هایی که مؤنث هستند اما نشانه تأنیث ندارند. (مانند «یَد»)
• مؤنث لفظی معنوی: کلمه‌هایی که مؤنث هستند و نشانه تأنیث هم دارند. (مانند «فاطِمَة»)

برای اشاره کردن به اسم‌های مؤنثی که در فهرست بالا آورده‌ایم، می‌توانیم از اسم اشاره «تِلْکَ» استفاده کنیم.

نشانه های تأنیث

در بخش قبل، از نشانه‌های تأنیث در انواع اسم‌های مؤنث سخن گفتیم. با این‌حال، هنوز مشخص نکرده‌ایم که نشانه‌ تأنیث و علامت اسم‌های مؤنث چیست. در این بخش، به همین موضوع می‌پردازیم.

علامت‌های اسم‌های مؤنث عبارتند از:

• تای گِرد «ة»: مانند «نافِذَة»
• الف مقصوره «یٰ»: مانند «هُدیٰ»
• الف مَمدوده «اء»: مانند «حَمْراء»
• تاء «ت»: مانند «أُخْت»
• نشانه جمع «ات»: مانند «طالِبات»

اسم اشاره ذلک

اسم اشاره «ذلک» برای اشاره کردن به مشارٌإلیه «مفرد مذکر» کاربرد دارد. خلاصه‌ای از ویژگی‌های اصلی «ذلک» و کاربرد این اسم اشاره را در جدول زیر آورده‌ایم.

فیلم آموزش درس یازدهم عربی پایه هفتم (رایگان) در فرادرس

کلیک کنید

با توجه به مثال زیر، نکته‌های جدول بالا را بهتر می‌آموزید.

مشاهده می‌کنید که در این مثال، برای اشاره به اسم «القَلَم» از «ذلک» استفاده شده است. این اسم هیچ‌کدام از نشانه‌های تأنیث را ندارد و مؤنث معنوی هم محسوب نمی‌شود. به همین خاطر، نوعی اسم مذکر به شمار می‌آید.

«القَلَم» مفرد است، زیرا نشانه مثنی (ـَ انِ / ـَ یْنِ) و جمع (ـُ ونَ / ـِ ینَ) را ندارد. علاوه‌بر این‌ها، با توجه به ترجمه مثال زیر متوجه می‌شویم که «القَلَم» در مکان دوری قرار دارد، زیرا با صفت اشاره «آن» ترجمه شده است.

برای اینکه کاربر ذلک را به‌خوبی یاد بگیرید، می‌توانید به فیلم آموزش رایگان درس یازدهم عربی پایه هفتم فرادرس مراجعه کنید.

مثال تلک و ذلک در عربی

در بخش‌های قبلی این مطلب، با اسم‌های اشاره عربی آشنا شدید و کاربردهای تلک و ذلک در عربی را نیز یاد گرفتید. در ادامه، با توجه به مثال‌هایی که ارائه می‌شود، کاربرد این اسم‌های اشاره را در جمله‌های عربی می‌آموزید.

برای دسترسی به مثال‌های بیشتر می‌توانید از فیلم آموزش عربی پایه هفتم فرادرس کمک بگیرید. با کلیک روی لینک زیر به این فیلم آموزشی دسترسی خواهید داشت.

فیلم آموزش عربی – پایه هفتم در فرادرس

کلیک کنید

مثال اول

در این مثال، از اسم اشاره «ذلک» استفاده شده است. این اسم اشاره برای کلمه مفرد و مذکر «الطالِب» آمده است.

مثال دوم

در مثال زیر برای اشاره به اسم مفرد مؤنث «السِجادَة» از اسم اشاره «تلک» استفاده شده است.

مثال سوم

در این مثال، اسم اشاره «ذلک» برای اشاره کردن به اسم مفرد مذکر «البیتُ» به کار رفته است. این اسم اشاره را در زبان فارسی به‌صورت «آن» ترجمه می‌کنیم.

مثال چهارم

در مثال زیر، برای اشاره کردن به اسم مفرد مؤنث «الوَردَة» از اسم اشاره «تلک» استفاده شده است. «الوَردَة» در واقع، مشارٌإلیه «تلک» محسوب می‌شود.

مثال پنجم

در این مثال، گوینده برای اشاره کردن به کلمه مفرد مذکر «القَمیصَ» از «ذلک» استفاده کرده است. در مثال زیر، «ذلک» اسم اشاره است و «القَمیصَ» مشارٌإلیه آن محسوب می‌شود.

مثال ششم

در مثال زیر، «تلک» اسم اشاره است و «السبُّورَة» نیز نقش کلمه مشارٌألیه را به عهده دارد. نقش انواع کلمه‌های عربی را در مجله فرادرس به‌طور کامل آموزش داده‌ایم.

مثال هفتم

در این مثال، برای اشاره کردن به «الصُحُف» از اسم اشاره «تلک» استفاده شده است. «الصُحُف» جمع کلمه «الصّحیفَة» است و نوعی جمع غیرعاقل به شمار می‌آید. بنابراین برای اشاره به آن از «تلک» استفاده کرده‌ایم.

مثال هشتم

در جمله زیر، کاربرد «تلک» را برای اشاره به اسم «الأوْراق» مشاهده می‌کنید. «الأوْراق» جمع مکسر «ورق» است و اسم جمع غیرعاقل محسوب می‌شود. به همین دلیل، برای اشاره به آن، اسم اشاره «تلک» را به کار برده‌ایم.

مثال نهم

در جمله زیر، برای اشاره کردن به کلمه مفرد مذکر «الکُرْسیّ» از اسم اشاره «ذلک» استفاده شده است.

مثال دهم

در این مثال، کلمه مفرد مؤنث «الشَّقَة» به کار رفته است. برای اشاره کردن به آن نیز از اسم اشاره «تلک» استفاده شده است.

یادگیری اسم های عربی با مشاهده فیلم های فرادرس

در زبان عربی، تمامی کلمه‌ها به سه دسته «اسم»، «فعل» و «حرف» تقسیم‌بندی می‌شوند. ازآنجایی‌که اسم‌ها نقش‌های متعددی، مانند «مبتدا»، «فاعل»، «مفعول»، «خبر» و... را به عهده می‌گیرند، از جایگاه ویژه‌ای در صرف و نحو عربی برخوردارند.

ناگفته نماند که اسم‌ها خود به چندین دسته تقسیم‌ می‌شوند، از جمله «اسم مفعول»، «اسم تفضیل»، «اسم مبالغه» و... . «اسم‌های اشاره» نیز همان‌طور که از نام آن‌ها مشخص است، نوعی اسم به شمار می‌آیند و قوانین کاربرد اسم‌ها، در مورد آن‌ها هم صدق می‌کند.

اگر می‌خواهید اسم‌ها و ساختار صرفی و کاربرد نحوی آن‌ها را بهتر و بیشتر بشناسید، پیشنهاد می‌کنیم به فیلم‌های آموزشی زیر در فرادرس مراجعه کنید. در هرکدام از فیلم‌های فهرست زیر، نکته‌های کاربردی و مهمی در مورد کاربرد اسم‌های عربی بیان شده است.

• فیلم آموزش رایگان درس یازدهم عربی پایه هفتم فرادرس
• فیلم آموزش عربی پایه هفتم فرادرس
• فیلم آموزش عربی پایه هشتم فرادرس
• فیلم آموزش عربی پایه نهم فرادرس
• فیلم آموزش صرف ۲ فرادرس

چنانچه قصد دارید از دنیای اسم‌ها، پا را فراتر بگذارید و با دنیای فعل‌ها و حرف‌ها هم آشنا شوید یا اینکه می‌خواهید کمی با قواعد ترجمه زبان عربی آشنا شوید، مجموعه فیلم‌های آموزشی زیر را از دست ندهید.

• مجموعه فیلم‌های آموزش عربی دوره متوسطه فرادرس
• مجموعه فیلم‌های آموزش زبان عربی مقدماتی تا پیشرفته فرادرس

سؤالات متداول

در بخش‌های پیشین، کاربردهای تلک و ذلک در عربی را یاد گرفتید و مثال‌هایی از آن‌ها را نیز بررسی کردید. اگر همچنان در مورد این اسم‌های اشاره سؤال‌ها و ابهاماتی در ذهن دارید، توصیه می‌کنیم این بخش را بادقت مطالعه کنید.

در این بخش، به برخی از سؤالات متداول در مورد «ذلک» و «تلک» پاسخ می‌دهیم.

آیا تلک همیشه برای اسم‌های مؤنث به کار می‌رود؟

خیر، برای اسم‌های جمع غیرعاقل یا غیرانسان، حتی اگر مذکر هم باشند، از اسم اشاره «تلک» استفاده می‌شود.

آیا تلک همیشه برای اسم‌های مفرد به کار می‌رود؟

خیر، تلک برای اشاره کردن به جمع غیرعاقل یا غیرانسان نیز کاربرد دارد.

تمرین تلک و ذلک در عربی

می‌دانیم که یادگیری قواعد عربی، به‌خصوص اسم‌های اشاره و کاربرد آن‌ها، بدون تمرین و تکرار هرگز میسر نمی‌شود. به همین خاطر و برای اینکه کاربردهای تلک و ذلک در عربی را به‌خوبی یاد بگیرید، تمرین‌هایی را در دو بخش ارائه می‌کنیم.

فیلم آموزش عربی – پایه هشتم در فرادرس

کلیک کنید

تمرین‌های بخش اول به‌صورت کوتاه‌پاسخ طراحی شده‌اند اما تمرین‌های بخش دوم، همگی از نوع چهارگزینه‌ای هستنند. روش پاسخگویی به هرکدام را در ادامه توضیح می‌دهیم.

تمرین تلک و ذلک بخش اول

برای هرکدام از کلمه‌های زیر از اسم‌های اشاره «تلک» و «ذلک» استفاده کنید.

بعد از پاسخگویی به هر سؤال، با کلیک روی گزینه «+ جواب»، پاسخ درست آن نشان داده می‌شود.

تمرین تلک و ذلک بخش دوم

این بخش شامل ۱۰ تمرین چهارگزینه‌ای است. برای جواب دادن به هر سؤال، کافی است یکی از گزینه‌ها را علامت بزنید. بعد از جواب دادن به سؤال‌ها، با کلیک روی گزینه «مشاهده جواب» می‌توانید پاسخ درست آن‌ها را مشاهده کنید.

بعد از اینکه به همه سؤال‌ها جواب دادید، گزینه «دریافت نتیجه آزمون» نمایش داده می‌شود. با کلیک روی آن می‌توانید تعداد امتیازهای خود را در این آزمون مشاهده کنید.

جدول خلاصه نکته های تلک و ذلک

در این مطلب از مجله فرادرس، اسم‌های اشاره تلک و ذلک در عربی را بررسی کردیم و کاربردهای هرکدام را با مثال نشان دادیم. خلاصه‌ای از نکته‌های مربوط به این اسم‌‌های اشاره و کاربرد آن‌ها را در جدول زیر آورده‌ایم.

با توجه به این جدول، تفاوت‌ها و شباهت‌های «تلک» و «ذلک» را نیز به‌خوبی یاد می‌گیرید.